logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. XI-XV asrlarda Turkiya (Usmoniylar imperiyasi)

XI-XV asrlarda Turkiya (Usmoniylar imperiyasi)

Yuklangan vaqt:

02.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

7148.3447265625 KB
Ko'chirib olish
XI-XV ASRLARDA TURKIYA (USMONIYLAR IMPERIYASI REJA; 1.SALJUQIYLAR DAVLATINING TASHKIL TOPISHI. 2. ANADO’LU (KO’NIYA SULTONLIGI). 3. USMONLI TURKLAR DAVLATINING TASHKIL TOPISHI VA DASTLABKI ISTILOLARI. 4. XIV –XVI ASRLARDA USMONLILARNING ISTILOCHILIK YURISHLARI. 5.IJTIMOIY HAYOT VA DAVLAT TUZUMI. 6.QO’SHIN TUZILISHI VA MADANIY HAYOT. Saljuqiylar imperiyasi 1339 yilda Beyliklar va Kichik Osiyoning boshqa davlatlari: A) Trebizond imperiyasi B) Vizantiya imperiyasi D) Kilikiya Armanistoni 2. Qoramanog‘ullar 3. Inanchogullary (Ladik) 4. Sohib-ataog‘ullar 6. Mentesheogulyarlar 8. Jandarog‘ullar 9. Qorasyogullari 10. Usmono‘g‘illar 11. Germianogullar 12. Hamidogullar 13. Saruxono‘g‘illar 14. Oydinogullar 15. Mentesheogulya rlar 16. Eretnaogullar 17. Dulqodirog‘ullar Ertug’rulO’gʻuz turklarining O’rta Osiyodan Kichik Osiyoga koʻchib kelishi va ularning saljuq turklari bilan aralashib ketishi natijasid Kichik Osiyoda XIII asr oxirida yangi davlat tashkil boʻldi. Soni jihatidan ham, oʻzining harbiy holati jihatidan ham ancha-muncha uyushqoq boʻlgan koʻchmanchi-oʻgʻuz turklari yangi hukumatda yetakchi rol oʻynadilar. Dastlabki vaqtlarda Ertugʻrul oʻgʻuz turklarining rahbari boʻlib, u Vizantiya imperiyasi bilan qoʻshni Sakare daryosi boʻyida kichik bir feodal mulkiga egalik qilardi. Ertug’rul qabri Usmon IErtugʻrulning oʻgʻli va taxt vorisi Usmon (1282—1326) Vizantiyaga qarshi urush boshlab, uning Kichik Osiyodagi mulklarining koʻpchiligini, shu jumladan, Brusu shaharini ham bosib oldi. Brusu shaha-rini Usmon oʻzining poytaxti qilib oldi. Vafotidan bir oz oldinroq Usmon Kichik Osiyodagi boshqa amirliklarni oʻziga itoat qildirdi. Yangi turk xalqi tarkib topgan Kichik Osiyodagi barcha turklar umuman uning nomi bilan ataladigan boʻldi. Vizantayaning zaiflashib qolganligidan va Bolqon yarimorolidagi boshqa davlatlarning parchalanib ketganligidan foydalangan Usmon turklari XIV asrda dastlab Kichik Osiyoda , keyin esa Bolqon yarim orolida ham keng istilochilik harakatla-rini boshladilar Usmon I davrida mamlakat huquqining kengayishi O’rxonXIV asrdagi deyarli betoʻxtov olib borilgan urushlar sharoitida turklarda professional qoʻshinn tarkib topa boshladi. Usmonning taxt vorisi O’rxon davrida (1326-1359-y) turk qoʻshini orasida xalq lashkari tipidagi muntazam qoʻshinlardan tashqari, yanicharlardan iborat professional piyoda as-karlarning doimiy otryadlari ham bor edi. Yanicharlar safiga asir qilib blingan va islom diniga kiritilgan yoshlardan terib olinardi, shuningdek, sipohiylardan iborat oʻziga xos otliq askarlar ham boʻlardi. O’rxon 1331-yili Nikey shaharini, keyin esa Vizantayaning Kichik Osiyodagi boshqa barcha mulklarini istilo qilgandan soʻng, Yevropada istilolar qilishga kirishdi. 1354-yili u Dardanell boʻgʻozining Yevropa qirgʻogʻidagi Gallipol shaharini bosib oldi. Soʻngra turklar Frakiyaga bostirib kirdilar. Endi O’rxon Frakiya tomonga ikkita yurish qildi. O’rxon davrida davlat hududining kengayishi Murod IBu viloyatlar bundan keyingi sulton, ya’ni Murod I davrida (1359—1389) istilo etildi. Murod I 1361-yili Frakiyaning asosiy shahri – Adrianopolni bosib oldi, u Brusu oʻrniga Turkiyaning yangi poytaxti boʻldi. 1371-yili serblar, bolgarlar, valaxlar va vengrlar koalitsiyasi Murodga qarshilik koʻrsatmoqchi boʻldi. Ammo ittifoqchilar Maritsa daryosi boʻyidagi jangda yengildilar. Shundan keyin Janubiy Serbiya sulton qoʻl ostiga oʻtdi. Vizantiya imperatori uning vassali boʻlib qoldi. Adolatli va insofli hukmdor sifatida nom chiqargan  M urod II G ʻoziy   1422-yil   Konstantinopolga hujum qiladi.  Varna  yaqini ( 1444-yil   10-noyabr ) va  K osovo  maydoni ( 1448-yil  17-19 dekabr)da chex-mojarlar qoʻshinini magʻlubiyatga uchratib, 1449-1450- yillarda  A lbaniya  ustiga 2 marta yurish qilgan. Murod II Kosova jangi Mehmed IISulton Murod II ning taxt vorisi – sulton Muhammad (Mehmed II) (1451-1481) Konstantinopolni zabt etdi. Vizantiyaning so’nggi imperatori Konstantin XI ixtiyorida arzimagan miqdorda harbiy kuchlar, 10 mingdan kamroq kishi boʻlib, bu kuchlar ham yollangan askarlardan, koʻproq genuyaliklardan tashkil topgan edi. Muhammadning 200 ming askari boʻlib, uning 15 mingini tanlangan yanichorlar tashkil qilardi. 1453-yilga kelib Vizantiya ixtiyorida qolgan hududlar. Konstantinopol qamali ikki oycha davom etdi. Qamalda qolganlar dengiz orqali bir oz vaqt madad qoʻshinlari, qurol-yarogʻ va oziqovqat olib turdilar. Konstantinopolni quruqlikdan ham, dengizdai ham oʻrab olish uchun. Qamal yorib o’tilde va imperator Konstantin oʻldirildi, shahar himoyachilarining koʻpchiligi qirib tashlandi. Istilochilar Vizantiya poytaxtini bearmon taladilar. Konstantinopolni Turkiya imperiyasining poytaxti qilishga qaror berilgani uchun, sulton shahar binolariga ziyon-zaxmat yetkazilmasin, deb buyruq berdi. Yustinian zamonidan qolgan mashhur yodgorlik, ya’ni “Avliyo Sofiya” sobori saqlab qoldirildi, lekin keyin u «Ayo Sofiya» nomi ostida sultonning asosiy masjidiga aylantirildi. Konstantinopol yangi nom – Istambul nomini oldi Konstantinopol qamali Konstantinopol qamali. Venetsiyalik nomalum rassom. Rasmda Usmonlilar imperiyasi bayrog’i, Genuya kemalarini ko’rish mumkin.

O'xshashlar

XVI-XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi (Turkiya)
Ispaniya XI-XV asrlarda
Rivojlangan o’rta asrlarda Eron (XI-XV asrlar)
XI—XV асрларда Венгрия
XII-XV asrlarda Norvegiya