Главная страница
Рефераты
Механика
Ернинг тортилиш майдонидаги жисмнинг ҳаракати
Ернинг тортилиш майдонидаги жисмнинг ҳаракати
Загружено в:
20.09.2019
Скачано:
0
Размер:
155.8310546875 KB
Скачать
Похожие
Каттик жисмнинг мураккаб ҳаракати
Каттик жисмнинг текисликка параллел ҳаракати
Вазнсизлик ҳақида тушунча
Ернинг айланишини жисмларнинг мувозанат ҳолатига ва уларнинг ҳаракатига таъсири
Система динамикасига кириш
![Ушбу қийматларни (106) формулага қўйсак, v 2 = c 2 [ u 2 +( du / d ) 2 ]. v 2 -нинг аниқланган қийматини, (105) тенгламанинг ўнг томонига қўйсак, с 2[udu dj +du dj d2u dj 2] = gR 2 du dj , Бу ердаги с -ни унинг (104) даги қиймати билан алмаштириб, ҳамда du / d -га қисқартириб юборсак, траекториянинг дифференциал тенгламасини аниқлаймиз, d2u dj2 + u = g v02cos 2α ёки d2u dj2 + u = 1 ρ (108) бу ердаги = v02cos 2α g (109) Ушбу (108) дифференциал тенгламанинг ечими, тенгламанинг ўнг томони нолга тенг бўлган, яъни k =1 га тенг ҳолдаги (67) га ўхшаш умумий ечимдан, ва ўнг томони бўлган ҳолдаги хусусий ечимдан иборат бўлади. Демак, u = u 1 + u 2 бўлиб, бу ердаги u 1 , k =1 бўлганда (68) ёки (69) кўринишида бўлади ва хусусий ечим u 2 =1/ дан иборат бўлади, буни бевосита тенгламага қўйиш орқали аниқлаш мумкин. Натижада (108) тенгламанинг ечими қуйидагича бўлади, u=c 1 sin( +c 2 )+ 1 ρ ёки u= 1 ρ [1+c 1 р sin( +c 2 )], бу ердаги с 1 ва с 2 -лар интеграл доимийлари. Ҳамда с 1 р=-е, с 2 = /2 - деб қабул қилсак, (е ва янги киритилган ўзгармас қийматлар), траекториянинг натижавий тенгламасини аниқлаймиз r = ρ 1−ecos (j−β) (110) Аналитик геометриядан маълумки, (110) тенглама фокал параметри р , ва эксцентриситети е бўлган, конуссиммон кесим (эллипс, парабола ёки гипербола) нинг қутб координаталаридаги ифодасидан иборат экан. Узгармас](/data/documents/dc14c524-7906-4ea4-bd43-ee5ff3993344/page-4.png)
![ -нинг геометрик моҳияти шундан иборатки, = бўлганда (110) -нинг махражи минимум бўлади ва r =ОМ максимум бўлади. Шундай қилиб, - бурчаги ОМ чизиғига нисбатан ёки парвоз қилиш нуқтаси М 0 -га нисбатан траекториянинг симметрия ўқи (269 шаклдаги АР ўқи)нинг ҳолатини белгилаб берар экан. Интеграл доимийлари е ва -ларнинг қийматларини аниқлаш учун, бошланғич ҳолат учун =0 деб ҳисоблаш лозим, яъни М 0 ҳолатдаги r (ёки u )дан ташқари r (ёки u ) дан -бўйича олинган ҳосила ҳам аниқ бўлиши шарт. §47 даги (32) формула ва (107) нинг охирги тенгламаси ёрдамида:vr vj = 1 r dr dj ёки - 1 r vr vj = du dj , Лекин М 0 нуқтада, 269 шаклда кўриниб турганидек, r = R , ва v r / v = tg . Демак, u учун бошланғич ҳолат, қуйидаги кўринишда бўлади, =0 бўлганда u = 1 R , du dj =- 1 R tg Лекин (110) тенгламадан r -дан u -га ўтсак, u = 1 ρ [1- e c о s ( - )], du dj = e ρ sin ( - ) Бу тенгламага u ва du / d -ларнинг қийматини келтириб қўйсак, р /R=1-e c о s , -( р /R)tg =-e sin ёки р -ни (109) даги қиймати билан алмаштирсак e c о s =1- v02cos 2α gR , e sin = v02sin 2α 2gR (111) Ушбу тенгламалардан, аввало уларни бир-бирига ҳадма-ҳад нисбатини оламиз, сўнгра уларнинг квадратларининг йиғиндисига асосан, қуйидаги натижаларни оламиз tg = v 02 sin 2 α 2 ( gR − v 02 cos 2 α ) (112) е= √ 1+v02cos 2α g2R2 (v02−2gR ) (113)](/data/documents/dc14c524-7906-4ea4-bd43-ee5ff3993344/page-5.png)
![ҳолда нуқтанинг траекторияси Ернинг сиртидаги РА ўққа нисбатан симметрик бўлган М 1 нуқтада Ернинг сиртини кесиб ўтади. Демак, агар = бўлган бошланғич шартларда, Ернинг сиртидан отиб юборилган ҳар қандай жисм, Ернинг сунъий йўлдошига айланиб қолар экан. Лекин (111) тенгликдан кўриниб турганидек, фақат =0 (ёки = ) ваv02 gR бўлгандагина = бўлади, чунки = ва v02 gR бўлганда (111)нинг биринчи тенгламасидан е<0 келиб чиқади, бундай бўлиши эса асло мумкин эмас, чунки е -мусбат қиймат. Демак, Ернинг сиртидан отиб юборилган жисм Ернинг йўлдошига айланиши учун иккита шарт бажарилиши керак экан: =0, √2g0R0 > v 0 √g0R0 (114) Йўлдошнинг орбитасини эксцентриситети, =0 ва = бўлганда (111) ва (113) тенгликлардан кўриниб турибдики, е= v02 / gR -1 (115) R радиусли айланадан иборат бўлган орбита бўйлаб учадиган йўлдошнинг e =0 бўлгандаги тезлиги v 1 = √gR , айланавий ёки биринчи космик тезлик деб аталади [§82 даги (28) формула] . Ернинг сиртидан отиб юборилган жисм учун, R = R 0 =6378 км ва g = g 0 =9,82 м/ c 2 бўлса, биринчи космик тезликнинг қиймати v 1 7,9 км/ c бўлади. Агар v 0 > v 1 бўлса, йўлдошнинг орбитаси эллипсдан иборат бўлади ва қанчалик v 0 катта бўлса, шунчалик эксцентриситет катта бўлади (270 шакл). Агар отиш бурчаги 0 бўлса, у ҳолда ҳар қандай бошланғич тезлик v 0 - да ҳам, Ернинг сиртидан отилган жисм (ҳатто ҳавонинг қаршилигини ҳисобга олинмаган ҳолда ҳам) Ернинг йўлдошига айлана олмайди. Шу сабабли , Ернинг сиртидан замбарак орқали отилган снаряд Ернинг йўлдоши бўла олмайди ; бунинг учун бошқариладиган ракета бўлиши шарт ва у орқали жисмни кўрсатилган](/data/documents/dc14c524-7906-4ea4-bd43-ee5ff3993344/page-7.png)
