Карьер юклари. Автомобиль трансортининг кон-технологик кўлланилиш сохалари - Горное дело - Рефераты

Карьер юклари. Автомобиль трансортининг кон-технологик кўлланилиш сохалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

261 KB

Карьер юклари. Автомобиль трансортининг кон- технологик к ў лланилиш сохалари Режа: 1. Карьер юклари 2. Кон массасини ташишда автомобиль транспортини қў ллаш 3. Кон массасини ташишда автотранспорт ишини ташкиллаштириш

Карьер юклари Карьер юкларини ташиш карьерларда энг к ў п энергия сарф б ў ладиган жараён ҳ исобланади. Очи қ кон ишларидаги умумий харажатлар ичидан транспорт харажатлари 60-70% ни ташкил қ илади. Очи қ кон ишларида кон ишлари олиб боришда то ғ жинслари, фойдали қ азилмалар, фойдали компонентлар ми қ дори кам б ў лган фойдали қ азилмалар ва материаллар ташилиши керак. Ташиладиган юк турига ва й ў налишига қ араб очувчи ва фойдали қ азилма юк о қ имлари таркиб топади. Юк о қ имлари забойлардан бошланиб, норуда то ғ жинслар а ғ дармаларида ёки фойдали компонентлар ми қ дори кам рудалар а ғ дармаларида ёки фойдали қ азилма захираларида тугайди. Карьер юкларини ташиш чун деярли барча транспорт турлари қў лланилади, улар иш принципига қ араб қ уйидагиларга б ў линади: - узлуксиз (конвейерли, трубопроводли, осма п ў лат ар қ он й ў лли); - циклли (темир й ў л, автомобиль, скипли, юк к ў тарувчи қ урилмалар, конвейер поездлари). Узлуксиз транспорт тури унумлирок трнанспорт тури б ў либ, кон ишларини узлуксиз олиб борилишини, бош қ аришни автоматлаштиришни ва ю қ ори иш унумдорлигини таъминлайди. Унинг қ азувчи-юкловчи ва а ғ дарма ҳ осил қ илувчи техникалар билан биргаликда иши бутунлай автоматлаштирилган ю қ ори унумдорликка эга б ў лган комплексларни ташкил қ илиб, то ғ жинсларини қ азиб олишга хизмат қ илади. Масалан, роторли к ў п ч ў мичли экскаваторлар, конвейер транспорти, транспорт- а ғ дарма к ў приги ёки а ғ дарма ҳ осил қ илувчи комплекслари. Карьерларда то ғ жинсларини қ азиб олишда узлуксиз ишлайдиган комплексларни қў ллаганда юк о қ имини соддалаштиради, карьерларда ускуналарни ишлатиш даражаси ортади.

Кон массасини ташишда автомобиль транспортини қў ллаш Карьерларда автомобиль транспорти кенг қў лланилади. Бунга саба б унинг автономлиги, ҳ аракатчанлиги, топогорафик, геологик ва об- ҳ аво шароитларида ҳ ам ю қ ори унумдорлиги ва темир й ў л транспортига нисбатан соддаро қ тузилганидир. Автомобиль транспорти ташиш масофаси 4-5 км б ў лган ва йиллик юк айланиш ҳ ажми унча катта б ў лмаган, яъни 15-20 млн.т б ў лган ҳ олларда карьерда кенг қў лланилади. Ишлаш принципи кон массасини забойлардан қ абул қ илиш пунктларигача ташиш ва т ў кишдан иборат. Карьерлардаги автомобиль й ў лларидан фойдаланиш шароитларига қ араб й ў ллар капитал ва ва қ тинчалик й ў лларга б ў линади. Капитал й ў ллар доимий участкаларда, ер юзасида, траншеяларда ва транспорт бермаларида қ урилади. Капитал й ў ллар й ў л қ опламасига эга. Ва қ тинчалик й ў ллар забойларда, ишчи майдончаларда, сурилувчи тушиш жойларида ва а ғ дармаларда қ урилади. Улар по ғ она ва иш фронтининг силжиб бориши билан даврий ў згариб туради ва й ў л қ опламасига эга эмас. Й ў ллар юк зичлиги, бир километр узунликдаги юк ми қ дори ёки ҳ аракат узлуксизлиги ва қ т бирлиги ичида бир томонга ў тган машина сони билан характерланади. Юк к ў тариш ва ҳ аракат узлуксизлиги б ў йича капитал й ў ллар уч категорияга б ў линади ва ў з қ опламалари хусусиятлари уларнинг к ў рсаткичлари билан фар қ ланади. Капитал автомобиль й ў ллари асосан кюветлар, сув узатувчи ари қ ча, а ғ дарма, й ў л ў тказгич қ урилма, к ў прик, й ў л қ опламаси ў тказувчи қ исм ва обочиналардан тузилган. Обочина кенглиги 1-2 м ни ташкил этади. Ла ҳ имларда жойлашган й ў ллар трапеция шаклдаги энлилиги 0,4 м б ў лган ён кюветлар (чу қ ук у рлиги 0,8-0,9м) га эга б ў лиши керак. Й ў л параметрлари ў тиш қ исмининг кенглиги, бурилиш радиуслари, б ў йлама й ў налишдаги қ иялик, к ў ндаланг муюлишдаги қ иялик ва энг қ ис қ а қ уриш масофаларидан иборатдир.

Й ў л қ опламаси бетондан, асфальтобетондан, цементбетондан ва щебенлардан иборат б ў лади. Й ў л қ опламаси тури й ў лдан фойдаланиш муддатини, ҳ аракат интенсивлигини, ҳ арак а тланувчи состав тури ва махаллий й ў л қ урилиши материалларини ҳ исобга олган ҳ олда танланади. Карьерларда доимий й ў лларда, катта ҳ аракат интенсивлигида (суткада автосамосваллар рейси 2000-3000 б ў лганда) цементбетон ёки асфальтобетон қ опламалари қў лланилади. Кам ҳ аракат интенсивлигида (суткада автосамосвалларнинг рейси 1000-1500 б ў лганда) щебенли қ оплама қў лланилади. Ва қ тинчалик й ў ллар қ ояли мухитда жойлашган б ў лса қ опламага эга б ў лмайди, юмшо қ му ҳ итда жойлашган б ў лса грунтли қ опламага эга б ў лади. Қ ор к ў чкиси к у тиладиган й ў л қ исмларида қ ордан т ў сувчи пассив ва актив қ урилмалар ясалади. Қ ордан химоя килувчи пассив воситалар қ иш пайтида ў рнатилиб, улар шамол томондан қ орни т ў сиб қў яди. Қ ордан химоя килувчи актив воситалар баландлиги 6 м б ў лган таянчларга осилган т ў си қ девор б ў либ, йул баландлигидан 2 м баландга осилади. Уларнинг ишлаш принципи қ ор б ў рони о қ ими ёри қ кенглигигача қ исилиб тезлиги ошади, натижада й ў лни қ ор қ опламасдан ў тиб кетади. Автомобиль й ў лини асосий к ў рсаткичи ў тказиш кобилиятидир. Автомобиль й ў лининг ў тказиш қ обилияти – маълум бир участкадан ва қ т бирлигида ў тиши мумкин б ў лган автосамосваллар сонидир. Карьер автомобиль й ў лларининг ў тказиш қ обилиятини ошириш учун й ў л фонарлари билан ё ритиш ёки умумкарьер ёриткичлари билан ёритиш к ў зда тутилган. Автосамосвалларнинг бир қ атор б ў либ, бир й ў налиш б ў йича ҳ арак а тланишида автомобиль й ў лларининг ў тказиш қ обилияти қ уйидаги формула билан ани қ ланади: N =(600·k н.д )/ t а =(1000· V · k н.д )/ l б ; Бу ерда: t а – автосамосваллар орасидаги ва қ т интервали, м V - автосамовалларнинг ҳ арак а т тезлиги, км/с;

l б - автосамосваллар ў ртасидаги хавфсизлик масофаси, м; k н.д =0,5÷0,8. Автосамосваллар орасидаги хавфсизлик масофаси автосамосвал тормоз й ў лининг узунлиги ва автосамосвалнинг ў зининг узунлигидан келиб чи қ ади ва 50 м дан кам б ў лмаслиги керак. Карьердаги й ў л ҳ аракати асосий трассанинг юк о қ имида ишчи горизонтлардан а ғ дармагача ў нг томондан юрилиб й ў лни кесиб ў тмасдан харакатнинг узлуксизлиги таъминланади. Карьер автотранспортининг ҳ аракатланувчи составининг конструктив тузилишига к ў ра икки гурухга б ў линади: автосамосваллар; яримприцеплар. Автосамосваллар бу – рамада жойлашган кузовдан иборат машинадир. Яримприцепларнинг автосамосвалларга қ араганда афзалликлари – бу катта юк к ў тариш қ уввати, ё қ ил ғ и ва эксплуатацион харажатларининг камлигидир. Карьер автосамосвалларининг асосий параметрлари – юк к ў тариш қ уввати, двигатель қ уввати, кузов ҳ ажми, ғ илдирак формуласи ва бурилишнинг минимал радиусидир. Ғ илдирак формуласи – бу автосамосвал ғ илдираги сонининг цифрларда ифодаланишидир. М-н: 4х2. 1 цифр – ғ илдиракларнинг умумий сонини билдиради. 2 цифр – етакловчи ғ илдираклар сони. Карьерларда юк к ў тариш қ уввати 27-75 т булган БелАЗ типидаги автосамосваллар кенг қў лланилади. Автосамосваллар характеристикаси қ уйидаги жадвалда келтирилган: 10.1. жадвал . Параметрлари Автосамосваллар КрАЗ- 256Б БелАЗ- 540 БелАЗ- 548 БелАЗ- 549 БелАЗ- 7519 БелАЗ- 752010.1 расм. БелаАЗ – 75211 автсосамосвали. Юк кўтариш қуввати 180 т.

Гилдирак формуласи 6х4 4х2 4х2 4х2 4х2 4х2 Юк к ў тариш қ уввати,т 10 27 40 75 110 180 О ғ ирлиги (юксиз), т 11,5 21 29 66 85 145 Кузов ҳ ажми, м³ 6 15,8 21,7 37,8 44 90 Ҳ аракатнинг максимал тезлиги, км/с 62 55 50 50 52 50 Автосамосвал кенглиги, м 2,65 3,48 3,8 5,36 6,1 7,64 Автосамосвал узунлиги, м 8,2 7,3 8,1 10,3 11,3 13,6 Бурилишнинг минимал радиуси, м 10,5 8,5 10,0 11,0 12 15 Двигатель қ уввати, кВт 175 265 367 770 955 1690 100 км й ў лга сарфланадиган ё қ ил ғ и сарфи, л 60 125 200 350 - - Кон массасини ташишда автотранспорт ишини ташкиллаштириш. Карьер автомобиль транспортининг иши карьердан қ оплама жинсларни, фойдали қ азилмаси кам рудаларни а ғ дармага, фойдали қ азилмаларни омборга ёки бойитиш фабрикаси бункерига карьер автой ў лларида ташишга хизмат қ илади. Автотранспортни забойда юклашга куйиш усуллари куйидагилардан иборат 10.2. чизма : - ишчи майдончада сиртмо қ ли бурилиш; - заходка ичкарисида сиртмо қ ли бурилиш; - заходка ичкарисида ёпи қ бурилиш; - заходка ичкарисида сиртмо қ ли бурилиш ва юклашга ёпи қ қў йиш; - икки машинани бирданига забойда юклашга қў йиш.

10.2 – расм. Автомобилларни забойга юклашга куйиш схемаси. Кенг иш майдончаларида автосамосвал экскаватор забойига сиртмо қ шаклда бурилиб юклашга қў йилади. Чегараланган ишчи майдончада ва тор заходкада ва юксиз автосамосвал ҳ аракат й ў налиши экскаватор заходкасига т ўғ ри келмаганда автосамосвал сиртмо қ ли ёки ёпи қ бурилиш ясаб, агар юкли автосамосвал ҳ аракат й ў налиши экскаватор й ў налишига т ўғ ри келганда ёпи қ бурилишдан кейин автосамосвал ор қ ага ҳ аракатланиб юклашга берилади. Ҳ ар қ андай ҳ олатда ҳ ам автосамосвални юклашга қў йганда экскаватор ч ў мичи ҳ айдовчи кабинаси устидан ў тмаслиги керак. Экскаватор бурилиш бурчаги минимал б ў лиши керак. Автотранспортларни нархи ю қ ори б ў лганлиги учун автотранспортни бекорга кутиб қ олиши худди экскаваторникидек минимал б ў лиши керак. Уларни камайтириш учун карьерларда икки турда автотранспорт ишлари ташкиллаштирилади: маълум бир ми қ дордаги самосваллар смена давомида экскаваторга бириктирилади ва бириктирилмаган машиналарни ҳ ар сафар диспетчер к ў рсатмаси билан юклашга қў йилади. Автотранспортни экскаваторга бириктириб ишлатиш соддарок ташкиллаштириш булиб юкори унумдорликни таъминлайди. Агар қазиб юкловчи машина. Ағдарма ҳосил қилувчи техникалар бузилмасдан ишончли ишласа ва фойдали қазилма бир хил тузилишга эга бўлса бу тартиб ўзини оқлайди.

Карьерлардаги автотранспорт унумдорлиги автойўл ҳолатига ҳам боғлиқ бўлади. Карьер йўлларига хизмат қилиш, таъмирлаш ва янгиларини қуриш учун махсус йўл хизмати бўлади. Автосамосвалларга хизмат кўрсатиш автохўжаликнинг махсус майдончадаги иншоотларда бажарилади. Унда автосамосвал системаларини текшириш ва жорий таъмирлаш к ў зда тутилган б ў либ, режали ва капитал таъмир махсус устахоналарда олиб борилади.

Адабиётлар руйхати: 1. В.С. Хохряков. Открытая разработка месторождений полезных ископаемых. М. «Недра». -1991 г. 2. Справочник. Открытая разработка месторождений полезных ископаемых. М. «Горное бюро». 1994. 3. Томаков. П.И. Наумов. И.К. Технология механизация и организация открытых горных работ. М., МГГИ, 1992. 4. Анистратов. Ю.И. Технологические процессы открытых горных работ. М., Недра, 1985.

Похожие

Темир йул ва транспортларининг кон-технологик кулланилиши сохалари

Очиш усуллари ва уларнинг классификацияси

Очиқ кон ишларининг асосий босқичлари

Ағдармалар ҳосил қилиш жараёни тўғрисида умумий маълумотлар. Қопловчи жинслардан ағдармалар ҳосил қилиш

Қазиш-юклаш ишлари ҳақида умумий маълумот