Gemadsorbsiya reaksiyasi va gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyasi - Tibbiyot - Slaydlar

Gemadsorbsiya reaksiyasi va gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyasi

Yuklangan vaqt:

18.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

18.2236328125 KB

Ko'chirib olish

Gemadsorbsiya reaksiyasi va gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyasi Reja: 1. Gemadsorbsiya va gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyalarining mohiyati. 2. Gemadsorbsiya reaksiyalasini qo’yish. 3. Gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyasini qo’yish.

1. GADR Gemadsorbsiya – virus bilan zararlangan hujayraning yuzasiga eritrotsitlarning yopishib qolishini birinchi bor Fogel va Shelkovlar (1957) gripp virusi yuqqan to’qima kul’turasida uchratgan. Keyinchalik aniqlanishicha bunday qobiliyatga chechak va chechakvaksina virusi, Nyukasl kasalligi, sut emizuvchilarning va parrandalarning gripp viruslari ega ekan. Hayvonlarning paragripp viruslarini identifikatsiyalashda (yirik shoxli hayvonlarning PG -3, qo’ylarning paragripp, Senday virusida) bu reaksiya juda qimmatli hisoblanadi. Reaksiya asosida, zararlangan hujayra ustidagi virus bilan, eritrotsitlarning retseptori qardosh bo’lganligi tufayli gemagglyutinatsiya reaksiyasi amalga oshadi. Ushbu reaksiyaning ijobiy yutuqlari shundan iboratki, virus hujayraga yuqgandan keyin paydo bo’lishi kerak bo’lgan sitopatik o’zgarishlar paydo bo’lmasdan oldin musbat natijani ko’rsatib turadi. Reaksiyani qo’yish uchun dengiz cho’chqachasining eritrotsitlari, maymunning, odamning (o-guruhidagi) va boshqa eritrotsitlardan foydalaniladi. Ushbu eritrotsitlar virusning gemagglyutinatsiyalash ta’siriga sezgir. 2. GAdR quyidagi usullardan iborat Infeksiya yuqtiruilgandan 3-4 kun o’tgach bir xilda o’stirilgan hujayrasi bor ikkita probirka olinib, birinchisiga virus yuqtiriladi, ikkinchisi esa nazorat qiluvchi hisoblanadi. Ikki probirkadagi hujayraning ustida 5-10 daqiqa eritrotsitlar (stol ustiga gorizontal yotqizilib) qo’yiladi, so’ngra fiziologik eritma yordamida yengilgina yuviladi, yuvilgandan so’ng mikroskopning kichik kattalashtirgichida tekshirib ko’riladi. Nazoratdagi probirkada eritrotsitlar fiziologik eritma yordamida to’lasincha yuvib olinadi. Virus yuqtirilgan probirkadagi hujayrani fiziologik eritma bilan yuvish natijasida eritrotsitlar olinmasdan, demak hujayra yuzasiga yopishgan holda tursa u holda GADR musbat hisoblanadi (82-rasmga qaralsin)

Virus va hujayraning turiga bog’liq holda eritrotsitlarning joylashuvi 3 xil bo’lishi mumkin: Eritrotsitlar hujayraning chetki qismiga (cho’chqalarda afrika o’lati kasalligining virusi) joylashgan; Eritrotsitlar hujayra qavatiga to’planib (gripp virusi) joylashgan; Eritrotsitlar hujayra qavatida diffuziyali (paragripp virusi) joylashgan. Har bir virus ma’lum bir turdagi hayvonlar qonidagi eritrotsitlarga adsorbsiyalanishga qodir. Eritrotsitlarni gemagglyutinatsiyalanishiga qodir bo’lgan viruslar gemadsorbsiya qobiliyatiga ham ega bo’ladi. Agar virus o’stirilgan hujayraga SPT ko’rsatsa GADR, SPT nisbatan oldin paydo bo’ladi. Bu usul o’stirilgan ayrim viruslarni indikatsiyalashda ko’p qo’llaniladi. Ammo bir qator viruslarni (cho’chqalarning afrika o’lati, yirik shoxli hayvonlarning paragripp –3 va boshqa) indikatsiyalashda bu reaksiyaning o’rnini hech bir reaksiya bosa olmaydi. Kasallik yuqqandan so’ng 3-4 kunlar gemadsorbsiya bo’lmasa har 2-3 kundan so’ng navbatdagi probirkalar olinib, virus yuqqan hujayralarda yuqorida aytib o’tilgan usul asosida GADR qo’yiladi. O’stirilgan hujayra bor probirkalar 14-20 kun kuzatish ostida bo’ladi. Gemadsorbsiya reaksiyasi birinchi passajda manfiy bo’lsa navbatdagi passaj va GADR o’tkaziladi. GADR o’stirilgan hujayrada virusning borligini bilish uchun ishlatiladi. Hayvonlar qonining zardobida antitelolarni aniqlash uchun titrlanadi va neytrallash reaksiyasi qo’yib ko’riladi. 3.Gemadsorbsiyani to’xtatish reaksiyasi. GADTR - yirik shoxli hayvonlarning paragripp virusini farqlash quyidagicha bajariladi. Oxirgi passajda musbat gemadsorbsiya natijasini beruvchi virus saqlovchi materialning 0,2 ml miqdori bilan 15 ta probirkadagi o’stirilgan hujayra zararlantiriladi.

Reaksiya natijasini tez olish maqsadida o’sha birinchi bor gemadsorbsiya bergan passaj bilan zararlantirilgan probirkadagi o’stirilgan hujayralarda reaksiya qo’yiladi. 37°C da 1 soat mobaynida yuborilgan virus adsorbsiyalangandan so’ng 1 ml 199 quvvatlovchi muhit qo’shiladi va 37 o C termostatda inkubatsiyalanadi. 3-7 kundan so’ng probirkalardan oziqa muhitlari to’kiladi, hujayralar Xenks eritmasi bilan yuviladi va probirkalarga pg-3 virusiga spetsifik giperimmun zardoblardan (1:10 suyultirilganidan) 0,5 ml quyiladi. Nazoratdagi 3 ta probirkaga 0,8 ml Xenks eritmasi quyiladi. Hujayra va antitelolarni qo’shilishi uchun probirkalar gorizontal holatda 30 daqiqa xona haroratida qoldiriladi. So’ngra barcha probirkalarga 0,2 ml 0,5% dengiz cho’chqachasining eritrotsit suspenziyasi quyiladi. 22°C 30 daqiqali ekspozitsiyasidan so’ng gemadsorbsiya reaksiyasining natijasi o’qiladi. Spetsifik zardob tomonidan neytrallangan virus qo’shilgan probirkalarda gemadsorbsiya yuz bermaydi.

Asosiy adabiyotlar 1. Вербицкий А.А., Алешкевич В.Н и др. Микробиология и иммунология. Учебное пособие Минск-2019. 2. Salimov X. va boshqalar. Epizootologiya. Darslik. Toshkent, 2016 yil . Xorijiy adabiyotlar 1. Fenner’s. Veterinary Virology (United States of America 2016 year). 2. M.Jackson Veterinary clinical pathology. America 2010 year. Qo’shimcha adabiyotlar 1. Mirziyoyev SH.M. Erkin va farovon demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent, “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 29 b. 2. Mirziyoyev SH.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi.“O’zbekiston” NMIU, 2017.– 47 b. 3 . Bazarov X.K., Abdulakimova A.B. Veterinariya virusologiyasidan o ’ quv qo ’ llanma. Samarqand 2016 y. 4. Самуйленко А.Я., “Инфекционная патология животных” Том 1 Москва 2009. 5. Петров Р.В. Иммунология. Учебник. Москва 1983 й Internet saytlari : 1 . www.Ziyo.net.uz . 2. www.vetjurnal.uz 3. www.sea@mail.net21 4. www.veterinariy.actavis 5. www. fvat@.academy.uzsci.net

O'xshashlar

Gemagglyutinatsiyani to’xtatish reaksiyasi

Agglutinatsiya reaksiyasi

Immunofluoressensiya reaksiyasi

Gemagglyutinatsiya reaksiyasi

Bilvosita gemagglyutinatsiya reaksiyasi