logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. XII-XV asrlarda Norvegiya

XII-XV asrlarda Norvegiya

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3320.5 KB
Ko'chirib olish
X II-XV asrlarda Norvegiya Reja: 1. Norvegiya Daniya feodallari xukmronligi ostida 2. O’rta asrlar davrida Norvegiya 3. Norvegiya aholisi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uzRasmiy nami - Norvegiya Qirolligi. Poytaxti - Oslo. Hududi - 387000 km2. Aholisi - 5074 900 kishi (2013). Davlat tili - norveg. Davlat dini - xristian oinining lyuteranlik (87,8%) mazhabi. Pul birligi - norveg kronasi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uzNorvegiya Daniya fsodyallari xukmronlngn ostnda. Daniya bilan ipifok bulish Norvegiya uchun xiyla sotsnal oqnbatlarga sabab buldi Feodal jixatdvn ancha rnyaomslangan Daniya nor-vej feodallarinish maxalliY, ya’ii norvej dexkonlar'ini ki-sish va ularni Vuiapnia karam KILNSH yo‘lidagi urinishlarida bu feodallarni bevoyeyga kUllab-kuvvachlali Ikkinchp tomondan, Daniya feodallari norvej axolisidan soliklar va boshka konunsiz xaklar undirish yu.pp 6itnatj Norna pyadash gurli xar-biy, grajdanlnk na cherkov maisablarini uch kul parsha uTkazib olii! puli bilam feodal jixagdan xali chala-chulia rnvojlangan m snesiy jixatdan uzlariga buysundirnlgai kupit bir mamlakatni amalda ekspluatatsiya kilib keldilar. Shunday ki-lib, Urta asr Norvegiyasinnng tarixy antika bir tarnxlir. Bu-ishn antikdln'gi shundaki, bir zomondan, Norvegiya tugallannb yetmagai feodalishning shmeoli sifatnda urta ayerlarning bo-sh-idan to oxirigacha kun sonli erkin dexkoilarni saklab keldi na ikkinchi gomondan, «bu «feodal bulmagan dexkonlar» mam-lakagi (shunisi engmuhim) \ar kdlay kuchli feodal ekspluata-snyasiga duchor kilindi. Bu ekspluatatsiya nisbatan zaif bo‘lgan maxalliy (norvej) feodadlari tomonidan emas, balki bnr-lashgan Daniya- Norvegiya korolligida xokim millat yenfatidagi kelgiidi, ajnabiy (dariyalik) yer egalari tomonidan amalga oshirildi. Norvegiya xalk ommasi Daniya feodadlari xukmron-ligiga karti gayrat bnlanlbir necha marta bosh kutardi. 1501 yilgi kuzgolom Tin mirik va muvaffaqiyatli ku polon bulib. uida norvej dexkonlari vooyeiy rol uynadillr. Bu kuzgolosha Knut Alfoyen raxbarlik knldi. Norvej dexkonlari Daniya ku-shinlarmni yaksop kilib tashladilar. Daniyaning Iornegiyadagi xukmronligp barxam gopgandem shi. O’rta asrlar davrida Norvegiya bilan birga unga qo’shni Daniya va Shvetsiya yevropa qit’asining shimoliy sharqiy qismida yashashgan.osha davrlarda bu hududlar Skandinaviya hududlaridagi davlatlar deb nomlangan.Norvegiyada IX asrlarda feodal munosabatlar sekinlik bilan bo’lsada rivojlana boshladi. XII-XIII asrlardan e’tiboran uzil-kesil feodalizm tarkib topdi.Shu bilan birga feodalizmdan burungi sotsial elementlarning ko’p tomonlari,erkin dehqonlarning ko’p sonli tabaqasi yer, o’rmon,suvga ijtimoiy egalik qilganlikning keng tarqalganligi,toki keyingi o’rta asrlargacha ayrim okruglarda xalq yig’inlarining ishlab kelganligi, yevropaning boshqa mamlakatlaridagiga nisbatan bu yerda xristianlikning so’ngroq yoyilganligi bunda tashqari bu hududda bu dinning chuqur ildiz otmayotgan edi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uzBulardan tashqari Norvegiya aholisi dehqinchilikdan ko’ra ko’proq chorvachilik va turli xil o’rmon kasbkorliklari bilan shug’ullanishga to’g’ri kelgan bu o’rmonzor mamlakatda feodal yerga egalik zaif rivojlangan edi.Dehqonchilikka yaroqli yerlarda asosan ilgarigi mahalllarda skandinaviyaliklarning hujumlari vaqtida asirlar sifatidaboshqa yurtlardan olib kelingan qullar orasidan chiqqan kreposnoylarni eksplutatsiya qilardilar.Dunyoviy va cherkov zodagonlari Norvegiyada Biglerlar deb ataladigan o’z guruhlarini barvaqt tuzgan edilar.(Biglerlarning asl ma’nosi egri xassa demakdir.Bu yerda yepiskoplarning xassasiga imo qilingan). Ikkinchi demokratik guruh esa Berkengberglar (asl ma’nos Chippi kavush kiyuvchilar demakdir) degan belgili bir nom bilan yurar edi. Dehqonlardan tashqari bu guruhga mayda dvoryanlar shuningdek,shaharliklar ham kirar edi. Daniya bilan ittifoq bo’lish Norvegiya uchun xiyla sotsial oqibatlarga sabab bo’ldi.Feodal jihatdan ancha rivojlangan Daniya Norveg feodallarining yani norveg dehqonlarini qisman va ularni o’zlariga qaram qilish yo’lidagi urinishlarda bu feodallarni bevosita qullab quvvatladi. Ikkinchi tomondan Daniya feodallari Norveg aholisidan soliq va boshqa qonunsiz haqlar undirish yo’li bilan Norvegiyadagi Turli harbiy grajdanlik va cherkov mansablarinio’z qo’llariga o’tkazib olish yo’li bilan eodal jihatdan chala chulpa rivojlangan va siyosiy jihatdan o’zlariga bo’ysundirilgan qo’shni bir mamlakatni amalda eksplutatsiya qilib keldilar.Shunday qilib o’rta asr Norvegiyasining tarixi antik bir tarixdir.Buning antiqaligi Shundaki bir tomondan Norvegiya tugallanib yetmagan feodalizmning timsoli sifatida o’rta asrlarning boshidan to oxirigacha ko’p sonli erkin dehqonlarni saqlab keldi va ikkinchi Tomondan bu feodal bo’lmagan dehqonlar mamlakati xar Qalay kuchli feodal eksplutatsiyaga duchor qilindi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Bu eksplutatsiya nisbatan zaif bo’lgan maxalliy “Norveg” feodallari tomonidan emas balki birlashgan Daniya-Norvegiya korolligida hokim millat sifatidagi kelgindi ajnabiy (daniyalik) yer egalari tomonidan amalga oshirildi. Norvegiya xalq ommasi Daniya feodallari hukmdorligiga qarshi g’ayrat bilan bir necha bor bosh ko’tardi.1501 yilgi qo’zg’alon eng yirik va muvofaqqiyatli qo’zg’alon bo’lib, unda norveg dehqonlari asosiy rol o’ynadilar. Bu qo’zg’alonga Knut Alfoin rahbarlik qildi.Norveg dehqonlari Daniya qo’shinlarini yakson qilib tashladilar.Daniya Norvegiyadagi hukmronligi barham topgandik edi.Biroq xali xalq ommasining aktivligidan xavfsirab qolgan biglerlar guruhi Daniya feodallari bilan bitim tuzdi va shunday qilib,o’z mamlakatining milliy ozodligiga xaf soldi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Norvegiya Norvegiya dengiz bo`yida joylashgan va tog`li mamlakat. dengiz bo`yida joylashgan va tog`li mamlakat. Qirg`oqlari fiord va toshli qoyalar bilan Qirg`oqlari fiord va toshli qoyalar bilan bo`lingan. kanMamlakatning diyarli hamma bo`lingan. kanMamlakatning diyarli hamma qismini kata vodiylaga boy Skandinaviya qismini kata vodiylaga boy Skandinaviya tog`lari egalagan. Janubiy va markaziy tog`lari egalagan. Janubiy va markaziy qisimlarni baland yassitog`lar tashkil qiladi. Ular qisimlarni baland yassitog`lar tashkil qiladi. Ular muzliklar bilan qoplangan. Norvgiya iqlmi muzliklar bilan qoplangan. Norvgiya iqlmi mo`tadil okean iqlimi shimolda esa subarktik mo`tadil okean iqlimi shimolda esa subarktik iqlim hukmron. Mamlakat daryolarga boy diyarli iqlim hukmron. Mamlakat daryolarga boy diyarli hammasi sersuv lekin qisqa. Norvegiyada hammasi sersuv lekin qisqa. Norvegiyada ko`llar soni 200 mingdan ortiq.Shimoliy ko`llar soni 200 mingdan ortiq.Shimoliy kenglikda 70% shimolida va cho`qqilarda kenglikda 70% shimolida va cho`qqilarda tundra o`rmonlari janubda esa tayga o`rmonlari tundra o`rmonlari janubda esa tayga o`rmonlari janubining eng yuqori nuqtasida keng bargli janubining eng yuqori nuqtasida keng bargli o`rmonlari joylashgan.o`rmonlari joylashgan. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Norvegiyaning siyosiy va iqtisodiy Norvegiyaning siyosiy va iqtisodiy qoloqligidan foydalanib daniya gigmonligi qoloqligidan foydalanib daniya gigmonligi ostida katta shimoliy fedrativ davlati ostida katta shimoliy fedrativ davlati tuzmoqchi shimoliy fedratsiya davlati xar tuzmoqchi shimoliy fedratsiya davlati xar xolda rasmiy jixatdan ancha uzoq vaqt 1397-xolda rasmiy jixatdan ancha uzoq vaqt 1397- 1523 yil yashadi Norvegiya quroli gokan VI 1523 yil yashadi Norvegiya quroli gokan VI ning xotini bo'lgan Margarita 1375 yili Dning xotini bo'lgan Margarita 1375 yili D aniya tarixiga Voldimart IV vafot etganidan aniya tarixiga Voldimart IV vafot etganidan so'ng o'z o'g'li olafni saylashtirishga muofaq so'ng o'z o'g'li olafni saylashtirishga muofaq bo'ldi.bo'ldi.   www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uzIqtisodi, transport kommupikatsiya.shri. Xar xil tabiiy resurslarga boy bo‘lgan Norvegiya iktisodi erkin tadbirkorlik va xukumat nazorati ostida rivojlanadi. Sanoatining muxim tarmoklari: neft va gaz, bundan tashkari. ozik-ovkat ishlab chikarish, iyellyuloza-kog‘oz. metallurgiya, kimyo, yog‘ochni kayta ishlash, kemasozlik xam yaxshi rivojlangan. Norvegiya dunyoning juda ko‘plab mamlakatlariga balik va balik maxsulotlarini eksport kiluvchi yirik davlat-lar katoriga kiradi. Kishlok xo‘jaligida (YAIMning 3%i) bosh sektor chorva-chilik xisoblanadi. Ozik-ovkat maxsulotlarining yarmidan ko‘prog‘i chetdan kel-tiriladi. 2012 yilda YAIM mikdori 49982" mln 'aholi jon boshiga - 99462) dollarni tashkil etgan. Temir yo‘llarining umumiy uzunligi - 4026 km. avtomobil yo‘llari - 88 922 km (61356 km kattik koplamali). ichki suv yo‘llari - 1577 km. Mamlakatning asosiy portlari: Bergen. Kristiansann. Oslo. Tronxeym. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uzAdabiyotlar 1. V F Simyonov O‘rta asrlar tarixi Toshkent 1973 yil 2. Z Udaltsva, S Korlov istoriya srednix vekov Moskva 1991-y 3. S Nefyodov Istoriya srednix vekov Moskva 1996-y 4. R Shukurov Istoria srednix vekov Moskva 1996-y 5. Istoriya Skandinovskix stran Moskva 1985-y 6. Insklopediya 6-tom

O'xshashlar

X-XII asrlarda O'rta Osiyo uyg'onish davri
IX-XII asrlarda o'zbek davlatchiligi, ijtimoiy-iqtisodiy hayot
IX-XII asrlarda fan, ta\\'lim, adabiyot, me\\'moriy obidalar
XV asr oxiri va XVI asrlarda aholining maishiy turmush tarzi
IX- XII asrlar manbalari