Turizm geografiyasi - Geografiya - Slaydlar

Turizm geografiyasi

Yuklangan vaqt:

22.01.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

18017.047851562 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: TURIZM GEOGRAFIYASI 60530400 Geografiya ta lim yo nalishi– ʼ ‘ SOTSIAL GEOGRAFIYA

Reja  Turizm va turizm industriyasining geografik xususiyatlari va uning tasnifi.  Xalqaro turizmning tarixi va rivojlanishi.  Turizmni geografik o’rganishning ilmiy – uslubiy jihatlari.  O’zbekistonning xalqaro turistik bozorga integratsiyalashuvi.  O’zbekistonda mehmonxona industriyasini rivojlantirishning mintaqaviy imkoniyatlari.

Aholining o’zi yashab turgan va undan tashqaridagi mintaqa, hudud, o’lka yoki biror mamlakatning diqqatga sazovor joylarini ko’rish maqsadida uyushtirilgan rekreatsion faoliyat turiga turizm deyiladi. • «Turizm» termini fransuzcha so’zdan olingan bo’lib, «tour» - aylana, aylanma harakat va sayr-sayohat degan ma’noni anglatadi. 1963-yilda BMT-ning Xalqaro turizmga oid Rim Konferensiyasi ga muvofiq «sayyoh» deb, • bir mamlakatdan ikkinchi mamlakatga safarga borib, kamida 24 soat ichida o’sha yerda turib, sayyohlik xizmatidan foydalangan kishiga aytiladi. Agar kishilarning ana shu muddat davomida mamlakat hududining boshqa joyida o’zi yashab turgan manzildan tashqarida bo’lishi mahalliy turizm deyiladi. • R. Abdumalikovning fikricha, turizm sayohat paytida «tur» (belgi) o’rganish degan ma’noni bildirib, tog’, adirlar va uzoq masofalarga sayohat qilish, oxirgi manzilga belgi qo’yib kelish yoki cho’qqiga chiqqanlikni bildirish uchun biron belgi qo’yishni anglatadi, deb ta’riflaydi. Bu fikr ko’proq maktab o’lkashunosligi va turizmi bilan bog’liqdir. • Vebster lug’atiga ko’ra «turist» so’zi – xursandchilik yoki qiziqadigan sayohatga chiqadigan odam, deb ifodalanadi. XIX asrdagi lug’atda esa «odamlar xursandchilik uchun, qiziquvchi va boshqa ishlari yo’qligida sayohatga chiqadilar» yoki «odamlar kiyim boshqalarga maqtanish uchun sayohatga chiqadi» degan ifodalarni o’qish mumkin.

Turizm industriyasi –buo’zaro bog’langan shunday tashkilotlar va tadbirkorlarki, ular turistlar iste’mol qilishi va turizm jarayonini yurgazish uchun kerakli xizmat, mehnat va mahsulotlar yig’indisidan iboratdir. Turizm industriyasi mehmonxona va boshqa joylashtirish vositalari, transportvositalari, ommaviy ovqatlanish obyektlari, ko’ngilochar tashkilotlar, tanishuv soglomlashtirish, sport, diniy, madaniy va boshqa turoperatorlarlik va turagentlik faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar, shu bilan birga turist- ekskursion va tarjimonlik xizmatlarini ko’rsatuvchi tashkilotlar yig’indisidir. 08 1D 0A 1E 0A090D1A 18 1404 01 19 11 0A090B 1E 09 10 0A090D1A

Turizmning 2 asosiy bo’limi mavjud Ichki (mahalliy) turizm • Mahalliy turizm - bu o’z mamlakati hududida qiyinchiliksiz (vizasiz, bojxona to’siqlarisiz va h.K) istalgan joyga safar qilishi, dam olishi va boshqa turistik faoliyatda mashg’ul bo’lishidir. • Mahalliy turizm bilan xalqaro turizm bir biri bilan chambarchas rivojlanib boradi. Ammo mahalliy turizmda so’zlashuv, transport (ko’pchilik o’z shaxsiy avtomobillarida sayohat qilishini hisobga olib) va boshqa muammolar ancha oson kechadi. Tashqi (xalqaro) turizm • Xalqaro turizm - bu bir davlatdan boshqa davlatga uyushtiriladigan sayohatdir. U viza, tibbiyot tekshiruvi, valuta almashtirish va boshqa ko’pgina tadbirlarni o’z ichiga oladi. Xalqaro turizm ma’lum maqsadda uyushtirilgan marshrut yo’nalishi asosida guruh yoki yakka tartibda kechishi mumkin.

Xalqaro turizimning ko’rinishlari Sog’lomlas htirish, sog’liqni tiklash Diniy turizm Sport turizmi Tanishuv turizmi

Sog’lomlashtirish, sog’liqni tiklash turizmi bevosita rekreatsiya turizmi bilan bog’liq bo’lib, kishilarning mehnat ta’tili vaqtlarida o’z salomatligini va ish qobiliyatini tiklashga qaratilgan faoliyatdir. Sanatoriya-sog’lomlashtirish rekreatsiya majmuiga kurort deyiladi. «Kurort» so’zi nemis tilidan olingan bo’lib, u «davolanadigan joy» ma’nosini anglatadi.

Diniy turizm halqlarning o’z diniga bo’lgan xurmati va e’tiqoti nuqtai nazaridan muqaddas qadamjoylar, shaharlar, qabriston va aziz sanalgan maskanlarga ziyorat qilishdir.

• Sport turizmi - sport o’yinlariga, musobaqalarga va sport musobaqalari o’tkaziladigan mintaqaga yoki mamlakatga sportchilar bilan birgalikda muhlislarning tashrifi demakdir. Qayd etish joizki, hozirgi paytda turizmning bu tarmog’i katta daromad manbai sifatida tez o’sib bormoqda. Ayniqsa, sport bilan shug’ullanuvchi va unga qiziquvchilar, alpinistlar tomonian tog’li mintaqalarga ekskursiyalar tashkil etib turiladi • . Masalan, karpat tizmasidagi tatra tog’lariga yiliga 7-8 mln turist tashrif buyuradi. Bu borada alp tog’lari yetakchi va h.K.

Respublikamiz tarixiy, arxeologik, arxitektura, san’at, musiqa va boshqa turistik imkoniyatlarga nihoyatda boy. Bundan tashqari, O’zbekistonning betakror tabiati, tog’ va daryolari, cho’l va vohalari, ko’l va landshaft zonalari asosiy rekreatsiya resurslaridir. Ularni ekoturizm nuqtai nazaridan o’rganish katta ilmiy va amaliy ahamiyat kasb etadi.

SIZ QAYERGA BORMOQCHISIZ? DENGIZ VA OKEAN O’RMON TARIXIY OBIDALAR

Turizmni rivojlanishida mehmonxona xizmati va mehmonhonalarni turkumlash tizimi • Niderlandiya poytaxtida dunyodagi eng baland suzuvchi mehmonxona joylashgan. Bu besh qavatli qulay «kema» Amsterdam qirg’oqlari bo’ylab so’zib, sayyohlar o’zlarini xuddi dengiz sayyohatida yurgandek his qiladilar. • Bahrayn davlatida fors ko’rfazi tubida suv osti mehmonxonasi mavjud. Mehmonxonaga bir-biri bilan original bog’lanib turuvchi oltita korpusdan iborat. Mehmonxonaning ichiga maxsus shaffof lift orqali tushuladi. Bunda sayyohlar dengiz ostida ajoyibotlarning shoxidi bo’ladilar. • Rossiyadagi «izmaylovo» mehmonxonasi moskvada 1880-yildagi olimpiada uchun maxsus qurilgan bo’lib, u bir vaqtning o’zida 9.5 ming mehmonlarni qabul qilishi mumkin. • Singapurda dunyodagi eng baland 73 qavatli mehmonxona joylashagan. • Trinadad va Tabagoning Port-of-speyn shahrida jarlik tepasidagi qoyaga osilib turgan mehmonxona bor, unga faqat tom orqali kirish mumkin. • Tokiodagi 1300 nomerli mehmonxona dunyodagi eng tez xizmat ko’rsatuvchi mehmonxonadir. 4 yerda hujjatlarni rasmiylashtirish, to’lash, kalit olish boshqa ishlar uchun mehmon 45 sekund sarflaydi. Hamma ishlar avtomatlashtirilgan, maxsus videonazorat uskunalar tomonidan bajariladi.

 Dunyodagi mehmonxonalarni yagona turkumga ajratish uchun bir qator omillar xalaqit beradi. Bu omillar sayyohlik faoliyati ko’rsatuvchi davlatlarning madaniy-tarixiy rivojlanishi, ularning milliy xususiyatlari, xizmat ko’rsatish sifatini baholash o’lchovlaridan farqlar va boshqalar bilan bog’liq.  Eng ko’p tarqalgan turkumlarga quyidagilar kiradi: 1) Yulduzlar yordamida turkumlash tizimi Fransiya, Avstraliya, Vengriya, Misr, Rossiya, Xitoy va boshqa xalqaro sayyohlik ommalashuvida qatnashuvchi qator mamlakatlarda qo’llaniladi; 2) Harflar yordamida turkumlash Gretsiyada qo’llaniladi; 3) Tojlar yordamida turkumlash Buyuk Britaniya uchun harakterli; 4) Darajalar yordamida turkumlash va boshqalar.  Eng ko’p uchraydigan turkumlashdan biri fransuz milliy turkumlashidir. Bunga ko’ra, mehmonxonalar qulayligiga qarab shartli yulduzlar bilan belgilanadigan turkumlarga bo’linadi.

Avstriya mehmonxonalari • Avstriya sayyohlikni qabul qilish bo’yicha dunyoda tan olingan modellardan biri hisoblanadi. Shuning uchun mamlakatning tog’li qismlarining o’zida 20 mingdan ortiq mehmonxonalar mavjud. • Eng arzon joylashish vositalariga avstriyada 100 tadan kam bo’lmagan «youth hotells» kiradi (solishtirish uchun: rossiyada 10 tadan kam). Bu qimmat bo’lmagan yoshlarga mos yotoqxonalarda xohlovchilar tunab qolishlari mumkin, lekin bu yerda alohida qulayliklar mavjud emas. • Avstriya mehmonxonalari 5 yulduzli tizim bo’yicha baholanadi, lekin qishloq joylarida «turkumdan tashqari mehmonxonalar» ham mavjud. Ular bir, ikki, uch qavatli uylardan iborat bo’lib, ko’pincha fermer oilalari tomonidan ochilgan bo’ladi. • Avstriyadagi 3 va 5 yulduzli mehmonxonalar bir biridan uncha farq qilmaydi. Bu klassdagi ko’p mehmonxonalarda basseyn, sauna, restoran, bufet va solyariy mavjud. O’xshashlik avstriyada tarqalgan mehmonxona intererini «romantik uslub»da bezatish bilan chukurlanadi. Bu uslubda zamonaviy texnika qadimiy turkumi anjomlari bilan uyg’unlashib ketadi. Ba’zan, uch yulduzli mehmonxonadagi uskunalar to’rt yulduzli mehmonxonadan yaxshirok bo’lishi mumkin (masalan, basseyn mavjudligi uchun). Umuman, ikki oliy turkumdagi mehmonxonalar o’zlarining yulduzliligini keng nomerlari va ko’rsatiladigan xizmatlar to’plamining ko’pligi yordamida oqlaydilar. Besh yulduzli mehmonxonalar to’rt yulduzlidan qo’shimcha «ikir chikirlar» va yuqori darajada xizmat ko’rsatishi bilan ajralib turadi.

GRETSIYA • Gretsiyada, garchi mehmonxona old tomonlarida odatiy yulduzlar qo’yilgan bo’lsada, harflar yordamida turkumlash ommalashgan. Hamma grek mehmonxonalari 4 guruhga bo’linadi: A, V, C, D. A guruhdagi mehmonalar – 4 yulduzli, B guruhdagi – 3 yulduzli, C guruhdagi – 2 yulduzli darajaga kiradi. • Oliy klassdagi mehmonxonalarga ko’pincha «deluxe» turkumiga kiradi. Lekin, keltirilgan turkumlarga qaramay, gretsiyada bir xil guruhdagi mehmonxonalar bir-biridan ma’lum darajada farq qiladi. «C» guruhdagi (2 yulduzli) mehmonxonalarda xizmatlar to’plami taklif etiladi va ular dengiz qirg’oqlarida joylashgan. «V» guruhdagi (3 yulduzli) mehmonxonalar deyarli har doim kurort zonada, dengiz bo’yida joylashgan bo’ladi. «A» guruhdagi (4 yulduzli) mehmonxonalar yuqori darajada xizmat ko’rsatish bilan ajralib turadi.

BUYUK BRITANIYA • Eng to’g’ri turkumlash, deb britaniya sayyohlik agentliklari assotsiatsiyasi taklif qilgan turkumlash hisoblanadi: 1. Byudjet mehmonxonalari (*). shahar markazida joylashgan bo’lib, eng kam qulayliklarga ega. 2. Sayyohlar darajasidagi mehmonxonalar (**). mehmonxonalarda restoran va bar mavjud. 3. O’rta darajadagi mehmonxonalar (***). xizmat ko’rsatish saviyasi yetarli darajada yuqori. 4. Birinchi darajadagi mehmonxonalar (****). yashash uchun juda yaxshi sharoit va a’lo darajada xizmat ko’rsatish. 5. Oliy darajadagi mehmonxonalar (*****). yashash va xizmat ko’rsatish oliy (ekstra klass) darajada.

Mehmonxonalarni ma’lum bir daraja berish uchun attestatsiyadan o’tkazilganda quyidagi talablar e’tiborga olinadi: Bino va unga to’tashgan joyga bo’lgan talab Nomerlar zaxirasiga Texnik asbob – uskunalarga Mebellar bilan ta’minlanganligiga Nomerlarni sanitar – gigienik ta’minlashga Ovqatlanish xonalariga Joylashtirish korxonalari taqdim etadigan xizmatlarga

1 2 -j a d v a l Dunyo bo’yicha eng yirik otellar № M e h m o n x o n a n o m i Joylashgan o’rni N o m e r l a r s o n i 1 “Ambassador City Jomtien” T a i l a n d 5 1 0 0 2 “MGM Grand” L a s -V e g a s 5 0 0 5 3 “Excalibur” L a s -V e g a s 4 0 3 2 4 “Flamingo Hilton” L a s -V e g a s 3 6 4 2 5 “ L a s V e g a s H i l t o n ” L a s -V e g a s 3 1 7 4 6 “ T h e M i r a g e ” L a s -V e g a s 3 0 4 9 7 “Monte Carlo” L a s -V e g a s 3 0 1 4 8 “ T r e a s u r e I s l a n d ” L a s -V e g a s 2 9 0 0 9 “ B a l l y ’ s ” L a s -V e g a s 2 8 1 4 1 0 “ C i r c u s C i r c u s ” L a s -V e g a s 2 7 9 3 1 1 “Imperial Palace” L a s -V e g a s 2 6 3 6 1 2 “Luxor” L a s -V e g a s 2 5 2 3 1 3 “ H i l t o n H a w a i i a n V i l l a g e ” Gonolulu 2 5 2 3 1 4 “ S t a r d u s t ” L a s -V e g a s 2 3 3 5 1 5 “ N e w Y o r k H i l t o n ” N y u -Y o r k 2 1 3 1 1 6 “ D i s n e y ’ s C a r r i b e a n B e a c h Orlando 2 1 1 2 R e s o r t ” 1 7 “Riviera” L a s -V e g a s 2 1 0 9 1 8 “Disney Dixie Landing” Orlando 2 0 4 8 1 9 “ H y a t t R e g e n c y ” Chikago 2 0 3 3 2 0 “ H o t e l P a r q u e T e n -B e l l ” L a s -G a l l e t a s ( I s p a n i y a ) 2 0 0 4

Jahon bo’yicha mehmonxona o’rinlari soni bilan yetakchilik qilayotgan mamlakatlarO’rin M a m l a k a t Jahon bo’yicha hissasi 1 A Q S h 24,1 2 Y a p o n i y a 9 , 0 3 Italiya 5 , 6 4 G e r m a n i y a 5 , 1 5 Xitoy 4 , 7 6 F r a n s i y a 3 , 4 7 M e k s i k a 2 , 6 8 Kanada 2 , 1 9 T a i l a n d 1 , 8 1 0 Gretsiya 1 , 8 1 1 A v s t r i y a 1 , 8 1 2 I n d o n e z i y a 1 , 5 1 3 A v s t r a l i y a 1 , 1 1 4 R o s s i y a 1 , 0 1 5 T u r k i y a 1 , 0 1 6 A r g e n t i n a 1 , 0 Jadval internet ma’lumotlari asosida shakllantirilgan

O'xshashlar

Din geografiyasi

Jinoyatchilik geografiyasi

Tibbiyot geografiyasi

Ta’lim geografiyasi

Hindistonda diniy turizm