Mexanizmlarni foydali ish koeffitsienti - Mashinasozlik - Slaydlar

Mexanizmlarni foydali ish koeffitsienti

Yuklangan vaqt:

13.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1279.1015625 KB

Ko'chirib olish

MEXANIZMLARNI FOYDALI ISH KOEFFITSIENTI REJA: 1. MEXANIZM HAQIDA MA’LUMOT 2. FOYDALI ISH KOEFFITSENTI 3. MASHINA VA MEXANIZMNING FOYDALI ISH KOEFFITSENTI HAMDA ULARNI OSHIRISH YO’LLARI 4. XULOSA 5. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

MEXANIZM MEXANIZM QURILMASI BIR YOKI BIR NECHA JISM HARAKATINI BOSHQA BIR JISMNING ANIQ BELGILANGAN QONUNIYATGA AMAL QILADIGAN HARAKATGA AYLANTIRIB BERUVCHI QURILMA HISOBLANADI. MEXANIZMLAR ZVENOLARDAN TASHKIL TOPGAN QURILMA HISOBLANADI.

Foydali ish koeffitsiyenti — biron bir tizim (qurilma, mashina, dvigatel va boshqalar) sarflagan energiyaning samaradorligini ifodalovchi tushuncha; qancha energiya foydali ishga aylanishini, qancha energiya yoʻqolishini koʻrsatadigan son (odatda, foizlarda ifodalanadi). Foydali ishga sarflangan energiyaning mashina olgan umumiy energiya miqdoriga nisbati bilan aniqlanadi. Issiqlik dvigatellaridagi foydali ish koeffitsiyenti — mexanik foydali ishning sarflangan issiklik miqdoriga nisbati, elektr transformatorlardagi foydali ish koeffitsiyenti — ikkinchi chulg′amda olingan elektromagnit energiyasining birlamchi isteʼmol chulg ′amidagi energiyaga nisbati, elektr dvigatellaridagi foydali ish koeffitsiyenti — foydali mexanik ishning manbadan olingan elektr energiyasiga nisbatidan iborat va boshqa. Mashinaning umumiy foydali ish koeffitsiyenti uning ayrim qismlari foydali ish koeffitsiyentilari yig′indisiga teng. Energiyaning turli koʻrinishda yoʻqolishi tufayli foydali ish koeffitsiyenti hamisha 1,0 dan kichik boʻladi. Takomillashgan elektr transformatorlarda foydali ish koeffitsiyenti 98—99%, elektr generatorlarida 90—95%, ichki yonuv dvigatellarida 40—50% va issiklik elektr styalarida 35—40%.

Richagning tuzilishi va ishlashini ko`rib chiqqanda biz ishqalanishni, shuningdek, richag og’irligini hisobga olmadik. Quyidan kuchning bajargan ishi, yani butun ishi yukni ko’tarishda yoki biror qarshilikni yengishda bajarilgan foydali ishga tengdir. Amalda mexanixm yordamida bajarilgan butun ish foydali ishdan hamma vaqt bir oz ortiq bo’ladi. Ishning bir qismi mexanizmdagi ishqalanishni yengish va uning ayrim qismlarini siljitishga sarf bo’ladi: M; yukni ko’tarishda ko’char blok qo’llanilganda, blok va arqonni ko’tarish hamda blok o’qdagi ishqalanishni engish uchun qo’shimcha ish bajarishda to’g’ri keladi: Demak, foydali ishni A bilan, butun ishni Af bilan belgilab quyidagini yozish mumkin: F<A yoki A/Af=1 Foydali ishning butun ishga nisbatan mexanizmning foydali ish koeffisenti deb ataladi va qisqacha F.I.K. deb belgilanadi: F.I.K = (A/Ф)*100%

Mashina va mexanizm kinematik juftliklarida ishqalanish kuchi va boshqa kuchlar tufayli mexanizmni harakatga keltiruvchi energiyaning ma’lum bir qismi yo’qoladi. Shu energiyaning yo’qolish qiymati mashina va mexanizmning naqadar yaxshi yoki yomon ishlashini xarakterlaydi. Energiyaning bir qismi yo’qolishi natijasida texnologik jarayonni bajarish uchun sarflangan kuch kamayib ketadi. Ba’zida bu kamayish juda katta bo’lib texnologik jarayonni bajarish mumkin bo’lmay qoladi.

Вставка рисункаDemak, ishqalanishga sarflanadigan kuch zararli kuch bo’lib, uni yo’qotish yoki kamaytirish injener va konstruktorlarining asosiy ishlaridan biri. Energiyaning yo’qolishi texnikada mashina va mexanizmning foydali ish koeffitsenti (ŋ) orqali belgilanadi. Mashina va mexanizmning foydali ish koeffitsenti deb, texnologik jarayonni bajarish uchun sarflanadigan foydali qarshilik kuchi energiyasining ( ishning ) uni harakatga keltiruvchi kuch energiyasi nisbatiga aytiladi va quyidagicha ifodalanadi: Ŋ=Nf.q/Nb.k=Af.q/Ah.k

Foydali ish koeffitsenti asosan mashina agregatining barqaror yurish davri uchun olinadi . Mashina agregatining barqaror yurish uchun to’g’ri kelgan harakatlanuvchi kuchning bajargan ishi yuqorida ko’rganimizdek: Ah.k = Ac.q+Az.q. Teng bo’ladi

XULOSA Yuqorida ta’kidlanganidek , mashina va mexanizmlarda ishqalanish kuchi va boshqa kuchlar tufayli mexanizmni harakatga keltiruvchi energiyaning ma’lum bir qismi yo’qoladi. Demak, ishqalanishga sarflanadigan kuch zararli kuch bo’lib, uni yo’qotish yoki kamaytirish injener va konstruktorlarining asosiy ishlaridan hisoblanadi. Foydali ish koeffitsenti hech qachon 100 % bo’lmaydi . Lekin, foydali ish koeffitseni oshirish uchun mexanizmning og’irligi, undagi ishqalinishlarni kamaytirishga harakat qilishimiz kerak bo’ladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. I. Sulaymonov. Mashina detallari. O‘qituvchi, Toshkent. 1981. 2. Sh.A. Shoobidov. Mashina detallari. Toshkent. 2004. 3. www.ziyonet.uz

E’tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Turbomаshinаlаrning хаqiqiy хаrаkteristikаlаri. Turbomаshinаlаrning zo’riqmаsi, unumdorligi, quvvаti vа foydаli ish koeffitsienti

Kulachokli mexanizmlar turlari, qo’llanilashi

O’zbekiston respublikasi olimlarining “Mashina detallari” fani bo’yicha ilmiy maktablari va ular bajargan ilmiy tadqiqot ishlari

Dvigatellarning xarakteristikasi

Mexanizm va mashinalar nazariyasi (MMN) faniga kirish