Очиқ кон ишларининг асосий босқичлари - Горное дело - Рефераты

Очиқ кон ишларининг асосий босқичлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

97.5 KB

Очи қ кон ишларининг асосий бос қ ичлари Режа: 1. Конннинг кон-капитал ишлари олиб бориладиган қ исмини тайёрлаш ва конда қ уритиш ишлари. 2. Кон капитал ишлари. 3. Қ азиш ишлари ва қ опловчи то ғ жинси коэффициенти.

Конннинг кон-капитал ишлари олиб бориладиган қ исмини тайёрлаш ва конда қ уритиш ишлари Умумий ҳ олда бутун очи қ кон ишлари комплекси бир-бирига бо ғ ли қ б ў лган қ уйидаги ишлаб чи қ аришнинг асосий бос қ ичларини ў з ичига олади: 1. Карьернинг кон капитал ишлари олиб борилиши м ў лжалланган қ исмини тайёрлаш. 2. Конни қ уритиш ва ер юзасидан келиши мумкин б ў лган сувлардан т ў сиш. 3. Кон – капитал ишлари. 4. Конни қ азиб олиш ишлари. 5. Конда қ азиб олиш ишлари якунлангандан кейин рекультивация ишлари. 1. Коннинг кон-капитал ишлари олиб бориладиган қ исмини тайёрлаганда - кон капитал ишлари олиб бориш учун шароит яратиш, яъни ў рмонларни кесиш, т ў нкаларни ковлаб олиш, дарё ва ирмо қ ларни карьер майдонидан узо қ лаштириш, бот қ о қ ликларни қ уритиш, бино ва иншоотларни бузиш, автомобиль трассалари ва темир й ў лларни бош қ а ерга олиш, шунингдек электр узатиш линиялари ва телефон ало қ аларини хавфсизлантириш ишлари амалга оширилади. Очи қ кон ишлари олиб борилаётган ҳ удудда бехатар ишлар шароитини яратиш ма қ садида конда қ уритиш ишлари амалга оширилади. Қ уритишнинг қ уйидаги турлари мавжуд: - карьер майдонининг юза қ исмини қ уритиш; - конни ер устки сувларидан ҳ имоялаш; - конни дастлабки қ уритиш; - конни жорий қ уритиш. Коннинг юза қ исмини, яъни наносларни қ уритиш ва коннинг устки қ исмидан сувни чи қ ариб ташлаш одатда қ уритувчи дренаж канав (ари қ ) лар ёрдамида амалга оширилади.

Карьерни (конни) ер устки сувларидан ҳ имоялаш ма қ садида (ём ғ ир сувлари, қ ор эришидан ҳ осил б ў лган сувлар ва қў шни сув омборларидан келадиган сувлар) кончилик ишлари олиб бориладиган худуд контури таш қ арисида сув қ очириш канав (ари қ ча) лари ў тилади. Конни дастлабки қ уритиш - қ азиб олиш ишлари бошлашдан олдин ў тказилади. Бунинг учун конда ер ости дренажловчи ла ҳ имлар ў тилади ёки конда сув сатхини пасайтирувчи скважиналар ў тилади. Жорий ёки эксплуатацион қ уритиш - конни қ азиб олиш билан бир ва қ тда амалга оширилади ва қ азиб олинадиган участкадан сувни чи қ ариб ташлашдан иборатдир. Карьерга келадиган сувни й ўқ отиш комбинациялашган усулда, яъни очи қ ва ер ости усулида сувни чи қ ариб ташлаш ёрдамида амалга оширилади. Бунда биринчи холатда сув сув йигувчига т ў планади ва насос ёрдамида юзага чи қ арилади, иккинчи ҳ олатда эса, махсус скважиналар ор қ али ер ости дренаж ла ҳ имларига т ў планади ва дренаж шахта стволи б ў йлаб юзага к ў тарилади. Кон-капитал ишлари Кон-капитал ишлари дан асосий ма қ сад – конни очишдир ва капитал хамда қ ир қ увчи траншеялар ў тишдан иборатдир. Конни очиш – карьер қ урилиши даврида транспорт воситаларининг фойдали қ азилмага етиб боришини таъминлашдир. Капитал траншея – ишчи горизонтни очиш учун хизмат қ илувчи очи қ кон қ ия ла ҳ ими б ў либ, транспорт воситаларини ер юзасидан конгача етиб боришини таъминлайди. Қ ир қ им траншея – горизонтал очи қ кон ла ҳ ими б ў либ, фойдали қ азилмани ёки қ опловчи жинсни қ азиб олиш учун иш фронтини яратиб беради. Кондаги олиб бориладиган қ азиб олиш ишлари – фойдали қ азилманинг минимал харажатлар билан қ азиб олинишини таъминлаши керак. К ў пгина ҳ олатларда фойдали қ азилмаларни қ азиб олиш пайтида энг к ў п кон- қ азиш

ишлари ҳ ажми очиш ишларига ту ғ ри келади ва бу очи қ кон ишларининг энг му ҳ им жихати ҳ исобланади. Конни очиш ишлари – фойдали қ азилмани қ оплаган ва унга аралашган то ғ жинсларини ажратиш, шунингдек уларни силжитиш ва а ғ дармаларга жойлаштиришни ў з ичига олади. Қ азиш ишлари ва қ опловчи то ғ жинси коэффициенти. Қ азиб олиш ишлари – белгиланган ҳ ажмда, талаб этилган сифат билан ва минимал й ўқ отишда қ азиб олиш ва ташиш ишларини ў з ичига олади. Қ азиб олиш ишлари қ уйидаги бос қ ичларни ў з ичига олади: фойдали қ азилмаларни қ азиш-юклаш, ташиш, бир жойга т ў плаш ёки тушириш. Конда қ азиб олиш ишларининг самарадорлиги – маъдансиз то ғ жинслари ҳ ажмининг қ азиб олинган фойдали қ азилма бирлигига нисбати билан ани қ ланади ва бу нисбат қ опловчи то ғ жинси коэффициенти деб аталади. Қопланиш коэффициенти – очи қ кон ишларини ми қ дорий характерловчи қ уйидаги турларга б ў линади: Чегаравий қ опланиш коэффициенти грk - қ азиш ишлари о ли б боришнинг рентабеллилик шартларидан келиб чи қ иб, массивдан а ғ дармаларга ташилиши мумкин б ў лган фойдали қ азилманинг бир бирлигига т ўғ ри келувчи қ опловчи то ғ жинслари ҳ ажми. Чегаравий қ опланиш коэффициентини қ ийматидан келиб чи қ иб, очи қ кон ишларини олиб бориш чегаралари белгиланади. Чегаравий қ опланиш коэффициентини шунингдек «йул қў йилган», «и қ тисодий» ва «критик» деб ҳ ам аташ мумкин.

Ў ртача қ опланиш коэффициенти срk – карьер тугал ко н туридаги ёки унинг бир қ исмидаги қ опловчи то ғ жинслари ҳ ажми вобщV нинг худ д и шу контурдаги фойдали қазилма заҳираси иобщV га нисбатидир. Иобщ Вобщ ср V V к  Жорий қопланиш коэффициенти Тk – маълум вақт давомида (ой, квартал, йил) массивдан ағдармага силжитилган қопловчи тоғ жинслари ҳажми В ТV нинг шу вақт давомида амалда қазиб олинган фойдали қазилма ҳажми ИТV га нисбатидир. ИТ ВТ Т V V к  Қатламли қопланиш коэффициенти сл k –карьер қатлами чегарасидаги қопловчи тоғ жинси ҳажми вслV нинг шу қатламдаги фойдали қазилма заҳираси ислV га нисбатидир.

Исл Всл сл V V к Эксплуатацион қопланиш коэффициенти – карьернинг эксплуатацион ишлари давридаги ўртача қопланиш коэффициентидир. Ушбу коэффициент кон ишларини режалаштириш ва эксплуатация даври учун зарур бўлган кон-транспорт жиҳозлари сонини ҳисоблаш учун хизмат қилади. Эксплуатацион қопланиш коэффициенти Эk - эксплуатация этиш жараёнида очиш ишларидан ҳосил бўлган қопловчи тоғ жинслари ҳажмининг шу даврда қазиб олинган фойдали қазилма ҳажмига нисбатидир. Эк Иc Иобщ Вс Вобщ V V V V   ВсV - карьер қурилиши даврида олиб ташланган қопловчи тоғ жинслари ҳажми; исV - карьер қурилиши даврида қазиб олинган фойдали қазилма ҳажми. Бошланғич қопланиш коэффициенти – карьер қурилиши даврида қазиб олинган очиш ишлари ҳажмининг карьер контуридаги фойдали қазилма умумий ҳажмига нисбати. Лойиҳавий қопланиш коэффициенти – фойдали қазилманинг ишлаб чиқариш таннархини режалаштиришда ҳисобга олинади. ВТ П ИТ Т С К С С    Бу шундай коэффициентки, қачонки қопловчи тоғ жинсларига кетган харажатлар кон ишларини олиб бориш жараёнида тўлиқ қопланиши керак. Рекультивациянинг мақсади - худуддаги табиий шароитни сақлаш, бузилган ер майдонларини халқ хўжалиги эхтиёжларига яроқли ҳолга келтиришдир. Рекультивация пайтида маъдансиз тоғ жинсларидан ҳосил

этилган ағдармалар текисланиб, уларга тупроқ ётқизилади, ўсимликлар ўтказилади, табиий сув оқимлари тикланади ва конни қуритиш учун фойдаланилган скважиналар ёпилиб, барраж ва бошқалар олиб ташланади.

Адабиётлар р ў йхати: 1. В.С. Хохряков. Открытая разработка месторождений полезных ископаемых. М. «Недра». -1991 г. 2. Справочник. Открытая разработка месторождений полезных ископаемых. М. «Горное бюро». 1994. 3. Томаков. П.И. Наумов. И.К. Технология механизация и организация открытых горных работ. М., МГГИ, 1992. 4. Анистратов. Ю.И. Технологические процессы открытых горных работ. М., Недра, 1985.

Похожие

Карьер юклари. Автомобиль трансортининг кон-технологик кўлланилиш сохалари

Темир йул ва транспортларининг кон-технологик кулланилиши сохалари

Очиқ усулда қазиб олиш тизими ва уларнинг классификацияси

Шахта майдонини очиш

Очиш усуллари ва уларнинг классификацияси