OITS – XXI asr vabosi - Tibbiyot - Slaydlar

OITS – XXI asr vabosi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1460.5 KB

Ko'chirib olish

OITS – XXI asr vabosi.OITS – XXI asr vabosi.

Barchaga ma’lumki, 1-dekabr Barchaga ma’lumki, 1-dekabr Xalqaro OITSga qarshi Xalqaro OITSga qarshi kurashish kuni. Dunyoda aql kurashish kuni. Dunyoda aql bovar qilmas darajada ko’payib bovar qilmas darajada ko’payib borayotgan OITS kasalligiga borayotgan OITS kasalligiga chalinish bu xolni to’xtatish chalinish bu xolni to’xtatish bugunning eng muhim bugunning eng muhim masalalaridan biri ekanini masalalaridan biri ekanini anglash va tushunish har bir anglash va tushunish har bir fikrlovchi fuqarolarga fikrlovchi fuqarolarga taaluqlidir.taaluqlidir.

Odamlarni bu ofatdan saqlashda asosiy e’tiborni Odamlarni bu ofatdan saqlashda asosiy e’tiborni jamiyatimizning qadimdan odat bo’lib kelgan sog’lom jamiyatimizning qadimdan odat bo’lib kelgan sog’lom turmush tarzini targ’ib etish, xalqimiz tomonidan turmush tarzini targ’ib etish, xalqimiz tomonidan qoralangan illatlar (narkomaniya, foxishabozlik, qoralangan illatlar (narkomaniya, foxishabozlik, ichkilikbozlik)ni tag-tomiri bilan yo’qotish kabi ichkilikbozlik)ni tag-tomiri bilan yo’qotish kabi masalalarga qaratish darkor.masalalarga qaratish darkor. Shu o’rinda:Shu o’rinda: 1.1. OITS o’z girdobiga ko’proq o’smirlar, yoshlarni qamrab olib, o’limga OITS o’z girdobiga ko’proq o’smirlar, yoshlarni qamrab olib, o’limga olib kelishini;olib kelishini; 2.2. Bu hol ota-oanlarga tuzatib bo’lmas ruhiy ta’sir o’tkazishini;Bu hol ota-oanlarga tuzatib bo’lmas ruhiy ta’sir o’tkazishini; 3.3. Xalq xo’jaligida eng samarali ishchilar soniga salbiy ta’sir Xalq xo’jaligida eng samarali ishchilar soniga salbiy ta’sir ko’rsatishi;ko’rsatishi; 4.4. Vatanimiz mudofaa quvvatining susayishiga;Vatanimiz mudofaa quvvatining susayishiga; 5.5. Kelajak avlodning sog’lig’i va faoliyatini ishdan chiqishiga olib Kelajak avlodning sog’lig’i va faoliyatini ishdan chiqishiga olib kelishi va buni hotirjamlik bilan kuzatish mumkin emasligini alohida kelishi va buni hotirjamlik bilan kuzatish mumkin emasligini alohida ta’kidlamoqchiman.ta’kidlamoqchiman.

Mashxur olimlar va amaliyotchilar Mashxur olimlar va amaliyotchilar fikricha:fikricha:  Kelib chiqishi, tibbiy, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy muammolar masshtabi Kelib chiqishi, tibbiy, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy muammolar masshtabi bo’yicha OITS epidemiyasini yadroviy falokatga tenglashtirish mumkin. bo’yicha OITS epidemiyasini yadroviy falokatga tenglashtirish mumkin. (Rossiya Akademiyasi Prezidenti V.I.Pokrovskiy)(Rossiya Akademiyasi Prezidenti V.I.Pokrovskiy)  Kelib, ketuvchi vabodan farqli o’laroq OITS hech qachon ketmaydi, doimo Kelib, ketuvchi vabodan farqli o’laroq OITS hech qachon ketmaydi, doimo qoladi. Ba’zi mamlakatlar aholisi butunlay qirilib ketish xavfi bor. (“OITS qoladi. Ba’zi mamlakatlar aholisi butunlay qirilib ketish xavfi bor. (“OITS kuzatuvchisi” ni AQSHda birinchi bor ochganlardan R.Gall.)kuzatuvchisi” ni AQSHda birinchi bor ochganlardan R.Gall.)  Hozirda insoniyat shunday global portlash yuz berganidan daxshatda. Biz Hozirda insoniyat shunday global portlash yuz berganidan daxshatda. Biz buni sezmay qoldik. Hozirda planetamizda 5 mln inson ushbu virusni buni sezmay qoldik. Hozirda planetamizda 5 mln inson ushbu virusni yuqtirgan bo’lsa, natijada yaqin bir necha yil ichida millionlab kasallar paydo yuqtirgan bo’lsa, natijada yaqin bir necha yil ichida millionlab kasallar paydo bo’ladi. Insoniyat OITSning yangi epidemiyasi oldida turibdi va bu urushda bo’ladi. Insoniyat OITSning yangi epidemiyasi oldida turibdi va bu urushda insoniyat yutqazish xavfiga duch keldi. (OITS bilan kurash va uni oldini olish insoniyat yutqazish xavfiga duch keldi. (OITS bilan kurash va uni oldini olish bo’yicha VOZning global loyiha direktori D.Mann)bo’yicha VOZning global loyiha direktori D.Mann)  Ba’zi Afrika mamlakatlarida, kasalxonaga yotqizilganlarning 80 % ida Ba’zi Afrika mamlakatlarida, kasalxonaga yotqizilganlarning 80 % ida OITVga antitelolar bo’lsa, kimdan bola tug’iladi? Tranzit reyslar, avtomobil OITVga antitelolar bo’lsa, kimdan bola tug’iladi? Tranzit reyslar, avtomobil haydovchilarining 33% infeksiya bilan zararlangan va ular virus haydovchilarining 33% infeksiya bilan zararlangan va ular virus tashuvchilardir. (Buyuk Britaniyaning Sog’liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot tashuvchilardir. (Buyuk Britaniyaning Sog’liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot vazirligining bosh tib eksporti D. Edison)vazirligining bosh tib eksporti D. Edison)

MDH mamlakatlarida OITS bilan kasallanish to’xtamay o’sib bormoqda.MDH mamlakatlarida OITS bilan kasallanish to’xtamay o’sib bormoqda. 2008 yil 1 yanvar holatiga ko’ra OITS ga chalinganlar 2008 yil 1 yanvar holatiga ko’ra OITS ga chalinganlar (har yuz ming kishi hisobida) (har yuz ming kishi hisobida) O’zbekiston 3.7O’zbekiston 3.7 Tojikiston 7.2Tojikiston 7.2 Qirg’iziston 20.8Qirg’iziston 20.8 Qozog’iston 49Qozog’iston 49 Belorusiya 79.5Belorusiya 79.5 Ukraina 161Ukraina 161 Rossiya 250.6Rossiya 250.6

OITS inson immunitet tizimining OITS inson immunitet tizimining zaiflashuvi oqibatida yuzaga zaiflashuvi oqibatida yuzaga keluvchi kasallikdir. Bu keluvchi kasallikdir. Bu dardning o‘ziga xos belgisi dardning o‘ziga xos belgisi shundaki, OITS virusini shundaki, OITS virusini yuqtirgan inson kasalliklarga yuqtirgan inson kasalliklarga qarshi himoyachisi bo‘lgan qarshi himoyachisi bo‘lgan immunitetlarining zaiflashuvi immunitetlarining zaiflashuvi oqibatida oddiy xastaliklarga oqibatida oddiy xastaliklarga ham dosh berolmay qoladi. Bu ham dosh berolmay qoladi. Bu holatda yengil darajadagi bir holatda yengil darajadagi bir shamollash ham insonni halok shamollash ham insonni halok qilishi mumkin.qilishi mumkin.

EPIDEMIYANI NEGA TO'XTATIB EPIDEMIYANI NEGA TO'XTATIB BO'LMAYAPTI?BO'LMAYAPTI?  ОIV kаsаlligining o'zigа хоs epidеmiоlоgiyaga ega ekanligi;ОIV kаsаlligining o'zigа хоs epidеmiоlоgiyaga ega ekanligi;  Каsаllikni chаqiruvchi viruslаrgа tа'sir etuvchi dаvоlаsh Каsаllikni chаqiruvchi viruslаrgа tа'sir etuvchi dаvоlаsh vоsitаlаrining tоpilmаgаnligi;vоsitаlаrining tоpilmаgаnligi;  Каsаllik virusining оdаm оrgаnizmidа butun hаyoti dаvоmidа Каsаllik virusining оdаm оrgаnizmidа butun hаyoti dаvоmidа sаqlаnib qоlishi vа tаshqi muhitgа аjrаlib chiqish хususiyati sаqlаnib qоlishi vа tаshqi muhitgа аjrаlib chiqish хususiyati mаvjudligi;mаvjudligi;  Каsаllikni оldini оlishgа qоdir bo'lgаn vаktsinаning yo'qligi;Каsаllikni оldini оlishgа qоdir bo'lgаn vаktsinаning yo'qligi;  Каsаllik virusining yuqish хаvfi yuqоri hisоblаngаn хаvfli guruhgа Каsаllik virusining yuqish хаvfi yuqоri hisоblаngаn хаvfli guruhgа mаnsub shахslаr bilаn bоg'lаnishning qiyinligi;mаnsub shахslаr bilаn bоg'lаnishning qiyinligi;  Dаvоsi yo'qligi sаbаbli kаsаllik virusini yuqtirgаn shахslаrning o'limi Dаvоsi yo'qligi sаbаbli kаsаllik virusini yuqtirgаn shахslаrning o'limi bilаn yakunlаnishi;bilаn yakunlаnishi;  ОIV kаsаlligi epidеmiyasini butunlаy to'хtаtib qоlаdigаn tаdbirlаrni ОIV kаsаlligi epidеmiyasini butunlаy to'хtаtib qоlаdigаn tаdbirlаrni bugungi kundа ishlаb chiqishning imkоni yo'qligi. bugungi kundа ishlаb chiqishning imkоni yo'qligi.

Orttirilgan immuntanqisligi virusi infeksiyasi Orttirilgan immuntanqisligi virusi infeksiyasi bilan kasallanish holati birinchi marta 1987 bilan kasallanish holati birinchi marta 1987 yilda ro‘yxatga olingan. Bugun esa yer yuzida yilda ro‘yxatga olingan. Bugun esa yer yuzida xastalik qayd etilmagan mamlakat qolmadi. xastalik qayd etilmagan mamlakat qolmadi. Bu kasallikning ko‘payishi yoki kamayishi Bu kasallikning ko‘payishi yoki kamayishi o‘sha mamlakat aholisining turmush tarzi, o‘sha mamlakat aholisining turmush tarzi, hayot darajasiga bog‘liq. Afrika qit’asi hayot darajasiga bog‘liq. Afrika qit’asi mamlakatlari kasallikning o‘chog‘i sanaladi. mamlakatlari kasallikning o‘chog‘i sanaladi. Chunki iqtisodiy nochor kun ko‘rish, oziq-Chunki iqtisodiy nochor kun ko‘rish, oziq- ovqat, toza ichimlik suvi yetishmasligi, ovqat, toza ichimlik suvi yetishmasligi, shuningdek, nosog‘lom turmush kechirish shuningdek, nosog‘lom turmush kechirish sababli odamlar kasallikka ko‘p chalinadi. sababli odamlar kasallikka ko‘p chalinadi.

Savol tug‘ilishi mumkin, nega unda bugun dunyoning eng Savol tug‘ilishi mumkin, nega unda bugun dunyoning eng boy, rivojlangan davlatlarida ham OITSga chalinganlar bor? boy, rivojlangan davlatlarida ham OITSga chalinganlar bor? Sababi, bu davlatlar Sababi, bu davlatlar aholisi, ayniqsa, aholisi, ayniqsa, yoshlari orasida yoshlari orasida axloqiy buzuqlik, axloqiy buzuqlik, ichkilikbozlik, ichkilikbozlik, giyohvandlikka ruju giyohvandlikka ruju qo‘yish holatlari qo‘yish holatlari kuchayib bormoqda. kuchayib bormoqda.

Respublikamizda orttirilgan Respublikamizda orttirilgan immunitet tanqisligi kasalligiga immunitet tanqisligi kasalligiga qarshi kurashish borasida bir qarshi kurashish borasida bir qator ishlar amalga oshirilyapti. qator ishlar amalga oshirilyapti. Buning mazmun-mohiyati Buning mazmun-mohiyati orttirilgan immuntanqisligi orttirilgan immuntanqisligi virusi infeksiyasiga qarshi virusi infeksiyasiga qarshi kurashning yagona tizimini kurashning yagona tizimini tashkil qilish, kasallikning oldini tashkil qilish, kasallikning oldini olish, aholini xastalikdan olish, aholini xastalikdan muhofaza qilish borasida olib muhofaza qilish borasida olib borilayotgan chora-tadbirlar borilayotgan chora-tadbirlar samaradorligini yanada samaradorligini yanada oshirishdan iborat. oshirishdan iborat.

OIV O`zbekistonga o`z ta`sirini OIV O`zbekistonga o`z ta`sirini ko`rsatmoqda Mamlakatdagi vaziyatko`rsatmoqda Mamlakatdagi vaziyat …… O`zbekistonda OIV infektsiyasiga chalinganlar soni u O`zbekistonda OIV infektsiyasiga chalinganlar soni u qadar ko`p bo`lishiga qaramasdan, bu ko`rsatkish tez qadar ko`p bo`lishiga qaramasdan, bu ko`rsatkish tez o`sish tendentsiyasiga ega. o`sish tendentsiyasiga ega. OIV infektsiyasi yuqishi holatlarining aksariyat qismi OIV infektsiyasi yuqishi holatlarining aksariyat qismi tomirga yuborish orqali narkotik qabul qiluvshilarga tomirga yuborish orqali narkotik qabul qiluvshilarga to`g`ri kelib, ularning asosiy qismini yoshlar tashkil etadi. to`g`ri kelib, ularning asosiy qismini yoshlar tashkil etadi. Ularning ko`pchiligi xatarli harakatlarni amalga oshirish, Ularning ko`pchiligi xatarli harakatlarni amalga oshirish, masalan, bitta ignadan ko`pchilik bo`lib foydalanish, masalan, bitta ignadan ko`pchilik bo`lib foydalanish, himoya qilinmagan jinsiy aloqaga kirishishdan toymaydi himoya qilinmagan jinsiy aloqaga kirishishdan toymaydi (UNAIDS,2004). Narkomaniyaga la`nat tamg`asi (UNAIDS,2004). Narkomaniyaga la`nat tamg`asi qo`yilishi yangi boshlovchilar qo`yilishi yangi boshlovchilar tomonidan narkotik moddalar qabul qilinishining oldini tomonidan narkotik moddalar qabul qilinishining oldini oladi va infektsiya tarqalishini to`xtatishda yordam oladi va infektsiya tarqalishini to`xtatishda yordam beradi. beradi.

Yaqinda o`tkazilgan tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, OIV/OITS to`g`risida Yaqinda o`tkazilgan tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, OIV/OITS to`g`risida tushunchaga egalik darajasi yuqori - 100% yoshlar ushbu kasallik tushunchaga egalik darajasi yuqori - 100% yoshlar ushbu kasallik to`g`risida eshitganlar. Ammo ularning:to`g`risida eshitganlar. Ammo ularning:  40 foizi OIV qanday yuqishini 40 foizi OIV qanday yuqishini bilmaydilar. bilmaydilar.  23 foizi prezervativlardan foydalanish 23 foizi prezervativlardan foydalanish infektsiya yuqishi xavfini kamaytirishini infektsiya yuqishi xavfini kamaytirishini bilmaydi.bilmaydi.  25 foizdan ozrog`i OIV yuqishining 25 foizdan ozrog`i OIV yuqishining oldini olishning 3 usulini to`g`ri ayta oldini olishning 3 usulini to`g`ri ayta oladi. oladi.  60 foizdan ko`prog`i OIV bo`salar 60 foizdan ko`prog`i OIV bo`salar orqali, bir idish-tovoqdan foydalanish va orqali, bir idish-tovoqdan foydalanish va chivin shaqishi orqali yuqishi mumkin chivin shaqishi orqali yuqishi mumkin deb hisoblaydi. deb hisoblaydi.  55 foizi insoniyat OIVdan 55 foizi insoniyat OIVdan himoyalanish ushun hesh narsa qila himoyalanish ushun hesh narsa qila olmaydi deb hisoblaydi. olmaydi deb hisoblaydi.  23 foizi OIV infektsiyasiga ega insonni 23 foizi OIV infektsiyasiga ega insonni bir qarashda bilsa bo`ladi deb o`ylaydi. bir qarashda bilsa bo`ladi deb o`ylaydi. 40% 23% 55% 60%25%23% 100%

Nima uchun OIV bilan kasallanganlarning Nima uchun OIV bilan kasallanganlarning ko`pchiligini yoshlar tashkil etadi?ko`pchiligini yoshlar tashkil etadi?  Ko`pchilik yoshlar ularga OIV/OITS dan Ko`pchilik yoshlar ularga OIV/OITS dan himoyalanishga yordam beruvchi ma`lumotlar va himoyalanishga yordam beruvchi ma`lumotlar va xizmatlardan foydalanish imkoniga ega emaslar. xizmatlardan foydalanish imkoniga ega emaslar.  Ko`pchilik yoshlar tijorat seks xizmatlaridan Ko`pchilik yoshlar tijorat seks xizmatlaridan foydalanish xavfi to`g`risida ma`lumotga ega foydalanish xavfi to`g`risida ma`lumotga ega emaslar. emaslar.  Ko`pchilik yoshlar tomirga yuborish orqali Ko`pchilik yoshlar tomirga yuborish orqali narkotik qabul qilish va OIV xavfi o`rtasidagi narkotik qabul qilish va OIV xavfi o`rtasidagi o`zaro aloqa xususida ma`lumotga ega emaslar. o`zaro aloqa xususida ma`lumotga ega emaslar.  Ko`pchilik yoshlar OIV infektsiyasiga ega Ko`pchilik yoshlar OIV infektsiyasiga ega bo`lgan narkomanlarni bir qarashda bilib olsa bo`lgan narkomanlarni bir qarashda bilib olsa bo`ladi deb o`ylaydilar. bo`ladi deb o`ylaydilar.  Yoshlarning ko`pchiligi narkomanlar bilan Yoshlarning ko`pchiligi narkomanlar bilan himoya qilinmagan jinsiy aloqaga kirishish juda himoya qilinmagan jinsiy aloqaga kirishish juda xavfli ekanligini bilmaydilar. xavfli ekanligini bilmaydilar.  Ko`pchilik yoshlar OIV/OITS masalalarini o`z Ko`pchilik yoshlar OIV/OITS masalalarini o`z do`stlari bilan muhokama qilishni noqulay do`stlari bilan muhokama qilishni noqulay hisoblaydilar (javob berganlarning to`rtdan biri), hisoblaydilar (javob berganlarning to`rtdan biri), bu mavzuni o`z oila a`zolari bilan muhokama bu mavzuni o`z oila a`zolari bilan muhokama qilish yanada noqulay hisoblanadi (har o`ntadan qilish yanada noqulay hisoblanadi (har o`ntadan biri). biri).

YUNISEFning «BOLALAR UCHUN OITSga YUNISEFning «BOLALAR UCHUN OITSga QARSHI KURASHDA BIRLASHING» QARSHI KURASHDA BIRLASHING» Harakatining maqsadi OIV/OITSdan Harakatining maqsadi OIV/OITSdan zarar ko`rgan bolalarga himoya, zarar ko`rgan bolalarga himoya, qo`llab-quvvatlash va qarovni qo`llab-quvvatlash va qarovni ta`minlashdan iborat. Harakat ta`minlashdan iborat. Harakat BMTning turli bo`linmalari, turli BMTning turli bo`linmalari, turli mamlakatlarning hukumatlari, mamlakatlarning hukumatlari, xalqaro hamjamiyat va fuqarolik xalqaro hamjamiyat va fuqarolik jamiyatini mavjud holatni jamiyatini mavjud holatni o`zgartirish yo`lida birlashtiradi. Bu o`zgartirish yo`lida birlashtiradi. Bu bolalar masalasini kun tartibiga bolalar masalasini kun tartibiga qo`yish, bolalar holatiga e`tibor qo`yish, bolalar holatiga e`tibor berishga va bolalar ehtiyojlarini berishga va bolalar ehtiyojlarini qondirishni tezlashtirishga qondirishni tezlashtirishga chorlash orqali amalga oshiriladi. chorlash orqali amalga oshiriladi. Harakat tomonidan to`rtta asosiy Harakat tomonidan to`rtta asosiy yo`nalishlar belgilangan: yo`nalishlar belgilangan:

OITS butun dunyo bolalari uchun OITS butun dunyo bolalari uchun katta xavf tug`dirmoqda.katta xavf tug`dirmoqda.  OIV/OITS nafaqat kattalarga, balki bolalar va OIV/OITS nafaqat kattalarga, balki bolalar va yoshlarga ham ta`sir ko`rsatadi. Ularning hayotlari yoshlarga ham ta`sir ko`rsatadi. Ularning hayotlari barbod bo`lmoqda. barbod bo`lmoqda.  Har kuni, har soniyada, 15 yoshga to`lmagan bir Har kuni, har soniyada, 15 yoshga to`lmagan bir bola OITS tufayli hayotdan ko`z yummoqda. bola OITS tufayli hayotdan ko`z yummoqda. Birgina 2004 yilning o`zida 500 mingdan ziyod Birgina 2004 yilning o`zida 500 mingdan ziyod bolalar shu tariqa hayot bilan vidolashdilar *. bolalar shu tariqa hayot bilan vidolashdilar *.  Har 15 soniyada OIV infektsiyasiga ega, yoshi 15 Har 15 soniyada OIV infektsiyasiga ega, yoshi 15 bilan 24 ning o`rtasida bo`lgan bir yosh inson bilan 24 ning o`rtasida bo`lgan bir yosh inson hayotdan ko`z yummoqda. Bu degani, har kuni 5 hayotdan ko`z yummoqda. Bu degani, har kuni 5 mingdan ziyod yoshlar shu tariqa vafot mingdan ziyod yoshlar shu tariqa vafot etmoqdalar. etmoqdalar.  Har yili, 15 yoshga to`lmagan bolalarning 600 Har yili, 15 yoshga to`lmagan bolalarning 600 000 dan ko`pi OIV infektsiyasini yuqtirib 000 dan ko`pi OIV infektsiyasini yuqtirib olmoqdalar**. olmoqdalar**.  OITS tufayli 15 millionta bola yo otasi, yo onasi, OITS tufayli 15 millionta bola yo otasi, yo onasi, yo ularning ikkovidan ham judo bo`ldilar. yo ularning ikkovidan ham judo bo`ldilar.  Ushbu kasallik tufayli yana millionlab bolalar o`z Ushbu kasallik tufayli yana millionlab bolalar o`z bolalaklaridan mahrum bo`lmoqdalar. Chunki ular bolalaklaridan mahrum bo`lmoqdalar. Chunki ular maktabga borish, tibbiy xizmatlardan foydalanish maktabga borish, tibbiy xizmatlardan foydalanish yoki kerakligicha oziq-ovqat bilan ta`minlanish yoki kerakligicha oziq-ovqat bilan ta`minlanish baxtidan mahrumlar. baxtidan mahrumlar.

XULQINGIZGA EHTIYOT XULQINGIZGA EHTIYOT BO'LING!BO'LING! Shu kungacha olimlar tomonidan orttirilgan Shu kungacha olimlar tomonidan orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi (OIТS) immunitet tanqisligi sindromi (OIТS) virusining uch хil yo'l bilаn yuqishi virusining uch хil yo'l bilаn yuqishi аniqlаngаn. Jumladan:аniqlаngаn. Jumladan:  Jinsiy аlоqа yo'li:Jinsiy аlоqа yo'li:  gеtеrоsеksuаl,gеtеrоsеksuаl,  bisеksuаl yoki gоmоsеksuаl yuqish bisеksuаl yoki gоmоsеksuаl yuqish yo'llаri.yo'llаri.

Profilaktik chora-tadbirlar…Profilaktik chora-tadbirlar… Prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida Prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida mamlakatimizda aholiga tibbiy xizmat ko‘rsatish mamlakatimizda aholiga tibbiy xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish, tibbiy madaniyatni yuksaltirish, sifatini oshirish, tibbiy madaniyatni yuksaltirish, yashash joylarining sanitariya holati, sifatli yashash joylarining sanitariya holati, sifatli ichimlik suvi ta’minotini yaxshilashga ichimlik suvi ta’minotini yaxshilashga qaratilayotgan doimiy e’tibor o‘zining yuksak qaratilayotgan doimiy e’tibor o‘zining yuksak samaralarini berayotgani alohida ta’kidlandi. samaralarini berayotgani alohida ta’kidlandi. Profilaktik chora-tadbirlar, targ‘ibot va Profilaktik chora-tadbirlar, targ‘ibot va tushuntirish ishlari natijasida mamlakatimizda tushuntirish ishlari natijasida mamlakatimizda 1991 yilga nisbatan yuqumli kasalliklar bir necha 1991 yilga nisbatan yuqumli kasalliklar bir necha barobar kamaydi.barobar kamaydi.

Bemorlarning immun sistemasi tekshirilib Bemorlarning immun sistemasi tekshirilib ko'rilganda T-limfotsitlarni (xelperlarni) ko'rilganda T-limfotsitlarni (xelperlarni) soni keskin kamayib ketganligi soni keskin kamayib ketganligi aniqlangan. Kasallikni patogenezi va aniqlangan. Kasallikni patogenezi va belgilari asosida bu xastalik "Orttirilgan belgilari asosida bu xastalik "Orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi" (OITS) immunitet tanqisligi sindromi" (OITS) deb nomlangan (sindrom deb nomlangan (sindrom priobritennogo immunodefitsita – priobritennogo immunodefitsita – SPID).SPID). 1981 yilning mаy оyidа Nyu-Yоrk shаhridа 1981 yilning mаy оyidа Nyu-Yоrk shаhridа 26 nаfаr gоmоsеksuаlist 26 nаfаr gоmоsеksuаlist (bеsоqоlbоz)lаrdа immunitеt (bеsоqоlbоz)lаrdа immunitеt tаnqisligigа mоyil kаsаlliklаrdаn tаnqisligigа mоyil kаsаlliklаrdаn "pnеvmоtsistli zоtiljаm" vа "Каpоshi "pnеvmоtsistli zоtiljаm" vа "Каpоshi sаrkоmаsi" аniqlаngаn.sаrkоmаsi" аniqlаngаn. Оlimlаr bu kаsаllik bеsоqоlbоzlаrdа Оlimlаr bu kаsаllik bеsоqоlbоzlаrdа аniqlаngаnligini e'tibоrgа оlib, sаbаbini аniqlаngаnligini e'tibоrgа оlib, sаbаbini hаyotigа оid аlоmаtlаr bilаn bоg'lаshdi hаyotigа оid аlоmаtlаr bilаn bоg'lаshdi vа shu yo'nаlishdа izlаnishlаr оlib bоrib vа shu yo'nаlishdа izlаnishlаr оlib bоrib quyidаgi mа'lumоtlаrgа egа quyidаgi mа'lumоtlаrgа egа bo'lishdilаr:bo'lishdilаr:

So‘nggi mulohaza.So‘nggi mulohaza. Xastalikning davosi topilib, muammo to‘la Xastalikning davosi topilib, muammo to‘la bartaraf etilmagan ekan, mavzuga xulosa bartaraf etilmagan ekan, mavzuga xulosa yasab, so‘nggi nuqtani qo‘yishga hali erta. yasab, so‘nggi nuqtani qo‘yishga hali erta. Lekin OITSga qarshi tashkil etilayotgan Lekin OITSga qarshi tashkil etilayotgan chora-tadbirlar bo‘yicha mulohaza bildirish chora-tadbirlar bo‘yicha mulohaza bildirish mavridi keldi, deb hisoblaymiz.mavridi keldi, deb hisoblaymiz.

O'xshashlar

Giyohvandlik asr vabosi

OIV va OITS haqida umumiy ma`lumot

OITS va uning tarqalishi

OITS, enterovirus, neyroviruslar (poliomielit)

OITS Orttirilgan Immunitet Tanqisligi Sindromi