Moliyaviy nazoratni tashkil qilishning turlari, shakl va usullari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Moliyaviy nazoratni tashkil qilishning turlari, shakl va usullari

Yuklangan vaqt:

16.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2954.658203125 KB

Ko'chirib olish

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI «Moliya» kafedrasi «Moliyaviy nazorat» fanidan ma’ruza TAQDIMOTI Moliyaviy nazoratni tashkil qilishning turlari, shakl va usullari

Moliyaviy nazoratni tashkil etish turlari Moliyaviy nazorat shakllarining klassifikasiyasi1 2 3Rеjа: Moliyaviy nazoratni olib borish usullari 09 01 02 03

Iqtisodiy jihatdan taraqqiy etgan mamlakatlarda moliyaviy nazorat, bir tomondan, o'zaro ta'sirchan va ikkinchi tomondan, alohidalashgan (mustaqil bo'lgan) ikki sohaga bo'linadi davlat moliyaviy nazorat nodavlat moliyaviy nazorat bosh maqsadi bosh maqsadi davlat xazinasiga resurslarni tushirishni maksimallashtirish va davlat boshqaruv xarajatlarini minimallashtirish joylashtirilgan kapitaldagi foyda normasini oshirish maqsadida davlat foydasidagi ajratmalar va boshqa xarajatlarni minimallashtirish bir vaqtning o'zida moliyaviy nazoratning har ikki sohasi amaldagi qonunlarning huquqiy ramkasi bilan cheklab qo'yilgan

Moliyaviy nazorat turlari:

Moliyaviy nazorat turlari: Bu faoliyatning asosiy maqsadi nazorat obyektlari faoliyatidagi kamchiliklarni aniqlash va mansabdor shaxslarni jazolashgina emas, balki ogohlantirish va yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan, qonunbuzarliklarni oldini olishdan iborat.

Moliyaviy nazorat turlari: Xo’jalik ichidagi moliyaviy nazorat korxona va tashkilotlarning iqtisodiy va moliyaviy xizmatlari tomonidan o’tkaziladi. Bu yerda moliyaviy nazoratning obyekti sifatida korxona, tashkilot va muassasalarning xo’jalik va moliyaviy faoliyati maydonga chiqadi.

Moliyaviy nazorat turlari: Jamoatchilik moliyaviy nazoratini nodavlat tashkilotlari, jamoatchilik asosida tashkil topgan turli jamoat tashkilotlari hamda alohida shaxslardan tashkil topgan guruhlar amalga oshiradilar. Nazoratning obyekti uning oldiga qo’yilgan vazifalarga muvofiq ravishda aniqlanadi.

Moliyaviy nazorat turlari: Mustaqil moliyaviy nazorat auditorlik faoliyati asosidagi nazorat bo’lib, uning asosiy maqsadi xo’jalik subyektlarida yuritilayotgan buxgalteriya hisobotlarining aniq va to’g’riligini aniqlash va ular tomonidan amalga oshirilayotgan moliyaviy xo’jalik operatsiyalarining qonuniy va me’yoriy- huquqiy hujjatlarga mosligi haqida xulosalar berishdan iborat. Mustaqil moliyaviy nazoratni maxsus auditorlik tashkilotlari amalga oshiradilar.

Tashabbuskor li (ichki) Majburiy (tashqi) Amalga oshirilish reglamenti bo’yicha moliyaviy nazoratning shakllari @saito_088

O’tkazilish vaqti bo’yicha moliyaviy nazoratning shakllari Dastlabki Joriy (operativ) Navbatdagi (kelgusi, so’nggi) O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Moliya vazirligi G’aznachiligi va ularning joylardagi hududiy bo’linmalari Moliya vazirligi huzurida Davlat moliyaviy nazorat boshqarmasi va uning hududiy boshqarmalari @saito_088

Davlat byudjetning gazna ijrosi yuzasidan gaznachilik bo’linmalarida o'tkaziladigan tadbirlar ; ; ; ;;Davlat byudjet mablaglarining tushumi va sarfi ustidan olib borilgan nazorat ishlari, Davlat byudjet mablag’lari hisobidan byudjet tashkiloti nomidan va topshirig’iga asosan amalga oshirilgan xarajatlar maqsadga muvofiqligi gaznachilik bulinmalar idaByudjet tashkilotlarining va byudjetdan mablag’ oluvchilarning byudjet mablag’lari bo’yicha tovar (ish, xizmat) yetkazib beruvchilar bilan tuzilgan shartnomalari xarajat moddalarida muvofiqligi xarajatlar to’lovini amalga oshirishning ketma-ketligiga rioya etilganligi Byudjet tashkilotlarining shaxsiy gazna hisobvaraqlarida chorak (yil) oxirida iqtisod qilingan byudjet mablag’larini byudjet tashkilotining rivojlantirish jamg’armasiga o'tkazilishi tartibiga rioya qilinis hi

Boshqaruv nazorati Moliyaviy nazoratning usullari Tekshirish Moliyaviy holat tahlili Tadqiq etish Monitoring Taftish

Tekshirish Tekshirish o’tkazish joyiga ko’ra , soliq hamda bojxona organlari o’tkazadigan tekshirishlar, davlat va ijtimoiy byudjetdan tashqari fondlar va boshqa organlar amalga oshiradigan moliyaivy nazorat kameral va joyida o’tkaziladigan tekshirishlarga bo’linadi. Kameral tekshirish taqdim qilingan hisobotlar va hujjatlar asosida moliyaviy nazorat (tekshiradigan organ) subyekti joylashgan joyda, tekshiriladigan obyektga chiqmasdan amalga oshiriladigan hujjatli tekshirish turi hisoblanadi. Joyida o’tkaziladigan tekshirish tekshiriladigan obyekt joylashgan joyning o’zida amalga oshiriladi va moliyaviy- iqtisodiy nazoratni amalga oshirishda hujjatli hamda haqiqiy nazorat metodlaridan foydalangan holda amalga oshiriladi.

Tekshirish Hujjatlar va moliya-xo’jalik operasiyalarni to’liq qamrab olinishiga ko’ra yalpi hamda qisman (tanlanma) tekshirish turlariga bo’linadi. Yalpi tekshirishda tashkilot, korxona, muassasaning hamma moliya- xo’jalik operasiyalari va hujjatlari to’liq tekshiriladi; Qisman (tanlanma ) tekshirishda faqat uning bir qismi tanlanma tartibda hujjatlar, operasiyalar, material qiymatliklar tekshiriladi.

Tekshirish Tekshirilayotgan masalalar qamrab olinishiga ko’ra kompleks, tanlanma va tematik (maqsadli) turlarga bo’linadi. Kompleks tekshirish bu xo’jalik subyekti moliya-xo’jalik faoliyatini ma’lum davrga har tomonlama tekshirishdir. Bunday tekshirish jarayoni tashkilot faoliyatining o’zaro bog’langan iqtisodiy va yuridik tomonlarini o’rganish uchun o’tkaziladi, bunda hujjatli hamda haqiqiy tekshirishning turli metodik usullaridan maksimal foydalangan holda amalga oshiriladi. Xo’jalik operasiyalarining qonuniyligi, ishonchliligi va iqtisodiy maqsadga muvofiqligi malakali mutaxassislar tomonidan aniqlanadi . Tanlanma tekshirish xo’jalik subyekti buxgalteriya hisobi bo’limlari yoki moliya-xo’jalik faoliyatining ayrim masalalarini tekshirishdir. U mustaqil tekshirish orqali yoki kompleks tekshirishning bir qismi sifatida amalga oshiriladi. Tanlanma tekshirish natijalari alohida umumlashtiruvchi hujjatda yoki kompleks tekshirish natijalari bo’yicha umumiy yig’ma jamlanma hujjatda aks ettirilishi mumkin.

Tekshirish Tematik (maqsadli tekshirish) nazorat obyekti bo’lgan moliya- xo’jalik faoliyati turining yoki aniq yo’nalish (mavzu)ni tekshirishdir, moliya-xo’jalik faoliyatining tomonlari va oldindan aniqlangan savollar doirasini izlanish yo’li bilan tekshirishni o’tkazish hisoblanadi. Tanlanma tekshirish, tematik tekshirish natijalari alohida yoki umumiy hujjatda aks ettiriladi.

Tadqiq etish Tadqiq etish korxona va tashkilotlar faoliyatining ayrim tomonlarini qamrab oladi. Tadqiq etish jarayonida bajarilgan ishlar, materiallar, yoqiligi va energiyaning sarflanish hajmlari nazorat tarzida o’lchanadi. Shuningdek, tadqiq etish so’rash, kuzatish va inspeksiya qilish hollari orqali ham amalga oshirilishi mumkin

Boshqaruv nazorati Boshqaruv nazorati (nadzor) moliyaviy faoliyatning ma’lum bir turiga (masalan, sug’urta, investision, bank va boshqa faoliyatlar) lisenziya olgan iqtisodiy subyektlar ustidan nazorat organlari tomonidan amalga oshiriladigan nazoratni anglatadi. U buzilishi lisenziyaning chaqirib olinishiga olib keladigan o’rnatilgan (belgilangan) qoidalar va normativlarga rioya qilinishi ustidan nazoratni ko’zda tutadi

Moliyaviy holat tahlili usulida xo’jalik faoliyatining natijalariga, moliyaviy holatning ahvoliga umumiy baho berish maqsadida davriy yoki yillik moliyaviy va buxgalteriya hisobotlarini detallashtirilgan tarzda o’rganish, tahlil qilish asosida amalga oshiriladi. 55 4 × 369

Taftish Taftish moliyaviy nazoratning ancha keng tarqalgan metodi sanalib, nazoratning haqiqiy va hujjatli usullarini qo’llash yordamida amalga oshiriladigan korxona, tashkilot va muassasalar moliya-xo’jalik faoliyatini o’zaro bog’langan kompleks tekshiruvidan iboratdir. Taftish taftish qilinayotgan obyekt faoliyatidagi kamchiliklar va buzilmalarni topish uchun, ya’ni sodir etilgan xo’jalik operasiyalarining maqsadga muvofiqligi, asoslanganligi, iqtisodiy samaradorligini, moliyaviy intizomga rioya etilganligini, buxgalteriya hisobi va hisoboti ma’lumotlarining ishonchliligini aniqlash uchun amalga oshiriladi.

Rejali nazorat tadbirlari Davlat moliyaviy nazorat bosh boshqarmasi tomonidan O'zbekiston Respublikasi Moliya vaziri tasdiqlagan ish reja asosida, hududiy moliyaviy nazorat organlari tomonidan esa Davlat moliyaviy nazorat bosh boshqarmasi boshlig'i tasdiqlagan yillik ish rejalarga asosan amalga oshiriladi.

Xo'jalik yurituvchi sub'ektlarda bir yilda ko'pi bilan bir marta Xususiy bank va boshqa xususiy moliya institutlarida besh yilda ko'pi bilan bir marta Mikrofirmalar, kichik korxonalar va fermer xo'jaliklarida to'rt yilda ko'pi bilan bir marta Boshqa tadbirkorlik sub'ektlarida uch yilda ko'pi bilan bir marta Soliq to'lovchilar moliya-xo'jalik faoliyatining rejali tekshiruvi

Rejadan tashqari nazorat tadbirlari Quyidagi hollarda amalga oshiriladi O'zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki O'zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlari O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rahbariyati topshirigi Byudjet qonunchiligi buzilganligi to’g’risida kelib tushgan qo’shimcha ma'lumotlar asosida o'tkazilishi mumkin. Huquqni muhofaza qilish organlarining talablari

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI 1. O‘zbekiston Respublikasining Byudjet kodeksi. O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2013 y., 52-I-son 2.Vahobov. A.V, Malikov. T.S: Moliya. Darslik. T: “Noshir” Toshkent 2011-y 3. Nuritdinova V.Sh., Sharapova M.A. Moliyaviy nazorat: Darslik . – Toshkent, 2014 4.Oвчарова Е.В. Финансовый контроль в Российской Федерации. Зерцало- М Москва, 2018 г. Internet saytlari http:// www.gov.uz - O’zbekiston Respublikasi Hukumat portali; http://www.lex.uz - O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari sayti; http:// www.publicfinance.uz - O’zbekistonda byudjet islohotlari loyihasi sayti; http://www.mf.uz - O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy sayti;

L/O/G/O

O'xshashlar

Moliyaviy nazoratni tashkil etish asoslari

Bank muassasalarida moliyaviy nazoratni tashkil etish

Korxonalarda ichki moliyaviy nazoratni tashkil etish

Rivojlangan mamlakatlarda moliyaviy nazoratni tashkil etish amaliyoti

Umumdavlat nazorat organlari va ularning moliyaviy nazoratni tashkil etishi