logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Ispaniya XI-XV asrlarda

Ispaniya XI-XV asrlarda

Yuklangan vaqt:

01.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4783.875 KB
Ko'chirib olish
Navarrada Frunsuzlar ta’siri juda kuchli edi. Atrofini tog’lar o’rab olgan bu kichik mamlakatning taraqqiyoti sekinlik bilan borgan. Shu sababli davlat XIII- XV asrlarda unchalik katta rol o’ynamadi. Navarraning davlat ramzlari Atlantika okeani bo’ylab cho’zilgan Portugaliya jadal rivojlanadi. XV asrda Portugaliya katta dengiz flotiga ega savdo-satiq bilan shug’ullanadigan davlatga aylanadi. Portugaliya Portugaliyaliklarning Shimoliy Afrikadagi mulki Seuta, XV asrda buyuk geografik kashfiyotlarda muhim rol o’ynagan. Rekonkista Portugaliyani Kastiliya bilan bog’lashi kerak edi, lekin davlat mustaqilligi saqlab qolinadi. Kastiliya va Aragon Prineya yarimorolining ikkita asosiy davlati bo’lib, keyinchalik ular birlashgan. Kastiliya qirolligi yarimoroldagi eng katta davlat bo’lib, beshdan uch qismi uning hissasiga to’g’ri kelgan KASTILIYA O’rta asr davridagi Kastiliyaning ijtimoiy tuzumi o’ziga xos edi. Kastiliyaning urushqoq zodagonlari mamlakatda katta ta’sirga ega edilar. Arablar bilan bo’lgan kurashda qatnashish dvoryanlarni ko’pchiligining bevosita qirol bilan aloqa o’rnatishiga yordam bergan. Kastiliya shahar va qishloq jamoalarining asosiy ahamiyati Kastiliyada umumtoifa vakillari, ya’ni korteslarning ertaroq paydo bo’lishida namoyon bo’ldi. Korteslar o’z faoliyatini 1188- yildayoq boshlagan edi. Shu bilan birga uchinchi toifa vakillari tarkibiga shaharliklar bilan birga dehqonlarning bazi vakillari ham kirgan. Alfons XXIII asr ikkinchi yarmida qirol Alfons X ‘’ Yetti qism “ deb ataluvchi qonunlar to’plamini chiqaradi, bu qonunlar Rim huquqi g’oyalari bilan sug’orilgan bo’lib, Yevropadagi qonunlarning birinchi umumlashtiruvchi to’plami edi. XII-XIII asrlar davomida. Xristian davlatlari bir qator sezilarli g'alabalarni qo'lga kiritdi. XIII asr oxiriga kelib, granada amirlik yarim orolda qoldirildi va soliq to'lashga majbur bo'ldi..Toledo zabt etilgandan keyin 1086 yilda Alfonso VI, Kastilya toji va Aragon toji yarimorolning katta qismlarida hukmronlik qilgan.Entsiklopediya site:uz.wikisko.ru . Arablar madaniyat yodgorliklaridan hashamatli masjidlar, saroylar qolgan (Kordovadagi masjid, 8- asr, Granadadagi Alhumro saroyi, 13—14- asrlar). Ispan qirolligi vujudga kelgach, Asturiyada San-Migel de Lino, Santa-Kristina de Lena va boshqa cherkovlar kurildi (9- asr). Jan.da qalʼa shaklidagi devorlar bunyod etildi Al-humro saroyi (arab, qizil; qizil saroy) – Ispaniyada arablar hukmronligi davridan qolgan me’moriy yodgorlik (Granada viloyati, 13– 14- asrlar). Algamra nomi bilan mashhur. Al-humro saroyi da turar joy, mehmonxona, masjid, haram, hammom va hokazo bor. Saroy Granada sh. chetidagi baland tepaga qurilgan. Uning devorlari qizil toshlardan ishlangan.   Al-humro saroyi ning 2 hovlisi boʻlib, biri (Mir-ta)da hashamatli xonalar, katta hovuz va kalta ustunli ravoqlar bor. Saroyning yana bir qismida tojxona qad koʻtargan. Ikkinchisi "sherlar hovlisi" boʻlib, unda uy-joy binolari, oʻrtada oʻn ikki sher haykalli favvora bor. Saroy me’-morligida amaliy bezak san’ati katta oʻrin olgan. Al- humro saroyi suv oʻtkazgich quvur bilan ta’minlangan. Al-Hamro saroyi La seo soboriAvila sh.ning devorlari (11-asr), Toledodagi "Quyosh darvozasi" (12-asr) shu davr meʼmorligining namunalaridan. Bu binolarda arab meʼmoriy uslubining taʼsiri koʻzga tashlanadi. 11-asrning 2- yarmidan meʼmorlik, asosan, roman uslubiyan (Santyagode- K.ompostela sh.dagi sobor), keyinroq Uygʻonish ruhida (Sa- ragosadagi La Seo sobori) rivojlandi.  La Seo sobori ( Saragossa ) 13-asrdan shaharlar taraqqiy etishi munosabati bilan gotika uslubi ravnaq topdi (16- asr boshlarigacha). Burgos, Toledo, Leon shaharlarida eng yaxshi gotika soborlari qurildi. I. oʻrta asr meʼmorligida mavritan meʼmorligi va "mu-dehar uslubi" oʻziga xosdir. "Mudehar" uslubida gotika va arab uslublarining eng yaxshi tomonlari mujassamlantirilgan. Bu yerda sirlangan pishiq gʻishtdan qurilish va badiiy bezak ashyosi sifatida foydalanib, gilamsimon naqshlar yaratildi. Ganchkori oʻyma naq-shlar keng qoʻllanildi. 

O'xshashlar

XI-XV asrlarda Turkiya (Usmoniylar imperiyasi)
Rivojlangan o’rta asrlarda Eron (XI-XV asrlar)
XI—XV асрларда Венгрия
XII-XV asrlarda Norvegiya
XIII-XV asrlarda Hindiston