logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Tarix
  4. Muhammad At-Taftazoniy risolasi

Muhammad At-Taftazoniy risolasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

27 KB
Ko'chirib olish
Muhammad At-Taftazoniy risolasi Samarqand universiteti fondlarida Amir Temur davrida yashab ijod etganallomalardan biri Muhammad ibn Umar Sa’d-ad-din at-Taftazoniyning bir risolasi saqlanmoqda. U taxminan Х VII asr o’rtalarida ko’chirilgan nusxadan iborat, arab tilida, inv. №823421 bo’lgan to’plamning 1-4-betlarida joylashgan . isola mulohazalarning mantiqan qat’iy va ketma-ket bayon qilingani bilan ajralib turadi, tushuntirishlarida chizmalardan va arabcha belgilashlardan (harflardan) keng foydalangan. Risola qadimgi yunon olimi Uqlidisning (Yevklidning) parallel to’g’ri chiziqlar (t.ch. lar) haqidagi mashhur postulatini isbotlashga bag’ishlangan. Taftazoniyning fikricha ikki t.ch. ni uchinchi t.ch. kesib o/tganida hosil bo’ladigan bir tomonli кесиб ўтганда ҳосил бўладиган бир томонли ichki (yoki tashqi) ikki burchak (b.) yig’indisi ikki to’g’ri burchakka (t.b. ga) teng bo’lsa, o’sha ikki t.ch. paralle bo’ladi. Haqiqatan, با va جد t.ch. larni طه t.ch. bir xil mayllik ( ل�يم qiyalik) ostida kessin ya’ni  هزا=  ز �جح bo’lsin ( 22- rasm).U holda  ازج+ زجح = 2 d (bunda d = 90 0 – to’g’ri burchak). Bundan  بزج =  زجح ya’ni اب ning دح ga parallel bo’lishi uchun ichki almashinuvchi bu rchaklarning tengligi kifoya qiladi. Bu o’rinda at-Taftazoniy qadimmgi yunon olimi Proklning (410-485 yillar) fikrini takrorlaganga o’xshaydi. Mulohazalarning tatbiqi maqsadda ikki masala qarlgan.. 1 - m a s a l a. ( 23 - rasm). ب t.ch. qa undan tashqarida joylashgan ج nuqta orqali parallel t.ch. o’tkazilsin. 2 – m a s a l a. ب va دح t.ch. kesmalarining parallel ekanidan foydalanib, Δ اجب ning ichki burchaklari yig’indisi topilsin.

O'xshashlar

Mir Said Ibn Muhammad Al-Jurjoniy risolasi
Muhammad Kalon Al-Muftiy Samarqandiyning (XVI asr) hisob ilmiga oid risolasi
Ali Qushchi hisob ilmi risolasi (o’quv qo’llanmasi)
Samarqand tarixi
Мухаммад пайгамбар ( Muhammad payg'ambar сав ) миссияси