Валеологиянинг назарий-методологик асослари - Педагогиka - Рефераты

Валеологиянинг назарий-методологик асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

68.5 KB

www.arxiv.uz Валеологиянинг назарий-методологик асослари Саломатлик – инсон камолотининг муҳим таркибий қисмларидан бири бўлиб, инсон шахсининг ҳеч ким дахл қила олмайдиган ҳуқуқи, мувафаққиятли ижтимоий ва иқтисодий ривожининг шартидир. Мактабда ўқиб юрган даврлардан бошлаб бутун умр давомида ушбу постулатни эсда сақлашга ҳаракат қилиш зарур: “инсон саломатлиги – бу ҳаётнинг бош қадрияти”. Уни ҳеч қандай пулга сотиб олиб бўлмайди, шунинг учун ёшликданоқ, бола ҳаётининг биринчи кунидан уни сақлаш, асраш ва мустаҳкамлаб бориш зарур. Ўзбекистон Республикаси Президенти И. А. Каримовнинг раҳбарлиги остида ва ташаббуси билан мустақиллик эълон қилинган кундан бошлаб узлуксиз равишда маънавий ва жисмоний соғлом авлодни дунёга келтириш, тарбиялаш, ҳар томонлама баркамол шахсни шакллантириш ғояси жамиятимиз келажаги сифатида акс этувчи давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Мазкур ғоя шарофати билан давлат миқёсида босқичма-босқич мақсадга йўналтирилган тадбирлар ўтказилмоқда. Соғлом авлод ғоясини амалга ошириш учун: - миллий генофондни сақлаш, миллий менталитетни кучайтириш; - жисмоний ва маънавий жихатдан соғлом авлодни тарбиялаш; - эркин ва мустақил, кучли ва софдил авлодни ўстириш; - иқтидорли ва соғлом фикрли, тўғри мулоҳаза юритувчи эркин ёшларни тарбиялаш. Юқоридаги кўрсатилган вазифаларни амалга оширишнинг асосий шарти – бу мамлакатимизда жисмоний ва маънавий соғлом авлодни тарбиялаш концепциясини шакллантиришдир. Мазкур концепция республикамиз Президенти томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, халқаро ҳамжамият томонидан миллий генофондни соғломлаштириш бўйича Ислом

www.arxiv.uz Каримов илгари сурган модел сифатида баҳоланди ва давлатимиз ҳаётида катта аҳамиятга эга ҳодиса тарзида намоён бўлди. Концепция ўзида уч вазифа, икки шарт ва олти йўналишни акс эттиради. Концепцияда белгиланган вазифалар: - асрлар давомида энг муҳим ва асосий вазифа бўлган соғлом авлодни тарбиялаш; - узоқ вақтни талаб этувчи, кенг, кўп томонламали масала – соғлом авлодни улғайтириш; - ёш авлодни тарбиялаш бўйича кўпроқ аниқ ва реал чора- тадбирларни аниқлаш зарур. Шундай қилиб, асосий мақсад – белгиланган муддат ва аниқ фаолият давомида соғлом авлодни тарбиялаш. Концепцияда белгиланган икки муҳим шарт: - ҳар бир инсоннинг, ота-оналарнинг фикрла ш ини ўзгартириш; - одамларнинг турмушини ва бутун жамиятнинг моддий пойдеворини яхшилаш. Мазкур шартларнинг тўла-тўкис бажарилиши соғлом авлодни тарбиялашнинг ижтимоий-иқтисодий пойдеворини яратади. Концепцияда кўрсатиб берилган олтита асосий йўналишлар : - балоғат ёшидаги йигит ва қизларда тиббий-гигиеник маданиятга оид билим ва малакаларни шакллантириш; - ёшларни соғлом оила қуришга тайёрлаш; - тиббий-гигиеник нуқтаи назардан қизларни бўлғуси оналикка тайёрлаш; - бир йилгача болаларни тарбиялаб катта қилиш; - бир ёшдан етти ёшгача болаларни соғлом ўстириш; - ногирон болаларнинг туғилиш сабабларини ўрганиш ва аниқлаш, профилактик чора-тадбирларни ишлаб чиқиш;

www.arxiv.uz Мустақиллик йилларида мамлакатимизда республикамиз Президентининг қатор фармонлари эълон қилинди: 1993 йил 23 апрелда ““Соғлом авлод учун” халқаро хайрия жамғармасини ташкил этиш ҳақида”ги Фармон қабул қилинди; 1999 йил декабрида Президентимиз 2000 йилни “Соғлом авлод йили” деб эълон қилди ва соғлом авлод учун курашишнинг “Умумхалқ ҳаракати”ни аниқлаб берди; 2005 йил “Сиҳат-саломатлик йили”, 2006 йил “Ҳомийлар ва шифокорлар”, 2007 йил “Ижтимоий химоя йили” деб эълон қилинди; жисмоний ва маънавий соғлом авлодни миллий истиқлол ғояси, тарихий ва миллий қадриятлар асосида етук шахсни тарбиялаш, жамиятда соғлом турмуш тарзини шакллантириш, аҳолини саломатлигини мустаҳкамлаш, аҳолини жисмоний маданият ва спорт машғулотларига кенг жалб этиш, оила оналик ва болаликни ижтимоий ҳимоясини таъминлаш, она ва бола саломатлигини мустаҳкамлаш, репродуктив саломатликни яхшилаш, тиббий ва санитар-гигиеник маданиятни ошириш, аҳоли онгида шахсий гигиенага оид билимларни эгаллаш, кўникма ва малакаларни ҳосил қилишга иштиёқни шакллантириш, бу билан боғлиқликда оила, таълим муассасаси ва жамоатчилик ҳамкорлигини мустаҳкамлаш бўйича давлат дастурлари ишлаб чиқилди, қонунлар, Ўзбекистон Рекпубликаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари қабул қилинди. Валеология – бу асосида унга маълум тарзда ички ва ташқи муҳитнинг тасир этиши шароитида инсон саломатлигини сақлаш ва физиологик, биологик, психологик ва ижтимоий-маданий ривожланиш усқуртмаларини таъминлаб берувчи бутун организм ва организм тизимларининг гигиеник, психофизиологик резервлари ҳақидаги тасаввур ётадиган комплекс фан ёки фанлараро йўналиш.Бошқа бирор бир фан валеология сингари ҳартомонлама инсон феномени ҳақида бошқа фанлардаги маълумотларни бунчалик қамраб олмаган ва ололмайди. Инсон ҳақида ва унинг биологияси, гинетикаси, физиологияси, психологияси ҳақида, ҳаётий фаолиятининг бошқа томонлари – организм ҳолатини, унинг атроф муҳит билан ўзаро ҳаракатини бошқариш, башорат ва ташҳис этиш бўйича интеграллашган билимларни яратиш учун

www.arxiv.uz юқори даражада етарли бўлинмаганлиги унинг (валеологиянинг – таъкид бизники) пайдо бўлишига имконият яратди.Валеология фан сифатида барча ўзига хос белгилари: предмети, объекти, мақсади ва вазифалари, методларига эга. Шунга қарамай, энг аввало, валеологиянинг предмети сифатида саломатлик акс этганлиги боис мустақил фан (ёки илмий йўналиш) сифатида бошқа фанлар билан ўзаро муносабатининг умумий асосларини аниқлаб олиш зарур.Биология (умумий биология, генетика, цитология ва бошқалар) филогенездаги организмларнинг ҳаётий фаолияти қонуниятларини тадқиқ этади, инсон табиатидаги эволюцион нуқтаи назарни шакллантиради, биологик оламнинг бир бутун манзарасини яратади.Экология табиатдан оқилона фойдаланишнинг илмий асосларини таъминлайди, “жамият-инсон- муҳит”нинг ўзаро муносабат характерини тадқиқ этади, ҳамда ушбу ўзаро муносабатларнинг қулай(оптимал) моделини ишлаб чиқади, саломатликнинг атроф-муҳит билан боғлиқ томонлари ҳақидаги билимларни шакллантиради.Тиббиёт (анатомия, физиология, гигиена, санология ва бошқалар) саломатликни таъминлашнинг мезонлари (норматив – белгиланган меъёри)ни ишлаб чиқади, соғлиқни сақлаш ва мустаҳкамлаш, касалликларни даволаш ва олдини олиш бўйича билимлар ва амалий фаолият тизимини таъминлайди. Тиббиётнинг структураси (тузилиши) қуйидаги таркибий кисмлар ҳисобланади: касалликлар ҳақидаги фан (патология), соғлом турмуш тарзи ҳақидаги фан (гигиена), соғайиб кетиш механизмлари ҳақидаги фан (саногениз), ҳамда ижтимоий саломатлик ҳақидаги фан (санология).Жисмоний тарбия ва жисмоний маданият саломатликни характерловчи муҳим жиҳат сифатида инсоннинг жисмоний тайёргарлиги ва ривожини таъминлаш ва такомиллаштириш қонуниятларини аниқлайди.Психология саломатликни таъминлашнинг психологик аспектлари, инсоннинг психик ривожи, ҳаётий фаолиятининг турли шароитларидаги психик ҳолати қонуниятларини ўрганади.Педагогика саломатликни ва соғлом турмуш тарзини яратишда инсоннинг иштирок этишининг ҳаётий барқарор мотивациясини шакллантиришга йўналтирилган

www.arxiv.uz валеологик таълим ва тарбиянинг мақсад, вазифалари, мазмуни ва технологиясини ишлаб чиқади.Социология соғлиқни сақлаш, мустаҳкамлашни таъминлашнинг ижтимоий асослари ва соғлиққа ҳавф солувчи омилларни кўрсатиб беради.Политология фуқароларнинг саломатлигини шакллантириш ва таъмин этишдаги давлатнинг роли, стратегияси ва тактикасини аниқлаб беради. Иқтисодиёт саломатликни таъминлашнинг иқтисодий аспектлари, бошқа томондан, аҳолининг фаровон ҳаётини ва давлат ҳавфсизлигини таъминлашда саломатликнинг иқтисодий қимматини асослаб беради.Фалсафа табиат ва жамият ривожланиш қонуниятларини, шу ва бошқа ҳолатларни англаш ва субъекти сифатида инсон акс этишида (табиат ва жамиятга таъсир этади, уларни ўзгартиради, бироқ ўз навбатида уларнинг ўз саломатлигига таъсирини ўзида ҳис этади) қонуниятларини аниқлайди.Маданиятшунослик инсоннинг маданийликка тайёрлаш мақсади ва йўллари, валеологик маданият акс этадиган маълум бир қисмини кўрсатиб беради. Тарих дунёда, минтақада, этносда саломатликни таъминлашнинг йўллари, метод ва воситаларининг изчиллигини, тарихий илдизлариникузатиб боради. География ҳудуднинг иқлим-географик ва ижтимоий-иқтисодий ўзига хослигини ҳамда соғлом турмуш тарзини таъминлаш ва инсон мослашувчанлиги аспектида яшаш муҳити билан инсоннинг ўзаро муносабатини белгилайди. Англаш мумкинки, юқорида аниқланган валеологиянинг ўзаро алоқалари миқдорий муносабатлардаги алоқалар қандай бўлса, ҳудди шундай даражадаги тўлиқ манзараси акс эттирмайди. Валеология фақатгина энг аввало, предмети инсон сифатида акс этадиган инсоний билимлар соҳасини бир тармоғи кўринишини ҳосил қилади.

www.arxiv.uz Валеологияниннг бошқа фанлар билан алоқаси икки томонлама характерга эга. Ўзаро яқин фанлардаги маълумотлардан фаойдаланиб валеологияни ўзи инсонни англаш масаласини аниқлаштириш ва ривожлантириш учун салмоқли натижалар бериши мумкин. Валеология (лотинчадан – соғ-саломат бўлиш ҳақидаги фан) – бу инсон саломатлигини шакллантириш, сақлаш ва мустаҳкамлаш механизмлари ҳамда қонуниятлари ҳақида билимлар соҳаси. Валеология ўз-ўзи(баданни, қалбни ва зеҳнни)га муносабат, одамлар билан муносабат, атрофни ўраб турган барча нарсалар билан муносабатни ташкил этишни ўргатади. Валеология (ўз-ўзини англаш, ўз-ўзини билиш, ўз- ўзини соғломлаштириш, ўз-ўзини такомиллаштириш) инсон саломатлигига “ўзи (“само”) нуқтаи назаридан ёндашади. Демак, инсон саломатлиги қонуниятларини, ўз организмининг ўзига ҳос ҳусусиятларини ва имкониятларини билиш, ўз соғлиғини сақлаш, таъминлаш ва мустаҳкамлаш, кўникма ва технологияларини эгаллаш асосига қуриладиган соғломлаштириш жараёни валеологиянинг предмети сифатида акс этади. “Саломатлик” валеологиянинг муҳим категорияси саналади. Ушбу категорияни тушуниш учун уни қуйидаги асосларга ажратиш мумкин: 1. “Соғломлик” тушунчаси инсоний маданият соҳаси сифатида ўзида уч тузулиш(тана, қалб, зеҳн) борлигини ўзида акс эттиради, демак, соғломлик – бу жисмоний (ўз танасини, ўз ҳаракатларини бошқара олиш қобилияти); физиологик (организмдаги физиологик жараёнларни бошқариш ва уларнинг резерв қувватини узайтириш лаёқати); психик (ўзининг сезгилари, ҳиссиётлари, эмоцияларини бошқара олиш); интелектуал (ўз фикрларини бошқара олиш қобилияти) маданият йиғиндиси; 2. Инсон саломатлиги – бу унинг шахсий фаолияти натижаси;

www.arxiv.uz 3. Соғломлик даражасини инсон тириклик қувватининг хажми, жамғармаси аниқлаб беради; саломатлик йўли – бу тириклик кучини сақлаш, мустаҳкамлаш ва яхшилаш йўлидир; 4. Саломатлик – бу организм мослашувчанлик имкониятлари даражаси, унинг ташқи таъсирларга мос жавоб бера олиш қобилияти ва яшаш шароитларида юзага келадиганларга мувофиқлиги, инсон ҳаётий кучининг ўзгарувчан шароитлар (экологик, ижтимоий ва б.)га бардошлилиги; 5. Ҳар бир инсоннинг саломатлиги унинг атрофидаги одамларнинг саломатлиги билан боғлиқликда мавжуд бўлади; 6. Оммавий таълим тизими бола ва бутун инсоният саломатлигига путур етказиш механизмларида акс этади, чунки деярли ҳар бир инсон ҳаёти у билан боғланган: ўзи ўқийди, болалари ўқийди, неваралари ўқийди. Соғломлик белгилари қуйидагиларда акс этади:  зарарли омиллар ҳаракатига специфик ва носпецифик чидамлилик;  ўсиш ва ривожланиш кўрсаткичлари;  организмни функционал ҳолати ва резерв имкониятлари;  қандайдир касаллик ёки ривожланишдаги нуқсоннинг мавжудлик даражаси;  а х лоқий-иродавий ва қадриятли- мотивацион установкаларнинг даражаси. Инсон саломатлиги қатор омилларга боғлиқ бўлиб, агар уларни схематик тарзда тасвирланса, мазкур схема ўзида учта тушунчани хосил қилади: А) инсоннинг биологик имконияти;

www.arxiv.uz Б) ижтимоий муҳит; В) табиий-иқлимий шароит. Машҳур олим, РТФА академиги Ю. П. Лисицинананинг маълумот беришича, саломатликнинг биринчи даражали масаласида аҳоли саломатлигига боғлиқ бўлувчи қарийб 50-55% солиштирма оғирликдаги барча омиллар машғул бўладиган соғлом турмуш тарзи акс этади. Инсон саломатлигига таъсир кўрсатувчи экологик омиллар тахминан барча таъсирларнинг 20-25% ида баҳоланади, 20% ни биологик омиллар ташкил этади ва 10% и соғлиқни сақлашдаги камчилик ва нуқсонларга бориб тақалади. Инсон саломатлигига таъсир кўрсатувчи барча омиллардан хабардорлик саломатлик ҳақидаги фан – валеология асосини ташкил этади. Валеология – инсон саломатлиги ҳақидаги фан бўлиб, соғломликнинг анча ёмонлашуви билан боғлиқликда XX асрнинг сўнгги ўн йиллигида вужудга келди. Валеологи атамаси лотинчадан валео – сиҳат-саломатлик, соғлом бўлмоқ ва юнонча logos – таълимот, фан сўзларидан келиб чиққан ҳамда тиббиёт фанида XX асрнинг 80-йилларида профессор И. И. Брахман (1982) томонидан киритилган. Ҳозирги вақтда мазкур атама фанда – фундаментал ва зарурий бўлиб, биринчи навбатда, ўсиб келаётган авлодни ўқитиш, тарбиялаш, профилактик ишлар, даволаш психофизик реобилитацияга ўзини бағишламоқчи бўлган кишилар учун зарурий тарзда намоён бўлди. Бу энг аввало, педагогик олий таълим муассасаларининг талабаларига тегишлидир, чунки педагогнинг келгуси меҳнат фаолияти – бу қандай қилиб ўз ўқувчиларини тўғри ўқитиш, ўргатиш, кўникма ва малакаларга одатлантириш, тўғрироғи қандай қилиб ўз соғлиғини сақлаш муҳим ва зарурлиги масаласи.

www.arxiv.uz Замонавий ҳаёт тарзи педагогик олий таълим муассасаси талабалари олдига юксак талабларни қўймоқда. Педагогнинг юқори касбий тайёргарлиги, мустаҳкам соғлиғи ва давомли ижодкорлик-мутахассиснинг ҳаётий муваффаққиятининг асосий ўзагидир. Фақат соғлом одам яхши кайфият, кўтаринкилик, психологик бардошлилик, юқори ақлий ва жисмоний ишчан қобилият билан фаол яшаш (юқори ҳаётий қараш)га, касбий ва маиший қийинчиликларни мувафаққияли енгиб ўтишга қодир. Валеология инсон саломатлигига аниқ ҳаётий фаолият шароитларида уни таъминлаш, шакллантириш, сақлаш ва мустаҳкамлаш йўллари ҳақидаги фанлар аро йўналишдир. Валеология тиббиёт, психология, фалсафанинг турли соҳалари еатижаларидан фойдаланувчи интегратив фан сифатида акс этади. Валеология ўқув фани сифатида инсон саломатлиги ва соғлом турмуш тарзи ҳақидаги билимлар йиғиндисини ўзида ифода этади. Валеологиянинг марказий муаммосида шахснинг индивидуал ривожланиш жараёнидаги саломатлик маданиятини тарбиялаш ва индивидуал саломатликка муносабат акс этади. Валеологиянинг предметида индивидуал саломатлик ва инсон соғлиғи резервлври, бундан ташқари соғлом турмуш тарзи акс этади. Валеологиянинг объекти амалий соғлом, бундан ташқари, барча чекланмаган, кўп йўсинли унинг психофизиологик, ижтимоий-маданий ва бошқа аспектлари моҳияти касалланиш олди ҳолатида турган инсондир. Буж уда муҳим ҳолат, негаки, айнан соғлом ва касалликка чалиниш ҳолатида турган инсон организми(ҳали мазкур вазиятда инсон организми касалликдан нормал ҳолатини йўқотмаган) ҳозиргача саломатликни сақлашга қизиқишлар соҳасидан ташқарида эканлиги кўзга ташланади. Соғлом ёки касалланиш

www.arxiv.uz хавфи бор гуруҳдаги организм Билан иш олиб боришда валеология уни соғлом турмуш тарзига олиб кириш орқали соғлиғини сақлаш учун кўпинча инсонннинг функционал резервларидан фойдаланади. Валеологиянинг методи сифатида саломатликни сифат ва миқдорий баҳолаш, бундан ташқари уларни ошириш йўлларини тадқиқ этиш акс этади. Агар саломатликнинг сифат баҳоси анъанавий равишда тиббиёт фани ўз амалиётида фойдаланган бўлса, у ҳолда индивидуал саломатликни миқдорий баҳолаш, сифатли анализни муваффаққиятли ривожлантиради ва тўлдиради. Шу туфайли мутахассис ва инсоннинг ўзи ҳам турмуш тарзини коррекциялаш билан боғлиқликда саломатлигини аниқлашда динамик баҳолаш имкониятига эга бўлади. Валеологиянинг мақсади инсон ҳаёти фаолиятининг ирсий механизмлари ва резервларини максимал даражада амалга ошириш ва муҳитнинг ички ва ташқи шароитларига унинг мослашувчанлик имкониятининг юқори даражасини таъминлаш. Назарий жиҳатдаги ушбу муносабатда валеологиянинг мақсади сифатида саломатликни шакллантириш қонуниятларини ўрганиш ва соғлом турмуш тарзини муваффаққиятли моделлаштириш йўлларини ишлаб чиқиш акс эттиради. Амалий жихатдан эга валеологиянинг мақсади саломатликни шаллантириш, сақлаш ва мустахкамлаш йўллари ва чора-тадбирлари ишлаб чиқарилишидир. Валеологиянинг асосий вазифаларига қуйидагилар киради: - инсон саломатлиги ҳолати ва резерфларини миқдорий баҳолашни тадқиқ этиш; - соғлом турмуш тарзи установкаларини шакллантириш; - уни соғлом турмуш тарзига иштирок эттириш орқали инсон саломатлиги резервларини сақлаш ва мустаҳкамлаш.

www.arxiv.uz Валеологиянинг асосий тушунчаларига валеологк таълим, валеологик ўқитиш, валеологик тарбия, валеологик билим, валеологик маданият киради. Валеологик маълумот деганда, илмий амалий билим ва кўникмалар, ҳулқ-атвор ва фаолият тизимларини шакллантириш, ўз саломатлиги ва атрофдагилар соғлиғига қадириятли муносабатни таъминлашга йўналтирилган соғлом авлодни ўқитиш, тарбиялаш ва рифожлантиришнинг узлуксиз жараёни тушунилади. Валеологик таълим инсон саломатлигини шакллантириш, сақлаш ва ривожлантириш, шахсий саломатликни сақлаш ва такомиллаштириш кўникмаларини эгаллаш, унга таъсир кўрсатувчи омилларни шакллантирувчиларни баҳолай оли ҳақидаги билимларни шакллантириши; соғлом турмуш тарзи ҳақидаги билимлар ва уни ташкил этиш кўникмаларини ўзлаштириш, саломатлик ва соғлом турмуш тарзи бўйича иашвиқот ишларини олиб бориш метод ва воситаларини эгаллаш жараёнидир. Валеологик тарбия ҳаётий қадриятлар ва умуммаданий дунёқарашнинг ажралмас қисми сифатида барпо этиладиган саломатлик ва соғлом турмуш тарзининг қадриятли-йўналтирилган установкаларини шакллантириш жараёнидир. Валеологик тарбия жараёнида инсонда ижобий қизиқиш ва эҳтиёжларга асосланган саломатлика эмоционал, шу билан бирга, онгли муносабатни социумга онгли идрок ва муносабатга, ижодкорлик ва маънавий дунёсини бойитишга, ўз саломатлигини такомиллаштиришга, атрофдаги одамларнинг саломатлигига эхтиёткорона муносабатда бўлишга иштиёқни ривожлантиради. Валеологик билим саломатлик соҳасида инсоният томонида тўпланган ҳамда фаннинг ва валеологик билимларнинг ўзининг кейинги ривожи учун бошланғич захирани ўзида акс эттирувчи илмий асосланган тушунчалар, ғоялар, омиллар йиғиндисидир.

www.arxiv.uz Валеологик таълим натижалари инсонда ўзининг генетик, физиологик ва психологик имкониятларини, ўз соғлиғини назорат қилиш, асраш ва ривожлантириш метод ва воситаларини кўзда тутувчи билимларни, атрофдагиларга валеологик билимларни ёйиш кўникмасига эга бўлган валеологик маданиятни қарор топтириши зарур. Валеологик таълим турлари бошқа таълим турлари(ақлий, жисмоний, касбий, сиёсий ва бошқалар) билан боғлиқ бўлиб, бир-бирига фаол таъсир этади. Бундай ўзаро таъсир кўрсатиб ўтилган таълим турларининг ҳар бири ўз функциясини самарали амалга оширишига , кишилар(энг аввало, болалар ва ёшлар)ни жамиятдаги шахсий ва ижтимоий мажбуриятларни бажаришга ўзига хос тайёрлашга имкон беради. “Валеология” фани таълимий характерга эга бўлиб, умуминсоний қадриятлар(маънавий, ахлоқий, психик ва жисмоний саломатлик)ни шакллантириш орқали намоён бўладиган гуманитар таъдлимнинг таркибий қисмларидан бири сифатида муҳокама этилади. Фаннинг мақсади – олий таълим муассасаларида маънавий-ахлоқий, жисмоний соғлом мутахассисларни тайёрлашга ёрдам беришдир. Касбий ижодкорликни яратишга имкон берибгина қолмай, балки ўзи ва атрофдаги кишиларнинг саломатлигини сақлаш ва янада оширишнинг стратегияси ва тактикасини аниқлайди. Фаннинг вазифалари: - объектив тадқиқот методлари ваижтимоий фанлар орасидаги интеграцияни умумлаштириш, билиш назариясидан фойдаланиш, “ўз-ўзини билиш”ни ўрганиш; мазкур соҳадаги янги мувафаққиятларга таянувчи психик саломатликни сақлаш ва мустаҳкамлаш бўйича билимлар билан қуроллантириш;

www.arxiv.uz - психологик соғломлик ва жисмоний ҳолатни юқори даражасини таъмин этувчи амалий кўникма ва малакаларни, мотивацион-қадриятли саломатликни шакллантириш; - меҳнат фаолияти шароити ва экстремал вазиятларда психофизиологик чидамлилик даражасини сақлай олиш хусусиятини, шахснинг касбий аҳамиятли индивидуал ўзига хосликларини доимий такомиллаштириш ва ривожлантириш; - табиий ва тасодифий бахтсиз ҳодисаларда ўзига ва ўзаро ёрдам бериш усуллари ва методларини эгаллаш. Курсга оид материалларни ўрганиш натижасида талаба: - жис м оний, психик ва ижтимоий саломатликни сақлаш мустаҳкамлаш асослар и ни билиши; - ўз-ўзининг саломатлигини ташхис этиш, коррекциялаш, баҳолашнинг замонавий методларидан фойдалана олиши; ўқув, меҳнат фаолияти шароити ва экстремал вазиятларда психофизиологик чидамлилик даражасини сақлай олиши; биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш, ўзининг жисмоний ҳолатини ўзгартириш малакасини эгаллаши зарур.

Похожие

Педагогиканинг назарий-методологик асослари. Миллий педагогиканинг моҳияти

Логопедиянинг методологик асослари

Педагогик технологиянинг назарий асослари

Педагогик маҳоратнинг назарий асослари

Мактабни бошқаришнинг назарий-педагогик асослари