Teng qarshilikli bruslar. Pog‘onali sterjenlar. Cho‘zilish va siqilishda statik aniqmas masalalar - Fizika - Slaydlar

Teng qarshilikli bruslar. Pog‘onali sterjenlar. Cho‘zilish va siqilishda statik aniqmas masalalar

Yuklangan vaqt:

13.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

708.6630859375 KB

Ko'chirib olish

Materiallar qarshiligi fanidan 4- ma’ruzaning taqdimoti.

Reja: 1. Teng qarshilikli bruslar. 2. Pog‘onali sterjenlar. 3. Cho‘zilish va siqilishda statik aniqmas masalalar. 4. Cho‘zilish va siqilishda sterjenlarni mustahkamlikka hisoblash. 5. Bikirlik sharti.

1. Teng qarshilikli bruslar. 4.1 -chizma . Teng qarshilikli sterjen. yoki bundan A  dz   zA      zz dAA   z )а )b  dz Az  zz dAA  z dz z A     0 ) (        z z z z A dz A dA A Z      0     dz A dA z z     dz A dA z z   

Ushbu ifodani potensirlab quyidagini topamiz: yoki Bu ifodadan ko‘rinadiki, sterjen o‘qi bo‘ylab ko‘ndalang kesimi konturi giperbola qonuni asosida o‘zgaradi. Bunday shakldagi teng qarshilikli sterjenlarni yasash ancha murakkab va qimmatga tushadi. 2. Pog‘onali sterjenlar. Ko‘ndalang kesim yuzasi har bir oraliq bo‘yicha o‘zgarmas bo‘lgan, alohida oraliqlardan tashkil topgan sterjen, ko‘ndalang kesimi o‘zgarmas bo‘lgan sterjen va teng qarshilikli sterjenlar oralig‘ida bo‘ladi. O‘zgarmas kesim yuzali sterjenlarga qaraganda pog‘onali sterjenlarda material ancha tejaladi. Pog‘onali sterjenlarni tayorlash teng qarshilikli sterjenlarni tayorlashga qaraganda ancha sodda. Pog‘onali sterjenlarni shunday loyihalash lozimki, har bir pog‘onaning oxiridagi xavfli kesimda kuchlanish ruxsat etilgan kuchlanishga teng bo‘lishi shart. Bunda sterjenning qolgan barcha boshqa kesimlarida kuchlanish ruxsat etilgan kuchlanishdan kichik bo‘ladi.  .z A A n z       z z e A A      z z Ae A   

Pog‘onali sterjen ko‘ndalang kesim yuzasini tanlash formulalarini tuzamiz (4.2-chizma). Birinchi pog‘onaning ko‘ndalang kesim yuzasi (4.1) formula asosida quyidagicha ifodalanadi: (4.1) 4.2-chizma . Pog‘onali sterjen. Yuqoridagi (4.2) formulaga asosan uchinchi pog‘onaning kesim yuzini quyidagicha ifodalaymiz: (4.2) (4.3) (4.4) . 11    F А 2 А m А F 1 А 2  1 m  L                 2 1 2 1 2 1 2 .                          F A N А                     . 3 2 1 2 3 2 3 2 3                               F A N А                         n n n n n n n F A N А                                  3 2 1 1 1 1

        , m L F m L F А n n n n                        1 1 (4.5) 3. Cho‘zilish va siqilishda statik aniqmas masalalar. Hozirgacha o‘rganib chiqqan masalalarimiz statik aniq masalalar edi, ya’ni noma’lumreaksiya kuchlarini yoki nom’alum zo‘riqish kuchlarini qaralayotgan masala uchun tuzilgan statik muvozanat tenglamalaridan aniqlagan edik. Lekin amaliyotda shunday masalalar ko‘p uchraydiki, unda noma’lumreaksiya kuchlarini yoki noma’lumzo‘riqish kuchlarini qaralayotgan masala uchun tuzilgan statik muvozanat tenglamalaridan aniqlab bo‘lmaydi. Chunki, qaralayotgan masala uchun tuzilgan statik muvozanat tenglamalari sonidan noma’lumreaksiya kuchlari yoki noma’lumzo‘riqish kuchlari soni ko‘p bo‘ladi. Bunda qaralayotgan masala uchun tuzilgan statik muvozanat tenglamalaridan noma’lumreaksiya kuchlarini yoki noma’lumzo‘riqish kuchlarini aniqlab bo‘lmaydi. Demak, qaralayotgan masalada hosil bo‘lgan zo‘riqish kuchlarini yoki sistemada hosil bo‘lgan nom’alum reaksiya kuchlarini faqat statik muvozanat tenglamalari yordamida aniqlab bo‘lmasa, bunday sistema statik aniqmas sistema deb ataladi. Shuning uchun ham bunday masalalar statik aniqmas masalalar deb ataladi.

Qaralayotgan masalada noma’lumreaksiya kuchlari yoki nom’alum zo‘riqish kuchlari soni tuzilgan statik muvozanat tenglamalari sonidan nechta ko‘p bo‘lsa masala shuncha marta statik aniqmas bo‘ladi. Statik aniqmas masalalarni yechish uchun masala necha marta statik noaniq bo‘lsa shuncha qo‘shimcha tenglama tuzilib noma‘lumlar aniqlanadi. Buning uchun masalani yechishda uning statik, geometrik va fizik tomonlarini qarash lozim. Statik aniqmas masalalarni yechish tartibini quyidagi masalalarda ko‘rib chiqamiz.

4. Cho‘zilish va siqilishda sterjenlarni mustahkamlikka hisoblash.

5. Bikirlik sharti.

Asosiy adabiyotlar: 1. Ўразбоев М.Т. Материаллар қаршилиги./–Тошкент, «Ўқитувчи», 1979 – 510 б 2. Беляев Н.С. Сопротивление материалов.-Москва: Наука, 1976 3. Nabiev А. Materiallar qarshiligi./ – Тошкент, «Yаngi asr avlodi», 2008 – 379 b. 4. Mirsaidov М.М. va boshqalar. Materiallar qarshiligi.// – Тошент, «Fan va texnologiya», 2010 – 412 b. 5. Qo‘ldashev A.T. Siqilgan sterjenlarni ustuvorlikka hisoblash. (o‘quv qo‘llanma), // «Samarkand», 2014 -208 b. 6. Качурин В.К. Материаллар қаршилигидан масалалар тўплами./– Тошкент, «Ўзбекистон», 1993–336 б. Qoʻshimcha adabiyotlar: 7. Ўрозбоев М.Т. Материаллар қаршилиги I ва II қисм.-Тошкент: Ўрта ва олий мактаб, 1960 8. Дарков А.В., Шпиро Г.С. Сопротивление материалов./ – Москва, «Высшая школа», 1989 – 624 с 9. Шодмонова З.С., Рахмонов Б.Қ. Материаллар қаршилигидан мисол ва масалалар.// Ўқув қўлланма. – Тошент, 2011 – 160 б 10. Маткаримов П.Х. Материаллар қаршилиги.// – Тошент, «Ўқитувчи», 2004– 184 б. 11. Корабоев Б. Материаллар каршилиги. Олий техника ўқув юртлари учун дарслик. - Тошкент: Фан ва технологияси, 2007. - 192 б. 12. K. Ismayilov, S.K.Toshev va b. / Materiallar qarshiligi/ Toshkent “MASHHUR-PRESS” 2019 y – 320 bet Axborot manbalari (saytlar): 13. www.gov.uz – Oʻzbekiston Respublikasi xukumat portali. 14. http://www.edu.ru – ta’lim sayti. 15. http://www.edu.uz – ta’lim sayti. 16. http://www.ziyonet.uz - adabiyotlarning elektron variantlari 17. http://www.intuit.ru – masofaviy ta’lim sayti.

O'xshashlar

Materiallar qarshiligi

Bo’ylama kuchlar

Buralish

Deformatsiya. Deformatsiya turlari

Markaziy cho’zilishga va siqilishga ishlaydigan yog’och konstruksiya elementlarini hisoblash