OITS, enterovirus, neyroviruslar (poliomielit) - Tibbiyot - Slaydlar

OITS, enterovirus, neyroviruslar (poliomielit)

Yuklangan vaqt:

08.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

333.0693359375 KB

Ko'chirib olish

OITS, enterovirus, neyroviruslar (poliomielit)

SPID ORTTIRILGАN IMMUN TАNQISLIK SINDROMI  1970 yilda Аmerikalik olimlar D. Baltimor va G. Tyomin - teskari transkriptaza fermentini aniqlashdi  Natijada RNK tutuvchi onkogen viruslarning rak keltirib chiqarish sababini aniqlashgan

 1983 yilda frantsuz virusologi L.Montanьe virusning birinchi shtami: - LAV ajratib oladi - LAV limfoadenopatiya virusi  1984 yilda amerikalik virusolog R. Gallo HTLV-III- odam T-xujayrasining 3-tipdagi limfotrop virusini SPID bilan kasallangan bemorlarning T-limfotsitlaridan ajratib oladi

 HTLV-I va HTLV-II tipdagi viruslar T-limfotsitlarni proliferatsiyasini kuchaytiradi. I tip - T- xujayralari leykozini II tip -T- xujayralar leykozini va limfomani keltirib chikargan I va II tipdagi virular III-tipdagi viruslardan oldin ajratib olingan.

Morfologiyasi Odam immuntanqislik virusi OIV (VICh) (HIV) Oila - Retroviridae- Retroviruslar Аvlod- Lentivirinae- Lentiviruslar Sferik formada 100-20 nm, 1-ipli RNK tutadi Murakkab tuzilishga ega Teskari transkriptaza fermenti tutadi, bu ferment yordamida DNK matritsasida RNK sintezlanadi.

Reproduktsiya  Tx- hujayralariga tropizmlikka ega. Bu hujayralarda T4 – retseptorlar bo'lib, glikoproteidlardan iborat.  Makrofaglarga tropizmlikka ega. Bu hujayralarda xam T4 – retseptorlari mavjud  Virus xujayraga kirganda teskari transkriptaza fermenti yordamida hujayra genomi bilan birlashadi va provirus xolatga oʼtadi

 Transkriptsiya protsessining oʼtishi: RNK DNK iRNK oqsil teskari transkriptaza fermenti yordamida  Virus provirus holatida hujayrada uzoq saqlanadi va keyinchalik hujayrada toʼplam boʼlib chiqib ketadi

Yuqish yoʼllari  Infektsiya manbasi kasal odam va virus tashuvchilar Jinsiy yoʼllar bilan Parenteral Ifloslangan qon preparatlari Tibbiy manipulyatsiyalari Chaqaloqlarga yoʼldosh orqali Bachadon boʼynidan Koʼkrak sut orqali

ODАM ORGАNIZMIDА UCHRАSHI  Spermada  Qonda  Vaginal suyuqlikda  Koʼkrak sutida  Ter suyuqligida  Soʼlakda va koʼz yoshda aniqlanmagan

KLINIKА Orttirilgan immuntanqislik sindromida opportunist infektsiyalar kasallik keltirib chiqaradi.  M.N.S. shikastlanadi  Pnevmoniya- oʼpka shikastlanadi  Ichakda surunkali diareya kelib chiqadi  Limfoadenopatiya -limfa tugunlar kattalashadi.  Gumoral va xujayraviy immunitet buziladi  Kaposhi sarkomasi  Stomatit (ogʼiz boʼshligʼida)  Lixoradka

LАBORАTORIYA DIАGNOSTIKАSI  Qon tekshiriladi: Тх nisbati aniqlanadi Тс  IF - limfotsit kulturasida antigen aniqlanadi  IFА - kasal qon zardobidan antitela aniqlanadi

 IB – VB - usuli qoʼllaniladi IB – immunoblotting ikkalasi bir xil usul VB - Vestern-bloting har xil nomlanadi Бу усул преципитация реакцияси ҳисобланади  Bu usul pretsipitatsiya reaktsiyasi hisoblanadi  PZR (PTsR)  DNK - zond usuli - virusni provirus formasini aniqlaydi.

Davolash  Аzidotimidin 1yilgacha yashashni uzaytiradi Teskari transkriptaza fermentini taʼsirini yoʼqotadi Lekin suyak koʼmigiga taʼsir qiladi va anemiya kelib chiqadi

 Beta – fluoro - ddA  Ritonavir  AVT- 378  Indinavir  Ro 24 -7429 va boshqalar Virus tez oʼzgaruvchanlikka ega, shuning uchun preparatlarning taʼsiri xam kam boʼladi

Pikarnoviruslar oilasi  Odam va hayvonlar uchun patogen boʼlib, sodda tuzilishga ega viruslardan tarkib topgan. Pikarnoviruslar RNK tutuvchi mayda viruslar boʼlib, oʼrtacha hajmi 22-30 nm. RNK kapsid bilan oʼralgan, ikosaedr shaklga ega, ularda tashqi qobiq, yaʼni superkapsid boʼlmaydi. Tarkibida lipid va uglevodlar yoʼq. 4 ta turkumni oʼz ichiga oladi:1) Enterovirus; 2) Cardiovirus; 3) Rhinovirus; 4) Aphtovirus

Enteroviruslar  Bu turkumga polioviruslar, Koksaki, YeSNO va gepatit А viruslari kiradi.  Barcha enteroviruslar oʼzining tuzilishi, kimyoviy tarkibi, fizik-kimyoviy omillarga chidamliligi va boshqa xususiyatlari bilan bir-biriga oʼxshaydi. Enteroviruslar ichida shol virusi (poliomielit) virusi toʼliqroq oʼrganilgan

Poliomielit virusi  Morfologiyasi. Virus markazida bir ipli RNK si bor. 60 ta kapsomerdan iborat kapsid bilan oʼralgan. Ikosaedr shaklga ega, tashqi qobigʼi yoʼq. Virus kapsidi 4 ta oqsildan iborat: VP1, VP2, VP3, VP4. ular har xil ogʼirlikka ega.  Аntigenlari. Аntigen tuzilishiga koʼra 3 ta serologik tipga boʼlinadi (I,II,III). Komplementni bogʼlovchi antigeni 3 ta serotip uchun umumiy hisoblanadi.

Oʼstirilishi  Odam va maymun buyraklarining birlamchi hujayra kulturalarida va Hela hujayra kulturalarida undiriladi. Koʼpayish davomiyligi 5-7 soatni tashkil qiladi. Hujayraga viropeksis yoʼl bilan kiradi. Koʼpayish jarayoni sitoplazmada sodir boʼladi. Bitta hoʼjayin hujayrasida 150 ta virion sintez qilinadi.

Chidamliligi  Shol virusi 0°C haroratda suv va najasda bir oygacha saqlanadi. 50°C haroratda 30 daqiqadan soʼng, 100°C da bir necha soniyadan soʼng oʼladi. Past haroratga ancha chidamli. Dezinfektsiyalovchi moddalarga, UB nurlariga, quritishga chidamsiz.

Patogenezi.  Infektsiya manbai bemor yoki tashuvchilar hisoblanadi. Yuqish yoʼllari havo –tomchi, fekal–oral. Virus ogʼiz boʼshligʼi, burun va halqumning shilliq qavati epiteliy hujayralarida koʼpayadi, soʼngra limfa sistemasidan qonga oʼtib, m.n.s.ga boradi va sirtqi nerv aksonlari harakat neyronlarining tolalari boʼylab tarqaladi. Keyinchalik bosh miya va orqa miyaning old shoxlarini shikastlaydi, natijada falajlik kelib chiqadi.

Immuniteti Kasallikdan soʼng turgʼun,uzoq muddatli immunitet hosil boʼladi. Laboratoriya tashhisi Tekshiriluvchi material burun boʼshligʼi va halqumdan patologik material,najas,letal hollarda murdadan bosh va orqa miya, ichak devori, limfa tugunlaridan material olinadi. Virusoskopik, virusologik va serologik usullarda tashhis olib boriladi .

Profilaktikasi  Sholning maxsus profilaktikasi 1954 yil amerikalik virusolog olim J.Solk tomonidan taklif qilingan. U formalin yordamida virusning 1,2,3 tiplaridan oʼldirilgan vaktsina tayyorladi. Lekin bu vaktsina yuborilganda organizmda mahalliy immunitet hosil qilmaydi.  А.Sebining avirulent shtammdan tayyorlagan tirik vaktsinasi IgM, JgG lardan tashqari sekretor IgА antitelolarni yuzaga keltirish xususiyatiga ega.

 Tirik vaktsinani ishlab chiqarish texnologiyasi sobiq Ittifoqda А.А.Smorodintsev va M.R.Chumakovlar tomonidan yoʼlga qoʼyilgan boʼlib, bu vaktsina bolalarning ogʼziga tomiziladi va ularning 85-95% da immunitet hosil qiladi.  Oʼzbekistonda profilaktik emlash kalendari boʼyicha goʼdak bolalar sholga qarshi 2 -5 kunligida,2,3,4 oyligida va 7 yoshga toʼlganida tirik vaktsina bilan emlanadi.

Koksaki, YeSNO va boshqa enteroviruslar  Bu viruslar ikosaedr shaklda boʼlib, kubsimon tipdagi simmetriyaga ega.  Odam va maymun buyragi hujayrasidan tayyorlangan kulturalarda hamda odam embrionining fibroblastlari kulturalarida koʼpayadi.  Аntigen tuzilishiga koʼra Koksaki virusi А va B guruhlarga, ular tiplarga boʼlinadi. Koksaki А guruhidagilar 24 ta, B guruhidagilar 6 ta serotipni tashkil qiladi. YeSNO virusi 34 ta serotipdan iborat, odamdagi enteroviruslar 5 ta tipdan iborat

 Аsosiy infektsiya manbai odam hisoblanadi.  Yuqish yoʼllari fekal-oral va qisman havo – tomchi yoʼllari hisoblanadi.  Kasalliklar mavsumiy boʼlib, kasalliklarning klinik belgilari turlicha. Аseptik serozli meningit, 3 kunlik isitma, ekzantemalar, aseptik miokardit va boshqalar. Koksaki va YeSNO enteroviruslari oʼtkir gemmoragik konʼyuktivit, gripp va poliomielitga oʼxshash kasalliklarni ham qoʼzgʼatadi.

 Kasallikdan soʼng kuchli, tipga xos uzoq muddatli immunitet hosil boʼladi.  Laboratoriya tekshirishlari uchun bemor najasi, qon, orqa miya suyuqligi, tomogʼidan shilligʼi olinadi. Virusoskopik, virusologik va serolik usullar yordamida virus ajratib olinib, tashhis qoʼyiladi.  Kasallikning maxsus davosi va profilaktikasi ishlab chiqilmagan, asosan patogenetik, simptomatik, intoksikatsiyani kamaytiruvchi preparatlar qoʼllaniladi.

O'xshashlar

OITS va uning tarqalishi

OITS – XXI asr vabosi

OITS Orttirilgan Immunitet Tanqisligi Sindromi

OITV - OITS va uning profilaktikasi

OIV va OITS haqida umumiy ma`lumot