Bank muassasalarida moliyaviy nazoratni tashkil etish - Iqtisodiyot - Slaydlar

Bank muassasalarida moliyaviy nazoratni tashkil etish

Yuklangan vaqt:

14.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1124.6513671875 KB

Ko'chirib olish

BANK MUASSASALARIDA MOLIYAVIY NAZORATNI TASHKIL ETISH

1.Bank nazoratining mohiyati va zarurligi 2.Bank nazoratini amalga oshirish usullari 3.O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining bank nazoratiniamalga oshirishdagi roli va ahamiyati 4.Tijorat banklarini litsenziyalash va davlat ro’yhatidan o’tkazishorqali nazorat qilish REJA:

Bank nazoratini amalga oshirishning bir qator sabablari mavjud. Birinchidan, banklar mamlakat aholisining jamg’armasini asosiy saqlovchisi hisoblanadi. Banklar faoliyatini nazorat qilish mamlakat aholasini moddiy zarar ko’rishdan saqlash uchun tashkil etiladi. Ikkinchidan, bank kreditorlar manfaatlarini himoya qilish maqsadida banklar faoliyatini nazorat qilish, tartiga solish amaliyotlari qo’llaniladi. XYuS va jismoniy shaxslar o’z faoliyatlarini rivojlantirish, turmush farovonligini oshirish maqsadida tijorat banklarining kreditlaridan foydalanadilar. Bu kreditlarning narxini oshib ketmasligini ta’minlash maqsadida hukumat bank nazoratining bilvosita usuli hisoblangan raqobatni ta’minlashga erishiladi. Uchinchidan, xukumat o’z iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish uchun samarali bank nazoratini tashkil etadi. Banklar bo’sh pul mablag’larini jalb etib, ularni kreditlar uchun yo’naltirish bilan mamlakatdagi iqtisodiy faollikni oshirib, ishsizlikni kamaytiradi, shu bilan birga mamlakatdagi pul massasiga bilvosita ta’sir etib inflyasiyani keltirib chiqaradi. To’rtinchidan, bank aksiyadorlari va ishchi-xodimlar manfaatlarini himoya qilish uchun ham bank nazorati tashkil etiladi. 01 1F 01 06 1208 08 0B18 06 0D 08 1D 0E 09 09 20 07 06 1F 0D 0D 07 11 11 06 0F

Barcha davlatlardagi bank nazorati tizimlari oldida 2 ta muhim vazifa turadi:  Bank tizimini mustahkamlash hamda iqtisodiy o’sishga hamkorlik qilish;  Barcha omonatchilar va kreditorlar manfaatlarini himoya qilish. 1C 0E111E 0E1F 01 1C 0F 0F 01 1C 0D

Birinchisi, Markaziy bank tomonidan tijorat banklar faoliyatini masofadan turib, ya’ni ular taqdim etgan moliyaviy hisobotlarini tekshirish orqali nazorat qilish. Ikkinchisi, banklarni joylarga chiqib inspeksiya qilish, ya’ni barcha moliyaviy hisobotlar va ularga tegishli qo’shimcha ma’lumotlar tijorat banklarining o’ziga borib tekshirishdir. Uchinchisi, aralash usul bo‘lib, bunda masofadan turib va joylar chiqib tekshirish tekshirish usullari bigalikda amalga oshiriladi. Bank tizimi amaliyotida bank nazoratining bir nechta usulidan foydalaniladi.

Masofadan nazorat qilishda quyidagilar tekshiriladi:  Bank aktivlari va passivlari holatini, bank kapitali likvidliligi, foyda va zararlar hisoboti, bank tushumlari to’liq tahlil qilib chiqiladi;  Tahlil jarayonida aniqlangan xato va kamchiliklar to’g’risida banklar faoliyatini tahlil qilish Boshqarmasi xodimlari tomonidan rahbariyatga ma’lumotnoma jo’natiladi;  Takrorlangan kamchilik yuzasidan bankka nisbatan jarima chorlari ko’riladi. 2A 171F 01 1C 0B 0E 01 2E 0E 1C 0D 01 2E 14

prudensial nazorat — bank faoliyatining o‘ziga xos tavakkalchiliklarining oldini olish va kamaytirish maqsadida banklar faoliyati ustidan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki amalga oshiradigan nazorat;

“ Prudensial ” tushunchasi ehtiyotkor , uzoqni ko‘radigan degan ma’nolarni anglatib, “nazorat” so‘zi bilan birga qo‘llanilganda bank muassasalari faoliyatida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xatarlar va muammolarni bartaraf qilishga imkon beruvchi masofadan nazorat ma’nosini anglatadi.

O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bank faoliyati sohasini tartibga soluvchi va litsenziyalash, tartibga solish hamda prudensial nazorat bo‘yicha vakolatlarni amalga oshiruvchi davlat organidir.B a n k f a o liy a t i s o h a s in i t a r t ib g a s o lu v c h i d a v la t o r g a n i

Banklarning moliyaviy barqarorligini ta’minlash hamda omonatchilar va kreditorlarning manfaatlarini himoya qilish maqsadida banklar va bank guruhlari hisoblab chiqarish tartibi va yo‘l qo‘yiladigan qiymatlari Markaziy bank tomonidan belgilanadigan prudensial normativlarga rioya etishi shart. Prudensial normativlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:  kapitalning monandlik koeffitsiyentlari;  bir qarz oluvchiga yoki o‘zaro aloqador qarz oluvchilar guruhiga doir tavakkalchilikning eng ko‘p miqdori;  yirik kredit tavakkalchiliklarining va investitsiyalarning eng ko‘p miqdori;  sohalar kesimida to‘planish (konsentratsiya) koeffitsiyentlari;  likvidlik koeffitsiyentlari;  bankning aloqador shaxslari uchun tavakkalchilikning eng ko‘p miqdori;  ta’minotsiz kreditlar (ishonchga asoslangan kreditlar) berishning eng ko‘p miqdori;Banklar va bank guruhlari tomonidan prudensial normativlarga rioya etish 1C 0A 13 2A08 0C 34 02 0A 02 07 0E 02 16 0D 02 1210 02 0B 02 07 0D 02 0E 0A 01 17

 bankning aktivlarini tasniflashga va ularning sifatini baholashga, bank aktivlari bo‘yicha ehtimoliy yo‘qotishlarga qarshi zaxiralarni aktivlarni tasniflash asosida shakllantirishga doir talablar;  bank aktivlari bo‘yicha foizlarni hisoblash va ularni bankning daromadlar hisobvarag‘iga kiritishga doir talablar;  yuridik shaxslarning ustav fondlaridagi (ustav kapitallaridagi) sotib olinadigan ulushlar va aksiyalarning eng ko‘p miqdori;  ko‘chmas mulkni va boshqa mol-mulkni sotib olishga hamda unga egalik qilishga doir talablar;  ochiq valyuta mavqeyi limitlari;  umum qabul qilingan xalqaro amaliyotga muvofiq Markaziy bank tomonidan belgilanadigan boshqa prudensial normativlar . Prudensial normativlarga kelgusidagi o‘zgartishlar ushbu o‘zgartishlar amalga kiritilishidan kamida bir oy oldin Markaziy bank tomonidan rasman e’lon qilinadi. 02 07 07 08 02 07 1A 02 16 10 02 0A 20 02 10 02 1F 0E 17 331B 1A 29

Prudensial nazoratni ta’minlash uchun Markaziy bank:  banklar va bank faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilikning prudensial talablariga muvofiq bo‘lishi uchun banklar tomonidan foydalaniladigan tizimlar, strategiyalar, tartib-taomillar hamda mexanizmlar ustidan;  banklarga tahdid solayotgan yoki tahdid solishi mumkin bo‘lgan tavakkalchiliklar, oqilona boshqaruv ta’minlanganligi hamda tavakkalchiliklarni muvofiqlashtiruvchi mexanizmlar banklarning kapitali va likvidligi bilan qoplanganligi ustidan;  banklarning tavakkalchilikni boshqarish, shuningdek korporativ boshqaruv jihatidan banklar va bank faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga muvofiqligi ustidan nazoratni amalga oshiradi.  Banklar o‘zining banklar va bank faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilikning prudensial talablariga muvofiqligini baholash uchun zarur bo‘lgan axborotni Markaziy bankka taqdim etishi shart. “ Banklar va bank faoliyati to’g’risida”gi qonunning 45- moddasida Prudensial nazorat 35 01 1F

Prudensial nazorat dasturi Markaziy bank har yili banklar faoliyati ustidan prudensial nazorat dasturini tasdiqlaydi, bu dastur quyidagilarni o‘z ichiga oladi:  stress-test natijalari moliyaviy barqarorligida sezilarli tavakkalchiliklar mavjud ekanligini ko‘rsatgan yoki bank faoliyati banklar va bank faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga muvofiq emasligi taxmin qilingan banklar;  tizimli ahamiyatga ega bo‘lgan banklar;  Markaziy bankning fikriga ko‘ra qo‘shimcha nazorat qilinishi talab etiladigan banklar. Prudensial nazorat dasturi:  Markaziy bank tomonidan nazorat vazifalarini amalga oshirish va resurslarni taqsimlash tartibini;  qo‘shimcha nazorat qilinishi lozim bo‘lgan banklarni aniqlash tartib-taomilini qonunchilikka muvofiq uni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan choralarni;  banklarni tekshirish rejasini o‘z ichiga oladi. Markaziy bank bankning tavakkalchiliklarini baholash natijalarini hisobga olib, quyidagilarni o‘z ichiga olgan tegishli choralarni ko‘rishi mumkin:  bankdagi tekshiruvlarning davriyligini oshirish;  bank tomonidan qo‘shimcha hisobotlar taqdim etish;  bank tomonidan biznes-rejaning bajarilishi ustidan qo‘shimcha tekshiruvlar o‘tkazish;  muayyan tavakkalchiliklar bo‘yicha mavzuli tekshiruvlar o‘tkazish.

Markaziy bank quyidagi hollarda banklar ustidan konsolidatsiyalashgan nazoratni amalga oshirishi kerak:  banklar guruhi tashkil etilganda;  Markaziy bank tomonidan bankni asosiy bank deb yoki asoslangan mulohazalarga ko‘ra bank guruhining a’zosi deb belgilaganda. Bank faqat bitta banklar guruhining ishtirokchisi bo‘lishi mumkin. Markaziy bank samarali hamkorlikni, axborot almashinuvini tashkil etish va konsolidatsiyalashgan asosda samarali nazorat o‘rnatish maqsadida boshqa mamlakatlarning bank nazorati organlari bilan (agar mavjud bo‘lsa) mazkur mamlakatlarning qonunlari bilan qo‘riqlanadigan sirlarga, shaxsga doir ma’lumotlar va maxfiy axborotdan foydalanish tartibiga rioya etgan holda hamjihatlik va hamkorlik to‘g‘risida yozma kelishuvlar tuzishga haqli. Banklar ustidan konsolidatsiyalashgan nazoratni amalga oshirishning o‘ziga xos xususiyatlari Markaziy bank tomonidan belgilanadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! 17

O'xshashlar

Moliyaviy nazoratni tashkil etish asoslari

Korxonalarda ichki moliyaviy nazoratni tashkil etish

Rivojlangan mamlakatlarda moliyaviy nazoratni tashkil etish amaliyoti

Moliyaviy nazoratni tashkil qilishning turlari, shakl va usullari

Bank faoliyatida marketing tadqiqotlarini tashkil etish