Uzluksiz ishlab turuvchi rostlagichlarni sozlash talablari - Energetika - Slaydlar

Uzluksiz ishlab turuvchi rostlagichlarni sozlash talablari

Yuklangan vaqt:

28.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1272.111328125 KB

Ko'chirib olish

Мavzu: Uzluksiz ishlab turuvchi rostlagichlarni sozlash talablari Reja: 1. Rostlashning statik (P) qonuni. 2. Rostlashning integral (I) qonuni. 3. Rostlashning mutanosib-integral (PI) qonuni. 4. Rostlashning mutanosib-integral- differensial (PID) qonuni.

O'quv mashg'ulotida ta'lim texnologiyasi modeli Mavzu: Uzluksiz ishlab turuvchi rostlagichlarni sozlash talablari. Вақт: 2соат Talabalar soni:45 O'quv mashg'ulotining shakli va turi Ma'ruza Ma'ruza rejasi/ o'quv mashg'ulotining tuzilishi 1. Rostlashning statik (P) qonuni. 2. Rostlashning integral (I) qonuni. 3. Rostlashning mutanosib-integral (PI) qonuni. 4. Rostlashning mutanosib-integral-differensial (PID) qonuni. O'quv mashg'uloti maqsadi : Ishlab chiqarishda qo'llanilayotgan zamonaviy rostlagichlarda rostlash qonunlari . Rostlashning proporsional, integral, differensial, proporsional- integral va proporsional- integral- differensial qonunlari bo'yicha tushunchalarni shakllantirish, mustaqil fikrlash va qarorlar qabul qilishga undash, faolligini oshirish. Pedagogik vazifalar: - Ishlab chiqarishni avtomatik boshqarish jarayonlarida rostlash qonunlarining o'rni va mohiyati bilan tanishtirish; - Rostlash qonunlari qo'llanilish sohalari, undagi muammolarni ochib berish; - Rostlagichlarni ijro mexanizmlari va ishlab chiqarish jarayonlariga qarab tanlash usullari to'g'risidagi bilimlarni shakllantirish. O'quv faoliyati natijalari: - Ijro qurilmalarining ishlash jarayonlarini bilib oladilar . - Rostlash qonunlarini qo'llanilishi bo'yicha tashkiliy masalalar mohiyatini mohiyatini tushuntirib beradilar. - Ishlab chiqarish jarayonlaridagi ijro mexanizmlariga qarab rostlagichlarni tanlash usullarini ishlab chiqadilar . Ta'lim usullari Ma'ruza,Insert, B/B/B, tushuntirish, Klaster Ta'lim shakli Ommaviy Ta'lim vositalari Ma'ruza matni, tarqatma materiallar, slaydlar Ta'lim berish sharoiti Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan auditoriya Monitoring va baholash Og'zaki nazorat: savol-javob Yozma nazorat: B/B/B

O'quv mashg'ulotining texnologik xaritasi Ish bosqichlari va vaqti Faoliyat mazmuni Ta'lim beruvchi Tinglovchi 1-bosqich. O'quv mashg'ulotiga kirish 15 daqiqa 1.1. Mavzuning nomlanishi , maqsad va kutilayotgan natijalarni tinglavchilarga yetkazish. Davlat dasturi, farmon va qarorlar asos sifatida mavzuga bog;liqligi qisqa tushuntiriladi. Rostlash qonunlarini ishlab chiqarish sohasidagi o'rni haqida ma'lumotlar. Qo'llanilgan internet saytlari, jihozlar, texnologik xaritalar tavsiya etiladi. Rostlash qonunlarining qo'llanilish sohalari, ish joylarini o'zgartirish usullari bo'yicha tushunchalar beriladi. Eshitadilar, yozib (konsbekt) oladilar. Tushunmagan joylari bo'yicha savollar beradilar. 2-bosqich. Asosiy qism 50 daqiqa 2.1. Mavzu bo'yicha tarqatma materiallar, slaydlardan foydalaniladi, undagi matnlardan foydalanish, ko'chirib olish, reja va asosiy tushunchalar bilan tanishish taklif etiladi. 2.2. Slaydlar «Power Point» tartibida namoyish va tushuntirish bilan mavzu bo'yicha asosiy nazariy va texnologik holatlar bayon etiladi. Aqliy - hujum usuli orqali muammoli vaziyatdan chiqish yo'llarini aniqlab oladi. Qiziqarli savollar beriladi. Mavzuning har bir jarayoni bo'yicha xulosalar qiladilar, asosiylariga e'tabor beriladi. Beriladigan ma'lumotlar konspektga qayd etiladi. Slayd materiallarni o‘qiydilar. Sxemalarni chizadilar (ko‘chiradilar). Tinglaydilar. Savollar beriladi. Asosiy tushuncha, atama va ta’riflar muxokama qilinadi. Konspekt yozadalar (ko‘chiradilar). 3-bosqich. Yakuniy 15 daqiqa 3.1. Mavzu yakunlanadi, berilgan va o‘tilgan materiallar kelgusida tinglovchilarning kasbiy faoliyatlarida ahamiyatga ega ekanligi, muhimligiga tinglovchilar e’tibori qaratiladi. 3.2. Dars moxiyati baholanadi. 3.3. Mustaqil ish va ochiq ma’ruzalar mavzulari belgilagadi, topshiriq beriladi va uni baholash mezonlari bilan tanishtiriladi. O‘zini – o‘zi, o‘zaro baxolash o‘tkaziladi. Savol beradilar. Topshiriqni (savollarni) yozadilar.

A T va EV M S va E  M.I. Ismailov, A.D. Raxmatov. Avtomatik tizimlarning va elektr qurilmalarning montaji, sozlash va ekspluatatsiyasi. II-qism. Toshkent-2009. 197 b.  Y usu p b ek o v N, v a b o s h q ala r . T exn o l o gik jar a yonl a rni n a zorat qilish va avtomatlashtirish. Toshkent-2011. 576 b.  R . T . G a zi e va. A vtom a ti k a as o slari v a ishl a b chiq a rish jarayonlarini avtomatlashtirish. Toshkent-2010. 144 b.  Internet. www. Poryadok sdachi ob’ekta v ekspluatatsiyu.• Foydalanish uchun adabiyotlar:

Rostlashning statik (P) qonuni. Kirish signali rostlanuvchi obyektdan o‘tish vaqtida deformatsiya va kechikishga duch keladi. Chiqish kattaligi kirish signaliga nisbatan amplituda bo‘yicha kamayib, faza bo‘yicha kechikadi. Bu hodisalarni bartaraf qilish maqsadida rostlanuvchi obyekt avtomat rostlagich bilan ta ’minlanadi. Rostlagich sozlanishining o‘zgarmas parametrlarida boshqaruvchi yoki rostlovchi ta’sir va rostlanuvchi kattalik o‘rtasidagi bog'lanish rostlash qonuni deyiladi. Avtomat rostlagichlar diskret-impulsli yoki uzluksiz harakatli bo‘ladi.

Uzluksiz harakatli avtomat rostlagichlarning kirish va chiqish kattaliklari o‘rtasida bir ma’noli funksional bog‘lanish mavjud. Odatda, uzluksiz harakatli qurilmalar alohida tipaviy texnologik ja rayonlarni rostlash uchun qo‘llaniladi. Rostlashning qisqacha „Р- rostlash “ deb ataluvchi statik (yoki mutanosib) qonuni quyidagi mutanosib tenglama orqali tavsiflanadi:

bu yerda: y(t) - rostlagichning chiqish signali (yoki ijro mexanizmi rostlovchi organining nisbiy siljishi); S - kuchaytirish koeffitsiyenti (uzatish koeffitsiyenti); x(t) - rostlanuvchi kattalikning berilgan qiymati. Manfiy ishora rostlovchi ta’sir rostlanuvchi kattalikning chetga chiqishini bartaraf etishini ko‘rsatadi. Ushbu qonunni amalga oshiruvchi qurilmalar statik yoki mutanosib rostlagichlar (qisqacha „Р- rostlagichlar“) deb ataladi.) ( ) ( t x S t y   

Kerak bo‘lgan tavsifni olish uchun kattaligi rostlanuvchi obyektning dinamik xususiyatlaridan aniqlanadigan S ni o‘zgartirish kerak. P- rostlagichning uzatish funksiyasi (14.1) ifodaga muvofiq quyidagicha bo‘ladi: 14.1-rasmda P- rostlagichning tavsiflari keltirilgan. Statik xarakteristikaning og‘ishi (14.1-rasm) rostlagichning uzatish koeffitsiyentiga bog‘liq. (14.1) S p x p y p W   ) ( ) ( ) (

14.1-rasm. P-rostlagichning tavsiflari: a - statik; b - amplituda-faza; с - faza-chastota; d -amplituda- faza; e - ning turlicha sozlanishida rostlash tizimining o‘tish jarayoni; f - rostlagichning yugurish egri chizig‘i.

Rostlanuvchi obyektlarning statik rostlagichlar bilan ta’minlanishi obyektlarning turli yuklarida rostlanuvchi kattaliklarning doimiy qiymatini ta’minlay olmaydi. Bunday avtomatik rostlash tizimlari statik xatoning mavjudligi bilan ta’riflanadi. Statik xato rostlagich sozlash parametrining aniq qiymatiga bog‘liq, qancha katta bo‘lsa, rostlashning statik xatosi shuncha kam bo‘ladi (14.1-rasm, d).

Rostlashning integral (I) qonuni. Bu qonun qisqacha I-rostlash deb ataladi va quyidagi tenglama orqali tavsiflanadi: Rostlashning ko‘rilayotgan qonuni quyidagi ma’noni bildiradi: rost lagich rostlanayotgan obyektga rostlanuvchi parametr u ning chetga chiqishiga mutanosib bo‘lgan tezlikda ta’sir ko‘rsatadi. (14.2) tenglamadagi manfiy ishora avtomat rostlagich ishlab chiqargan ta’sir rostlanuvchi obyektdagi chiqish parametrining chetga chiqishlarini yo‘qotishini ko‘rsatadi. Bu qonunga amal qiluvchi qurilmalar astatik yoki integral rostlagichlar, qisqacha I-rostlagichlar deyiladi. (14.2) ) ( ) ( p x p S p y  

Agar (14.2) ifodani integrallasak, rostlagichning integral shaklda yozilgan tenglamasiga ega bo‘lamiz: (14.3) tenglama astatik rostlagichlar integrallovchi bo‘g‘indan iborat ekanligi ko‘rinadi. Agar (14.2) ifodaga Laplas almashtirishini qo‘llasak, astatik rostlash funksiyasini topamiz: (14.3)   t dt t x S t y 0 ) ( ) ( p S p x p y p W   ) ( ) ( ) (

14.2- rasmda I - rostlagich xarakteristikalari keltiril- gan. Rostlagichning statik xarakteristikasi abssissalar o‘qiga parallel bo‘lgan to‘g‘ri chiziqdan iborat. 14.2- rasm b, c, d larda astatik rostlagichning AFX, FCHX va ACHX lari tasvirlangan. Agar P va I-rostlagichlarning faza- chastota xarakteristikalarini solishtirsak, 14.1-rasm, с va 14.2-rasm, d astatik 2 rostlagichning ilgarilash burchagi kichikroq bo‘lib, ga tengligini ko‘ramiz, 14.2- rasm, e da turli sozlanishiga ega bo‘lgan I - rostlagichli o‘tish jarayonlarining egri chiziqlari keltirilgan.

14.2-rasm. I-rostlagich xarakteristikalari: a - statik; b - amplituda-faza; с - faza-chastota; d - amplituda- chastota; e - ning turlicha sozlanishida rostlash tizimining o‘tish jarayoni; f - rostlagichning yugurish egri chizig'i.

14.2 - rasm, e da astatik rostlagichning sakrash- simon kirish ta’siriga ko‘rsatgan reaksiyasi tasvirlangan. Bunday rostlagichning xarakterli tomoni shuki, u rostlovchi organni chetga chiqishlar yo‘qolguncha siljitadi. Bu uning asosiy afzalligidir. Astatik rostlagichlarning kamchiligi - ularning faqat o‘z- o‘zidan to‘g‘rilanish obyektlari bilan turg‘un rostlash tizimini hosil qilishidadir.

3.Rostlashning mutanosib-integral (PI) qonuni. Rostlashning mutanosib-integral qonuni. Qisqacha PI-rostlash deyiladi va quyidagi tenglama orqali ifodalanadi: Bu qonunni amalga oshiruvchi qurilmalar proporsional-integral yoki izodromli rostlagichlar (qisqacha PI-rostlagich) deb ataladi. Tarkibiga PI-rostlagich kirgan tizimning talab qilingan tavsifi rostlagichning sozlash parametrlari va ni o‘zgartirish yo‘li bilan olinadi.

Rostlagichning tenglamasi o‘z ichiga statik va astatik tashkil etuvchilarni kiritadi va operatorli shaklda quyidagicha yoziladi: Bu ifodadan izodromli rostlagichning uzatish funksiyasi kelib chiqadi: PI- rostlagichning amplituda-faza tavsifi: (14.4) (14.5)

14.3-rasm. PI-rostlagich xarakteristikalari: a - amplituda-chastota; b - faza-chastota.

14.3 - rasmda ko‘rilayotgan rostlagichlar sinfining xarakteristikasi tasvirlangan. (14.5) tenglamadan quyidagi xulosa kelib chiqadi: ω = 0 bo‘lsa, ACHX= ∞, agar ω = ∞ bo‘lsa, ACHX= , (14.3-rasm, a). Agar ω = 0 bo‘lsa, rostlagichning FCHX si = , agar ω = ∞ bo‘lsa, FCHX=π bo‘ladi (14.3- rasm). Izodrom rostlagichning AFX si (14.3- rasm, d) kompleks tekislikdagi ordinatalar o‘qiga parallel mavhum o‘qdan masofada joylashgan to‘g‘ri chiziqdan iborat.

14.3-rasm. PI-rostlagich xarakteristikalari: d - va ning turlicha sozlanishida rostlash tizimining o‘tish jarayoni; f - rostlagichning yugurish egri chizig‘i.

Agar ω = 0 bo‘lsa, AFX= ∞ , agar ω = ∞ bo‘lsa, AFX = va AFX ning vektori π burchakka burilgan bo‘ladi. 14.3- rasm, e da PI- rostlagichli ART ning sozlanish parametrining turli qiymatida o‘tish jarayonlarining grafiklari keltirilgan. - rostlagichning kuchaytirish koeffitsiyenti, izodrom vaqti yoki ikkilanish vaqti, 1- egri chiziq, kuchlanish koeffitsiyenti katta va izodrom vaqti kam bo‘lgan rostlagichli tizimlar uchun xosdir.

14.3-rasm. PI-rostlagich xarakteristikalari: e - amplituda-faza.

Bu egri chiziq tizimning so‘nish darajasi kichik va rostlash vaqti kattaligini bildiradi. 2-egri chiziq ikkita sozlanish parametrlarining nisbati to‘g‘riligini bildiradi. Kuchaytirish koeffitsiyenti juda kichik va izodrom vaqti juda katta bo‘lganda, tizimning majburiy tebranishlariga 3-egri chiziq mos keladi. Bunda tizimning dinamik xatosi va rostlash jarayoni katta bo‘ladi.

4.Rostlashning mutanosib-integral-differensial (PID) qonuni. Rostlashning mutanosib-integral-differensial qonunida (qisqacha PID-rostlash) rostlagich kirish kattaligining o‘zgarishi bilan chiqish kattaligi o‘zgarishining orasidagi bog‘lanish quyidagi ko‘rinishga ega: (14.6)

Bu qonunni amalga oshiruvchi qurilmalar mutanosib-integral-differensial yoki darak beruvchi izodrom rostlagichlar (qisqacha PID- rostlagich) deyiladi. PID-rostlagichlar uchun rostlovchi ta’sirning qiymati rost-lanuvchi parametrning berilgan qiymatidan chetga chiqishiga, shu chetga chiqishning integrali va tezligiga mutanosibdir. (14.6) tenglama operator shaklida quyidagicha yoziladi:

Bu ifodadan PID- rostlagichlarning uzatish funksiyasi kelib chiqadi: (14.7) p ning o‘rniga jω ni qo‘ysak, PID-rostlagichlarining amplituda-faza xarakteristikasiga ega bo‘lamiz:

14.4- rasmda PID-rostlagichlarining xarakteristikalari keltirilgan. Rostlagichning ACHX si quyidagi tenglama bo‘yicha tuziladi: Bu xarakteristikaning ko‘rinishi 14.4- rasm, a da berilgan. 14.4- rasm, b da mutanosib-integral-differensial rostlagichning FCHX si ko‘rsatilgan. Bu quyidagi tenglamaga muvofiq tuziladi:

14.4- rasm. PID-rostlagichi xarakteristikasi: a - amplituda-chastota; b - faza-chastota; d - amplituda- faza; e - rostlash tizimidagi o‘tish jarayoni.

Darak beruvchi izodrom rostlagichlar boshqa rost- lagichlardan ilgarilash burchagining kattaligi bilan farq qiladi. Rostlagichning AFX si 14.4- rasm, с da keltirilgan PID- rostlagichli ART o‘tish jarayonining egri chizig‘i 14.4- rasm, d da tasvirlangan. Darak beruvchi izodrom rostlagichlar uchta sozlash parametriga ega; uzatish (kuchaytirish) koeffitsiyenti, izodrom vaqti va darak berish vaqti. Shu sozlash parametrlarini o‘zgatirish bilan rostlashning istalgan sifatiga erishiladi. PID- rostlagichlar rostlanuvchi kattalikning qoldiqli chetga chiqishiga yo‘l qo'yib bo‘lmaydigan va sezilarli kechikishga ega bo‘lgan inersion obyektlarda qo‘llanilganda o‘zini oqlaydi.

P va I -rostlagichlarning ( f, e) rostlash tizimidagi o‘tish jarayoni xarakteristikalari.

PI va PID -rostlagichlarning ( e , e) rostlash tizimidagi o‘tish jarayoni xarakteristikalari.

Bilaman Bilishni istayman Bilib oldim

Nazorat savollari: 1. Rostlashning statik (P) qonunining uzatish funksiyasi va rostlagichning xarakteristikalari haqida gapirib bering? 2. Rostlashning integral (I) qonunining uzatish funksiyasi va rostlagichning xarakteristikalari haqida gapirib bering? 3. Rostlashning mutanosib-integral (PI) qonunining uzatish funksiyasi va rostlagichning xarakteristikalari haqida gapirib bering? 4. Rostlashning mutanosib-integral-differensial (PID) qonunining uzatish funksiyasi va rostlagichning xarakteristikalari haqida gapirib bering?

E’TIBORLARINGIZ UCHUN RAHMAT !

O'xshashlar

Quyimolekulyar polietilenni yuqori oqaruvchanlik darajada olish usulini ishlab chiqish

Kaliy xlorid ishlab chiqarish texnologiyasida natriykarboksimetilsellyuloza eritmasi vositasida rudani boyitishning istiqbollari

Ikkilamchi energiya resurslarni utilizatsiyalash evazidan energiya iqtisodi

Shchit va boshqarish pultlarini montaj qilish

Energetika tarmog’i korxonalarini barqaror rivojlanishini ta’minlashning iqtisodiy mexanizmlari