Qarshi shahridagi me'moriy yodgorliklar - Tarix - Slaydlar

Qarshi shahridagi me'moriy yodgorliklar

Yuklangan vaqt:

14.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1399.5 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Qarshi shahridagi me’moriy yodgorliklarMavzu: Qarshi shahridagi me’moriy yodgorliklar Reja:  1. Abu Ubayd ibn al-Jarroh yodgorlik majmuasi.  2. Qarshi ko‘prigi  3. Odina madrasasi va masjidi  4. Ko‘k-Gumbaz masjidi va Qilichboy madrasasi  5. Abdulazizxoʻja madrasasi va Qarshi hammomlari

 Abu Ubayd ibn al-Jarroh yodgorlik majmuasi. Ubayda al-Jarroh mashhur lashkarboshi, siyosatchi, Muhammad (s.a.v) payg‘ambarning hamrohi va tabibi edi. Afsonaga ko‘ra, u o‘q bilan yaralangan payg‘ambar (s.a.v) davolay olgan. Majmua XV asrda qurilgan va yaqinda taʼmirlangan. Maqbara hududida laylak shakli tushirilgan minora, nihoyatda toza va shaffof hovuz, dafn etilgan joylar, qadimiy topilma ashyolari, eski chinorni ko‘rish mumkin. Majmuaga kiraverishda gulzorli keng xiyobon joylashgan.

 Qarshi ko‘prigi. Boy tarixga ega qadimiy ko‘prik. Uning bir necha nomi bor: Amir Temur koʻprigi, Shayboniylar koʻprigi, Qashqadaryo koʻprigi, Nikolaevskiy koʻprigi. Inshoot 1583- yilda forscha uslubda qurilgan. Qurilish Abdullaxon II tashabbusi bilan boshlangan bo‘lib, u uchun shaharda nafaqat piyodalar, balki savdo karvonlari uchun ham qulay o‘tish joyini yaratish muhim edi. Oʻsha paytda Qarshi savdogarlar uchun muhim toʻxtash joyi boʻlgan. O‘shandan beri ko‘prik shaharning ramzi bo‘lib kelgan. Uning uzunligi 122 metr, kengligi 8 metr, suv ustida balandligi 5 metr va 10 ta tutashtiruvchi kamarlardan tashkil topgan.

 Odina madrasasi va masjidi. Bu shaharda ilk bor ayollar uchun madrasa va masjid qurilgan. Majmua XVI asrda vayron boʻlgan Kebek xon saroyi oʻrnida qurilgan. Madrasada ayollarga ilm-fan va diniy ta’limotlar o‘rgatilgan. Odamlar namoz o‘qib, farzandlari, yaqinlari uchun Allohga shukronalik keltirish uchun masjidga kelishgan. Bunday diniy majmua Oʻrta Osiyoda yagona boʻlib, hech qayerda oʻxshashi yoʻq edi. Ayni paytda masjidda shayboniylar sulolasining boy tarixidan hikoya qiluvchi muzey faoliyat ko‘rsatmoqda, ularning hukmdorlari va xonlari islom tarixiga salmoqli hissa qo‘shgan.

 Ko‘k-Gumbaz masjidi. Qarshi jome masjidi XVI asr oxirida qurilgan. Bino o‘zining ulug‘vorligi va go‘zalligi bilan hayratda qoldiradi, o‘sha davr odamlari bunday go‘zallikni qanday qilib qurishga muvaffaq bo‘lganligining o‘zi juda ham hayratlanarli.

 Qilichboy madrasasi. Bino 1914- yilda qurilgan bo‘lib, tashqi ko‘rinishi Xo‘ja Abdulaziz madrasasiga juda o‘xshaydi. Madrasadagi 12 ta o‘quv xonalari birinchi va ikkinchi qavatlarda joylashgan. Hovli ichida tashnov - kanalizatsiya ham mavjud bo‘lgan. Pishirilgan g‘ishtdan qurilgan mustahkam devorlar ta’sirchan, uzoqdan e’tiborni tortadi. Hozirda madrasada muzey faoliyati yo‘lga qo‘yilgan.

Qilichboy madrasasi oʻzining koʻrinishi bilan Xoʻja Abdul Aziz madrasasidan farq qilmaydi. Madrasaning birinchi va ikkinchi qavatida hujralar, asosiy sahn qismida keng aylana shaklida peshtoq ancha salobatli, baland binoga ishlatilgan gʻishtlar oʻta pishiq. Shu boisdan uzoqdan chiroyli koʻrinadi. “Xayr- saxovatli shaxanshoh Kamron (baxtli) podshoh Sayyid Olimxon zamonida Nasaf shahrida bir buq’a (ya’ni xayriya imorati) hotam sifat Qilichboyning sa’yi-harakatlari bilan qurildi. Xijriy yil hisobiga uning tarixini (qalam) shunday deb yozdi: “Bud buq’ai xayr va dorulamon” (ya’ni “bu xayriya imorati va osoyishtalik makonidir).

 Abdulazizxoʻja madrasasi — Qarshidagi meʼmoriy yodgorlik (1909). Mahalliy meʼmoriy anʼanalarning soddalashtirilgan shaklida gʻisht, ganchdan qurilgan, chortoq tarhli (26x24 metr), murabba hovlili (14x14 metr). Ikki qavatli darvozaxona — peshtoqning ikki yonida hujralar bor. Binoning ikki yon burchagida devorga tutashtirib ikki burj qurilgan. Qanotlarning birinchi qavatiga yuza, ikkinchi qavatiga eni keng ravoq ishlangan. Masjid va darsxonalari gumbaz tomli. Hovli balxi gumbazli hujralar bilan oʻralgan. Madrasa deyarli bezaksiz. Unda Qashqadaryo viloyati tarix- oʻlkashunoslik muzeyi joylashgan.

 Qarshi hammomlari. Shaharning eng qiziqarli obyekti - o‘rta asr hammomlari. Ularning qurilishi XVI asrga to‘g‘ri keladi. Oqsoqollarning aytishicha, vannalar shunday yaratilganki, issiqlik bitta kichik pech orqali saqlanadi. Ichkarida va tashqarisida hammomlar juda g‘ayrioddiy ko‘rinadi, bu esa chinakam qiziqish uyg‘otadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Termiz shahridagi Surxondaryo viloyati arxeologiya muzeyi

Qarshi shahri mahallalari tarixidan

Chor Rossiyasining Turkistonni bosib olishiga qarshi xalq harakatlari

Toponimik manbalarning o’lka tarixini o’rganishdagi ahamiyati

Turkistonda sovet hokimiyatining o`rnatilishi va unga qarshi qurolli harakat