Мактабда спорт байрамининг аҳамияти ва уни мактаб ўқувчиларининг жисмоний тарбиясидаги ўрни - Физическая культура - Рефераты

Мактабда спорт байрамининг аҳамияти ва уни мактаб ўқувчиларининг жисмоний тарбиясидаги ўрни

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

74.5 KB

Мактабда спорт байрамининг аҳамияти ва уни мактаб ўқувчиларининг жисмоний тарбиясидаги ўрни Режа : 1. Ўқувчиларнинг жисмоний тарбилашнинг жамиятдаги роли. 2. Спорт байрамини ўтказиш жараёнида педагогик талаблар. 3. Спорт байрамининг ўтказилишини режалаштириш 4. Спорт байрамини ўтказишда ота-оналар кўмитасининг роли

Ватан учун ҳам, ҳар бир оила учун ҳам энг аввало соғлом фарзанд тарбияланиши керак. Хозирги пайтда республикамиз аҳолисининг тахминан статистика бўйича 30 % саломатлик гарови бўлган жисмоний тарбия билан шуғулланади. Ачинарлиси, хотин- қизларнинг бу борадаги кўрсаткичи 6 % ни ташкил этаркан, холос. Соғлом авлодни дунёга келтириш, тарбиялаш, жамиятга мос тарзда тайёрлаш – бугунги кун оналарига кўп жихатдан боғлиқ. Демак оналар, аёллар саломатлиги, уларнинг жисмонан соғлом, маънан етуклиги фарзандларимиз камолати ва жамиятимиз ривожининг бош омилларидир. Бой қўлёзмалар турли хил манбалар, аждотларимиз узоқ ўтмишда ҳам жисмоний машқлар билан мунтазам шуғулланиб келганлигидан огоҳ этади. “Алпомиш”, “Барчиной”, “Қириққиз”, “Тўмарис” эпосларида тасвирланишича ўша даврда аёллар жисмоний тарбияга нафақат қизиқишган балки эркаклар билан тенгма-тенг мусобақалашишган. Кези келганда елкама- елка туриб душманларча қарши жангга киришган… Барчиной, Қалдирғоч, Гулойим ва Қириқ гўзал тимсоллари шарқ аёлининг жисмоний камолоти ва беназир лаёқати борлигидан дарак бериб турибди. Албатта, жисмонан кучли инсон рухан соғлом ҳам бўлади. Инсонинг эътиқоди кучли, мустахкам бўлиши билан бирга баданни ҳам соғ, чиниққан ҳар қандай машаққатларга дош бераоладиган бўлмоғи лозим. Пайғамбаримиз (С.А.В): “Кучли мўмин киши Оллоҳ хузурида кучсиз мўминдан яхшироқ ва маҳбуброқдир” дегандилар. Саломатликни тиклашга хизмат қиладиган машқлар Ислом динида ҳам қадрланади. “… Хаж сафари ҳам кишидан ҳар томонлама соғлом бўлишликни тақозо этади. Мўмин яшаётган ёридан то қаъбатуллогача пиёда юриб бориши ва у ерда узлуксиз қаъбатуллох атрофида айланиши, Арофат тоғига чиқиши ва қаъбага қайтиши зарур бўларкан. Бу биринчидан, кишидан мустахкам соғлиқ талаб этса, иккинчидан жисмоний чиниққан, сабр- бардошли, иродали ва чидамли бўлишга ундайди. Аёллар ҳам юқридаги барча риёзатларни Ҳаж сафари давомида эркаклар баробарида тортишиклари

шарт бўлади. Биз сўз билан айтганда, Ислом соғлиқ учун ниманки зарур бўлса мусулмонларга буюрган”. Она бўлиш-буюк бахт. Айниқса бақувват, соғлом ҳар томон6лама етук фарзандга она бўлиши яна катта шарафдир. Бунга эришиш учун бўлажак оналар аввало соғлом ва маълум таълим – тарбия жараёнлари билан танишишлари лозим. Хотин-қизлар, ёш оналарга турли хил жисмоний машқларни ўргатиш, махаллаларда, оилаларда соғломлаштиришга доир тадбирлар ташкил қилиш, тушунтириш ва маслахатлар бериш лозимдек кўринади. Мактаблар ўрта махсус ва олий ўқув юртлари ҳамда ишлаб чиқариш корхоналарида соғломлаштириш ишларини олиб борадиган мутахассис ходимлар тайёрлашни кенгайтириш зарур. шу борадан ҳам мактабда ўқувчи қизлар билан олиб бориладиган жисмоний тарбия ишларининг аҳамияти жуда катат. Мактабда олиб бориладиган жисмоний тарбия шаклларига жисмоний тарбия дарси, дарсдан ташқари олиб бориладиганг соғломлаштириш тадбирлари киради. Бола мактабга келгунча 80 % ҳаракатда бўлар экан. Фақат 20 % ухлаш, дам олиш, овқатланиш ваш у кабиларга сарфланар экан. Манна шу хафтали ҳаракатга бўлган талабни 80% ни бутун 11 йил давомида ўқувчиларда сақлаб қолишимиз лозим. Маълумки, мактабда жадвал асосида ўтказиладиган хафтада 2 соат жисмоний тарбия дарси ўкувчиларда ҳаракатга бўлган талабларни 11 % га жавоб берар экан, дарсдан ташқари ҳамма жисмоний тарбия тадбирлари хафтали ҳаракатга бўлган талабларни 60 %- гача қониқтарар экан. Демак, дарсдан ташқари олиб бориладиган тадбирларга катта эътибор берилиши лозим. Бу тадбирлардан бири турли – туман спорт байрамларидир, айниқса “Балли қизлар!” байрами жуда қизиқарли ўтади. Бундай байрамларни ўтказишдан мақсад ва вазифалар: - қизларда ҳаракат фаоллигини ошириш; - хаётий зарур кўникма ва малакаларни шакллантириш; - ўзаро ҳурмат ва дўстлик фазилатларни тарбиялашдир.

2. Спорт байрамини ўтказиш жараёнида педагогик талаблар. Бу қизиқарли спорт байрами самарали ўтиш учун жуда катта тайёргарлик керак ва жиддий қараш лозим. Байрам беллашувида ўрта ва юқори синфлар қатнашиши мумкин. Масалан, 10-11 синфлар ёки 8-9 синфлар ўзаро беллашувлари мумкин. Бу масала олдиндан тайёрланиб педагогик кенгашда кўриб чиқилди ва тасдиқланади. “Балли қизлар” байрамида педагогик жамоа қатнашиши мақсадга мувофиқдир, синф раҳбарлари назорати остида ўқувчилар байрамга, мусобақалашишга тайёргарлик кўрдилар. Ҳар бир бериладиган вазифалар таълимий, тарбиявий ва соғломлаштиришни баён этиши лозим. Спорт байрамлари ўкув йили давомида тарихий санъаларга (вақтларга) боғланган холда ўтказилиши мақсадга мувофиқдир. Масалан, “Хотин-қизлар куни”га, “Наврўз” байрамига, “Болаларни химоя қилиш халқаро куни”га, “Конституция куни”га, “Жисмоний тарбия ва спорт куни”га, “Саломатлик куни”га ва х.к. бағишланган спорт байрамларини ўтказиш мумкин. Демак, ҳар бир чоракда байрамларни режалаштириш мактабда жисмоний тарбия ва спорт масалаларини кўтариш ҳамда яхши йўлга қўйишга имконият яратади. Ушбу байрамларни самарали ўтказиш учун биринчи навбатда ташкилий кўмита тузилади. У байрам дастурини ишлаб чиқади ҳамда режа сценариясини тузади ва шу мўлжалланган байрамгабутун тайёргарлик учун керак бўлган ишлар бўйича раҳбарлик қилади. Ишлаб чиқилган спорт байрам дастури асосида ҳаъйат гурухлар ўз ишларига жиддий тайёргарлик кўрадилар. Махсус тузилган иш гурухи байрам ўтказиш жойида безатишга катта эътибор билан қарайдилар. Айниқса майдончалар, спорт хонаси ва бошқалар. керак спорт анжомлари, буюмлар, касбий материаллар ва бошқалар олдиндан тайёрланган бўлиши зарур. 3. Спорт байрамининг ўтказилишини режалаштириш.

Спорт байрамин ўтказиш учун тузилган кўмитага мактаб директории, жисмоний тарбия ўқитувчилари, ота-оналар, жисмоний тарбия бўйича активистлар ва актив спортчилари кирадилар. Улар байрам сценариясини ва дастурини ишлаб чиқадилар ҳамда хайъатлар гурухини тузудилар. Ундан ташқари ҳар бир кўмита аъзолари орасида қилинадиган ишларни ҳамда вазифаларни юклайди. Спорт байрами юқори савияда ўтказиш учун махсус ваколатли шахслар гурухи (комиссия) тузилади: техник-моддий таъминлаш гурухлар байрамни очилиш жойи, мусобақа ўтказиш жойи, керакли буюмлар ва спорт анжомлари билан таъминлайди; беллашувлар ўтказиш жойини безатиш учун махсус мадани гурух – улар турли плакатлар, расмлар, альбом, атрибутлар, эмблема, байроқчалар, ракеталар, коптоклар ва бошқаларни тайёрлайдилар; мусиқавий бадий раҳбар шеър, ашула, мусиқаларни танлайди ва керак бўлса тузатади, тикади ва шу кабилар; яна бир гурух-бу жисмоний тарбия ўкувчилари – улар беллашуви дастури, хаъйат аъзоларига мусобақа баёни билан таъминлайди ва шу кабилар. Юқорида қайд этилган махсус ваколатли шахслар гурухи “Балли қизлар” беллашувини ўтказиш сценарияси тузилади, аниқ ўтказиш вақти, машқлар, мусобақалар, ўйинлар кетма – кетлиги ҳамда ҳар бир ўйинда жавобкар шахслар кўрсатилади. /тажриба юзасидан/. Сергили тумани, 300-сонли лицей мактабида “Навруз” кўнига бағишланган “Балли қизлар” байрамини ташкил қилиш ва ўтказиш дастури тузилди. Бу дастур асосида сценарий ёзилди. Шу борадан биринчи навбатда ишчи гурух тузилди. Улар 5 кишидан иборатишчи гурухни ташкилий ишлари қуйидагилардан иборат: байрам ўтиш жойини безатиш /плакатлар, деворий газеталар, шеърлар, турли байроқчалар, пуффаклар ва х.клар/. Булардан ташқари спорт байрамида керак нарсаларни ҳамда самарали ўтказиш учун зурур буюмларни ҳам ишчи гурух аъзолари таъминлайдилар. Ишчи гурух ишларининазорат қилиш мактаб директории …………………….,

харбий раҳбар Артемьев Ю.Н ва жисмоний тарбия ўкитувчиси Хегой Н.И. бошқариб бордилар. “Балли қизлар” байрамини жисмоний тарбия ўқитувчиси олиб боради. Мусобақа жараёнида вазифаларни қизлар томонидан бажрилишини ва ғолибларни аниқлаш учун хакамлар хайати _____________________________ _________________________________________________________ишлайди. Мусиқа жорлайди. Меҳмонлар тўла, кўп. Марш мусиқа остида бирин- кетин 10 а , 11 б , 10 в , 10 г , 11 а , 11 б синф жамоаси чиқадилар ва белгиланган жойда сафланадилар. Мактаб директори уларни табриклайди ва бугунги беллашувда, ўқишда, шахсий хаётида омат ҳамда бахт тилайди. Тантанали кеча-спорт байрамини очилишига рухсат беради. Биринчи беллашув. Қизлар командаси 5 кишидан иборат бўлиб баскетбол тўпини қўйиилган 8 буюмлар аро олиб ўтиб тўпни карзинага ташлаш (тушириш шарт) лозим сўнг тўпни ерга уриб бир тўп билан ўз командаси томон олиб юради ва кейинги дугонасига топширади. Шу тарзда ўйин ўтади ва хакамлар хайъати ўйинни бахолайди, ғолибларни аниқлайди. Иккинчи беллашув. Мураккаб эстафета. Команда 3 қиздан иборат. Қоида 10 м. масофани сакраб ўтиш. Бу чаққонлар ўйини ҳам бахоланади ва ғолиблар аниқланади. Умумий ҳисоб эълон қилинади. Мусиқали танаффус. Кичкинтой қизлар гардишлар билан рақс машқларини бажарадилар. Бу жуда чиройли гўзал жажжи қизлар ўйини ҳаммага ёқади ва қарсаклар узоқ давом этади. Учинчи беллашув. Энг чаққонлар эстафетаси. Қошиқда тухумни 10 м масофадаги чизиқгача тез олиб ўтиш ва орқага қайитиш. Бу ўйинда ҳам командалардан 3 тадан қизлар қатнашадилар ва ғолиблар аниқланади. Хакамлар хайъати машқни бахолайдилар. Тўртинчи беллашув. Ҳар бир командадан 3 тадан қизлар қатнашадилар. Сигнал бўйича ҳар командадан биттадан кўзлари бойланган ҳолда қарама-қарши томон югурадилар ва 3-4 м девордан берида чизиқ

чизилган жойда 3 та латтадан ясалган коптокларни топиб йиғиб оладилар ва орқага коптоклар билан югурадилар. Ўйин бахоланади ва натижалар эълон қилинади. Мусиқали танаффус. Каратист қизлар ва акробатика гурухи машқ қиладилар. Бешинчи беллашув. Ўз урф одатларингизни биласанми мавзуси бўйича уй вазифасини кўрсатадилар. Бу ўйинда миллий кийим, меҳмон кути шва дастурхон безатиш кўникмалари билан ҳар бир команда ўз тайёргарликларини кўрсатадилар. Бу жуда қизиқарли ва ёқимли кўрсатувлар ҳаммага ёқди ҳамда уни бажарувчилар юқори бахога эга бўлдилар. Олтинчи беллашув. Бу “Бўлажак она” мавзуси бўйича ҳар бир команда (уч кишидан иборат) ўз чеварликларини кўрсатишлари лозим. Қизларда ҳаммасида бунга мўлжалланган материаллар ва қўнғироқлар бор. Қизлар шу қўнғироқларга ўлчаб кўйнак тикишлари лозим. Хакам аъзолари ҳар стол олдида бориб қизлар ишини, чеварли кўникма ва малакаларини кузатиб борадилар сўнг бахолайдилар. Ғолиблар аниқланади ҳамда натижалар эълон қилинади. Мусиқа танаффус. БЎСМнинг бадий гимнастикага қатнашувчи кичкинтой қизлар ўз маҳоратини кўрсатадилар. Улар тасма ва тўп билан эркин машқларни бажарадилар. Еттинчи беллашув. Сардорлар конкурси. Улар навбатма-навбат саволлар ва жавоблардан иборат. Тўғри хисобга олинади. Саволлар “Амир Темур” йили мавзуси асосида. Бу конкурсда қизларнинг билим сатхи, дунё қараши кенглиги, билимга бўлган интилиши ва бошқаларни кўриш мумкин. Хакамлар хайъати бахоларни эълон қиладилар. Саккизинчи беллашув. Бу µам сардорлар конкурси. Хар бир сардор бир қўлида пуфак иккинчи қўлида игна. Кимнинг пуфаги бутун қолади. Бу ўйинда тўртта команда сардорлари бўлганлари учун 10 “А” синф 10 “Б” синф µамда 11 “А” синф 11 “Б” синф сардорлари билан беллашадилар. 10 синф

Ғолиб 11 синф Ғолиби билан учрашади. Энг чаққон сардор аниқланади ва умумий тўпланган очколар айтилади. “Балли қизлар” беллашуви якунланади сўз хакамлар хайатига Спорт байрамини ўтказишда ота-оналар кўмитасининг роли. Бундай катта тадбир “Балли қизлар” спорт байрамини ўтказишда ота- оналар кўмитасининг роли катта. Энг аввало педагогик нуқтаи назардан ота- оналарни ушбу спорт байрамига таклиф қилиш хар бир педагогни бурчи. Ота – оналар ўз фарзандларини чаққонлик, тезкорлик, топоғонлик ва бошқа қзиқарли ўйинлар беллашувида уларнинг меµнатсевар, билармон ва бошқа фазилатларидан фахрланадилар. Турли мусобакаларда ота-оналар µам образларга кириб кетиб бирга қатнашгандек бўладилар. Иккинчи томондан ушбу спорт байрамини режалаштиришда ота-онлар комитасидан унимли фойдаланиш мумкин. Масалан, улар орқали қайсидир ташкилот хомийлик қилиши (сенсор), ота-оналар хакамлар хайъатида қатнашиши ёки “Балли қизлар” машқларини тайёрлашда, турли буюмларни ясашда ва бошқаларда қатнашишлари мумкин. Бунинг учун бундай байрамлар бир неча ойлар олдин режалаштириб қўйилади ва узоқ муддат давомида тайёргарлик кўрдилар. Тайёргарлик давомида ишчи гурух тузиб ўтказилиши тўҒрисида кетма-кетлиги, хар бир машкни давомийлиги уларнинг оралиги, беллашувда машкларни бахолаш киретерияси, катнашувларни формалари ва эмблемалари хам бахоланиши тўҒрисида бир неча марта мухокама қиладилар. Спорт байрамига якун ясаш. “Балли қизлар” спорт байрамининг сўнги беллашуви хам ўта. Хакамлар хайъати ўз бахоларини хамда натижалари бўйича йиҒилган баллар жаъмини кўрсатдилар. Байрам доирасини олиб борувчи жисмоний тарбия ўқитувчиси Хегой Н.И. сўзни ……….. директори ……………….. га беради.

Директор ………………………………….. “Балли қизлар” беллашувида қатнашганларни табриклаб хамма таклиф қилинган мехмонларга, ота- оналарга қараб шундай дейди: Азиз томошабинлар, хаммамиз биргаликда “Балли қизлар” беллашувининг гувохи бўлдик. Јизларнинг устабилармонлиги, топоҒонлиги, тезкор ва чакконлиги, мехнатсеварлиги ва иродаси, дўстлик, хурмат ва иззат қизларнинг саломатлиги ва гўзаллиги хамда бошка чиройли, ёқимли фазилатларини кўрамиз. Улар бизни жуда хурсанд килдилар, хатто айрим оналаримизнинг хурсандлик кўз ёши хам кўринди. Албатта хамма мусобакаларда голиблар ва ютказганлар булади. Хакамлар хайъати ким натижаларни эълон киладилар. Лекин менинг фикримча бугунги кизикарли беллашувларда хамма кизлар голиб чикдилар, чунки улар “Саломатлик” дори-дармонлари билан таъминландилар. Кучга- куч, кувватга-кувват, юзларига табассум кўшилди. “Балли қизлар” спорт байрамининг максад ва вазифалари хам шунда. Бундай спорт байрамларини тез-тез ўтказиб туриш зарур. Яна бир бор сизларни ушбу байрам билан табриклайман! Сизларга схат-саломатлик, ўкишларингизда мувоффакиятлар тилайман, сизларга бахт ва омат ёр бўлсин. Директор сўзларидан сунг “Балли кизлар” белашувида катнашган барча кизларга киммат бахо совринлар берилди. Мусика жорлайди хамма укувчилар, укитувчилар, оналар раксга тушадилар ўйлаймизки бу спорт байрамини укувчилар куп вакт эслаб юрадилар. Хулоса Спорт байрами якунланди. Лекин укувчилар кетмадилар. Мусика …… укувчилар уйнайдилар, машкларни мухокама киладилар, талашадилар яъни беллашув эмационал тарзда давом этмокда. Бундай байрамлар булмаганда хар бир чоракда бир марта утказилса максадга мувофик булар эди. Тугри бунга катта тайёргарлик, вакт керак. Лекин бозор иктисодий уз таъсирини курсатмокда. Укувчиларга синфдан ташкари утказиладиган жисмоний тарбия

ишларига жуда кам туланади шу боисдан булса керак укувчилар ташабускорлиги, болалар саломатлиги учун кушимча ишларни бажаришга карашлари суст. Лекин бундай байрамлардан кейин укувчилар узок вакт эслаб юрадилар, яхши кайфиятда буладилар, кучга куч, гайратга-гайрат кушилади, жисмоний тайёргарликлари, харакат микдори ошади, саломатлиги мустахкамланади. Бу эса “Соглом авлод учун” истикбол давстурини амалга ошириш учун узига яраша омилдир.

Похожие

Мактабда жисмоний тарбия дарсларини режалаштириш

Хозирги даврда Ўзбекистон жисмоний тарбия ва спорт

Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари вақтида овқатланиш

Жисмоний тарбиянинг гигиеник аҳамияти

Жисмоний тарбия ва спорт машғулотларининг умумий физиологик қонуниятлари