Мактабни бошқаришнинг назарий-педагогик асослари - Педагогиka - Рефераты

Мактабни бошқаришнинг назарий-педагогик асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.5 KB

Мактабни бошқаришнинг назарий-педагогик асослари Режа: 1. Бошқариш ҳақида умумий тушунча. 2. Бошқариш турлари. 3. Бошқариш вазифалари. 4. Бошқариш тамойиллари. 5. Бошқариш усуллари. 6. Мактабни бошқаришнинг педагогик асослари.

Бошқариш деганда , одатда раҳбарлик лавозимига расман тайинланган шахсларнинг ишигина тушунилади . Бошқаришга шунингдек, мураббийлик иши ҳам тааллуқли ҳисобланади. Бошқариш – бу мавжуд минимал имкониятлардан максимал натижаларга эришиш мақсадида алоҳида бир ҳодим, гурухга таъсир қилиш, улар билан ҳамкорлик қилиш жараёнидир. Таълимни бошқариш жараёни энг муҳим ва мураккаб меҳнат тури деб эътироф қилинган. Таълим ривожланиб борган сари, бошқарув нафақат ривожланади, балки мураккаблашиб ҳам боради. Таълимни бошқариш масалалари бир томондан жамият ижтимоий- иқтисодий ривожининг объектив қонунларига бевосита боғлиқ бўлса, иккинчи томондан ривожланаётган жамиятнинг ижтимоий эҳтиёжлари талабларига ҳам кўп жиҳатдан боғлиқдир. Жамият тараққиетида таълим ва кадрлар тайёрлаш ролини яхши тушунган Ўзбекистон Республикаси Президенти И.Каримов кадрлар тайёрлаш миллий дастурини қабул қилишнинг ташаббускори бўлди. Дастурда таълим тизимини бошқариш масалаларига ҳам катта эътибор берган. (4.6-банд). Жумладан дастурга мувофиқ: - узлуксиз таълим тизими ва кадрлар тайёрлашнинг давлат ва нодавлат таълим муассасаларини таркибий жихатдан ўзгартириш ва уларни изчил ривожлантириш давлат йўли билан бошқариб борилади. - барча даражадаги таълимни бошқариш органларининг ваколат доиралари «Таълим тўғрисида» ги Қонунга мувофиқ белгиланади. ( IV -бўлим, 25-28 моддалар). - таълимнинг меъёрий-ҳуқуқий базаси ривожлантирилади. - ўқув юртларининг молиявий-хўжалик фаолиятини юритиш ва таълим жараёнини ташкил этишда ҳуқуқлари кенгаяди ва мустақиллиги таъминланади. - таълим муассасалари аттестациядан ўтказилади ва аккредита-цияланади ҳамда унинг якунларига кўра таълим соҳасида фаолият кўрсатиш ҳуқуқи берилади. - муассис ташкилотларнинг, маҳаллий хокимият органларининг, ишбилармон доираларнинг, жамоат ташкилотларининг, жамғармалар ва хомийларнинг вакилларини ўз ичига олувчи васийлик ва кузатув кенгашлари тузиш орқали таълим муассасаларининг самарали, жамоат бошқаруви тизими жорий этилади. «Таълим тўғрисида» ги Қонуннинг 28-моддасида шундай дейилади: Таълим муассасасини унинг раҳбари бошқаради. Таълим муассасаларида қонун хужжатларига мувофиқ фаолият кўрсатадиган жамоат бошқаруви органлари ташкил этилиши мумкин.Маълумки, жамият асосий уч соҳани: иқтисодий, ижтимоий-сиёсий ва маънавий соҳаларни ўз ичига олади. Шунга кўра бошқаришнинг ҳам учта асосий тури мавжуддир. 1. Иқтисодий бошқарув.

2. Ижтимоий-сиёсий бошқарув. 3. Маънавий ривожланишни бошқаруви. Хозирги вақтда республиканинг моддий-техника базасини мустахкамлаш ва ишлаб чиқариш муносабатларини шакллантириш иқтисодиётни бошқариш олдига қўйилган мақсаддир. Ижтимоий-сиёсий бошқариш кишиларнинг турли жамоалари ўртасидаги муносабатларни хам, ана шу жамоалар ичида кишилар ўртасидаги муносабатларни ҳам бошқаришдир. Жамият ва унинг ҳар бир аъзосининг маънавий ривожланишини бошқариш - бошқаришнинг яна бир асосий туридир. У умумий ўрта таълим мактаблари, мактабгача, мактабдан ташқари таълим муассасалари, халқ таълими, ўрта махсус, касб - ҳунар таълими, олий ўқув юртлари, малака ошириш институтлари, фан, адабиёт, санъат, маданият каби соҳаларни бошқаришни ўз ичига олади. Бошқарув вазифаларига: режалаштириш, ташкил қилиш, созлаш, мувофиқлаштириш, назорат ва ҳисоб-китоб қилиш киради. Барча ишлаб чиқариш ҳодимларини, жумладан, мактаб ходимларини бошқарув аппаратига ва ўқув тарбия ҳамда мактабнинг бошқа ишлари жараёнида бевосита иштирок қилувчи ҳодимларга бўлиш мумкин. Мактабда бошқарув фаолияти билан шуғулланувчи кишилари (мактаб директори, директорнинг ўқув тарбия ва хўжалик ишлари бўйича ўринбосарлар, тарбиявий ишлар ташкилотчиси, методик бирлашма раҳбарлари, касаба уюшма ташкилоти раиси) бошқарув аппаратини ташкил қилади. Бошқарув аппаратининг бир қисмини кишиларни бошқарувчи шахслар ташкил этса, иккинчи қисмини ижрочилар ташкил қилади. Ижрочи ҳодимлар икки гурухга бўлинади: мутахассислар ва техник ходимларга. Бошқариш тамойиллари (принциплари) 1. Демократик тамойил. 2. Бошқаришнинг илмийлик тамойили. 3. Бошқаришнинг жамоатчилик ва шахсан масъуллик тамойили. 4. Бошқаршда ижрони текшириш тамойили. 5. Бошқаришнинг режалилик тамойили. 6. Бошқаришнинг самарадорлик ва тежамкорлик тамойили. Бошқариш усуллари. 1. Бошкаришнинг ташкилий – маъмурий усуллари. 2. Бошқаришнинг социал (ижтимоий) – психологик усуллари. 3. Бошқаришнинг ҳуқуқий усуллари. 4. Бошқаришнинг бевосита кўрсатма бериш усуллари. 5. Бошқаришда рағбатлантиришдан фойдаланиш усуллари. 6. Кадрларни маънавий жихатдан ривожлантириш усуллари.

7. Бошқаришда кузатиш усули. 8. Бошқаришда сухбат усули. 9. Мактаб хужжатларини таҳлил қилиш усули. Бошқариш актлари икки турга бўлинади: - норматив актлар. - шахсий актлар. Мактаб ичидаги бошқарув тизими. Мактаб ички бошқарув тизимида ҳам бошқарувчи ва бошқарилувчи тизимчалар мавжуд. Мактаб ички бошқарув тизимида директор бошлиқ унинг ўқув, тарбия ва хўжалик ишлари бўйича ўринбосарлари бошқарилувчи тизмчага киради. Лекин бу тизимча ўз фаолиятида мактабдаги ташкилотларга суянган ҳолда, улар билан яқиндан ҳамкорликда бошқарув ишларини амалга оширади. Бошқарилувчи тизимча эса ўз йўлида бир қанча бошқариш манбаларига бўлинади. Уларга қуйидаги манбалар киради: 1. Мактабнинг ўқув-моддий ва техникавий базасига тааллуқли ишлар. 2. Мактабни ўқитувчи ва тарбиячи ҳамда техник ходимлар билан таъмин этиш, уларни жой-жойига тўғри қўйиш ва улар билан ишлаш. 3. Мактаб жамоаси фаолиятида бошланғич, умумий ўрта таълимни амалга ошириш. 4. Мактабнинг ўқув тарбия ишлари. 5. Синфдан ва мактабдан ташқари тарбиявий ишлар. 6. Мактабнинг методик ишлари. 7. Синф раҳбарлари. 8. Мактаб ўқувчилари билан олиб бориладиган ишлар. 9. Мактаб кутубхонаси ишлари. 10. Ота-оналар қўмитаси ишлари. 11. Ўқувчиларга тиббий хизматни ташкил қилиш бўйича ишлар. 12. Мактабнинг молия-хўжалик ишлари. 13. Мактабнинг ҳамкорликдаги ишлари: - ота-оналар ва жамоатчилик билан. - оталиқ ва база корхоналари билан - тиббиёт ва савдо ташкилотлари билан. - китоб савдоси ташкилотлари билан - ўқув юртлари билан. - мактабдан ташқари болалар муассасалари билан. - қурилиш-таъмирлаш ташкилотлари билан ва хоказолар.

14. Мактаб хужжатларини юритиш ишлари. 15. Педагогик ҳодимлар малакасини ошириш ишлари. 16. Мактабнинг педагогик ташвиқот ишлари ва шу кабилар.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикасининг « Таълим тўғрисида » ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури тўғрисида Қонунлари . 1997 йил . 29 август . 2. Р.Ахлиддинов ва бошқалар. «Ўзбекитонда таълимни бошқариш: муаммолар, изланишлар, ечимлар». «Таълим тараққиёти» 2000 йил 3- сон. 3. М.Мирқосимов. «Мактабни бошқаришнинг назарий ва педагогик асослари». Т. «Ўқитувчи». 1995 йил. 4. «Таълим тараққиёти». Т. «Шарқ». 1998 йил 1-сон. 5. «Таълим тараққиёти». Т. «Шарқ». 2001 йил 5-6 сонлари. 6. «Ўқувчи маънавиятини шакллантириш». қўлланма. Т. «Шарқ». 2000 йил. 7. www.ziyonet.uz

Похожие

Мактабни бошқаришнинг педагогик асослари

Педагогик технологиянинг назарий асослари

Педагогик маҳоратнинг назарий асослари

Жисмоний тарбия ва спортни бошқаришнинг назарий асослари

Педагогик технологияларнинг илмий назарий асослари