Buxoro xonligida sud - huquq tizimi - Tarix - Slaydlar

Buxoro xonligida sud - huquq tizimi

Yuklangan vaqt:

26.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1032.2861328125 KB

Ko'chirib olish

Buxoro xonligi da sud - huquq tizimi

Shayboniynoma — oʻzbek xoni Muhammad Shayboniy tarixi toʻgʻrisida tarixiy-jangnoma doston. Oʻzbek tarixchisi va shoiri, Muxammad Solihning asari. Turkiy tilda (chigʻatoy yoki eski oʻzbek tilida) yozilgan. Asar 1506—1507-yillarda yozilgan. Doston Muhammad Shayboniyning harbiy yurishlari tasviriga bagʻishlangan. Shayboniynoma 8902 misradan iborat boʻlib, 76 bobdan tashkil topgan. 16 bob muqaddimasidan iborat,'

Abdullanoma", "Sharafnomai shohiy" – Movarounnahrning 16-asrdagi tarixiga bagʻishlangan tarixiy asar. Hofiz Tanish Buxoriy tomonidan 1584 – 90 yillar oraligʻida fors tilida yozilgan. Asar Buxoro hukmdori Abdullaxon II ga bagʻishlanib, "Sharafnomai shohiy" va qisqartirilgan ayrim nusxalari qisqartirilgan.

Venger sayyo hi Xerman Va mberini Buxo ro xonligida s ud huquq. tiz imiga Buxor o yoki Movar ounnahr tarix i asarida ha m ma'lumotl ar keltirilib o'tiladi.

Bundan tashqari yana Maj mai ul vasoiq ,Kamoliddin Binoiy Shayboniynoma ,Ma xdumi A'zam Tavorixi guzid a Ro'zbekxon Isfahoniyning Sulik al mulk kabi asarlar Buxoro xonligida su d huquq tizimiga manba hi soblanadi.

Darubast-merosiy suyurg'ol bo'lib u barcha soliqlardan ozod qilish haqidagi imtiyozlar bilan vorislikka qoldirish huquqi bilan berilgan yer va boshqa mulklardan iborat bo'lgan.

Sud ishlariga kelinganda ,mamlakat miqyosidagi tizimga bosh qozi yetakchilik qilgan boʻlsa xarbiylar hayotida.yuz.beradigan huquqiy masalarni askar qozi hal qilgan.Shu bilan birga askar qozi ham mahalliy qozi ham bosh qoziga boʻysungan hisoblanadi.

HUQUQIY ODATLAR . 1. Xon ko'tarish odati-qadimgi turkiylar ni odati hisoblanadi. MullaOlim Maxdum Hojining ''Tarixi Turkiston asarida keltiril ishicha xon deb e'lon qilgan kishini oq n amatga o'tqizib uning to'rt tarafidan sal tanatning eng obro'li to'rt amaldori taxt gacha ko'tarib borishgan. Janqi -qadimgi dasht ko'chmanchilarida n mavjud bo'lgan unga ko'ra janqi yoki chonqi qurilgan. unda yaqin oradagi muhim rejalar masalan birorta davlat x oniga qarshi urush rejalari muhokama q ilingan .

Oila va nikohga oid odatlar. • Turkiy xalqlarda oila va nikoh munosabatlari shariat huquqi bilan tartibga solingan. Ammo bu borada ha m bir necha huquqiy odatlar mavjud.Jumladan turki y xalqlarda xotin kishiga til tekkizish gunoh hisoblan gan.Xatto xotin qizlarni ismini talaffuz qilmay har bir ini boshqa bir ibora bilan atashgan .Bu odat hozirgi kungacha. yetib kelgan bo'lib xotinlarning ismini bo sh farzand nomlari bilan chaqirishgan.

Yesirlik odati. • Vafot etgan akaning oilasini saqlab q olishi ,bolalarini boqishi, uning beva qolgan xotiniga ukalarining uylanish odati.Bu. juda qadimgi turkiy odat bo'lib turkiylarning avlodi xunnularg a.borib tarqaladi.

Odat huquqi -jamiyatda uzoq vaqt amal qilinaverib uning a'zolari uchun o'rganish bo'lgan davlat tomonidan ruxsat etilgan lekin qonunlashtirilmagan tartib qoidalar majmuyi.

Mavzu yuzasidan klaster Buxoro xonligida sud huquq tizimiga oid mansab va lavozimlar. Askar qozi.Muftiy Shayxulislo m Muxtasib Qozikalon Qozi.

Shayboniylar davrida sud huquq tizimida yangi soliqlar joriy etiladi. Yer egaligi huquqida tanho. yer egaligii vujudga keladi ba'zi temuriylar. islohoti. saqlanib qoladi. Ashtarxoniylar deyarli sud huquq tizimida o'zgarishlar qilmagan. Baʼzi yangi soliqlar joriy etadi Koʻp hollarda shayboniylar davridagi sud huquq tizimidagi islohotlardan foydalaniladi.

Glosariy 1. Muftiy - arabcha fatvo qiluvchi musulmo nlarda oliy lavozimli amaldor,diniy huquqiy masalarni ishlash , talqin qilish shar'atni ta tbiq etish bo'yicha hal qiluvchi huquqqa eg a. 2. Askar qozi harbiylar hayotida yuz beradi gan huquqiy masalarni hal qilgan. 3.Qozikalon-sud ishlariga yetakchilik qilga n. 4.Sadr] vaqf mulklarini boshqaruvchi lavoz im.- 5 Vasiqa-ko'p tarqalgan yuridik hujjatlarda n bo'lib ma'lum shaxsga yoki biror mulkk a bo'lgan huquqni tasdiqlaydigan qozi tom onidan guvohlantiradigan hujjatga aytilad i.-

Foydalanilgan manba va adabiyotlar ro'yx ati • Muhammad Solih Shayboniynoma. • Xerman Vamberi Buxoro yoxud Movarounnahr tari xi. • Ro'zbekxon Isfahoniy Suluk al Mulk • Majmoi al -vasaq • Akbar Zamonov Buxoro xonligi tarixi T2021 • Ziyodulla Muqimov Shayboniylar davlati va huquqi t arixi T Adolat 2007.

O'xshashlar

Buxoro amirligi va Xiva xonligida 1917-1920-yillardagi ijtimoiy siyosiy vaziyat

Xiva xonligida mashhur boʻlgan hukmdorlar

Buxoro muzeylari

Buxoro amirligi

Buxoro minoralari