Мактабда бошланғич синф ўқувчиларини спорт байрамларига психологик тайёрлашда педагогнинг роли - Физическая культура - Рефераты

Мактабда бошланғич синф ўқувчиларини спорт байрамларига психологик тайёрлашда педагогнинг роли

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66.5 KB

Мактабда бошланғич синф ўқувчиларини спорт байрамларига психологик тайёрлашда педагогнинг роли Режа: 1- Болалар характериниг психологик характеристикаси. 2- Байрамларда танланадиган машқлар. 3 - Мактабда педагогнинг роли.

Ҳар бир ота-она ўз фарзандларини бақувват, соғлом, қадди-қомати келишган, чиройли бўлишини истайди. Лекин, бу ҳамма учун ҳам табиатнинг мўъжизаси бўлиб қолавермайди. Бу кўп йил давомида ўз организмини такомиллаштириш бўйича мунтазам ишлаш асосида ҳосил бўлади. Албатта бу ҳам одамнинг ҳаракат таянч аппаратини ривожланиши ва ички органлар фаолиятини (юрак, ўпка) фаоллаштиришга, саломатликни мустаҳкамлашга йўналтирилган ҳаракатларни қўлламасдан вужудга келмайди. Ундан ташқари одамнинг чиройлилиги фақатгина тананинг ташқи кўринишини такомиллаштиришдан келиб чиқмайди, балки унинг ҳаракатларини юқори ва юқори даражали координацион, куч, эгилувчанлик, тезкорлик ҳаракатларини такомиллашувига боғлиқдир. Албатта бу масалани амалга ошириш учун уни энг кичик ёшдан, балки боланинг илк ёшдан тарбиялаб бориш мақсадга мувофиқдир. Боғчада олган тарбия узилиб қолмасдан уни олган тарбиясини мактабга келганда янада юқорироқ, яхшироқ психологик нуқтаи назардан қараганда бошланғич синф ўқувчилари давом этишлари керак. Бунинг учун ўқитувчи болаларнинг психологик ривожланиш даражасини билиш керак. Боланинг дунёга келиши билан унинг психологик ривожланишини кўришимиз мумкин. Маълумки, бола бир ойлик ёки икки ойлик даврида атроф-муҳит билан муносабатда бўлади. Бу муносаьат орқали катталар ёрдамида ривожланади. У эмаклашга, сўнг юришга ва бошқа ҳаракатларни бажаришга интилади, ҳаракатларни такрорлайди. 5-6 ёшли бола, айниқса бошланғич синф ўқувчилари турли ҳаракатларни ҳосил бўлган малака орқали эмас, балки онгли равишда бажаради ва унинг аҳамиятини тушунади. Болаларнинг психологик ривожланишига катталарнинг таъсири биринчидан ибрат бўлади (қадди-қомати, муносабати, ишлари, қилиқлари, юришлари ва шу кабилар). Боланинг энг асосий психологик ривожланиши турли ўйинлар билан боғлиқ. Ўйин болада энг зарур фазилаталрини тарбиялайди, шу жумладан жамоачилик фазилатларини хам. Сюжетли ўйинлар орқали бола атроф-муҳит, одамлар иши ва ҳаёти билан танишади, турли вазифаларни ва мақсадни амалга ошириади. Шунинг учун

ўқитувчиларнинг асосий вазифаларидан бири болалар фаолиятини ўйин тарзда ташкил қилиш ва ўтказиш. Бу ёшдаги болалар раҳбарлик вазифаларини ёки маъсул вазифаларини қоидаларга риоя қилган ҳолда, юқори даражали бажаришга интилади. Масалан, “она ролини” бажаришда қиз бола “ўзининг боласига” ғамхўрлик, меҳрибонлик, эътиборликни кўрсатади. Боғчада бошланган, ўрганилган кўп ўйинларни қайта-қайта ўйнайдилар “Меҳмон - меҳмон”, “Мактаб”, “Боғча”, “Сартораш”, “Поезд” ва бошқалар. Қандай ўйин бўлмасин, лекин бу ўйинларни ўтказиш олдида аниқ мақсад ва тарбиялаш вазифалар бўлиши керак (мустақиллик, жамоачилик, дўстлик, ирода, ватанпарварлик ва шу кабилар), чунки шу ёшидан бошлаб унинг характери тузилади. Юқорида қайт этилганлардан ташқари мактабда ҳар хил спорт байрамларини ташкил қилиш ва ўтказиш болаларда катта таассурот қолдиради. Бу байрамларга, айниқса спорт байрамларига улар қизиқиш ва маъсулият билан тайёргарлик кўрадилар. Психологик нуқтаи назардан, болалар характери учта белгиларга ажратиш мумкин: 1.– маъсуллик, мустақиллик, тиришқоқлик берилган вазифаларни бажариш жараёнида кўринади. Бунда боланинг иродавий қобилиятини кўрсатишга интилиш асос бўлади. 2.– Атроф - муҳитга бўлган муносабат (меҳрибонлик, дўстлик, ёрдам беришда интилиш). 3.– Ўз–ўзига бўлган муносабат ғурур, ўзининг ҳурматини, қадр-қимматини билиш. Ҳар бир спорт тадбирларини, спорт байрамларини ўтказишда юқорида кўрсатилган характер фазилатларини ҳисобга олган ҳолда мақсад ва вазифаларини мўлжаллаш керак. Мактабда бор спорт хам хисобга олиб иложи борича болаларнинг ёшига муносиб имконият ва шароитлар яратиш лозим. Машкларни урганишда хам, спорт байрамлари учун хам машклар

мажмуасини тузишда “Осондан кийинликка”, “Оддийдан мураккабликка” деган методик принципларни амалга ошириш керак. Мактабда спорт байрамларини ўтказиш учун турли-туман машқлар танланади ва тайёргарлик кўрилади. Бу машқлар оддий ва ёшига муносиб бўлиши керак. Куйида тахминий машклар, асосий харакатлар, уйинлар курсатилган. тўпни қўл билан тўпни оёқ билан арқон билан думалатиш тепиш сакраш Йулка кенглигида 50-60 см. Думалаётган туп ён чизик-лардан чикиб кетмасин. Натижани куриш учун 3-4 м. олдинда кегли, ёй ёки бошка буюмларни мулжалсифатида куиш мумкин. Лекин, мулжалнинг оралиги Олдинга машкни оёк билан бажариш. Укувчи тупни кандай тепилишига эътибор бериши керак. Аркон билан сакрашни хам угил, хам киз болалар бажаришлари керак. Талаб хам бир хил.

аста секин ошиб боради. тўсиқлар бўйлаб йўлкалар бўйлаб коптокни корзинага югириш сакраш тушириш Карзинадан 3-4 м олдида кичик коптоклар куйилган. Улардан биттасини олиб карзинага отадилар. Кайси жамоа купрок туширса у голиб чикади 3 марта такрорлаш ва шу каби уйинлар. ёй тагидан эмаклаб скамейка устида ётиб ўтиш тортилиб ўтиш нишонга коптокни гардишлар бўйлаб сакраб

отиш ўтиш буюмларни қўйиб чиқиш тўпни олиб юриш Х Х

Бу ускуналар билан спорт байрамларини ташкил қилиш ва ўтказиш болаларда нафақат дам олиш, мустақилликни тарбиялаш, дўстлик, меҳр- оқибат, ватанпарвар фазилатларини шакллантиради, балки болаларда ҳаракат фаоллигини оширади, уларда куч қобилиятларини, координацион қобилиятларини, чидамлилик ва эгилувчанлик қобилиятларини тарбиялайди. Бундай спорт байрамларига ота-оналар, педагогик жамоасини ва бошқалар таклиф қилинади. Бу эса спорт байрамини юқори даражада ўтишига кўмаклашади. Педагогнинг роли азалдан етакчи бўлиб келган, ҳозиргача ҳам болаларни тарбиялашда ва таълим беришда асосий ҳисобида хизмат қилади. Олдинги замон даврида болаларга фақат истеъдодли педагоглар тарбия бериши мумкин деган фикрни олдинга сурганлар. Лекин, машҳур педагог В.А. Сухомлинский фикрича “Болалар тарбияси – муҳим ижтимоий қарз. Келажак янги авлодни тарбиялашда ҳар бир киши ўз ҳиссасини қўшиш мумкин. Улар тарбиялаш жараёнида ўз санъатини, маҳоратини кўрсата олади. Болаларни тарбиялашда юқори даражали устоз, рассом, шоир санъаткор бўлиб қолиши мумкин. Ҳартомонлама гармоник ривожланган, ватанпарвар баркамол авлодни тарбияловчи замонавий жисмоний тарбия ўқитувчи - педагог қандай бўлиши керак? Энг аввало бу ўқитувчи - педагог ўз сиёсат, ижтимоий билимга эга, бой бўлиши керак, ҳамда индивидуал ва касбий сифатлари, ҳлоқий тайёргарлиги, юқори даражали бўлиши лозим. Масалан ёлғон гапиришни ёқтирмайди, талабчанлик ўринлик бўлиши лозим, (безор, тўполончи, ёқимсиз фазилатлар) шу каби масалалар тарбия жараёнида амалга оширилади. Мактабда педагогнинг роли юзасидан бир мисол. Бунга бир неча йиллар ўтди “Правда” газетада чоп этилган мақола. Бир ўқувчи ҳамма фандан “2” баҳога ўқийди. Қайси фан бўлмасин у баҳодан юқори ололмайди. Мактабга янги математика ўқитувчи келади. У ўзи ўткизган дарсда шу болага ҳеч нарсага жавоб бермаган бўлса ҳам “5” баҳо қўяди. Албатта бу педагогик

жамоа ўртасида катта муҳокамага айланади. Бири уни ҳайдаш керак, у мутлоқ педагог бўла олмайди. Бошқалари бошқа жазолаш чорасини кўрсатишади, ҳатто судга беришни ҳам гапиришади. Бошқача гапирганда, бирорта ўқитувчи бу ёш педагогни ёнини олмади. Катта педагогик жамоани фикри бир нарсага келиб тақалади: “Биз бу дангаса, безор, ҳеч нарсани билмайдиган, саволларга мутлақ жавоб бермайдиган ўқувчига “2” баҳо қўямиз, у домла ҳеч ҳам жавоб бермаса “5” баҳо қўйса! Демак биз ёмон ўқитувчилар, у эса яхши!”. Бундан кучлироқ ҳам сўзлар айтилди. Ёш ни сўзларини ҳеч ким қулоқ солмади. У жуда ҳаяжонланиб ва ачиниб гапирар эди: “Узингиз ўйлаб кўринг, ҳаммангиз икки қўявериб ўз кучига, билимига ишонмай қўйди ва ўқимайдиган бўлди. Мен ҳам икки қўйсам яхши томонга ўзгариш бўладими? Йўқ! Шунинг учун мен “5” баҳо қўйдим”. Лекин буни ҳеч ким қўллаб-қувватламади. Бу ўқитувчи-педагоглар орасида бўлаётган фикр-мулоҳазаларни иккичи ўқувчи “5” баҳони қандай қабул қилди. У кечаси билан ухламай чиқди. “Нима учун менга “5” қўйди? Жавоб беролмадимку? Балки менга ишонгандир?”. Хуллас, ўқувчи кейинги математика дарсига яхшилаб тайёрланиб боради ва ижобий жавоблар беради. Кейин бошқа фанлардан ҳам ўз баҳоларини ўзгартириб боради. Мана сизга битта педагогнинг психологик таъсири. Педагог болалар психологиясини, ўзининг психологиясини яхши билиши керак, ҳамда уни бошқариб бориш имконияти бўлиши керак. Шахснинг маънавий ва жисмоний имкониятларини очиш, ҳамда ривожлантириш, улар негизида ўқувчи ёшларда мустаҳкам аҳлоқий сифатларини шакллантириш, болалар ўртасида соғлом турмуш тарзини ташкил этиш Ўзбекистон Республикасида баркамол авлодни тарбиялашнинг муҳим вазифаларидан биридир. Жисмоний тарбия – болалар, ёш авлод шахсининг ушбу хусусиятлари ва сифатларини ривожлантиришнинг миллий-тарихий илдизларига эга бўлган қудратли омили сифатида халқ оғзаки ижодида, шарқ мутафаккирнинг

асрларида, халқ педагогикасида ҳам ўз аксини топган. Шу боисдан мамлакатимизнинг бугунги кунида ўқувчиларни ҳам жисмоний, ҳам маънавий-эстетик жиҳатдан комилликка эришлари учун мос шароит яратиш ҳукуматимизнинг доимий-ҳаракат марказидир.

Похожие

Бошланғич синф ўқувчиларнинг гармоник ривожланишида жисмоний тарбиянинг роли

Бошлангич синф ўқувчиларининг психологик хусусиятлари

Спорт мусобақаларини байрамларини ташкил қилиш ва ўтказиш қонун-қоидалари

Мактабда спорт байрамининг аҳамияти ва уни мактаб ўқувчиларининг жисмоний тарбиясидаги ўрни

Мактабгача тарбия ёшидаги болалар билан мусобақаларни ташкил қилиш ва ўтказиш методикси