Qadimgi Rimda fan - Tarix - Slaydlar

Qadimgi Rimda fan

Yuklangan vaqt:

15.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1598.201171875 KB

Ko'chirib olish

Mavzu; Qadimgi Rimda fan • Rim , Qadimgi Rim — qadimiy davlat. Rivoyatga koʻra, R. shahriga aka-uka Romul va Rem tomonidan miloddan avvalgi 754/753 yilda asos solingan. Rivoyatlarda 8 — 6 - asrlarda hukmronlik qilgan 7 podshoh qayd etilgan. Soʻnggi podshoh Tarkviniy Takabbur quvilgach, respublika tuzumi oʻrnatilgan (miloddan avvalgi 510/509 yil). Miloddan avvalgi 3-asr oʻrtalariga kelib, butun Italiya hududini tobe etgan R. yirik davlatga aylangan.

• Tarbiya va maori f. Qadim davrlarda bolalar oilada tarbiyalangan. Miloddan avvalgi 5-asrda ibtidoiy maktablar vujudga kelgan. Bolalar maktabga 7 yoshdan qabul qilinib, 4—5 yil oʻqitilgan. Uyda va maktabda lotin, yunon tillari, yozish, oʻqish, hisob oʻrganilgan. Bolalar dastlab xonadonlarda oʻqituvchi yollab oʻqitilgan, keyinchalik maktablarda taʼlim berishning yangi tizimi shakllandi. Miloddan avvalgi 2-asrning 60-yillarida grammatika, ritorika maktablari vujudga keldi. Milodiy 1-asrda qizlar uchun grammatika maktablari tashkil topdi.

Qadimgi Rimda Meditsina • Rimda jarrohlik va shifo yuqori darajada bo'lganligi Pompey shahridagi topilmadan dalolat beradi (shahar eramizning 79-yil 24- avgustida kul qatlami ostida ko'milgan va shu kungacha kuya shaklida saqlanib qolgan. , qadimgi davrning noyob merosi bo'lgan). Xususan, 40 ga yaqin jarrohlik asboblari topildi va ularning ko'pchiligida qulayroq ishlash uchun ikkita uchi bor edi. Shunisi e'tiborga loyiqki, bugungi kunda jarrohlar xuddi shunday shakldagi asboblardan foydalanadilar.

• Rim shifokorlari orasida eng mashhuri, shubhasiz, Gallen edi, uning asarlari o'limidan keyin 15 asr davomida dolzarb bo'lib qoldi! • Qorong'u asrlar va O'rta asrlarning boshlanishi bilan jarrohlik va davolanish uchun ayanchli vaqtlar keladi: cherkov shifokorlarni bid'atda ayblab, har qanday jarrohlik operatsiyalarini taqiqlaydi. Jarrohlikning qayta tiklanishi faqat 14-asrda boshlanadi.

Tibbiy Ilmiiy qarashlar • R. respublikasi davrining lotin ilmiy adabiyoti yodgorliklari juda ham kam. Miloddan avvalgi 1-asrda Aristotel asarlariga sharxlar yaratilgan. 1-asr oxirlarida astronomiya va matematikaga qiziqish ortgan. Ptolemeyning mashhur „Almagest“ asarida (2-asr) olamning geotsentrik sistemasi bayon etildi. Sharqda astrologiya keng tarqalgan. Diafantning „Arifmetika“ (taxminan 3-asr), 3—4-asrlarda Papp Aleksandriyskiyning „Matematika toʻplami“ asarlari mashhur boʻlgan. Ilmiytexnika adabiyotlari, asosan, qishloq xoʻjaligi, veterinariya, harbiy texnikaga bagishlandi.

• Miloddan avvalgi 1-asr oxirida Vitruviyning „Arxitektura haqida 10 kitob“ asari shuhrat qozondi. Harbiy texnika sohasidagi boy tajriba: lager va qalʼalar qurish masalalari adabiyotlarda yoritildi. Tibbiyot bilan bogʻliq ravishda botanika rivoj topdi. Dioskoridning 600 dorivor oʻsimlik haqidagi bayoni oʻrta asrlarda ham keng foydalaniddi. Vrach, anatom, fiziolog Galen butun Yevropada tibbiyot rivojida katta rol oʻynadi. Ilmiy adabiyotlar qiziqarli qilib badiiy yozilganligi bilan ham diqqatga sazovor. R. davlatining hududiy oʻsishi miloddan avvalgi 3—1-asrlarda geogr. bilimlari taraqqiyotiga imkon berdi. Imperator Avgust davrida jahonning katta geografik haritasi ishlandi. Miloddan avvalgi 37 yilda 1jamoatkutubxonasi tashkil qilindi, imperiyaning oxirgi asrida ularning soni 28 taga yetdi.

Qadimgi Rimda Huquq • Huquq fani. Qadimgi R.da miloddan avvalgi 3-asr va milodiy 3- asrlarda huquq keng rivoj topib, qonunlar yaratishda yuristlar katta rol oʻynadilar. 1—3-asrlarda turli ijtimoiy tabaqalarning qarashlarini aks ettirgan 2 huquq maktabi — respublika tuzumi tarafdorlari bilan prinsipat tarafdorlari oʻrtasida kurash davom etdi, bu noahillik sud ishlariga ham oʻz taʼsirini koʻrsatdi. Avgustdan boshlab imperatorlar yirik yuristlarni hal qiluvchi ovozga ega qilib, yuridik konsultatsiyalarni ularga topshirdilar.

• . Miloddan avvalgi taxminan 130-yilda annallar 80 kitobdan iborat boʻlib „Katta annallar“ nomi bilan tayyorlangan. Ilk tarixchilar annalchilar deb atalgan. Dastlabki yetuk tarixchi Polibiy (miloddan avvalgi 2-asr) Yunoniston, Makedoniya, Kichik Osiyo, Suriya, Karfagen va Rimning 40 kitobdan iborat tarixini yaratdi. Tit Liviyning „Rim tarixi“, Yuliy Sezarning Galliya urushlari, fuqarolar urushi haqidagi kitoblari, Sallyustiy, Korneliy Nepot (miloddan avvalgi 1- asr) kabi sarkardalarning koʻp sonli biografik asarlari maʼlum. Imperiya davrida Korneliy Tatsit (1—2-asr boshlari) badiiydidaktik ruhdagi „Annallar“ va „Tarix“ (Avgustning vafotidan Domitsianning vafotigacha, 14 yildan 96 yilgacha boʻlgan voqealar) nomli asarlarini yaratdi

Qadimgi Rimda Adabiyot • Miloddan avvalgi 2-asr oxirlaridan R. lirikasining ilk asarlari maydonga keldi. Shu davrlarda yaratilgan asarlardan Plavt va Terentiy komediyalari toʻla saqlangan. Sitseron faoliyati R. adabiyoti uslubining shakllanishida muhim rol oʻynadi. Lukretsiy, Katull muhabbat va doʻstlik mavzularidagi sheʼrlari bilan tanildilar. Imperiyaning ravnaqi va inqirozi davri (1—3- asr)da Rim madaniyati Yunon madaniyati bilan parallel, lekin mustaqil rivojlandi. Bu davrda Ovidiy „Muhabbat ilmi“, „Metamorfozalar“ kabi oʻlmas asarlari bilan R. adabiyoti rivojiga salmokli hissa qoʻshdi. Adabiyot yangi uslublar bilan boyidi. 4—5-asrlarda xristian adabiyoti rivojlandi.

Qadimgi Rimda Teatr • Miloddan avvalgi taxminan 33 yillarda xalq hajviy tomoshalari vujudga kelgan. Bunday tomoshalar — atellanalar koʻpincha 4 doimiy personajdan iborat boʻlib, dastlabki paytlarda niqob kiygan yoshlar, keyinchalik professional artistlar ijrosida namoyish qilingan. Miloddan avvalgi 240 yillarda yunon originallari asosida ilk dramalar, keyinroq yunon mualliflarining tragediya, komediyalari sahnalashtirilgan. Miloddan avvalgi 2—1-asr boshlarida kuyi tabaqalarga mansub R. fuqarolarining hayoti aks ettirilgan tomoshalar koʻrsatila boshladi. Ilk tosh teatr binosi miloddan avvalgi 55—52 yillarda kuriddi.

Adabiyotlar ro’yxati 1.Boynazarov.F; Qadimgi dunyo tarixi. Oliy o’quv yurtlari uchun darslik. A.Qodiriy nomidagi xalq, merosi nashr;2004

O'xshashlar

Qadimgi Rimda ilm-fan

Qadimgi Xitoyda fan

Qadimgi Rimda xalqaro munosabatlar va diplomatiya

Qadimgi Xitoyda fan 2

Qadimgi Rimda xalqaro aloqalar ko’rinishlari va diplomatik organlari