logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Turkmaniston Respublikasi

Turkmaniston Respublikasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5849.5517578125 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Turkmaniston Respublikasi REJA 1. Turkmaniston respublikasi jahon siyosiy xaritasida. 2. Turkmaniston Respublikasining tashkil topish tarixi. 3. Turkmaniston Respublikasining kattaligi, chegaralari, geografik о‘rni. 4. Turkmaniston Respublikasining ma’muriy- xududiy bо‘linishi. 5. Turkmaniston Respublikasining tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari. 6. Turkmaniston Respublikasining iqtisodiyoti. Chegaralari G‘arbdan-sharqqa- 1100 km, Shimoldan-Janubga- 650 km Shimoliy -G‘arbda Qozog‘iston- 379 km, Shimol va Shimoliy-sharqda O‘zbekiston — 1621 km, Janubda Eron — 992 km, Avg‘oniston 744 km, Turkmaniston — Dunyo okeaniga chiqish yo‘li yo‘q mamlakat. Қорахонилар давлати Davlat ramzlari 1.Davlat bayrog‘i-19 fevral 1992y 25 iyun 2001y 2.Davlat gerbi – 16 avgust 2003y 3.Davlat gimni- 27 senyabr 1996y, 2008y 4.Prezident – 27 sentyabr 1990y 11fevral 2012y Gurbanguli Berdimuxammedov 5. Konstitutsiya-1992y Umumiy ma’lumotlar 1. Mustaqillik kuni-27 oktyabr 1991y 2. Davlat tili-turkman tili 3. Boshqarish shakli-unitar, prezidentlik respublika 4. YaIM-40.2 mlrd AQSh dollari, aholi jon boshiga -9700 AQSh dollari 5. Internet-domen - .tm 6. Milliy valyutasi-Manat, 1 noyabr 1993 y 7. Banknotlar: 1, 5, 10, 20, 50, 100 manat va 1, 2, 5, 10, 20, 50 tenge (1manat-100tenge) 1sum 0.0012 tmt⇄ 1000 sum - 1.19 tmt Milliy bayramlari 1 yanvar –Yangi yil 8 mart – Xalqaro ayollar kuni 21 – Navruz bayrami 9 maya – G‘alaba kuni 18 may - Konstitutsiya kuni 27 oktyabr – Mustaqillik kuni 12 dekabr-Neytralitet kuni Xayit bayramlari Xuriylar mamlakati 1148-1215 Turkmanistonning koinotdan ko‘rinishi Turkmanistonning ma’muriy bo‘linishi Quriqxonalar Temir yo‘llar 9–10 asrlarda bu o‘lka Toxiriylar, Somoniylar davlatiga qaragan. 1040 yilda Saljuqiylar davlati Turkmaniston hududini bosib olganlar. O‘g‘uzlar Turkman xalqining shakillanishiga asos bo‘lgan. Turkmaniston 12–asr va 13–asr boshlarida Xorazm davlati qaramog‘ida bo‘lgan. 14–asrning 70–80 yillarida Temuriylar tasarrufiga o‘tgan. 15–asrda Turkman ellatining shakillanishi nihoyasiga yetdi. 16–17 asrlarda hududning ma’lum qisimlari Xiva va Buxoro xonliklariga, boshqa qismi Eronga tobe bo‘lgan. 1869–1885 yillarda Turkmaniston hududini Rossiya bosib olgan. 1917 yil Sovet hokimiyati o‘rnatildi, 30 aprel 1918 yilda Turkmaniston Muxtor Sovet sotsialistik respublikasi tashkil etildi. 1924 yil “Milliy davlat chegaralanishi“ bo‘lib, 27 oktyabr 1924 yilda Turkmaniston ittifoqdosh respublikalar tarkibiga kirdi. Suveren Turkmaniston respublikasi esa 1991 yil 27 oktyabridan jahon siyosiy xaritasida mustaqil davlat sifatida paydo bo‘ldi. Turkmanistoi respublikasining umumiy maydoni 488 ming kv km bo‘lib, bu ko‘rsatkichga ko‘ra u MDH da 4 , Markaziy Osiyoda 2 (Markaziy Osiyoning 12,5 % hududini t.e.), jahonda esa 53 – o‘rinda turadi. Aholisi 5,5 mln kishi (2012 y)–bu ko‘rsatkich bo‘yicha MDH da 10 va Jahonda 94 –o‘rinni egallaydi. Tabiiy sharoiti Relefining 80 % tekisliklar (Turon tekisligi) dan iborat. Chekka janubiy chegaralariga tutash uning asosiy tog‘ va balandliklari (Kopetdog, Paropamiz–Qorabel) hamda G‘arbiy Kaspiy bo‘yi past tekisliklari yer yuzasini buzib turuvchi Katta va Kichik Bolxon, Kopetdog‘ kabi kabi past tog‘lar va balandliklari umuman respublika hududining atiga 20 % ga yaqin qismini egallaydi. Tabiiy resurslari. Tabiiy resurslar orasida eng ahamiyatlisi neft va gaz boyliklaridir. Ularning zahiralariga ko‘ra Turkmaniston MDH dagina emas, balki jahonda (ayniqsa tabiiy gaz bo‘yicha) eng yirik davlatlar qatoridan o‘rin oladi. E’lon qilingan ma’lumotlarga ko‘ra uning neft zaxiralari 12 mlrd t va gaz zahiralari esa 21 trln m3 ni tashkil qiladi. Turkmaniston respublikasi aholinnig umumiy soniga ko‘ra Markaziy Osiyoda eng kichik respublikalardan biridir. Uning aholisi tadrijiy ko‘rsatkichlari so‘nggi deyarli bir asr davomida quyidagicha o‘zgarib bordi (ming kishi hisobida): Aholining milliy tarkibiy ko‘rsatkichlari (2010y) ham o‘ziga xosdir. Respublika umumiy aholisining 78 % dan ko‘prog‘ini turkmanlar, 9,3 % ni o‘zbeklar, 3,2 % ni ruslar, 2,7 % ni qozoqlar, 6,8 % ni boshqa millat vakillari tashkil qiladi. Aholining o‘rtacha zichligi har 1 kv km maydonga 11 kishiga to‘g‘ri keladi. Viloyatlari orasidagi o‘rtacha zichlik Doshxovuz va Marida eng yuqori( 1 kv km ga 11 –12 kishi). Respublikada shahar aholisining salmog‘i 45 % ni tashkil qiladi. Bu ko‘rsatkichga ko‘ra u Markaziy Osiyoda Qozog‘iston va O‘zbekistondan keyin turadi. Eng yirik shahri respublikaning poytaxti Ashgabad bo‘lib, unda yarim milliondan ziyod aholi yashaydi. Turkmaniston dunyoda to‘rtinchi yirik tabiiy gaz zaxiralari bilan ta’minlangan Rossiya, Eron va Amerika Qo‘shma Shtatlari uchligidan keyin turadi. Tabiiy gaz eksportidan olinadigan daromadi resurslarga boy buyuk mamlakat aylandi. Turkmaniston quruqlik ichkarisida joylashgan mamlakat bo‘lib, uning hukumati tabiiy gaz eksport qilishda ma’lum muddat Rossiya quvurlaridan foydalanish uchun Rossiya bilan hamkorlik qilishga majbur bo‘ldi. Turkmaniston daromad va foydani oshirish yordam berish uchun Xitoyga qo‘shimcha quvuri yo‘llari o‘tkazdi. Ko‘plab xalqaro korporatsiyalar ulkan tabiiy resurslardan foydalanish maqsadida Turkmaniston va Markaziy Osiyoda biznes qilish uchun tayyor. Turkmenistan is blessed with the fourth-largest natural gas reserves in the world; the top three are Russia, Iran, and the United States. The income from natural gas exports has become the country’s greatest means of gaining wealth. Because Turkmenistan is landlocked, its government has been forced to partner with Russia to use of Russia’s pipelines to export the natural gas. Not wishing to rely on Russia’s monopoly on the pipelines, Turkmenistan developed an additional pipeline to China to help boost income and profits. Many international corporations are seeking to do business in Turkmenistan and Central Asia to corner a piece of the vast natural resources.[1] [1] Royal Berglee. Worid Regional Geography: People, Places and Globalization. Morehead State University. 2012. 226 FANDAN TAVSIYA ETILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI Asosiy adabiyotlar 1. Qayumov A.A., Pardayev G‘.R., Islomov I.N. Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya (Markaziy osiyo davlatlari iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi). O‘quv qo‘llanma. T.: 2015. 142-160 bet Qo’shimchа аdаbiyotlаr 1. Royal Berglee. Worid Regional Geography: People, Places and Globalization. Morehead State University. 2012. 226 bet 2. Баратов П, Маматқулов М, Рафиқов А. Ўрта Осиё табиий географияси. Дарслик. T.: 2002. 291-302 бет E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR!

O'xshashlar

Mali respublikasi
Koreya Respublikasi
O’zbekiston Respublikasi
Turkiya respublikasi
Tojikiston Respublikasi