Suyuqliklarning tеshik va naycha-lardan oqishi. - Энергетика - Рефераты

Suyuqliklarning tеshik va naycha-lardan oqishi.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

753 KB

Suyuqliklarning tеshik va naycha -lardan oqishi. Reja: 1. Suyuqliklarning yupqa devordagi teshikdan o’zgarmas bosimda oqishi. 2. Siqilish, tezlik va sarf koeffisentlari. 3. Suyuqlikning silindrik naychadan oqishi.

1. Suyuqliklarning yupqa devordagi teshikdan o’zgarmas bosimda oqishi . Biror katta idishda suyuqlik r1 bosim ostida saqlanayotgan bo’lib, u ozod sirtdan Н а masofadagi kichik teshikdan oqayotgan bo’lsin (14.1-rasm, a). Diametri idish o’lchamlariga qaraganda juda kichik bo’lgan teshik kichik teshik deb ataladi. Yupqa devoр deb oqayotgan suyuqlik teshikning faqat ichki qirrasiga tegib, uning yon sirtiga tegmagan holga aytiladi. Bunday hol devor qalinligi teshik diametridan bir necha barobar kichik bo’lsa yoki teshik kesimining ichki qirrasidan tashqariga kengayib borsagina (14.1-rasm, b) o’rinli bo’ladi. Suyuqlikka to’ldirilgan idishda (14.1-rasm, a) yuzasi S 1 bo’lgan 1-1 va S 2 bo’lgan 2-2 oqayotgan suyuqlik oqimchasining teshik oldidagi kesimlari uchun Bernulli tenglamasini yozamiz: g z p g z p g 2 2 2 2 2 2 22 1 1 21            (1) Bundan, teshik uchun mahalliy qarshilik koeffisienti ς nolga teng bo’lgan holda z 1 –z 2 =H va υ 1 S 1 = υ 2 S 2 ekanligini hisobga olsak ushbu tenglamani olamiz: 2

H p p g S S                  1 2 22 1 2 2 1Bu tenglamadan oqimchaning nazariy hisoblangan tezligi uchun quyidagi munosabat kelib chiqadi: 2 1 2 1 2 2 1 2           S S H p p g Н    (2) Agar idishning kesimi S 1 ga qaraganda teshikning kesimi S 2 juda kichik bo’lsa, u holda           H p p g Н    1 2 2 2 Idishdagi suyuqlik sirtidan ham, teshik tashqarisida ham atmosfera bosimi bo’lsa yoki р 1 -р 2 bo’lsa, u holda: gН Н 2 2   (3) Bu formula Torichelli formulasi deb ataladi, u suyuqlikning tor teshikdan oqishi tezligini hisoblash uchun nazariy formuladir. 2. Siqilish, tezlik va sarf koeffisentlari Suyuqlik oqimi teshikka uning atrofidagi hajmdan har tomonlama oqib kelganligi uchun uning tezligi oshib boradi. Suyuqlik oqimi teshikka yaqinlashgan sari torayib boradi va bu jarayon suyuqlik teshikdan o’tgandan keyin ham inersiya kuchi 3

ta‘sirida ma‘lum masofagacha davom etadi. So’ngra esa torayish to’xtab, oqim o’zgarmas S c kesimli oqimcha ko’rinishida harakat qiladi. Oqimchaning torayishi taxminan teshik diametriga teng masofada to’xtaydi. Torayishni hisoblash uchun odatda siqilish koeffisienti ε kiritiladi. 2S Se  (4) Bu koeffisient yuqorida aytilganlarga asosan birdan kichik va tajribalarda aniqlanishicha ε=0,61÷0,64 atrofida bo’ladi. Amaldagi tezlikni hisoblash uchun esa (14.1) dagi mahalliy qarshilik koeffisienti ζ ni hisobga olgan holda quyidagi formulani olamiz: 2 1 2 1 2 1 2           S S H p p g а    Tor teshiklar uchun esa 1 1 2 S S bo’lgani sababli 0 2 1 2        S S deb hisoblab, quyidagini olamiz:              1 2 1 2 H p p g а Yuqorida ko’rsatganimizdek, р 1 = р 2 hol uchun gН а 2 1 1     (5) 4

Bu formulani (14.3) bilan solishtirsak, amaliy va nazariy tezliklar o’rtasida quyidagi munosabatni olamiz: н а      1 1 (6) Bundan ko’rinadiki, amaliy tezlik nazariy tezlikdan kichik ekan. Odatda, amaliy tezlikning nazariy tezlikka nisbatini tezlik koeffisienti deb ataladi va  bilan belgilanadi: н а     (7) Teshikdan oqayotgan suyuqlikning amaliy sarfi quyidagicha hisoblanadi : c a a S Q   ( 14 . 4 ) dan S c = ε S 2 , bo’lgani uchun (14.7) ni hisobga olib, oxirgi tenglikdan ushbu munosabatni olamiz: .2 2 S S Q н н a      Bu so’nggi formulani quyidagi 2S Q H H  formula bilan solishtirib, nazariy va amaliy sarflar uchun quyidagi bog’lanishni olamiz: .2S m Q Q н H a     (8) (14.8) dagi  ko’paytmani m bilan belgilaymiz va sarf koeffisenti deb ataymiz: .  m (9) 5

Bunday ho’losa qilib, sarf koeffisenti amaliy sarfning nazariy sarfga nisbatiga teng ekanligini ko’ramiz:Н а Q Q m  . Yuqorid а  va  uchun keltirilgan tajriba miqdorlaridan  m 63,0 60,0  ekanligi ma‘lum. 3. Suyuqlikning silindrik naychadan oqishi Idish devoridagi teshikka o’rnatilgan kalta trubalar naychalar deb ataladi. Odatda, naychalardan sarfni ko’paytirish yoki ixcham oqimchalar olish uchun foydalaniladi. Silindrik naychalardan suyuqlik oqayotganda kirishda u devordan ajraladi va torayadi. Bu hodisa xudi yupqa devordagi teshikdan oqish holidagi kabi bo’ladi. Lekin bu torayish to’xtab, toraygan oqimcha bilan naycha devori o’rtasida uyurmali harakat vujudga kelganligi sababli kengayish boshlanadi va oqim naychaning butun kesimini egallab olguncha davom etadi. Natijada oqimcha naychaning ko’ndalang kesimiga teng kesimda chiqib ketadi. Bu hodisa naychaning uzunligi l uning diametridan 3÷4 marta katta bo’lganda to’liq amalga oshadi (14. 2 - rasm, a). Yupqa devordagi teshikdan oqish holi bilan solishtirish natijasi shuni ko’rsatadiki, silindrik naychalardan oqishda oqimchaning siqilishi bo’lmagani uchun sarf ortadi, lekin qarshilik katta bo’lgani uchun tezlik kamroq bo’ladi. Ba‘zi hollarda 6

ichki silindrik naychalar qo’llanilib, ular idish devoridagi teshikka ichkari tomondan kavsharlangan juda kichik truba ko’rinishda bo’ladi. 7

ADABIY O TLAR 1. K. Sh. Latipov «Gidravlika, gidromashinalar, gidroyuritmalar» T.: «O’qituvchi» 1992 y 2. M. Ye. Deychi i dr. «Gidrogazodinamika» M.: Energoa tomizdat. 1984 g 3. I. L. Povx. «Texnicheskaya gidromexanika» L.: Mashinostroeniya 1986 g. 4. B. T. Yemtsev. «Texnicheskaya gidromexAniqa» L.: Mashinostroeniya 1986 g. 5. I. O. Protodyakonov i dr. «Gidrodinamicheskiy osnov protsessov v ximicheskoy texnologii» L.: Ximiya 1987 . 6. O. M. Todes i dr. «Apparat s kipyashim zernistm sloyam» L.: Ximiya 1981 g. 8

Похожие

Suyuqliklarning asosiy xossalari

Suyuqliklarning bеqaror harakati

Suyuqliklarning laminar harakati. puazеyl formulasi.

Suyuqliklarning turbulеnt harakatida tеzlik va bosim pulsasiyalari. urinma zo’riqish

Suyuqliklar va gazlar dinamikasi faniga kirish. fanning maqsadi va vazifalari.