O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi - Huquqshunoslik - Referatlar

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

59.5 KB

Ko'chirib olish

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senati faoliyatining tashkiliy shakllari va Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining sessiyalari va doimiy komissiyalari. Reja: 1 -. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi faoliyatining tashkiliy shakllari. 2-. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati faoliyatining tashkiliy shakllari 3-. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining sessiyalari va doimiy komissiyalari.

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi faoliyatining asosiy shakli: - sessiyalar davridagi yalpi majlislari; - Qonunchilik palatasi Kengashi faoliyati; - Qonunchilik palatasi qo`mitaa va komissiyalari faoliyati; - Qonunchilik palatasi fraksiyalari va deputatlar guruhlarida; - Palatalar qo`shma majlislari ; - Kelishuv komissiyasi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining birinchi majlislari tegishincha Qonunchilik palatasi ga saylovdan keyin ikki oydan kechiktirmay va Senat tarkib topganidan keyin bir oydan kechiktirmay Markaziy saylov komissiyasi tomonidan chaqiriladi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi majlislari sessiyalar davrida o` tkaziladi. Sessiyalar, qoida tariqasida, sentabrning birinchi ish kunidan boshlab kelgusi yilning iyun oyi oxirgi ish kuniga qadar o`tkaziladi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining majlislari, agar ular ishida barcha deputatlar umumiy sonining kamida yarmi ishtirok etayotgan bo`lsa, vakolatli hisoblanadi. Konstitutsiyaviy qonunlarni qabul qilishda barcha deputatlar umumiy sonining kamida uchdan ikki qismi ishtirok etishi shart. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi majlislarida, shuningdek ularning organlari majlislarida O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, Bosh vazir, Vazirlar Mahkamasining a'zolari, Respublika Konstitutsiyaviy sudi, Oliy sudi, Oliy xo`jalik sudi raislari, Bosh prokurori, Markaziy bank boshqaruvining raisi ishtirok etishlari mumkin. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi va uning organlari majlislarida Senat Raisi, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati va uning organlari majlislarida Qonunchilik palatasi Spikeri ishtirok etishi mumkin. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining qarorlari Qonunchilik palatasi deputatlari yoki Senat a'zolari umumiy sonining ko`pchilik

ovozi bilan qab u l qilinadi. Shuning uchun deputatlarni majlislarda muntazam va samarali ishtirokini ta'milash dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Zero, Qonunchilik palatasi kollegial organ bo`lib, uning vakolatlariga doir masalalar albatta deputatlarning birgalikdagi muhokamasi uning faoliyati asosiy prinsiplaridan biri hisoblanadi. Qonunchilik palatasi majlislarida ko`rib chiqiladigan masalalarni, ya'ni uning kun tartibini belgilash dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Reglamenti to`g`risida”gi Qonunning 10-moddasiga ko`ra, Qonunchilik palatasi majlisida ko`rib chiqilishi lozim bo`lgan masalalar ularni ko`rib chiqish navbati, palataning har bir masalani ko`rib chiqishga tayyorlash uchun mas'ul bo`lgan qo`mitalari, ma'ruzachilar (qo`shimcha ma'ruzachilar), shuningdek boshqa ma'lumotlar ko`rsatilgan holda majlis kun tartibi loyihasiga kiritiladi. Mazkur moddaning ikkinchi qismida esa Qonunchilik palatasi majlisi kun tartibining loyihasi Qonunchilik palatasi Kengashi tomonidan tuziladi deb e'tirof etilgan. Qonunchilik palatasining deputatlari Qonunchilik palatasi majlisining kun tartibi loyihasiga kiritilgan masalalar to`g`risida oldindan xabardor qilinishini ta'minlash dolzarb masalalardan biridir. Chunki har bir deputat muhokama qilinadigan masala yuzasidan amaldagi ahvol, uning saylovchilari va partiya manfaatlarini o`rganib chiqishi lozim. Qonunchilik palatasi majlisining kun tartibi palata qarori bilan tasdiqlanishi demokratik normalardan biridir. Bu yerda masalani deputatlar o`rganilganligi, uning muhokamasiga tayyorliklari va boshqa vajlarni inobatga olgan holda kun tartibiga o`zgartishlar kiritish imkoni bo`ladi. Qonunchilik palatasi majlislaridagi masalalar bo`yicha ovoz berish shakl va uslublarini belgilash katta ahamiyatga ega. “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Reglamenti to`g`risida”gi qonunning 11-moddasiga ko`ra Qonunchilik palatasining qarorlari uning majlislarida ochiq yoki yashirin ovoz berish orqali qabul qilinadi. Ochiq ovoz berish nomma-nom, ovozlarni hisoblashning elektron tizimidan foydalangan holda yoki yashirin ovoz berish bulletenlaridan foydalangan holda amalga oshirilishi mumkin.

O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida hamda konstitutsiyaviy qonunlarda belgilangan hollardan mustasno ovoz berish shakli va usuli to`g`risidagi qaror Qonunchilik palatasi tomonidan ochiq ovoz berish orqali qabul qilinishi ijobiy hol. Qonunchilik palatasining deputati o`zining ovoz berish huquqini shaxsan amalga oshirishining mustahkamlanishi ham demokratiyaning talabidir. Aynan deputat o`z saylovchilari va partiya manfaatlarini himoya qilishi lozim. Bu masalani ro`yobga chiqarishda ovozlarni hisobga olish shaklini belgilash hal qiluvchi rolni o`ynaydi. Qoida tariqasida, Qonunchilik palatasi majlisida ovozlarni hisoblashning elektron tizimidan foydalanilishi ustidan nazoratni Qonunchilik palatasi deputatlari jumlasidan bo`lgan guruh amalga oshiradi. Bu guruh ovozlarni to`g`ri tashkil etish uchun javob beradi. Agarda deputatlarda elektron tizimni to`g`ri ishlashi haqida shubha paydo bo`lsa, ular bulletenlardan foydalangan holda ovoz berishni tanlashlari mumkin. Parlament faoliyatida jamoatchilik fikrini hisobga olish, avvalo uni shakllantirishni taqazo etadi. Shu jihatdan deputatlarning dahlsizligi (immuniteti) ularga parlament faoliyatining barcha masalalari yuzasidan ochiq va tanqidiy fikr bildirish imkoniyatini ta'minlaydi. Parlamentdagi o`z chiqishlari uchun deputat javobgarlikka tortilishi mumkin emas. Parlament majlislari odatda ochiq bo`lib, har bir saylovchi muhokama qilinayotgan masalalar va ularni hal qilish yo`llari to`g`risida xabardor bo`lish hamda o`z fikrini bildirish huquqiga ega. Horijiy davlatlar, parlamentlarning internet va boshqa ommaviy axborot vositalardagi maxsus sahifalari, nashrlari, ko`rsatuvlari bunga qulay sharoit yaratadi. Fransiyada esa, ochiq muhokamalar 1995 yildan keng qo`llanila boshladi. Misol uchun 2 oktabr 1995 yildan 30 sentabr 1996 yilgacha Milliy Majlis komissiyalari tomonidan 21 ta majlis «ochiq» o`tkazilgan 1 . 1994 yildan esa komissiyalarning audio-vizual hisobotlarini tarqatish amaliyoti joriy etildi. Ushbu tadbirlar fuqarolarning faolligining oshishi va 1 Bulleten Natsionalnoy assamblei . 1995/1996, Parij , S .13.

Qonunchilik palatasida ko`rilayotgan masalalar yuzasidan ularning obyektiv fikrini yig`ish uchun xizmat qiladi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo`shma majlislari O`zbekiston Respublikasi Prezidenti qasamyod qilganda, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotining, ichki va tashqi siyosatining eng muhim masalalari yuzasidan nutq so`zlaganda, chet davlatlarning rahbarlari nutq so`zlaganda o`tkaziladi. Palatalarning kelishuviga binoan qo`shma majlislar boshqa masalalar yuzasidan ham o`tkazilishi mumkin. Qonunchilik palatasi faoliyatini samarali tashkil etish, qo`mitalar ishini muvofiqlashtirib borish, qonun loyihalarini tayyorlash ishini rejalashtirish masalasini dastlabki tarzda ko`rib chiqishni tashkil etish maqsadida Qonunchilik palatasi Kengashi tuziladi. Qonunchilik palatasi Kengashining tarkibiga Qonunchilik palatasi Spikeri, uning o`rinbosarlari, fraksiyalar va deputatlar guruhlarining rahbarlari, Qonunchilik palatasi qo`mitalarining raislari kiradi.Qonunchilik palatasi Kengashiga Qonunchilik palatasi Spikeri rahbarlik qiladi, u Kengashning majlislarini olib boradi va uning qarorlarini imzolaydi. Qonunchilik palatasi siyosiy partiya fraksiyalari ham tuziladi. Fraksiya siyosiy partiyadan ko`rsatiladigan deputatlar tomonidan partiya manfaatlarini Qonunchilik palatasida ifodalash maqsadida tuziladigan va belgilangan tartibda ro`yxatdan o`tkazilgan deputatlar birlashmasidir. Deputatlar guruhlarini Qonunchilik palatasi tarkibiga saylangan, siyosiy partiyalardan ko`rsatilmagan deputatlar tuzishga haqlidir. Qonunchilik palatasining kamida to`qqiz nafar deputati fraksiya yoki deputatlar guruhini tuzish huquqiga ega. Qonunchilik palatasining deputati faqat bir fraksiya yoki deputatlar guruhining a'zosi bo`lishi mumkin. Siyosiy partiyadan ko`rsatilgan va Qonunchilik palatasiga saylangan deputat faqat shu partiya fraksiyasining a'zosi bo`lishi mumkin yoki hech bir fraksiya yoxud deputatlar guruhiga kirmaslikka haqli. 2-. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati faoliyatining tashkiliy shakllari .

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati faoliyatining tashkiliy shakllari quyidagilardan iborat: - O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati yalpi majlisi; - O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Kengashi; - O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati qumita va komissiyalari faoliyati; - Palatalar qo`shma majlislari; Senat faoliyatining tashkiliy shakli uning zaruratga qarab, lekin yiliga kamida uch marta o`tkaziladigan majlislaridir. Senat majlislari, agar ularning ishida senatorlar umumiy sonining kamida yarmi ishtirok etsa, vakolatli hisoblanadi. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasini, konstitutsiyaviy qonunlarni ma'qullash, ularga o`zgartishlar va qo`shimchalar kiritish to`g`risidagi masalalarni ko`rib chiqishda senatorlar umumiy sonining kamida uchdan ikki qismi hozir bo`lishi shart.Senatning birinchi majlisi Senat shakllantirilganidan keyin bir oydan kechiktirmay o`tkaziladi. Mazkur majlisni O`zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasining Raisi ochadi va Senat Raisi saylangunga qadar unda raislik qiladi. Senat faoliyatini samarali tashkil etish, qo`mitalar ishini muvofiqlashtirib borish, kun tartibi yuzasidan takliflar tayyorlash, qonunlarni dastlabki tarzda ko`rib chiqishni tashkil etish maqsadida Senat Kengashi tuziladi. Senat Kengashining tarkibiga Senat Raisi, uning o`rinbosarlari va Senat qo`mitalarining raislari kiradi. Senat Kengashiga Senat Raisi rahbarlik qiladi, u Kengashning majlislarini olib boradi va uning qarorlarini imzolaydi. Senat tomonidan senatorlar orasidan palataning vakolatlari muddatiga rais, uning o`rinbosari va a'zolardan iborat tarkibda qo`mitalar tuziladi. Senat Raisi va uning o`rinbosarlari Senatning qo`mitalari tarkibiga saylanishi mumkin emas. Senatda reglament, budjet va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish masalalari, tashkiliy- ma'muriy masalalar, qonunchilik va sud-huquq masalalari, mudofaa va xavfsizlik masalalari, tashqi siyosat masalalari qo`mitalari tuzilishi shart. Senatda boshqa qo`mitalar ham tuzilishi mumkin. Senat qo`mitalarining umumiy soni, qoida

tariqasida, sakkiztadan oshmasligi kerak. Senat qo`mitasining raisi, uning o`rinbosari va qo`mita a'zolari palata majlisida Senat Raisining taqdimiga binoan senatorlar umumiy sonining ko`pchilik ovozi bilan saylanadi. Senat qo`mitasining raisi, uning o`rinbosari, shuningdek qo`mita a'zolari saylangani to`g`risida Senat qarorlar qabul qiladi. Senat muayyan vazifalarni bajarish uchun komissiyalar tuzishi mumkin. Komissiya Senat majlisida senatorlar orasidan komissiya raisi va a'zolari, zarurat bo`lganda esa komissiya raisining o`rinbosaridan iborat tarkibda tuziladi. Komissiya tuzilgani to`g`risida Senat qaror qabul qiladi. Komissiya o`z zimmasiga yuklatilgan vazifalar bajarilganidan so`ng, qaysi muddatga tuzilgan bo`lsa, shu muddat o`tganidan keyin yoki Senatning qaroriga binoan muddatidan ilgari o`z faoliyatini tugatadi. Senat tomonidan rad etilgan qonun yuzasidan Senat va Qonunchilik palatasi yuzaga kelgan kelishmovchiliklarni bartaraf etish uchun Senat a'zolari va Qonunchilik palatasi deputatlari orasidan tenglik asosida kelishuv komissiyasini tuzishi mumkin. Senatda kelishuv komissiyasini tuzish to`g`risidagi tashabbus Senat Raisidan, shuningdek Senat a'zolari umumiy sonining kamida beshdan bir qismini tashkil etuvchi senatorlardan chiqishi mumkin.Kelishuv komissiyasi tarkibiga nomzodlar yuzasidan Senat Raisi va Qonunchilik palatasining Spikeri tomonidan o`zaro maslahatlashuvlar o`tkaziladi.Kelishuv komissiyasining Senatdan ko`rsatilgan tarkibi uning majlisida, Senat majlislari oralig`idagi davrda esa uning Kengashi tomonidan tasdiqlanadi. 3-§. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining sessiyalari va doimiy komissiyalari. Xalq deputatlari Kengashlari faoliyatining tashkiliy shakllari deyilganda Xalq deputatlari Kengashlari funksiya va vakolatlarini amalga oshirishda qatnashish vositalari tushuniladi. Xalq deputatlari Kengashlari faoliyatining tashkiliy shakllari o`zlarining yo`nalishlariga ko`ra har tomonlama xarakterga ega. Ular yordamida xalq deputatlari

Kengashlari va hokimliklardagi ichki tashkiliy munosabatlar ham, ular tomonidan davlat, xo`jalik va ijtimoiy-madaniy qurilishga rahbarlik qilish bo`yicha o`z funksiyalarini bajarishga ham erishiladi. Xalq deputatlari Kengashlari va o`zini o`zi boshqarish organlari faoliyatining tashkiliy shakllari O`zbekistonda mavjud bo`lgan vakillik organlarining tarixiy rivojlanishi jarayonida vujudga kelgan bo`lib, ularning asosiylari mustaqil O`zbekistonning birinchi Konstitutsiyasi mazmunidan kelib chiqadi. Xalq deputatlari Kengashlari faoliyatining asosiy tashkiliy shakllariga quyidagilar kiradi: 1) Xalq deputatlari Kengashlarinig sessiyalari. 2) Hokimlarning ijroiya apparati. 3) Xalq deputatlari Kengashlarining doimiy komissiyalari . 4) Davlat hokimiyati vakillik organlari deputatlarining saylov okrugidagi faoliyati. Davlat hokimiyati vakillik organlari faoliyati tashkiliy shakllarining asosiysi davlat hokimiyati vakillik organlari uchun ularning sessiyalaridir. O`zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati asoslari to`g`risida»gi Qonunining 17-moddasida «Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining asosiy ish shakli sessiyadir», deyilgan. Tegishli xalq deputatlari Kengashlariga berilgan vakolatlar Oliy Majlis yig`ilishlarida va xalq deputatlari Kengashlari sessiyalarida ko`rib chiqiladi va hal etiladi. Yuqorida sanab ko`rsatilgan vakillik organlari faoliyatining shakllarini asosiy deyish qabul qilingan. Vakillik organlari to`g`risidagi qonunchilikka ko`ra vakillik organlari o`z vakolatlarini amalga oshirganda, albatta, ulardan foydalanishlari shart. Vakillik organlari vakolatlarini amalga oshirganda ular faoliyatining asosiy shakllari bilan bir qatorda turli xil yordamchi shakllardan ham foydalaniladi. Ular qatoriga tayyorlov komissiyalari, yig`ilishlar, seksiyalar, postlar va hokazolar kiradi. Bular yordamida xalq deputatlari Kengashlari har xil tayyorgarlik va nazorat faoliyatini amalga oshiradilar. Mahalliy davlat hokimiyati vakillik organlari - xalq deputatlari Kengashlari o`z vakolatiga taalluqli bo`lgan muhim masalalarni muntazam ravishda sessiyalarda hal qiladilar. O`zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to`g`risida»gi

Qonuniga ko`ra xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining asosiy ish shakli sessiyadir. Mahalliy Kengashlarning navbatdagi sessiyalari tegishli hokim, hokim yo`qligida esa uning o`rinbosarlaridan biri tomonidan, zaruratga qarab, lekin yiliga kamida ikki marta chaqiriladi. Deputatlar uchun sessiyalar davlat ishida qatnashish maktabidir. Bu bilan har bir deputat Kengash sessiyasida masalalarni hal qilishda faol ishtirok etish, mavjud kamchiliklarni ochib tashlash, Kengash, hokimlik va ularga bo`ysungan organlar faoliyatini yaxshilashga qaratilgan takliflar kiritish imkoniyatiga ega bo`ladi. Sessiya, shuningdek, hokimning tashabbusiga ko`ra va tegishli xalq deputatlari Kengashi deputatlarining kamida uchdan bir qismi tashabbusiga binoan ham chaqirilishi mumkin. Xalq deputatlari Toshkent shahar Kengashi ish tartibiga muvofiq, shahar tumanlarida tuziladigan deputatlik guruhlarining tashabbusi bilan ham navbatdan tashqari sessiya chaqirilishi mumkin. Buning uchta tumandagi deputatlik guruhining talabi lozim bo`ladi. Bu sessiyalar navbatdan tashqari sessiyalar deyiladi. Tegishli Kengashning navbatdan tashqari sessiyasini chaqirish to`g`risidagi asoslantirilgan taklif sessiyada ko`riladigan masalalarni ko`rsatgan holda yozma ravishda hokimga beriladi. Hokim Kengashning navbatdan tashqari sessiyasining ochilishidan uch kun oldin o`z qarorini e'lon qilib, sessiyani chaqirishi mumkin. Kengash sessiyasini chaqirish to`g`risidagi qarordan deputatlar sessiya ochilishidan kamida ikki hafta oldin xabardor qilinadi. Ma'ruzasiz sessiyalar. O`zbekiston Respublikasi ayrim mahalliy xalq deputatlari Kengashlari faoliyatida sessiyalarni ma'ruza qilmasdan o`tkazish tajribasi ham bor. Sessiyada ma'ruza tezislari va qabul qilinishi kerak bo`lgan qaror loyihasi tarqatiladi. Sessiya ko`rilayotgan masalani bevosita muhokama qilishdan boshlanadi, bunda deputatlar ko`rilayotgan masala bilan yaxshi tanish bo`lishlari kerak. Ma'ruzasiz sessiyalar deputatlar uchun vaqtni tejash imkonini beradi. Yangi saylangan xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining birinchi sessiyasi hokim tomonidan saylovdan keyin kechi bilan uch haftalik muddat ichida chaqiriladi va u yoshi ulug` deputatlardan biri tomonidan ochiladi. Xalq deputatlari Kengashi sessiyalarida hokim, u yo`qligida esa Kengashning qaroriga yoki hokimning topshirig`iga binoan mazkur Kengashning deputatlaridan biri raislik qiladi.

Xalq deputatlari Kengashlari va hokimlarning O`zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to`g`risida»gi Qonuni bilan belgilangan vakolatlari, asosan, Kengash sessiyalarida ko`rib chiqib hal qilinadi. Ularni uch guruhga bo`lish mumkin: 1. Kengashni tashkil etish va deputatlarning huquqiy maqomi bilan bog`liq bo`lgan masalalar. 2. Kengash organlarini tashkil etish va ular faoliyatini nazorat qilish bilan bog`liq masalalar. 3. Tegishli hududda xo`jalik va ijtimoiy-madaniy qurilishga rahbarlik qilish bilan bog`liq bo`lgan masalalar. O`zbekiston Respublikasida mahalliy xalq deputatlari Kengashlari doimiy komissiyalarining faoliyatining huquqiy asoslarini O`zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to`g`risida»gi Qonuni va doimiy komissiyalar to`g`risidagi nizomlari tashkil etiladi. Doimiy komissiyalar to`g`risidagi nizomlarni Kengashlarning o`zlari sessiyada qabul qiladilar. Doimiy komissiyalar deputatlarning Kengash oldiga qo`yilgan huquq va vazifalarini bajarishda ishtirok etishi uchun tuziladi va ular faoliyatining asosiy tashkiliy shakllaridan biri bo`lib xizmat qiladi. Komissiyalar faoliyatining o`ziga xosligi, eng avvalo shundan iboratki, ular orqali deputatlar sessiyalar oralig`idagi davrda kengash faoliyatiga bevosita va doimiy jalb qilinadi. Doimiy komissiyalar - mahalliy xalq deputatlari Kengashlarining strukturaviy organlari bo`lib, ko`pchilik deputatlarni, ya'ni ko`p sonli faollarni birlashtiruvchi jamoatchilik asosida faoliyat yurituvchi organdir. O`zbekiston Respublikasida xalq deputatlari Kengashlarining ish tajribasi shuni ko`rsatadiki, doimiy komissiyalar faoliyatining ahamiyati doim oshib bormoqda, ayniqsa, Kengashning ommaviy va nazorat qilish funksiyasini amalga oshirishdagi tutgan o`rni diqqatga sazovordir. Xalq deputatlari Kengashlari doimiy komissiyalarining asosiy vazifalari «Mahalliy davlat hoki-miyati to`g`risida»gi Qonunning 19-moddasida belgilangan. Doimiy komissiyalarning asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi: - sessiya muhokamasiga kiritiladigan masalalarni dastlabki tarzda qarab chiqish va tayyorlash;

- Kengash qarorlarini va O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarini ro`yobga chiqarishga ko`maklashish; - Kengash hokimiyat va yuqori organlarining qarorlarini amalga oshirishdagi tashkiliy ishlarda ishtirok etish; - saylovchilar nakazlarining amalga oshirilishida va uning ijrosini nazorat qilishda ko`maklashish; - Kengash qarorlarini amalga oshirish bo`yicha hokimiyat bo`lim va boshqarmalarining korxona, tashkilot va muassasalarning faoliyatini nazorat qilish hamda O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlariga, qonunchilikka rioya qilinishini nazorat qilish. Doimiy komissiyalar bevosita halq deputatlari Kengashi rahbarligida ish yuritadi va unga bo`ysunadi, hisob berib turadi. Faqatgina Kengash ularga ijrosi majburiy bo`lgan ko`rsatmalar berishi, hisobotlarini eshitishi, komissiyalar tizimi va tarkibini o`zgar-tirishi mumkin. Hozirgi vaqtlarda ko`pchilik xalq deputatlari Kengashlari sessiyalarida vaqti- vaqti bilan doimiy komissiyalar hisobotlarini eshitish tartibi belgilangan. Bundan tashqari doimiy komissiyalar sessiya vaqtida va sessiyalar oralig`idagi vaqtda deputatlarni qilingan ishlar haqida muntazam xabardor qilib boradilar. O`zbekiston Respublikasidagi xalq deputatlari Kengashlari ish tajribasida ikki xil doimiy komissiyalar tuzilmoqda. 1. Xalq deputatlari Kengashlarining hammasida tuziladigan doimiy komissiyalar (mandat, budjet masalalari bo`yicha, qonunchilik va jamoat tartibini saqlash, iqtisodiy islohotni, mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishni amalga oshirish bo`yicha, sanoat, transport, qurilish, aloqa masalalari, kommunal xo`jalik va atrof muhitni muhofaza qilish ishlari bilan shug`ullanuvchi doimiy komissiyalar). 2. Agrosanoat kompleksi va suv xo`jaligi masalalari bo`yicha hamda qishloq xo`jaligini iqtisodiy rivojlantirish bo`yicha tuziladigan doimiy komissiyalar. Ular mahalliy sharoitni hisobga olgan holda tuziladi. Bulardan tashqari ayrim masalalarni tayyorlash uchun vaqtinchalik komissiyalar tuzishi, ularning ishlash muddati va vazifalarini belgilashi mumkin. Har bir xalq deputati Kengashi o`z doimiy komissiyalarining soni va turini mahalliy

sharoitlarini hisobga olgan holda tuzadi. Komissiyalar mahalliy Kengashlar faoliyatining asosiy yo`nalishlari bo`yicha tuziladi. Eng ko`p tarqalgan doimiy komissiyalarga quyidagilar kiradi: budjet masalalari bo`yicha, qishloq xo`ja-ligi, sanoat va qurilish, xalq maorifi, madaniyat, sog`-liqni saqlash, ijtimoiy ta'minot, savdo, transport bo`yicha, yo`l qurilishi va aloqa, kommunal xo`jalik va obodonlashtirish, qonunchilik va jamoat tartibini saqlash, yoshlar ishlari bo`yicha, tabiatni muhofaza qilish bo`yicha va hokazo. Zaruriy sharoitlar hisobga olingan holda Kengashlar tomonidan boshqa doimiy komissiyalar ham tuzish mumkin. Xalq deputatlari Kengashlarining turi va undagi deputatlarning soniga qa-rab, 4-5 tadan 13-17 gacha doimiy komissiyalar tuziladi. Doimiy komissiyalarni tuzish tartibi va tarkibi har bir yangi chaqiriq xalq deputatlari Kengashlarining birinchi sessiyasida, ularning vakolatlari davriga tashkil etiladi. Lekin doimiy komissiyalar tizimi va tarkibiga keyingi Kengash sessiyalarida ham o`zgartishlar kiritilishi mumkin. Xalq deputatlari Kengashlari tomonidan tasdiqlangan doimiy komissiyalar haqidagi nizomlarda ularning tarkibiga faqat deputatlar saylanishi ko`zda tutilgan.

O'xshashlar

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senat tarkibiy tuzilmalari

O’zbekiston Respublikasi Parlamenti – Oliy Majlis

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining kontitutsiyaviy maqomi

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini shakllantirishning huquqiy asoslari

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senati qo`mita va komissiyalari hamda Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar