Afg`oniston Respublikasi - Geografiya - Slaydlar

Afg`oniston Respublikasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

552 KB

Ko'chirib olish

Afg`oniston Respublikasi

Afg`oniston  Afg`oniston Islom Davlati — jan ubiy -g`arbiy Osiyoning eng chekka sharqiy qismida joylashgan mamlakat. Geografik o`rniga binoan O`rta Sharq mamlakatlari qatoriga ham kiritiladi. Maydoni 652,2 ming km2. Aholisi 25 mln. 782 ming kishi (2000).  Poytaxti — Qobul shahri Afg`oniston ma`muriy-hududiy tuzilishiga ko`ra 31 viloyatga bo`linadi. Eron , Pokiston , Xitoy , Tojikiston , Turkmaniston , O`zbekiston bilan chegaradosh. Afg`oniston bilan O`zbekiston o`rtasidagi chegaraning uzunligi — 137 km.

Tabiati  Afg`oniston hududining 4/5 qismini tog`lar va yassitog`liklar egallagan. Shim.-g`arbida Paropamiz, Safedko`h, Bandi Turkiston, shim.- sharqida Hindikush tog`i tizmalari asosan kenglik bo`ylab yo`nalgan. Markazining asosiy qismini Hazorajat va G`azni-Qandahor yassitog`liklari egallagan bo`lib, ularga g`arb. va jan. tomonlardan boshqa tog`liklarning tizmalari qo`shilib ketgan (Bandi Bayon, Chixilabadalon, Zang tizmasi, Ko`hi Xurd, Mazor va b.).

 Hirot va Bomiyon viloyatlarida ma`danli suv buloqlari ochilgan. Afg`oniston hududining katta qismi quruq subtropik iqlim mintaqasida joylashgan bo`lib, iqlimi kontinental. Yozi issiq va quruq (iyulning o`rtacha temperaturasi tekisliklarda 32ye —35°, tog`larda 10ye — 14ye), kishi iliq, tog`larda sovuq (yanvar ning o`rtacha temperaturasi tekisliklarda 0ye dan 8° gacha; —30ye sovuqlar ham kuzatiladi, tog`larda 0° dan past, ayozli kunlar ko`p bo`ladi). Yillik yog`in miqdori shim. hududlarda 170 — 280 mm, cho`l hududlarida 40 — 50 mm, tog` yon bag`irlarida 800 mm gacha boradi.

Xo`jaligi  Afg`oniston — Agrar mamlakat. Uning xo`jaligi ko`p ukladli. Mamlakatning shim. viloyatlarida, Kobul atroflarida hamda Qandahor va Hirot viloyatlarida kapitalistik ishlab chiqarish munosabatlari bir oz rivojlangan. Afg`oniston iqtisodiy jihatdan dunyoda eng qoloq va kambag`al mamlakatlarning biridir. Yalpi milliy mahsulotning 4/5 qismi qishloq xo`jaligida yaratiladi. Afg`oniston iqtisodiyotining asosini sug`orma dehqonchilik va yaylov chorvachiligi tashkil etadi. Sug`orma dehqonchilik Qunduz, Ko`kcha, Balx, Daryoyi- Safed, Murg`ob daryolarining vodiylarida rivojlangan bo`lib, u yerlarda bug`doy, arpa, sholi, jo`xori, paxta, kunjut, qand lavlagi yetishtiriladi. Nangarhar viloyatida sholi, jo`xori bilan bir qatorda shakarqamish, sitrus mevalari ham yetishtiriladi. Bog` va tokzorlarning asosiy qismi Qobul, Hirot, Argandab hamda shim. va g`arbiy viloyatlardagi daryo vodiylariga to`g`ri keladi. Sabzavotchilik va polizchilik keng tarqalgan. Mamlakatda qishloq xo`jaligiga yaroqli 17 mln. gektar yer bo`lib, uning 8 mln. gektari haydaladigan yerlardir. Sugorma yerlar 2,5 mln. gektarni tashkil etadi. G`allaning yalpi hosili 4 — 5 mln. tonna bo`lib, uning deyarli yarmi bug`doy, 1/6 qismi — arpa. Paxta (yiliga 200 ming t), sabzavot va poliz ekinlari (yiliga 200 ming t), uzum (yiliga 500 ming t), meva, zaytun (yiliga 150 ming t) yetishtiriladi. Chorvachilikda qo`ychilik asosiy o`rin egallaydi. Qo`ylarning 1/4 qismi qorako`l qo`ylaridan iborat. Echkichilik, yilqichilik, tuyachilik ham rivojlangan. Parrandachilik xam mavjud. Sugorma dehqonchilik hududlarida pillachilik rivojlangan. Mamlakatda 3 mln.ga yaqin kishi ko`chmanchilik bilan turmush kechiradi.

Afg'oniston muammolari  Afg'onistonda bir necha o'n yillardan beri davom etib kelayotgan beqarorlik siyosiy- ijtimoiy, iqtisodiy va gumanitar vaziyatni tamomila izdan chiqardi. Xususan, bugun mamlakat aholisining yarimidan ko'pi qashshoqlikda hayot kechirmoqda. O'zbekiston Afg'onistonning yaqin qo'shnisi bo'lganligi bois, ushbu notinch vaziyat oqibatlari va uning nafaqat mintaqaviy, balki global xavfsizlikka tahdidi, xavfini chuqur anglaydi.

Afg'onistondagi vaziyatni faqat tinch yo'l bilan barqarorlashtirish mumkin  Bishkekda o'tkazilgan SHHTga a'zo davlat rahbarlari kengashi Sammitda davlatimiz rahbari tomonidan O'zbekiston Respublikasi Tashqi siyosiy faoliyati Konsepsiyasidan kelib chiqqan holda, Afg'onistonga nisbatan rasmiy Toshkentning qat'iy pozitsiyasi bayon etildi. U Afg'oniston ichki ishlariga aralashmaslik siyosati, Afg'onistonga qarshi qaratilgan turli harbiy-siyosiy bloklarda qatnashmaslik, Afg'oniston bilan faqat ikki tomonlama hamkorlik qilish va afg'on xalqi saylagan hukumatni qo'llab-quvvatlashdan iboratdir”,– deydi O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputati Ravshan Asqarov.

 Afg'onistonda iqtisodiy jarayonlarning faollashuvi barqarorlikning asosiy faktorlaridan hisoblanadi. Xususan, bugun O'zbekiston Afg'oniston bilan transport yo'laklarini rivojlantirishdan manfaatdor. Xitoy, Hindiston kabi mamlakatlar esa Afg'oniston bilan energetika sohasida hamkorlikka katta qiziqish bildirmoqda. Bu loyihalar mamakatga yirik investitsiyalarni jalb qiladi va aholining turmush darajasini yaxshilanishiga zamin yaratadi.

Afg`oni s tonda gi giyohvand moddalar  Bugun Afg`oni s tonda giyohvand moddalar ishlab chiqarish hajmining ortib borayotgani nafaqat mintaqa davlatlari, balki butun jahon hamjamiyati tashvishga solmoqda. Biroq mazkur illatga qarshi faqat giyohvand mod¬dalar ishlab chiqarilayotgan hudud atrofida «xavfsizlik zona»sini tashkil etish, jazolash va ma`muriy chora- tadbirlarni kuchaytirish bilangina kurashish kifoya qilmaydi. Bu muammoni, birinchi navbatda, Afg`oniston iqtisodiyotini chuqur tarkibiy o`zgartirish, aholini tinch va bunyodkorlik mehnati bilan band etish orqaligina hal qilish mumkin.

O`zbekiston tashqi siyosatida Afg`oniston omili  Prezident Islom Karimov O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo`shma majlisidagi nutqida mamlakatimiz ichki va tashqi siyosatining eng dolzarb muammolari haqida ham alohida fikr mulohazalarini bayon qildi. O`zbekiston rahbari, birinchi navbatda, Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni saqlash, mintaqani barqaror xavfsiz hududga aylantirish mamlakat tashqi siyosatining ustuvor yo`nalishi ekanligiga ypg`y berdi. Bu maqsadni amalga oshirish uchun qo`shni davlatlar bilan integratsiyalashuv jarayonlarini izchil davom ettirish, bozor islohotlarini rivojlantirishda mintaqaviy bozorni shakllantirishga alohida ahamiyat berish zarurligini e`tirof etdi. Shuningdek, Respublikamiz rahbari Afg`onistondagi vaziyatni barqarorlashtirish va qayta tiklash borasida davom etayotgan ijobiy jarayonlar bilan bir qatorda, mintaqada saklanib qolayotgan strategik mavhumlik holati xususida ham to`xtalib o`tdi.

Afg`onistonda hukumat a`zolari, davlat idoralari va ularning xodimlariga qarshi hujumlar uyushtirilayapti. Xamid Karzay hukumati o`z qarorlarini amalga oshirishda har xil to`siqlarga duch kelayapti; Ikkinchidan, Afg`onistonni qayta tiklash bo`yicha siyosiy, etnik va diniy guruhlar rahbarlari o`rtasida kelishilgan ahdlashuv prinsiplarini buzish hollari ham yuz bermoqda. O`zbekiston-Afg`oniston munosabatlariga to`xtalar ekanmiz, shuni qayd qilish lozimki, ikki davlat qadimdan bir-biriga qo`shni, yerlari bir-biriga tutashgan, bir daryodan suv ichib kelgan. Ikki davlat rahbarlari o`rtasida bir necha bor uchrashuvlar bo`lib o`tdi. Do`stona va amaliy munosabatlar o`rnatildi.

O'xshashlar

Afg`oniston

Mali respublikasi

Koreya Respublikasi

Turkmaniston Respublikasi

O’zbekiston Respublikasi