O’quvchilar bilimini nazorat qilishning nazariy asoslari

O’quvchilar bilimini nazorat qilishning nazariy asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

55 KB

O’quvchilar bilimini nazorat qilishning nazariy asoslari Reja : 1. Kimyo o’qitish natijalarini nazorat qilishning maqsadi, vazifalari, ahamiyati va mazmuni. 2. Kimyo fani bo’yicha o’quvchilar bilimini nazorat qilishning turlari. 3. Joriy nazorat turlari: og’zaki, so’roq, uy ishi, o’quvchilarning o’quv faoliyatini kuzatish, laboratoriya ishi (amaliy mashg’ulot) nazoratning ijodiy shakli (noan’anaviy) 4. Oraliq nazoratning funksiyalari, kimyo fani bo’yicha o’quvchilarning bilimini oraliq nazorat qilishning turlari: kimyo fani bo’yicha diktant, hamda mustaqil ish. 5. Kimyo fani bo’yicha o’quvchilar bilimini yakuniy nazorati: funksiyalari, maqsad va vazifalari. Yakuniy nazorat turlari: test va yozma ish.

O’rganiladigan asosiy tushunchalar: Kimyo fani bo’yicha o’quvchilar bilimini nazorat qilish turlari, joriy nazorat, oraliq nazorat, yakuniy nazorat, chorak nazorat, yillik nazorat. O’qitish natijalarini nazorat qilish ta’lim jarayonining - eng muhim sohasi hisoblsnadi. Uning vazifasi o’qitish maqsadining amalga oshganlik darajasini aniqlashdan iborat. Nazorat maktab ta’limida o’qitish xarakterida bo’lib uning metodlari boshqa metodlar bilan yaqin aloqadorlikda bo’ladi. O’quvchi bilimi malaka va mahoratini tekshirish va baholash ta’lim jarayonining muhim tuzilishi, komponentidir va butun o’quv yili davomida sistemali izchillik va ta’limning puxtaligi prinsiplariga muvofiq ravishda olib boriladi. Shu bilan bilimni tekshirish va baholash turlari mavjud. Ulardan asosiylari: -joriy nazorat. -oraliq nazorat -yakuniy nazorat -chorak nazorat -yillik nazorat - o’tkazish va bitiruv nazorat imtihoni. Tekshirish va baholashda asosiy vazifalar: Qanday yechilayotganiga, ya’ni o’quvchi qanday bilimga malaka va mahoratga, dunyo qarashi va axloqiy-estetik qarashlari ijodiy faoliyatga ega ekanligiga e’tibor qaratish muhimdir. O’quvchini o’qishga qanday munosabatda bo’lishiga, qanday shug’ullanayotgani hokazolarga bog’liq. Kimyo o’qitish natijalarini nazorat qilishning shakl va turlari har xil bo’lib o’qituvchining o’quvchilar bilan nazorat ishlarini tashkil etishdan kelib chiqadi. Didaktikada nazoratning yagona klassifikasiyalangan shakli mavjud emas. Misol tariqasida beriladigan klassifikasiya mavjud. Tashkil etish turi: a) yakkama-yakka b) differensiyalli

v) guruh-guruh g) yalpi Informasiyalar berish turi: a) og’zaki b) yozma v) eksperimental Kimyo o’qitish natijalarini og’zaki nazorat qilish metodlari: yakkama - yakka holda bilimlarni hisobga olish har bir darsda amalga oshiriladi. Bu bilim nazorat qilishning eng muhim va sinovdan o’tgan turi bo’lib hisoblanadi. Bu jarayonda nazoratning hamma turlaridan foydalaniladi. Bu turda o’quvchining bilimi, ko’nikmasi, malakasi, dunyoqarashi, nutq madaniyati kimyoviy formulalar, tenglamalarni yoza olish, bilish, materialni o’zlashtirganlik darajasi, tayanch bilimlarni yangi sharoitda tadbiq etish undan foydalana bilish darajasi aniqlanadi. O’qituvchining og’zaki nazoratni amalga oshira olishi katta san’at bo’lib hisoblanadi. Har bir o’quvchining bilimini o’qituvchi VII-VIII sinflarda 2-3 minut, yuqori sinflarda 4-5 minut davomida aniqlab olish kerak. O’quvchilarga beriladigan savollar qisqa aniq bo’lib, o’quvchi ha yoki yo’q deb javob bermasdan, o’quvchining fikr yuritishga kengroq aniq javob berishga undash kerak. Uyga berilgan topshiriqlarga javob berish rejasini o’quvchiga berish mumkin. M: Atom tuzilish nazariyasi o’rganilgach davriy sistemada joylashish holatiga muvofiq elementlarga xarakteristika berish rejasi: 1. D.I.Mendeleev elementlar davriy sistemasida elementning joylashish o’rni. 2. Yadro zaryadi va atomda elektronlar soni. 3. Energetik pog’onalar soni. 4. Tashqi energetik pog’onada elektronlar soni. 5. Element xossalari xarakteri. 6. Elementning yuqori musbat oksidlanish darajasi. 7. Yuqori oksidining formulasi va uning xarakterli xossalari.

8. Yuqori gidroksidining formulasi va uning xarakterli xossalari. 9. Elementning manfiy oksidlanish darajasi (agar bo’lsa). 10. Uchuvchan vodorodli birikmasining formulasi (agar bo’lsa). O’quvchi doskaga chaqirilganda ham shu reja asosida elementlarning davriy sistemasidagi holatini xarakterlashi kerak. Har qanday holatda vaqtdan unumli foydalanishga katta e’tibor berish kerak. Yalpi holatdagi nazorat suhbati – albatta ko’p vaqt olmasligi kerak. Savollar ham javoblar ham aniq va qisqa bo’lishi kerak. Agar baho qo’yish lozim bo’lsa, belgilangan o’quvchining javobini hisobga olish kerak. Savol butun sinfga berilib, doskaga ham bahosi kam o’quvchi chiqarilishi mumkin. Hozirgi sharoitda o’quvchilar bilimning nazorat qilishning reyting test tizimi ishlab chiqarilgan. Bularning barchasi o’quvchilar bilimini tekshirish va baholashning turli usullarini qo’llashning zarurligini ko’rsatadi. Kimyo fani bo’yicha bir davrda o’quvchilar bilimini joriy nazorat- qilishning turlarini klassifikasiyasini ko’rib chiqamiz: og’zaki so’roq, uy ishi, o’quvchilarning o’quv faoliyatini kuzatish, laboratoriya ishi (amaliy mashg’ulot) nazoratining ijodiy shakli. O’quvchilarni bilimini nazorat qilishning qiziqarli shakllari sifatida turli referatlar, krasvordlar, rebuslar taklif qilish mumkin. Oraliq nazorat - joriy nazoratga qaraganda ko’proq nazorat turi hisoblanadi. Unda o’quv dasturlarini va aniq o’quv fanining o’ziga xos xususiyatlarini chuqur hisobga olish imkoniyati bor. Oraliq, joriy va yakuniy nazoratning turli maqsadlari, ularning turli funksiyalarida o’z aksini topadi. Oraliq nazoratning quyidagi funksiyalari bor: O’quv faoliyatida samara darajasini (baholash), tekshirish, diagnostik (orqada qolish sabablarini e’lon qilish), tashkiliy (qo’llanilayotgan metodlar samaralari): tarbiyaviy motivasion (oraliq nazorat natijalari bilan o’quvchilarning o’zlarini o’zlari baholashni mustahkamlash) oraliq nazoratining maqsadi, o’quvchilarning o’quv sohasida ma’lum bir mavzularni o’zlashtirilganligini tekshirish. Oraliq nazorat o’qituvchi tomonidan og’zaki va

yozma shaklda o’tkaziladi. Oraliq nazorat o’tkazilishi oldindan o’quvchilarga aytiladi. Kimyo fani bo’yicha oraliq nazorat turlarini ko’rib chiqamiz: Kimyo fani bo’yicha diktant, darturli diktant, mustaqil ish. Kimyo fani bo’yicha diktant o’zaro tematik bog’langan, lekin tekst 4-8 iboralardan iborat. Diktantdagi gaplar aniqlik va qisqalik bilan ajralishi kerak. O’quvchi eshitayotgan vazifani bajarishi lozim. Shuning uchun ibora yoki chalkashlik diktantga to’g’ri kelmaydi. Yakuniy nazorat - chorak, yillik va davlat imtihonlariga bo’linadi. U yozma ish, og’zaki va test shaklida o’tkaziladi. Yozma ish yakuniy nazoratning eng ko’p tarqalgan shaklidir. Bu sezilarli qisqa vaqt ichida bir vaqtda ham o’quvchi bilimini baholash, ham baholarning xolisligi imkoniyati bilan tushuntiriladi. Yana bir afzalligi: bahoning pasayishiga olib kelgan o’quvchi yo’l qo’ygan xatolar va nohaqliklar hamda munozarali holatlarni hal qilishga asoslangan yondashish. Bu usulning mohiyati o’qituvchi bir-ikki dars o’tgach o’quvchi bilimini tekshirish maqsadida yozma ish o’tkazadi. Yozma ishni o’tkazishda qator didaktik talablarga e’tibor qaratilishi kerak. Birinchidan, yozma ish vaqti o’tilgan material yaxshi o’zlashtirilganligiga o’qituvchining ishonchi komil bo’lsagina o’tkaziladi. Ikkinchidan, yozma ish o’quvchilarga oldindan e’lon qilinishi kerak va tayyor vazifalari ishlab ko’rsatiladi. Uchinchidan, yozma ish ichida o’tilgan darslar mazmunini beruvchi ijodiy savollar bo’lishi kerak. To’rtinchildan, o’quvchilar mustaqil ishlab, o’qituvchi ko’chirishga yo’l qo’ymasligi kerak. Ishni nihoyat o’qituvchi e’tibor bilan analiz qilishi kerak.

Asosiy adabiyotlar 1. И . А . Каримов . Ўзбекистон XXI аср бўса ғ асида : хавфсизликка тахдид , бар қ арорлик шартлари ва тара ққ иёт кафолатлари .T.: Ўзбекистон , 1997 2. И . А . Каримов . “ Баркамол авлод Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори ”. T. Ўзбекистон , 1997 3. Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти ва ўқув дастури . Тошкент, 1999, 3-сoн 4 . И. Н. Борисов. Химия ўқитиш методикаси. Тошкент, 1958. 5. З.Азимова. “Кимё дарсларида ўқувчиларга экологик таълим-тарбия бериш” Т.: 1995. 6. “Халқ таълими журнали” Т.1998-2005 й. 7. Х.Т.Омонов., М.Н.Мирвохидова. “Кимё ўқитиш методикаси” маърузалар матни. 2001 8. В.Н.Верховский. “Мактабда химия эксперименти техникаси ва методикаси” 1-2 том. Т. Ўқитувчи, 1964 9. И. Мирзаев. “Дарс таҳлили” Т. Ўқитувчи,1980 10. Л.Н. Глинка. Умумий химия Т.1968 11. Г.Ҳакимов. “Химиядан олимпиада масалаларини ечиш”.Т.1992. 12. Ёш химик энциклопедик луғати – Т. 1990 13. Т.Гулбоев . Таълим жараёнининг таянч билимлари. Т. Фан, 1996 14. www . ziyonet . uz

Похожие

Organik kimyoning nazariy asoslari

Ikkinchi guruh kationlarini analizining nazariy asoslari

Birinchi guruh kationlari analizining nazariy asoslari

Sinfdan tashqari mashg‘ulotlarning maqsadi, ularning shakllari. O’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olish va baholash

Maktab kimyo kursining tuzilishi va mazmuni. O’quv jarayonini rejalashtirish