Xalqaro moliya - Iqtisodiyot - Slaydlar

Xalqaro moliya

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

275.5 KB

Ko'chirib olish

Xalqaro moliya

Xalqaro va mintaqaviy moliya, valyuta va kredit tizimi  Xalqaro va mintaqaviy moliya, valyuta va kredit tashkilotlari valyuta-kredit va moliyaviy munosabatlarni nazorat qilish maqsadida davlatlararo kelishuvga binoan tuzilgan.  Bunday tashkilotlarga Xalqaro valyuta fondi, Xalqaro qayta tiklash va taraqqiyot banki, jahon banki, Xalqaro taraqqiyot assosiasiyasi, Xalqaro moliya korporasiyasi, Yevropa qayta tiklash va taraqqiyot banki, Osiyo taraqqiyot banki, Islom taraqqiyot banki, Afrika taraqqiyot banki, Yevropa investisiya banki, Xalqaro xisob – kitob banki, Investisiyalarni kafolatlash xalqaro agentligi, Xalqaro rivojlanish uyushmasi, Sarmoyaga oid tortishuvlarni muvofiqlashtirish xalqaro markazi va boshqalar kiradi.

 XVF – Birlashgan Millatlar Tashkilotining maxsuslashtirilgan muassasasi statusiga ega bo’lgan valyuta-kredit tashkiloti bo’lib valyuta kurslarini tartibga solish va ularga rioya qilinishini nazorat etish me’yorlarini belgilash, shuningdek tulov balanslarining beqarorligi munosabati bilan valyuta qiyinchiliklari vujudga kelganda o’z a’zolariga valyuta resurslaridan berish yo’li bilan xalqaro savdo va savdo hamkorligini rivojlantirishga yordam beradi.

Xalqaro valyuta fondi (XVF)  XVF kapitali uning mijozlari kvotasiga mos to’lanadigan badallar hisobiga shakllanadi. Kvota lotincha Quota – qism, xissani bildirib u davlatlararo shartnomalarga ko’ra ayrim yoki bir gurux tovarlar yuzasidan kvota o’rnatiladiki, unga muvofiq mamlakatlar yoki mamlakatlar guruhi faqat belgilangan miqdordagi tovarlarni ishlab chiqarishi va chetga sotishi mumkin. Kvotalar o’rnatishdan maqsad bozordagi narxni ma’lum maqsad yo’lida o’zgartirib turish, chunki kvota tovar taklifini chegaralaydi, bu bilan narxga binobarin foyda ko’rishga ta’sir etadi.

Kvota mamlakatlarning iqtisodiy taraqqiyoti darajasi  Kvota mamlakatlarning iqtisodiy taraqqiyoti darajasiga, jahon iqtisodiyoti va xalqaro savdodagi o’rniga qarab belgilanadi. 1947 yilda XVF ga 49 mamlakat a’zo bo’lib ular kvotalarning umumiy so’mmasi 7,7 mlrd AQSH dollarini tashkil etgan.  1991 yilning o’rtalariga kelib XVF a’zolari 155 taga va uning kapitali 90 mlrd. dollarga yetdi. Shundan uchdan ikki qismi sanoati rivojlangan mamlakatlarga, shu jumladan AQSH 1/5 kismi, 1/3 qismi rivojlanayotgan mamlakatlarga to’ ђ ri keladi. Xozirgi XVF a’zolarining soni 181 tadan ortiq. XVF boshqaruv organlariga kvotalar ulchamiga qarab mamlakatlar orasida ovoz taqsimlanadi.

 XVFning ijro etuvchi organi bo’lib Direktorat hisoblanib u 6 a’zodan, ya’ni ko’proq kvotaga ega bo’lgan mamlakat a’zolaridan tashkil topgan. Shuningdek unga geografik belgiga ko’ra tanlab olingan olti a’zo ham hisobga olingan. XVFning majlis utkazuvchi organi bo’lib boshkaruv qo’mitasi – shu’ba qo’mitasi hisoblanadi va uning tarkibiga 22 ta mamlakat moliya vazirlari kiradi.

XVF kreditlari bo’linadi:  XVFning zaxira pozisiyasi chegarasida turuvchi mamlakatlarga beriladigan kredit. Tulov balansi defisitini qoplash uchun mamlakatlar valyuta fondidan qarz olishlari mumkin. Bu qarz milliy valyutani xorijiy valyutaga almashtirish yo’li bilan 3-5 yil muddatga olinadi. Ssudaning to’lanishi esa aksincha bo’ladi. Milliy valyuta erkin konverterlanadigan valyutada sotib olinadi. 25% kvota atrofida mamlakat kreditni cheklashlarsiz olishi mumkin. Shuningdek oltin fond me’yorida belgilangan kredit hajmida xorijiy valyutada kredit olishi mumkin. Bu kredit salmogi 200 % kvotadan oshmasligi kerak.  Yuqori zahira ulushiga beriladigan kredit. Bunday ssudalar mamlakat valyutasining iqtisodiy holatini o’rganib chiqib XVFning barqarorlashtirish chora-tadbirlari talabini bajargandan so’ng beriladi. XVFning barqarorlashtirish dasturi ichki kreditlarni chegaralash, byudjet xarajatlarini kamaytirish kabi masalalarni hal qiladi. Biroq XVFdan kredit olish mamlakatlarga xususiy banklardagi kreditlarni xisob-kitob qilish imkonini beradi. XVF davlatlararo valyuta-kredit munosabatlarini boshqarishda asosiy o’rin egallaydi. Brutton Vudsdagi kelishuvga binoan fond oldiga a’zo mamlakatlar valyuta paritetlarini boshqarish va qullab – quvvatlash, valyuta kurslarini boshqarish vazifasi qo’yilgan.

 Jahon miqyosida yirik valyuta kredit tashkiloti bo’lib jahon banki hisoblanadi. Uning prezidenti Djeyms Vulfenson 10 yillik faoliyatidan keyin 2005 yilning may oyidan bo’shadi va uning o’rniga 2005 yilning 1 iyunidan AKSh mudofaa vaziri o’rinbosari Pol Fulfovis saylandi.

Jahon banki 43 yirik moliyaviy muassasalardan iborat bo’lib, ularning asosiylari quyidagilar:  Xalqaro qayta tiklash va taraqqiyot banki (XKTTB)  Xalqaro taraqqiyot assosiasiyasi (XTA yoki Xalqaro rivojlanish uyushmasi – XRU)  Xalqaro moliya korporasiyasi (XMK)  Investisiyalarni kafolatlash xalqaro agentligi (IKXA)  Sarmoyaga oid tortishuvlarni muvofiqlashtirish xalqaro markazi (SOTMXM) va boshqalar.

 XVF ga a’zo bo’lgan mamlakatlargina XKTTB ga a’zo bo’lish xuquqiga ega. XKTTB BMTning maxsus muassasasi davlatlararo investision instituti hisoblanadi. XKTTB Brutton Vuds konferensiyasi qaroriga binoan va XVF ta’sisligida tashkil topgan. Uning ustavi rasmiy ravishda 1945 yilda kuchga kirgan va 1946 yildan ish boshladi. U Vashingtonda joylashgan. Uning asosiy maqsadi a’zo davlatlar iqtisodiyotiga uzoq muddatli kreditlar va qarzlar berish, xususiy investisiyalarni kafolatlashdan iborat.

O'xshashlar

Xalqaro moliya tizimi

Xalqaro moliya bozori

O‘zbekistonning xalqaro moliya tizimiga integratsiyalashuvi

Xalqaro moliya munosabatlarida to‘lov balansini boshqarish

Davlat va xalqaro moliya institutlarining moliya bozorlaridagi faoliyati va ro’li