Чакана савдо корхоналарини товар таъминоти технологияси ва ташкил этилиши - Iqtisodiyot - Referatlar

Чакана савдо корхоналарини товар таъминоти технологияси ва ташкил этилиши

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

70 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа : 1. Товар етказиб берувчи ташкилотнинг моҳияти ва унинг олдига қўйиладиган асосий талаблар. 2. Чакана савдо корхоналарини товар билан таъминлашнинг ритмлилик даражаси. 3. Товар таъминоти шакллари . 4. Чакана савдо тармоғига товарларни ташиб келтириш схемалари.

www.arxiv.uz Товар етказиб берувчи ташкилотнинг моҳияти ва унинг олдига қўйиладиган асосий талаблар Чакана савдо тармоғини товар билан таъминлаш деганда товарларни чакана савдо корхоналарига етказиб беришдаги тижорат ва технологик операциаларнинг мураккаб комплексини ўзида акс эттирувчи тадбирлар тизими тушунилади. Чакана савдо корхоналарида рационал ташкил этилган товар таъминоти товарлар ассортиментининг тўлиқлиги ва барқарорлигини, товар заҳираларининг зарурий даражасини, аҳоли талабини қондиришни ҳамда савдо ташкилотлари ва корхоналари ишининг юқори молиявий- иқтисодий кўрсаткичларини таъминлайди, яъни кафолатлайди. Чакана савдо корхоналари товар таъминотини ташкил этишда қуйидаги ассосий талабларни ҳисобга олиш керак:  Таъминотнинг манбалари ва мақбул шакллари саноат ва бошқа ишлаб чиқувчи корхоналар томонидан ишлаб чиқариладиган товарлар ҳажми, ассортименти, чакана савдо корхонасининг таъминотчи савдо корхоналаридан ҳудудий узоқлиги билан аниқланиши керак;  Товарларни ташиб келтириш аҳоли талаби ҳамда магазинлар учун ўрнатилган мажбурий ассортимент режаси асосида амалга оширилиши керак;  Келтириладиган товарлар ҳажми корхона типи, қуввати, товар айланмасини характерловчи ҳажми ва савдо майдонининг ўлчамлари билан аниқланиши керак. Савдо корхоналарини тегишли савдо-технологик воситалар (холодильникли воситалар билан ва ҳ.к.) билан тўйинганлиги алоҳида аҳамиятга эга;  Бир вақтда етказиб бериладиган товар партияси ҳажми мавжуд товар заҳиралари, кундалик ўртача реализация миқдори ва ташиб келтиришни ўрнатилган вақт оралиғи асосида ҳисобланиши керак;

www.arxiv.uz  Товар таъминотининг мукаммал ишлаб чиқарилган тизими товарларни ташиб келтириш ва сақлашдаги харажатларни минималлаштиришни таъминлаши керак. Чакана савдо корхоналарининг товар таъминоти қуйидаги асосий тамойилларга асосланиши керак:  Режага асосланиш;  Ритмлилик;  Тезкорлик;  Иқтисодий аҳамиятга эга бўлиш;  Марказлашганлик;  Технологиклик. Режага асосланиш чакана савдо корхоналарини товар билан таъминлаш жараёнининг режа билан олиб борилишини ифодалайди. Магазин ва бошқа сотиш пунктларига товарларни келтириш ассортимент турларни ҳисобга олган ҳолда, режа графиклари асосида олиб борилиши керак. Таъминотнинг ритмлилиги товарларни бир хил вақт оралиғида келтирилишини кўзда тутади. Товарларни магазинларга етказиб беришдаги ритмлилик товар айланмаси тезлигини ошириш, чакана савдо корхоналари ишини товар етказиш муддати бузилган ҳолатларда тўхтатмаслик учун керак бўлган ортиқча товар заҳиралари пайдо бўлишининг олдини олади. Ундан ташқари, чакана савдо корхонаси товар таъминотининг ритмлилиги омбор, улгуржи база, транспорт корхоналарининг ишлаши учун оптимал шароитлар яратади. У ишчи кучидан унумли фойдоланиш имконини беради. Чакана савдо корхоналарини товар билан таъминлашнинг ритмлилик даражаси. Чакана савдо корхоналарини товар билан таъминлашнинг ритмлилик даражасини аниқлаш учун таъминотнинг ритмлилик коэффициенти кўрсаткичидан фойдаланиш мумкин:

www.arxiv.uz К р қ  П ф /  П п П ф –тегишли давр учун товарнинг реал етказиб берилиши; П п –ҳар бир давр учун товарнинг график асосида етказиб берилиши. Товар таъминотини рационал ташкил этишнинг муҳим шарти бўлиб, унинг тезкорлиги саналади. Бу тамойил товар ларни ташиб келтириш товарларга бўлган талаб ўзгариши, мавсумий ва бошқа тебранишлар ҳисобига кўпайтирилиши ёки қисқартирилиши керак, деб қарайди. Чакана савдо тармоғини товар билан таъминловчи улгуржи база ва бошқа корхоналар бундай ўзгаришларни тезкорлик билан ҳисобга олишлари ва ўзгартириш киритишлари керак. Бунинг учун улар чакана савдо корхоналаридан ўз вақтида товарлар реализацияси ва товар заҳиралари ҳолати ҳақидаги ахборотни олишлари керак. Товар таъминотининг иқтисодий аҳамиятга эга бўлиши товарларни чакана савдо тармоғига етказиш жараёнида иш вақти, материал ва пул воситаларининг минимал харажатларини акс эттиради. Бу тамойил асосида транспорт воситалари, ортиш-тушириш ишлари механизацияларидан фойдаланиш, товар ҳаракатининг рационал звеносини ўрнатиш, товар ҳаракатининг ишлаб чиқаришдан истеъмолчигача бўлган оралиғида ортиқча омбор технологик операцияларини йўқотиш, товар қабул қилиш ва топширишда ҳужжатларни аниқ расмийлаштиришнинг самарадорлигига эришилади. Шундай қилиб, чакана савдо тармоғининг товар таъминоти юк айланишини камайтиришни, оптимал тарзда звенолаштиришни, товар партиялари ўлчами ва етказиб бериш частоталарини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқиладиган товар олиб киришнинг рационал схемалари асосида амалга оширилиши керак. Марказлашганлик чакана савдо корхоналарини етказиб берувчи корхона кучи ва воситалари асосида товар билан таъминлашни назарда тутади. Бунинг натижасида магазин ишчилари товар таъминотига тижорий

www.arxiv.uz жиҳатдан жавобгар бўлишларига қарамасдан, ўзларининг бевосита харидорларга хизмат кўрсатишдан чалғимайдилар. Товар таъминотининг барча босқичларида қабул қилинадиган прогрессив- технологик қарорлар асосида товар билан таъминлаш амалга оширилиши керак. Бу ерда чакана савдо тармоғини товар билан таъминлашни саноатлаштириш (индустриализация)нинг асоси бўлган модулли транспорт тизимлари катта роль ўйнайди. Чакана савдо тармоғини товар билан таъминланишини ташкиллаштиришга қуйидаги муҳим омиллар таъсир кўрсатади:  Товар таъминоти жараёнининг бошқарилиш даражаси;  Товарларга бўлган талабни аниқлаш учун ишлатиладиган тижорат ахборотларининг ҳаққонийлиги;  Чакана савдо тармоғининг жойлашганлиги;  Омбор хўжалигининг жойлашганлиги ва ҳолати;  Транспорт шароитлари;  Чакана савдо корхоналарининг савдо-технологик воситалар билан таъминланганлиги. Товар таъминоти шакллари ва чакана савдо тармоғига товарларни ташиб келтириш схемалари. Товарларнинг кўпи улгуржи корхонадан чакана савдо тармоғига ташиб келтирилади. Нон ва нон маҳсулотлари, сут ва гўшт маҳсулотлари сингари кундалик талабдаги истеъмол товарлари корхонага бевосита ишлаб чиқариш корхонасидан келтирилади. Йирик махсуслаштирилган универсал магазинларга транзит асосида саноат корхоналаридан бошқа товарлар, жумладан, мураккб ассортиментли товарлар келтирилиши мумкин. Мураккаб ассортиментдаги (маданиятга доир товарлар, кийим-кечак, пойафзал ва ҳ.к.) товарларнинг кўпчилиги дўконга бутловчи корхоналар, шахсий тадбиркор ёки фермер хўжаликларидан келади.

www.arxiv.uz Товар таъминоти манбасининг танланиши кўп омилларга боғлиқ:  Товар ассортименти;  Дўкон типи ва ўлчамлари;  Товар айланиш ҳажми;  Дўконларни доимий тарзда таъминланиш имконияти;  Товар ҳаракати звенолари сони;  Товар айланиш тезлиги;  Транспорт харажатлари қиймати. Товарларнинг қаердан келаётганига, яъни манбасига қараб чакана савдо тармоғини товар билан таъминлашнинг транзит ва омбор шакллари қўлланилади. Товарларни магазинларга етказиб беришнинг транзит шакл и бевосита саноат ёки қишлоқ хўжалик ишлаб чиқариш корхоналаридан амалга оширилади. Бундай шаклда товар айланиши тезлашади, товарнинг ушланиб қолиниши қисқаради, йўқотилиши камаяди. Шунингдек, товар таъминотининг бу шакли чакана савдо тармоғининг кўплиги ва йўналганлиги туфайли чекланган тарзда қўлланилади. Бу шакл асосан оддий ассортиментдаги товарлар, шунингдек, истеъмол туманларида ишлаб чиқарилиши амалга ошириладиган (нон ва нон маҳсулотлари, сут ва сут маҳсулотлари ва ҳ.к.) товарлар учун қўлланилади. Қайта сортировкага эҳтиёж сезадиган мураккаб ассортиментдаги товарларнинг омбор шакли дўконга улгуржи корхона омборларидан келтирилади. Чакана савдо корхоналари товар таъминотининг оптимал манбалари ва шаклларини ҳар бир товар гуруҳи учун ишлаб чиқилган ташиб келтириш схемалари ёрдамида танлаш мумкин. Бу схемалар товарнинг саноат корхоналари, улгуржи база ва бошқа етказиб берувчилардан чакана савдо корхоналарига ҳаракат қилиш тартибини ҳар бир товар гуруҳи, зарурий ҳолатларда алоҳида кичик товар гуруҳи бўйича аниқланади. Схемалар товарларни ҳар бир чакана савдо корхонасига етказиб берилишининг аниқ

www.arxiv.uz тартибини назарда тутади. Уларни ишлаб чиқиш бир қатор тамойиллар асосида амалга ошириш тавсия этилади. Масалан, истеъмол кооперациясида схема қуйидаги асосий тамойилларга асосланади:  Товарларнинг керакли ва минимал оралиқ омбор звеноларидан ўтиши: саноат корхонаси-туманлараро улгуржи база-дўкон;  Мураккаб ассортиментли товарларнинг угуржи савдосини йирик туманлараро улгуржи базалари орқали бир йўналишга қўйилиши;  Товарларни чакана савдо тармоғига марказлашган тарзда етказиб берилишининг кенгайиши;  Товарларнинг ҳаракатланувчи омборлар, товар намуналари зали, товаршунослар ва почта операциялари орқали амалга ошириладиган кенг улгуржи савдоси. Товарлар ташишнинг схемасини ишлаб чиқиш учун, энг аввало, товар ҳаракатининг туманлараро улгуржи базаси ва туман кооператив ташкилотларининг улгуржи корхоналаригача бўлган йўли аниқланади. Товарларнинг бу улгуржи звеноларга саноат корхоналари, товар чиқувчи бошқа манбалар ва савдо-сотиқ базаларидан ташиб келиниши кўриб чиқилиши лозим. Мураккаб ассортиментли товарларнинг угуржи савдосини йирик туманлараро улгуржи базалари орқали бир йўналишга қўйиш майда улгуржи корхоналарда бу товар ларнинг чанг босиб қолишига тўсқинлик қилади ва ишлаб чиқариш корхоналари билан рационал алоқани ўрнатиш имкониятини туғдиради. Бир қатор талабларни эътиборга олган ҳолда ишлаб чиқилган товарларнинг улгуржи корхоналарга олиб кириш схемалари шу товарларни чакана савдо тармоғига олиб киришнинг аниқ схемаларини ишлаб чиқишга асосланади. Улгуржи базалар билан бир қаторда чакана савдо корхоналарига улгуржи корхоналар орқали айланиб ўтган ҳолда келтирилиши лозим бўлган

www.arxiv.uz товар схемалари ишлаб чиқилади. Уларда маҳаллий саноат, қишлоқ хўжалиги товар ларининг магазинларга ташиб келтириш тартиби кўриб чиқилади. Бу, биринчи навбатда, нон ва нон маҳсулотлари, сут ва гўшт маҳсулотлари ва бошқаларни ташиб келтиришга тегишли. Товарларни улгуржи корхона ва чакана савдо тармоғига олиб кириш схемаларини ишлаб чиқишда малакали савдо ходимлари иштирок этишлари керак. Товарларни ташиш схемалари доимий тарзда кўриб чиқилиши, товар келишининг янги манбаларини пайдо бўлиши ёки бошқа ҳолатлар аниқланиши керак.

www.arxiv.uz Адабиётлар руйхати : 1. Каримов И.А. Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисидаги маъруза. – Тошкент. «Ўзбекистон» Нашриёт-МАТБАА Ижодий уйи, 2005 й. 2.Каримов И.А. 2003 йил якунлари ва 2004 йилда иқтисодий ислохотларни чуқурлаштиришнинг асосий йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамаси мажлисидаги маърузаси.-«Ўзбекистон овози» газетаси, 2004 йил 10 февраль, 16 сони. 3.Егоров В.Ф. Организация торговли. Учебник. Москва-Санкт-Петербург: Питер.2004. 4.Л.П.Дашков, В.К.Памбухчиянц. Организация, технология и проектирование торговўх предприятий. Учебник. Москва: ИВЦ Маркетинг, 2001 г 5.Памбухчиянц О.В. Технология розничной торговли. Учебник. Москва: Издательский дом «Дашков и К», 2000. 6.Панкратов Ф. Г., Памбухчиянц В. К. «Коммерция и технология торговли», М. ИВЦ «Маркетинг» 2000. 7.Панкратов Ф.Г и другие. «Организация и технология торговўх процессов» М. Экономика 2000. 8. Маркетинг. Журнал в России и зарубежом. Москва. 2003

O'xshashlar

Улгуржи ва чакана савдо

Савдо корхоналарида чакана савдо айланмаси

Чакана товар айланиши таҳлили

Чакана товар айланишини прогнозлаш ва режалаштириш

Савдо корхоналарини даромадпарини бошқариш