logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tibbiyot
  4. Gepatit viruslari

Gepatit viruslari

Yuklangan vaqt:

30.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2851.095703125 KB
Ko'chirib olish
Gepatit viruslari Reja:  GEPATIT viruslarining qisqacha tarixi.  Viruslarni yuqtirish usullari.  Gepatit A, B, C, E, D, G viruslariga umuymiy tasnif. A-tamaki mozaikasi (1-oqsil qobig’; 2-RNK;) B-gerpes virusi. V-Gripp virusi. Virusli gepatit-jigam ing polietiologik, antroponoz, yuqish yoMlari turlicha boMgan virusli kasalligidir. Birinchi marta yuqumli gepatitni jigaming boshqa kasalliklaridan ajratishni atoqli terapevt S.P. Botkin (1888) taklif qilgan. Kasallikning klinik-morfologik manzarasi jigar to‘qimasining diffuz yalanish jarayonining rivojlanishi, shu bilan birgalikda astenovegetativ va umumiy toksik ko'rinishlar, sariqlik, gepatosplenomegaliya va qator jigardan tashqaridagi zararlanishlar (artrit, tugunchali periartritlar, glomerulonefrit va boshq.) bilan xarakterlanadi. Jigaming virusli zararlanish sabablari boshqa viruslar ham boMishi mumkin (masalan, sariq isitma qo‘zg‘atuvchisi yoki gerpesviruslar). Biroq jigaming ogMr, klinik manifest zararlanishi bu infeksiyalarda doimiy emas, yoki faqat immuntanqisligi boMgan bemorlardagina kuzatiladi.  Hozirgi vaqtda virusli gepatit qo‘zg‘atuvchilarining 8 turi aniqlangan; ular lotincha bosh harflar bilan belgilanadi: A dan G gacha va TTV virus (inglizchadan trancfusion transmitted virus, transfuzion yoM bilan yuquvchi virus). Virusli gepatit G ‘ borligini hamma tadqiqotchilar ham tan olmaydi, 1997 yilda ochilgan TTV virusining esa, toMiq tavsifi ham yo‘q. Virusli gepatitlaming ijtimoiy ahamiyati va iqtisodiy zarari juda yuqori boMganligi uchun ham ular sogMiqni saqlashning muhim muammolaridan hisoblanadi. Masalan, gepatit A bilan har yili 1 milliondan ortiq odam kasallanadi, gepatit В virusi tashuvchilari esa, dunyo bo‘yicha 1 mlrd.dan ko‘pdir. Hozirgi vaqtda virusli gepatitlaming 5 xiliga toMiq tavsif berilgan. Epidemiologik ahamiyatiga ko‘ra quyidagi virusli gepatitlar farqlanadi  • Parenteral yoM bilan yuqadigan virusli gepatitlar (В, C, D, G va TTV gepatitlari). Qo‘zg‘atuvchilar transfuzion, in’eksion, perinatal va jinsiy yoMlar bilan yuqadi. Bundan tashqari, В va D gepatitlari yaqin maishiy aloqada ham yuqishi mumkin. Zararlangan qon bilan boMgan har qanday kontakt kasallikka olib kelishi mumkin. В, C, D, G va TTV gepatitlar qo‘zg‘atuvchilari keltirib chiqargan yuqumli jarayonlar uchun kasallikning surunkali kechishi va virus tashuvchilikning rivojlanishi juda xosdir.  • Enteral (fekal-oral) yo‘l bilan yuqadigan virusli gepatitlar (A, E va taxminan, G‘ gepatitlar). Qo‘zg‘atuvchilar oziq-ovqat, suv va aloqa orqali o‘tadi. Bundan tashqari, transfuzion va jinsiy yo‘l orqali yuqish ham inkor etilmaydi. Kasallikka davriylik xos (kuz-qish), asosan yosh bolalar va o‘smirlar ko‘p kasallanadi. A, E, G gepatitlari qo‘zg‘atuvchilari keltirib chiqargan yuqumli jarayonlar oHkir kechadi va virustashuvchilik rivojlanmaydi. Gepatit A virusi  Gepatit A (Botkin kasalligi) - fekal-oral yo‘l orqali o‘tadigan yuqumli kasallik bo‘lib, o'tkir gepatitning simptomokompleksi rivojlanishi bilan kechadi, jigaming klinik va morfologik shikastlanishi bilan xarakterlanadi. Bu kasallik qadimgi davrdan ma’lum, u haqida gippokrat ham yozib qoldirgan. Birinchi marta virusni Feystoun.S (1973) ajratib olgan. Hozirgi vaqtda gepatit A virusi Pisamoviridae oilasi Heratovirus avlodiga kiritilgan. Yetilgan virionlari sharsimon bo‘Iib, diametri 25-27 nm ni tashkil qiladi. Genomi segmentlanmagan +RNK molekulasidan hosil bo‘ladi. Nukleokapsidi kubsimon simmetriya tipida tuzilgan; to‘rtta oqsildan tashkil topgan (VP M) kapsomerdan hosil bo‘lgan. Superkapsidi yo‘q. Epidemiologiyasi  Qo‘zg‘atuvchi manbai — kasal odam. Bemor odam sariqlik davridan 2-3 xafta oldin va sariqlikning 3-5-kunlarida qo‘zg‘atuvchini ajratadi. Qo‘zg‘atuvchi fekal-oral уоЧ orqali yuqadi (suv, oziq-ovqat, iflos qo‘l, turli xil narsalar orqali). Gepatit A virusi tashqi muhitga chidamli, 21°C da bir necha hafta saqianadi; 85°C da butunlay faolsizlanadi. Virus past haroratga, xlorga chidamli, shuning uchun tozalangan suvda ham saqlanib qoladi. Suvning fekal ifloslanishidan epidemiya yuzaga kelishi mumkin. Kasallikning ko‘payishi sovuq mavsumga to‘g‘ri keladi (kuzning oxiri yoki qishda). Kasallik bilan og‘riganlarda kasallik qaytalanmay Antigen tuzilishi  Qo‘zg‘atuvchi yagona antigendan tashkil topgan va asosiy AG, (NA-AG) tutadi va shu AG ga ko‘ra identifikasiya qilinadi. Kasallik patogenezi  Odam organizmiga suv yoki ovqat orqali tushgan gepatit A virusi ingichka ichakning shilliq qavati epiteliysida va regionar limfoid to'qimada ko‘payadi. Keyin qisqa vaqtli virusemiya rivojlanadi. Virusning qondagi maksimal konsentrasiyasi kasallikning yashirin davri oxirida va sariqlik oldi davrida kuzatiladi Shu vaqtda qo(zg‘atuvchi fekaliy orqali ajralib turadi. Sitopatogen ta’sir nishoni - gepatositlar. Virusning reproduksiyasi gepatositlar sitoplazmasida kechadi va ulami o‘limga olib keladi. Sitopatik ta’sir immun mexanizmni kuchaytiradi, ya’ni virus IFN hosil bo‘lishini indusirlaydi, IFN esa, NK-hujayralami faollaydi. Mikrobiologik diagnostikasi  Virusning replikasiyasi markyorlari — gepatit A virusi antigeniga qarshi hosil boHgan AT (IgM va IgG) va virus RNK sL Ko‘rsatilgan markyorlar IF A va RIA orqali aniqlanadi. Gepatit A virusi AG fekaliy da aniqlash unchalik ahamiyatga ega emas, chunki uning hosib bo‘lishi yashirin davrga va sariqlik davrining boshlang‘ich qismiga to‘g‘ri keladi. Primatlar gepatit A virusiga sezgir bo‘lishadi, lekin klinik amaliyotda bu tashhis usuli qo‘llanilmaydi. Bir qavatli hujayra kulturalari gepatit A virusiga sezgir emas. Qo‘zgatuvchini ajratib olish uchun leykositlar yoki a’zolar kulturalari ishlatiladi. Virus kuchsiz sitopatik ta’sirga ega. Davolash va profilaktikasi  Virusga qarshi maxsus kimyoterapevtik vositalar yo‘q, davolash simptomatik olib boriladi. Ishlab chiqilgan zardob Ig 3 oy davomida kasallikning oldini oladi va yana kasallikning kechishini osonlashtiradi. U bilan endemik joylarga yuboriladigan shaxslar emlanadi (nofaol emlash). Faol immunoprofilaktikada gepatit A virusining oMdirilgan va rekombinant vaksinasi ishlatiladi. Umumiy profilaktik chora-tadbirlarga sanitar holatni yaxshilash, karantin tadbirlar qoidalariga rioya qilish, suv bilan ta’minlash sharoitlarini yaxshilash va aholi gigienik madaniyatini oshirish kabilar kiradi. 6  E’tiboriz uchun rahmat

O'xshashlar

Poliomiyelit (shol), KOKSAKI, ECHO, Gepatit A viruslarini virusologik aniqlash usullari
Jigarning asosiy kasalliklari
Rаbdoviruslаr. Gepаtit viruslаri
OITS, enterovirus, neyroviruslar (poliomielit)
Ретровируслар, ОИТС вируси