O‘zbek modelining o‘ziga xos jihatlari ta’lim-tarbiya, ilm-fan, sog‘liqni saqlash va sport - Основы культурологии - Рефераты

O‘zbek modelining o‘ziga xos jihatlari ta’lim-tarbiya, ilm-fan, sog‘liqni saqlash va sport

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

67 KB

O‘zbek modelining o‘ziga xos jihatlari: ta’lim- tarbiya, ilm-fan, sog‘liqni saqlash va sport O‘zbekistonning o‘ziga xos taraqqiyot yo‘li – “o‘zbek modeli” o‘tgan davr mobaynida yurtimizda yashayotgan har bir inson, oila, butun jamiyatimiz hayotida sinovdan o‘tib, barcha yutuq va muvaffaqiyatlarimizning bosh mezoniga aylandi. Ayniqsa, “o‘zbek modeli” mamlakatimizning jahon hamjamiyatidagi o‘rni va nufuzi yanada mustahkamlanib borayotgan ayni kezlarda dunyoning taraqqiy topgan demokratik davlatlar safidan joy olishdek ulug‘ maqsad ro‘yobiga ishonchimizni orttirmoqda. Bu kabi ulkan marralarni zabt etishning mas’uliyatini teran anglash, unga daxldorlikni chuqur his etgan holda munosib yashash uchun safarbar etib kelinayotgan zarur imkoniyatlar jarayonida, avvalo, mustaqil va erkin fikrlaydigan, dunyo ilm-fani yutuqlarini puxta o‘zlashtirgan, zamon bilan hamnafas sog‘lom va barkamol avlodni tarbiyalash masalasiga davlat siyosati darajasida ustuvor ahamiyat berilmoqda. Mustaqillikning ilk davridan boshlab bu ezgu maqsad yo‘lida ta’lim-tarbiya, sog‘liqni saqlash, sport sohalari rivojiga oid tizimli islohotlarning amalga oshirib kelinayotgani mamlakatimiz yoshlarini bugungi va ertangi hayotimizning hal qiluvchi kuchiga aylanishi uchun mustahkam poydevor bo‘lmoqda. Har bir yurtning kuch-qudrati, intellektual salohiyati ta’lim tizimidagi islohotlarda namoyon bo‘ladi. Yurtboshimizning “Yuksak marralarni ko‘zlagan har qanday millat, xalq uchun ta’limni rivojlantirish hayot va mamot masalasidir” degan so‘zlari zamirida ayni hayotiy haqiqat borligi ta’lim-tarbiya sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarda o‘z tasdig‘ini topmoqda. Zero, fan-ta’lim jadal rivojlanib, inson tafakkurining yangi qirralari kashf etilayotgan ayni paytda O‘zbekiston ta’lim modeli ana shunday yutuqlarga integratsiyalashuv imkoniyatini berayotgani diqqatga sazovordir. Bu borada mamlakatimiz bosib o‘tgan yo‘l va bugungi kunimizni muqoyasa etsak, ayni yo‘nalishdagi muvaffaqiyatli qadamlarimiz zalvorini yanada kengroq tasavvur etamiz. Xususan, 1987 yilda

jami maktablarning 5596 tasi yoki 72 foizi ikki smenada, ayrimlari esa hatto 3 smenada ishlar edi. O‘sha paytda 50 % maktab ta’lim-tarbiya muassasalari mos bo‘lmagan binolarda joylashgan bo‘lib, atigi 2812, ya’ni 40 % maktabda moslashgan sport zallari mavjud edi. Ularda ham bolalarning to‘liq shug‘ullanishlari uchun imkoniyat deyarli yo‘q edi. Mustaqilligimizning dastlabki kunlaridan esa ta’lim-tarbiya sohasining yaxlit, uzluksiz tizimini shakllantirish va mustahkamlash, jumladan, umumiy o‘rta ta’limdan boshlab o‘rta maxsus, kasb-hunar hamda oliy ta’limgacha bo‘lgan barcha bosqichlarda yuksak bilimli, malakali kasb tayyorgarligiga ega bo‘lgan avlodni tarbiyalash jarayonini tubdan isloh qilish va uni jahon talablari asosida takomillashtirish ishlari izchil yo‘lga qo‘yildi. Ayniqsa, uzluksiz ta’lim tizimida kadrlar tayyorlash milliy modelini joriy etishning me’yoriy va ilmiy-nazariy asosi bo‘lgan Kadrlar tayyorlash milliy dasturining qabul qilinishi muhim ahamiyat kasb etdi. Mazkur andoza uzluksiz ta’lim orqali yosh avlodni yuksak ma’naviyatli, kasb-hunarli, Vatan ravnaqiga munosib ulush qo‘shadigan, xalq farovonligi yo‘lida xizmat qiladigan, mustaqillik tamoyillariga sodiq barkamol avlodni tarbiyalashdek ezgu maqsadga xizmat qiladi. Eng muhimi, ta’lim tizimidagi uzluksiz milliy model maktabgacha ta’lim, umumiy o‘rta ta’lim, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi, oliy ta’lim, oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini kompleks ravishda qamrab olganligi bilan xarakterlidir. Bunda, eng muhimi, kadrlar tayyorlash tizimida tashkil etiladigan ta’lim-tarbiya jarayonining zamon talablariga mos ravishda tashkil etilishi ta’minlanmoqda. Jumladan, o‘tgan davr mobaynida mamlakatimizda umumiy o‘rta ta’lim tizimi va mazmuni yangilandi, ya’ni akademik litseylar va kasb-hunar kollejlaridan keyin olinadigan ta’lim dasturlari bilan mantiqiy bog‘liqligini hisobga olgan holda I-IX sinflarda o‘qitiladigan fanlar bo‘yicha uzviylashtirilgan va modernizatsiyalangan DTS hamda o‘quv dasturlari ishlab chiqilib, amaliyotga tatbiq etildi. O‘quvchilarning qobiliyat va imkoniyatlariga muvofiq ravishda ta’limga o‘ziga xos yondashuvni joriy etish borasida fanlarni nazariy va amaliy jihatdan o‘rganish, musiqa va sportga ixtisoslashgan maktablar tashkil etildi.

Ta’lim-tarbiya jarayonida ilg‘or pedagogika va axborot texnologiyalaridan foydalanish yuzasidan zamonaviy o‘quv-uslubiy majmualar yaratish orqali mazkur jarayon didaktik jihatdan ta’minlandi. Shuningdek, ayni paytda 2009–2014 yillarda Maktab ta’limini rivojlantirish Davlat umummilliy dasturiga ko‘ra, maxsus ishlab chiqilgan zamonaviy loyihalar asosida mamlakatimizning barcha hududlarida 278 ta bolalar musiqa va san’at maktabi, 2 ta respublika ixtisoslashtirilgan musiqa akademik litseyida qurilish-ta’mirlash va moddiy-texnik bazasini xalqaro standartlarga mos ravishda tashkil etish ishlari davom etmoqda. Maktab o‘quvchilarining darsliklar bilan ta’minlanish darajasi o‘tgan yigirma ikki yil davomida 55,4 %dan 99,4 %ga ortgani, kam ta’minlangan oilalarning farzandlari esa davlat tomonidan darsliklar bilan bepul ta’minlanayotgani mamlakatimizda yosh avlodning ta’lim-tarbiyasiga qaratilayotgan yuksak e’tibor va g‘amxo‘rlikdan dalolatdir. Bugun mamlakatimizda faoliyat ko‘rsatayotgan umumiy o‘rta ta’lim maktablarining deyarli barchasi yangidan qurilgan va kapital ta’mirlangan, qariyb 9,5 mingta maktab zamonaviy o‘quv-laboratoriya asbob- uskunalari bilan jihozlangan. Hozirgi vaqtda 9 ming 400 dan ziyod yoki jami maktablarning 96 foizi ZiyoNet elektron-axborot tarmog‘iga ulangani ham bu boradagi eng muhim yutuqlarimizdan sanaladi. Darhaqiqat, yurtimizda Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va “Ta’lim to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni doirasida izchil amalga oshirilayotgan keng qamrovli ishlar iqtidorli, intellektual salohiyati yuksak yoshlarni kashf etish, ularning noyob iste’dodlarini ro‘yobga chiqarish yo‘lida muhim ahamiyat kasb etayotir. Milliy ta’lim tizimini isloh qilishning ijobiy natijalari yoshlarimizning xalqaro maydondagi yutuqlarida yorqin ifodasini topmoqda. Misol uchun, o‘tgan yili Astana shahrida o‘tkazilgan kimyo fani bo‘yicha Xalqaro olimpiadada o‘quvchilarimiz 1 ta oltin, 2 ta kumush, 3 ta bronza medalini qo‘lga kiritganliklari tahsinga loyiq. Joriy yilda ushbu nufuzli fan olimpiadasiga O‘zbekiston mezbon etib tanlanishi yurtimizda ilm-fanga, ta’limga qaratilayotgan yuksak e’tibor, yaratilayotgan keng imkoniyat va sharoitlarning yana bir e’tirofidir. Bu jihatlar 47-xalqaro Mendeleyev olimpiadasiga tashrif

buyurgan xorijlik mehmonlar, tashkiliy qo‘mita a’zolari tomonidan ham alohida ta’kidlangani fikrimiz dalilidir. O‘quvchilar bilimini sinovdan o‘tkazish, ular o‘rtasida ilmiy raqobat va do‘stona fikr almashish muhitini yaratishda mustahkam ko‘prik bo‘lib xizmat qilayotgan mazkur olimpiadada bu yil dunyoning 17 ta davlatidan kelgan 117 nafar iqtidorli yigit-qiz safidan o‘rin olgan 20 nafar hamyurtimiz bilim va iqtidorda hech kimdan kam emasligini amalda namoyish etib, yurtimizda ta’limga qaratilgan e’tibor, sa’y-harakatlar, intilishlar samarasini amalda yana bir karra isbotladi. Terma jamoamiz a’zolaridan 2 nafari oltin, 5 nafari kumush, 8 nafari bronza medallari bilan taqdirlandi. Milliy modelning amaliy ahamiyatini belgilashda muhim o‘rin tutadigan o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar ham e’tiborga molikdir. Xususan, mamlakatimizda so‘nggi yillarda barpo etilgan 1500 dan ortiq yangi kasb-hunar kollejlari va akademik litseylardagi zamonaviy o‘quv- laboratoriya, kompyuter va ishlab chiqarish asbob-uskunalari o‘quvchilar tomonidan umumta’lim hamda mutaxassislik fanlari bo‘yicha bilimlarni puxta egallashga xizmat qilmoqda. Shuningdek, o‘quvchilar bu turdagi ta’lim muassasalarida zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan yaqindan tanishish, ularni to‘liq o‘zlashtirish imkoniyatiga ham ega bo‘lmoqda. Ayni paytda kasb-hunar kollejlari bitiruvchilarini ish bilan ta’minlashga e’tibor qaratilayotgani diqqatga sazovor. Bu borada kollejlarning ish beruvchi korxonalar bilan o‘zaro samarali aloqalarning turli shakllaridan foydalanishi, bu masalaga keng jamoatchilikni jalb etish mazkur vazifani ado etishning eng muhim, hal qiluvchi yo‘nalishi sanalmoqda. Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida o‘tgan davr mobaynida kollejlarni tugatgan 450 ming nafardan ortiq bitiruvchi ish bilan ta’minlandi, ularning 43 foizi esa o‘zlari ishlab chiqarish amaliyotini o‘tagan korxonalarga ishga joylashdi. Eng asosiysi, bu kabi tizimli islohotlar samarasi o‘laroq, 2012-2013 o‘quv yilida mamlakatimizda 12 yillik majburiy ta’limga to‘liq o‘tish ta’minlangani alohida ahamiyatga egadir.

Mamlakatimiz milliy ta’lim tizimidagi bu kabi yutuqlar qatorida oliy ta’lim muassasalari faoliyatidagi sifat o‘zgarishlarga ham alohida to‘xtalish o‘rinlidir. Oliy ta’lim tizimida bakalavriat va magistraturadan iborat ikki bosqichli xalqaro standartga o‘tish amalga oshirildi. Bu borada, ayniqsa, mamlakatimiz Prezidentining 2011 yil 20 maydagi “Oliy ta’lim muassasalari moddiy-texnik bazasini mustahkamlash va yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash sifatini tubdan yaxshilash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarori oliy ta’lim muassasalarini modernizatsiyalash, ularni zamonaviy o‘quv va ilmiy laboratoriya jihozlari bilan ta’minlash, ta’lim jarayonini sifat jihatdan yangi bosqichga ko‘tarish, ilg‘or pedagogik texnologiyalar, o‘qitish shakllarini joriy qilish, pedagoglar mehnatini rag‘batlantirishni kuchaytirish borasida yanada samarali ishlarni amalga oshirish imkoniyatini yaratib berganini ta’kidlash joiz. Mazkur qarordan kelib chiqqan holda 2011 – 2016 yillarga mo‘ljallangan dastur talablarini amalga oshirishga 277 million so‘mdan ortiq mablag‘ ajratilganligi ushbu yo‘nalishdagi ishlar nechog‘lik keng ko‘lam kasb etayotganidan dalolatdir. Shuni ham e’tirof etish kerakki, o‘tgan yili mamlakatimizda yuqori malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni attestatsiyadan o‘tkazish bo‘yicha bir pog‘onali tizimni joriy etish ishlari nihoyasiga yetdi. 2013 yilning 1 yanvaridan boshlab milliy ta’lim tizimi uchun yangi bo‘lgan oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim – doktorlik ilmiy ishlarini tayyorlash va himoya qilish, ilmiy daraja hamda ilmiy unvonlar berish tizimi joriy etilib, xalqaro ta’lim standartlari talablariga moslashtirildi. Unga ko‘ra, endilikda ilmiy kengashlar nafaqat yuqori malakali kadrlar tayyorlash maskani, ayni vaqtda ilmiy tadqiqotlar olib boriladigan markazga aylanishi lozim bo‘lgan yetakchi oliy o‘quv yurtlari qoshida tashkil etiladi. Yana bir e’tiborli tomoni, joriy yildan boshlab mamlakatimizda oliy o‘quv yurtlari faoliyatini baholashning reyting tizimi joriy etilmoqda. Bu mamlakatimizdagi oliy o‘quv yurtlari o‘rtasida sog‘lom raqobat va ilmiy-ijodiy muhitni shakllantirish, shuningdek, mazkur yo‘nalishda e’tibordan chetda qolib kelayotgan jihatlar va rezervlarni to‘g‘ri baholash, yuqori malakali milliy kadrlar

tayyorlash darajasi hamda sifatini yanada oshirish bo‘yicha aniq taklif va tavsiyalarni ishlab chiqish imkonini berishi bilan ahamiyatlidir. Mamlakatimizda jahonning yetakchi oliy o‘quv yurtlari filiallari tashkil etilgani yurtimizda ilm-fan sohasidagi ilg‘or yutuq va tajribalarni keng ommalashtirish, kadrlar malakasi va mahoratini yuksaltirishda alohida o‘rin tutmoqda. Shu nuqtai nazardan olib qaraganda, ayni vaqtda Toshkent shahrida faoliyat ko‘rsatayotgan Xalqaro Vestminster universiteti, Turin politexnika universiteti, Singapur menejmentni rivojlantirish instituti, M.Lomonosov nomidagi Moskva davlat universiteti, G.V.Plexanov nomidagi Rossiya davlat iqtisodiyot universiteti, I.M.Gubkin nomidagi Rossiya neft va gaz universitetining filiallarida talabalar jahon ta’limi standartlari bo‘yicha ta’lim olayotgani e’tiborga molikdir. Shuningdek, ta’lim muassasalarining Yevropadagi ta’lim jamg‘armasi, Germaniyadagi Texnikaviy hamkorlik tashkiloti, Yaponiyadagi JAYKO xalqaro tashkiloti, Koreyaning KOYKA agentligi, YUNESKO, Jahon banki, TASIS- TEMPUS ochiq jamiyat instituti, AQSH, Angliya, Fransiya, Yaponiya, Xitoy va boshqa davlatlar oliy ta’lim vazirliklari bilan hamkorlik tobora kengayib bormoqda. Albatta, milliy modelning amaliyotga bu kabi muvaffaqiyatli joriy etilishini ta’minlashda ta’limning moliyalashtirilishi muhim ahamiyatga ega. Shu bois bugungi kunda respublikamizda ta’lim sohasini rivojlantirish, isloh qilish uchun sarflanayotgan yillik xarajatlar miqdori yalpi ichki mahsulotning 10-12 %, davlat budjeti xarajatlaridagi ulushi esa 35 %dan ortiq mablag‘ni tashkil etayotgani milliy ta’lim tizimi rivoji va sohada qo‘lga kiritayotgan yutuqlarimizning muhim omillaridan biri bo‘layotgani shubhasizdir. Mamlakatimiz ta’lim tizimidagi o‘ziga xos yutuqlar jahon hamjamiyati tomonidan haqli ravishda e’tirof etib kelinmoqda. Xususan, Fransiyadagi dunyoning eng nufuzli beshta biznes maktabi qatoriga kiradigan “Inssad” xalqaro biznes maktabining Jahon intellektual mulk tashkiloti bilan hamkorlikdagi 2012 yilgi “Innovatsiyalarning global indeksi” ma’ruzasida dunyoning 141 ta mamlakatidagi innovatsion rivojlanish kompleks tarzda tahlil etilgan. Tahlilning

asosiy tarkibiy qismlaridan biri inson kapitalini rivojlantirish darajasi bo‘lib, mazkur ko‘rsatkich bo‘yicha mamlakatimiz 35-o‘rinni, ta’lim tizimini rivojlantirish darajasi bo‘yicha esa ikkinchi o‘rinni band etgani, albatta, yurtimizda ta’limga qaratilayotgan yuksak e’tiborning munosib bahosidir. Kadrlar tayyorlash milliy modelidan mustahkam o‘rin olgan jismonan sog‘lom, ma’nan barkamol shaxsni tarbiyalab voyaga yetkazish ezgu g‘oyasi mamlakatimizda aholi, ayniqsa, yoshlarning salomatligini mustahkamlash va muhofaza qilish, sog‘lom turmush tarzini shakllantirish borasida olib borilayotgan keng ko‘lamli chora-tadbirlar samarasida ham o‘z aksini topmoqda. Bugun mamlakatimiz sog‘liqni saqlash tizimiga sohaning ilg‘or yutuq va tajribalari izchil tatbiq etilayotgani turli kasalliklarning oldini olish, xastaliklarni o‘z vaqtida va to‘g‘ri aniqlash, samarali davolash imkonini yaratib beryapti. Hozirda barcha viloyat markazlarida kattalar va bolalar uchun ko‘p tarmoqli tibbiy markazlar tarmog‘i, perinatal va skrining markazlari faoliyat ko‘r satmoqda. Mustaqillik yillarida qishloq joylarida zamonaviy asosda jihozlangan 3 ming 200 dan ortiq qishloq vrachlik punkti barpo etilishi bilan yurtimizning hatto eng olis hududlarida ham aholining zamonaviy va sifatli tibbiy xizmatdan foydalanishiga erishilmoqda. O‘tgan yili sog‘liqni saqlash muassasalarining moddiy-texnik bazasini yanada mustahkamlash uchun Ta’lim muassasalarini rekonstruksiya qilish, mukammal ta’mirlash va jihozlash jamg‘armasi Ta’lim va tibbiyot muassasalarini rekonstruksiya qilish, mukammal ta’mirlash va jihozlash jamg‘armasiga aylantirilishi natijasida bu boradagi ishlar izchil davom etdi. O‘tgan davr mobaynida jamg‘arma mablag‘lari hisobidan 154 ta tibbiyot muassasasini qurish va rekonstruksiya qilish barobarida, 7,5 ming o‘ringa mo‘ljallangan shifoxonalar va bir smenada 11 ming kishini qabul qila oladigan ambulatoriya-poliklinika obyektlari foydalanishga topshirildi. Jamg‘arma tomonidan, shuningdek, tibbiyot muassasalarini zamonaviy diagnostika va davolash uskunalari bilan jihozlash uchun 8 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ ajratildi. 2012 yilda sohada amalga oshirilgan eng muhim ishlardan yana biri Respublika ixtisoslashtirilgan jarrohlik markazida zamonaviy, yuksak texnologiyalarga asoslangan tibbiyot uskunalari

bilan jihozlangan, yurak qon-tomir kasalliklariga chalingan bemorlarga jahon standartlari darajasida tashhis qo‘yish va ularni davolash imkonini beradigan kardiojarrohlik bo‘limining ochilishi bo‘ldi. Bugungi kunda bir qator xalqaro institutlarning bahosiga ko‘ra, ayollarga qulay sharoitlar yaratish va onalikni himoya qilish bo‘yicha O‘zbekiston jahonning 125 ta davlati orasida yetakchi o‘rinlardan birini egallaydi. Hozirga kelib ushbu ko‘rsatkich MDH va Osiyoda esa eng yuqori sanaladi. “Bolalarni asraylik” xalqaro tashkiloti tomonidan tuzilgan jahon reytingida mamlakatimiz bolalar salomatligini mustahkamlash borasida katta g‘amxo‘rlik ko‘rsatayotgan eng ilg‘or yetakchi 10 ta mamlakat qatoriga kiritilgani bu boradagi izchil va mantiqiy islohotlar samarasi haqida ortiqcha izohga o‘rin qoldirmaydi. 2011 yil 26 noyabrda Toshkentda o‘tkazilgan “O‘zbekistonda ona va bola salomatligini muhofaza qilishning milliy modeli: sog‘lom ona – sog‘lom bola” mavzuidagi xalqaro simpozium mamlakatimizda sohada erishilayotgan yutuqlarni dunyo jamoatchiligi tan olayotganini yana bir bor ko‘rsatdi. Zotan, yurtimizda ona va bola salomatligini muhofaza qilishning milliy modeli “Ming yillik rivojlanish maqsadlari”ga erishishning samarali strategiyalaridan biri sifatida e’tirof etildi. Mamlakatimizda aholi salomatligini mustahkamlash borasida keng qamrovli islohotlar jarayonida sportni yanada rivojlantirishga katta e’tibor qaratib kelinmoqda. Bunda, ayniqsa, bolalar, o‘smirlar va yoshlarning jismonan sog‘lom bo‘lib voyaga yetishlari uchun uzluksiz ravishda o‘tkazib kelinayotgan 3 bosqichli tizim – “Umid nihollari”, “Barkamol avlod” va Universiada sport musobaqalari tobora beqiyos ahamiyat kasb etib bormoqda. Yuz minglab o‘smirlar va yoshlarni qamrab olgan mazkur noyob tizim balog‘at yoshidagi yigit va qizlarni ommaviy ravishda jismoniy sog‘lomlashtirish va sport harakatiga jalb etishga xizmat qilayotgani bilan e’tiborlidir. Xususan, yaqinda ko‘hna va boqiy Buxoroda bo‘lib o‘tgan yoshlik, go‘zallik va sport bayrami – “Universiada-2013” mamlakatimizda sportni rivojlantirishga qanday ulkan ahamiyat berilayotganiga yana bir dalildir. Bu yil oltinchi bor tashkil etilgan mazkur musobaqani yuqori saviyada o‘tkazish uchun Buxoro shahrida

o‘nlab muhtasham sport saroylari va majmualari bunyod etilgani, qariyb 93,5 milliard so‘m mablag‘ sarflanib, katta hajmdagi qurilish, rekonstruksiya va obodonlashtirish ishlari amalga oshirilgani diqqatga sazovor. Iftixor bilan aytish mumkinki, yoshlarni sportga oshno etishning bunday noyob usuli dunyo mamlakatlarida umuman uchramaydi. Davlatimiz rahbari ta’biri bilan aytganda, bularning barchasi, avvalambor, aziz bolalarimizni jismoniy va ma’naviy jihatdan sog‘lom, barkamol etib tarbiyalash, voyaga yetayotgan farzandlarimizning taraqqiy topgan davlatlardagi tengdoshlaridan kam bo‘lmasligi, ular bilan bemalol bellashuvga tayyor bo‘lishi uchun, lo‘nda qilib aytganda, navqiron yoshlarimizning xalqimiz tayanchi va suyanchi, biz intilayotgan yuksak marralarga yetish yo‘lida hal qiluvchi kuch bo‘lib hayotga kirish va buyuk maqsadlarga erishish uchun amalga oshirilayotganini tushunish, anglash qiyin emas. Prezidentimizning “O‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasini tuzish to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasi faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonlariga ko‘ra, budjet, homiylik va xayriya mablag‘lari hisobidan moliyalashtiriladigan Bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasining tashkil etilgani va uning faoliyati yildan- yilga tobora takomillashib borayotgani ham mamlakatimiz sporti o‘ziga xos rivojlanish bosqichiga ko‘tarilganidan dalolatdir. O‘tgan davr mobaynida ushbu jamg‘arma hisobidan qariyb 1500 ta zamonaviy, qulay bolalar sporti obyektlari qurildi. Shu bilan birga, faoliyat olib borayotgan deyarli har bir umumiy o‘rta ta’lim maktabi, kasb-hunar kolleji va akademik litseyda ochiq hamda zamonaviy sport anjomlari bilan jihozlangan yopiq sport zallari, suzish havzalari barpo etildi. Raqamlarga murojaat etadigan bo‘lsak, o‘tgan 5 yilda mamlakatimizning barcha viloyatlarida namunaviy loyihalar asosida 14 ta yangi, zamonaviy yopiq suzish havzasi barpo etilib, 13 ta suzish havzasi qaytadan qurildi, 83 tasi kapital ta’mirlandi. Shu davrda 110 ta suzish havzasi foydalanishga topshirildi, ularning umumiy soni bugungi kunda yurtimiz bo‘yicha 203 taga yetdi. Ushbu sport obyektlarida sportchi sifatida shakllanib, kamolga yetgan yoshlar dunyoning 34 ta mamlakatida sportning 30 turi bo‘yicha musobaqalarda

faol ishtirok etgani bu kabi ezgu sa’y-harakatlar mevasini berayotgani tasdig‘idir. Ana shunday yosh sportchilarimiz o‘tgan davrda o‘z mahorati, azmu shijoatini namoyon etib, 922 ta medal, jumladan, 363 ta oltin, 282 ta kumush va 277 ta bronza medallar qo‘lga kiritgani alohida tahsinga sazovordir. Birgina 2012 yilning o‘zida sportchi yigit-qizlarimiz 204 ta medal sohibi bo‘ldi. Ularning 81 tasi oltin, 61 tasi kumush va 62 tasi bronza medallaridir. Eng quvonarlisi, yosh chempionlar qizlarimiz orasidan ham ko‘plab yetishib chiqmoqda. Misol uchun, Malayziyada o‘tkazilgan sinxron suzish musobaqalarida sportchi qizlarimiz 4 ta oltin, 1 ta kumush va 2 ta bronza medalni qo‘lga kiritdi, o‘smirlar va qizlar jamoalari esa vaterpol bo‘yicha xalqaro bellashuvda birinchi o‘rinni egallagani sportda erishgan yutuqlarimizning davomidir. Shu bois, hech ikkilanmasdan o‘tgan yillar mobaynida qizlarni sportga jalb qilish borasida ulkan natijalarga erishildi, deb aytish mumkin. 2012 yilda mamlakatimizda sport bilan shug‘ullanayotgan qizlar soni, 2003 yil bilan qiyoslaganda, 1,6 barobar, jumladan, qishloq joylarda 1,3 barobar o‘sgani fikrimiz tasdig‘idir. 2003 yilda bor-yo‘g‘i 1700 nafar qiz bola badiiy gimnastika bilan shug‘ullangan bo‘lsa, 2012 yilda ularning soni 36 mingtaga yetgan. Mamlakatimizda katta tennis va stol tennisi, badiiy va sport gimnastikasi, suzish, yengil atletika, basketbol, gandbol, voleybol, futbol, dzyudo, kurash va dunyo bo‘ylab keng tarqalgan boshqa sport turlari jadal rivojlanib, tobora ommaviylashib bormoqda. Ayni paytda yurtimizda 2 millionga yaqin bola 30 dan ziyod sport turi bilan muntazam shug‘ullanib kelayotgani faxr-iftixor tuyg‘ularini uyg‘otadi. Bu raqam, 2003 yilga nisbatan olganda, 1,4 barobar ko‘pdir. Shu davrda maktab o‘quvchilarini jismoniy tarbiya va sport mashg‘ulotlariga jalb etish 20,4 %dan 40,5 %ga, jumladan, qizlar orasida 16,4 %dan 32,5 %ga o‘sgan. Bundan tashqari, hozirgi vaqtda 92 % o‘g‘il-qizlarimizning vazni va bo‘yiga doir ko‘rsatkichlari Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti standarti talablariga to‘la mos kelishi mamlakatimizda har tomonlama barkamol avlodni voyaga yetkazish yo‘lida olib borayotgan ezgu-intilishlarimizning yuksak samarasi sifatida barchamizga katta mamnuniyat bag‘ishlaydi. Mana shunday noyob va ayni paytda

muhim jihatlar asosida barkamol avlodni tarbiyalash borasidagi sa’y-harakatlar o‘zining yanada yorqin samarasini berishi shubhasiz. Bu esa rivojlanishning “o‘zbek modeli” samaralari xalqimiz, jumladan, yoshlar hayotidan tobora chuqur o‘rin olayotganligiga yorqin dalildir.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.: “O‘zbekiston”. 2008. 2. Karimov I.A. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild. - T.: “O‘zbekiston”, 1996. 3. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 4. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 5. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1996. 6. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. –T.: O‘zbekiston, 1997. 7. Karimov I.A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lidan. 6-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1998. 8. Karimov I.A. Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz. 7-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 1999. 9. Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz. 8-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2000. 10. Karimov I.A. Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas’ulmiz. 9-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2001.Karimov I.A. Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak. 10-jild. –T.: “O‘zbekiston”, 2002

Похожие

Boy tariximiz, dinu diyonatimiz, urf-odat va an’analarimizning qayta tiklanishi – ma’naviy yuksalishdir

Taraqqiyotning “O‘zbek modeli” o‘zini oqlamoqda

Sinov va qiyinchiliklarni matonat bilan yengib

Insoniyat tarixida ibtidoiy diniy e’tiqodlarning o‘ziga xos tarixiy ahamiyati

Ayolga e’tibor – millatga e’tibor