Karamel mahsulotlari texnologiyasi - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Karamel mahsulotlari texnologiyasi

Yuklangan vaqt:

05.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

79.5 KB

Ko'chirib olish

Karamel mahsulotlari texnologiyasi Reja: 1. Karamel mahsulotlari texnologiyasi. 2. Konfet mahsulotlari texnologiyasi. 3. Karamel va konfetlarning sifat ko‘rsatkichlari.

Karamel mahsulotlari texnologiyasi Hozirgi zamon qandolat fabikalarida karamellarni ishlab chiqarish quyidagi texnologik jaryonlarni o‘z ichiga oladi: qand-patoka sharbatini tayyorlash, karamel massasini qaynatish, karamel nachinkasini tayyorlash, o‘ralmaydigan karamellarda karamel sirtiga ishlov berish, karamellarni o‘rash va joylash. Qand-patoka sharbati xom ashyodan 13-16 % namlik qolguncha tez qaynatish yo‘li bilan tayyorlanadi. Bu massani filtrlagandan so‘ng vakuum apparatlarda quruq modda miqdori 96-99 % ga yetguncha qaynatib pishiriladi. Sutli qobiqqa ega bo‘lgan karamellar tayyorlashda esa qand-patoka sharbati sut bilan quyultiriladi. Bunda qandlarning aminokislotalar bilan reaksiyaga borishi natijasida massa sut ta’mi va hidiga ega bo‘lib, rangi esa qo‘ng‘ir tus oladi. Ko‘pchilik hollarda sut zardobidan foydalanish ham maqsadga muvofiq hisoblanadi. So‘ngra saxarozaning kristallanishining oldini olish uchun karamel massasini 80-90 % gacha sovutish kerak. Keyin esa ana shu sovigan massaga rang beruvchi moddalar, kislotalar va essensiyalar qo‘shiladi. Tiniq karamel massali mahsulot olishda esa bir hil jinsli massa olish uchun ezib ishlanadi. Ko‘pchilik hollarda karamel massasi maxsus mashinalarda cho‘zib ishlanadi. Natijada, karamel massasida havo pufakchalar paydo bo‘lib, karamel massasi o‘zining tiniqligini yo‘qotib, mo‘rt xossaga ega bo‘ladi. Kapillyar-g‘ovak struktura karamel massasining gigroskopikligini oshiradi. Cho‘zib ishlangan karamel massasini cho‘zib ishlanmagan karamel massasiga qaraganda kristallanishga moyilligi ortiq bo‘ladi. Shundan so‘ngra tayyor bo‘lgan karamel massasiga shakl beriladi. Nachinkasiz karamellar olishda karamel massasini lenta qatlam qilib yoyib va jgut ko‘rinishida siqib chiqariladi. Keyin maxsus mashinalarda kesiladi. Nachinkali karamellar hosil qilishda esa karamel massasi naycha tarzida cho‘zilib, unga bosim ostida masalliq to‘ldiriladi va yuqorida aytib o‘tganimizdek kesish jarayoni o‘tkaziladi. So‘ngra karamel shaklining barqarorligini ta’minlash uchun sovutiladi.

Bu karamelni 350S gacha sovutganda u qattiq va mo‘rt konsistensiya hosil qiladi. Shakl berilgandan so‘ng karamelning turiga qarab uni sirtiga maxsus ishlov berishga yuboriladi yoinki ularda o‘rash va joylash jarayonlari o‘tkaziladi. Karamellarning sirtqi yuzasiga ishlov berish ularning tovarlik ko‘rinishini yaxshilash, saqlash muddatini uzaytirish va tayyor mahsulotning yopishib, namlanib qolishining oldini olish maqsadlarida o‘tkaziladi. Karamel yuzasiga ishlov berishning bir nechta turlari mavjud. Shulardan eng ko‘p tarqalgan usullardan biri karamel yuzasiga shakar yoki qand pudrasining kakao-talqoni bilan aralashmasini sepib ishlov berish hisoblanadi. Ko‘pchilik hollarda karamel yuzasi yaltiratiladi. Buning uchun karamel yuzasida mum, parafin va yog‘larning yupqa qatlamini hosil qilinadi. Karamel yuzasini sirlash ham eng ko‘p tarqalgan usullardan hisoblanadi. Bunda karamel yuzasi shokolad massasi bilan sirlanadi. Ba’zi bir karamellar ishlab chiqarishda esa ularning yuzasi issiq qand sharbati bilan ishlov beriladi. Buning natijasida hosil qilingan yubqa qatlam karamel massasini tezda namlanib qolishdan va boshqa ta’sirlardan saqlaydi. So‘ngra hosil bo‘lgan karamelga yaxshi ko‘rinish berish, ifloslanishdan saqlash va saqlashga bardoshliligini oshirish uchun ular maxsus o‘rash avtomatlarida etiketka va boshqa qog‘ozlarga o‘raladi. Karamellarning assortimenti va ularning tavsifi. Karamellarning assortimenti xilma-xildir. Karamellarning assortimentini karamel massasiga xilma-xil xushbo‘ylik, ta’m beruvchi moddalar qo‘shish, tayyor karamellarning yuzasini xilma-xil usullar bilan ishlov berish asosida ko‘paytirish mumkin. Retsepturasi va tayyorlash usuliga qarab karamellar obaki (nachinkasiz), nachinkali, yumshoq va vitaminlashtirilgan karamellarga bo‘linadi. Qog‘ozlarga o‘ralgan va o‘ralmaganligiga qarab karmellar o‘ralgan va o‘ralmagan karmellarga bo‘linadi. Karamellar tashqi yuzasiga ishlov berilishiga qarab yaltiratilgan karamel (yuzasi yog‘-mum qatlami bilan qoplanadi), yuzasiga issiq to‘yingan qand siropi

bilan ishlov berilgan (drajelangan), sirlangan karamel (yuzasi shokolad massasi bilan qoplangan), yuzasiga kakao-talqoni, qand talqoni sepilgan sepma karamellarga bo‘linadi. Karamel massasiga ishlov berish usuliga qarab cho‘zib ishlangan va cho‘zib ishlanmagan karamel massalaridan tayyorlangan karamellarga bo‘linadi. Nachinkasiz karamel. Bu karamellar faqat karamel massasidan tayyorlanadi. Ularning tarkibida qand moddasining miqdori 96 % ni tashkil etadi. Bu turdagi kara-mellarga xilma-xil shakldagi mayda va o‘ralmagan karamellar, ya’ni monpaselar kiradi. Qog‘ozga o‘ralgan nachinkasiz karamel ishlov berilishiga, rangiga, xushbo‘yligiga qarab «Barbaris», «Dyushes», «Teatralnaya», «Vzletnaya», «Myatnaya», «Zolotistaya» turlariga bo‘linadi. Turli hayvonlar, qushlar, baliqlar yoki buyimlar shaklidagi karamellar ham nachinkasiz karamellarning maxsus turlarini tashkil etadi. Nachinkali karamel. Nachinkali karamellar karamel massasidan va massa ichida joylashgan karamel nachinkasidan tashkil topgan bo‘ladi. Nachinkali karamellar juda xilma-xildir. Bunday karmellar qog‘ozga o‘ralgan va qog‘ozga o‘ralmagan holda savdoga chiqariladi. Mevali va rezavor-mevali nachinkali karamel. Bularga olma, nok, qora smorodina, o‘rik, apelsin, viktoriya, meva-rezavor meva buketi, olxo‘ri, punshevaya va boshqa karamellar kiradi. Bu turdagi karamellar qaysi meva nomi bilan atalsa, shu nomdagi meva-rezavor mevaning rangi, hidi va mazzasini beradi. Asal nachinkali karamel. Bularga Pchelka, Zolotoy uley, Medovaya podushechka kabi karamellar kiradi. Bu karamellar hidi va ta’mi bo‘yicha boshqa karamellardan farq qilib, yaqqol asal hidi va ta’mini beradi. Likerli nachinkali karamel. Bu turdagi karamellarga Likernaya, Zubrovka, Arktika, Aromatnaya, Vishneviy liker, Apelsinli liker kabi karamellar kiradi. Sutli nachinkali karamel. Bu turdagi karamellarga Xokkey, Molochnaya, Kashtan, Qaymoqli qulupnay, Kofeynaya, Populyarnaya kabi karamellar kiradi. Bu turdagi karamellarda sut va sut mahsulotlarning hidi va ta’mi sezilib turadi.

Pomada nachinkali karamel. Bu turdagi karamellarga Pomadnaya, Bom-bom, Mechta, Zolotoy petushok, Limonnaya, Apelsinovaya kabi karamellar kiradi. Pomada nachinkasi saxarozaning mayda kristallaridan tashkil topgan nafis massa bo‘lib, og‘izda tezda erib ketadi. Marsipan nachinkali karamel. Bu nachinkali karamellarga Utro, Fantaziya, Marsipan, Orexovaya, Fistashkovaya, Krasniy sport karamellari kiradi. Marsipan nachinkasi qovurilmagan yong‘oq mag‘izlarini shakar upasi va yog‘lar bilan qorishtirilib, ezish natijasida olinadi. Bu nachinka yumshoq moysimon konsistensiyasiga ega bo‘lib, yong‘oq ta’mi yaqqol sezilib turadi. Yong‘oq nachinkali karamel. Bu nachinkali karamellarga Baykal, Rachki, Kashtan kabi karamellar kiradi. Yong‘oq nachinkasi qovurilgan yong‘oq va kunjut urug‘larini shakar upasi bilan qorishtirib, ezish natijasida olinadi. Bu nachinka yumshoq, moysimon konsistetsiyaga ega bo‘lib, qovurilgan yong‘oqning ta’mi sezilib turadi. Shokoladli-yong‘oqli nachinkali karamel. Bu nachinkali karamellarga BonBon, Sibir, Dubok, Shokoladnaya, Burevestnik kabi karamellari kiradi. Bu nachinka yong‘oq, kakao dukkagi va 10 % kakao moyini shakar upasi bilan maydalab, ezish natijasida olinadi. Bu nachinkali karamellar yuqori ozuqaviy qiymatga ega bo‘ladi. Ko‘pirtirib pishitilgan nachinkali karamel. Bu nachinkali karamellarga Krasniy mak, Lakomka, Ulibka, Yantar kabi karamellarni kiritish mumkin. Bu nachinka yaxshi qaynatilgan shakar-shinni sharbatini tuxum oqi yoki ko‘pik hosil qiladigan boshqa moddalar bilan qo‘shib, ko‘pirtirib pishitishdan oldin meva bo‘tqasiga sut, spirtli xushbo‘y essensiyalar qo‘shiladi. Konfet mahsulotlari texnologiyasi. Konfet mahsulotlariga konfetlar, iris va drajelar (yumaloq konfetlar) kiradi. Konfetlar konfet masallig‘idan tayyorlanadi. Ular karamellardan konsistensiyasining yumshoqligi, chiroyli bezatilganligi, yuqori ozuqaviy qiymatga egaligi bilan ajralib turadi va ko‘pincha mayda kristall tuzilishda bo‘ladi.

Konfetlar qanday masalliqdan (konfet massasi) tayyorlanishiga, konfet korpusiga ishlov berilishiga qarab guruhlanadi. Masalliqning turiga qarab konfetlar pomadali, mevali, sutli, likerli, yong‘oqli, marsipanli, kremli, kuvlangan konfetlar bo‘lishi mumkin. Konfet korpusiga ishlov berilishiga qarab konfetlar sirlangan va sirlanmagan konfetlarga bo‘linadi. Konfet massasiga shakl berilishiga qarab esa konfetlar qoliplarga quyish, surkash, presslash yo‘llari bilan ishlab chiqarilgan bo‘lishi mumkin. Tashqi bezagi bo‘yicha konfetlar etiketka qog‘ozlariga o‘ralgan, o‘ralmagan (ochiq), bezak berilgan karobkalarga joylangan holda ishlab chiqariladi. Quyida konfet ishlab chiqariladigan asosiy konfet massalari haqida ma’lumotlar keltiriladi. Pomadali konfet massasi. Pomada massasi sharbat bilan o‘ralgan mayda qand kristallaridan tashkil topgan bo‘ladi. Shu sababli u yumshoq plastik konsistensiyaga ega bo‘lib, og‘izda qand kristallari sezilmagan holda erib ketadi. Pomada massasining sifati asosan qand kristallari o‘lchamlari va undagi suyuq va quyuq fazalarning nisbati bilan baholanadi. Qand kristallari qancha kichik va ular bir hil o‘lchamda bo‘lsa, pomadaning sifati shuncha yuqori bo‘ladi. Ko‘pincha pomada massasidagi qand kristallari butunlay bir hil bo‘lmasdan, ular bir-biridan ma’lum darajada farq qiladi. Pomada massasi shakardan unga patoka (shakarning 15-20 % miqdorida) yoki unga patoka yordamida invert qandi qo‘shib tayyorlanadi. shakar suvda eritilib, patoka qo‘shiladi va sharbat namlik 10-15 % ga yetguncha qaynatiladi. Bu sharbat qaynash temperaturasida to‘yingan eritma, sovutilganda esa o‘ta to‘yingan eritma hisoblanadi. Pomada olishning uzluksiz usulida sharbat tezlik bilan 35-400S gacha sovutiladi va kuvlanadi. Bunda pomada massasiga mayda havo pufakchalari qo‘shiladi va natijada mayda qand qristallari hosil bo‘ladi. Sovutilgan siropga qancha tez va kuchli darajada kuvlab ishlov berilsa shunda mayda qand kristallari hosil bo‘ladi. Kuvlash maxsus pomada kuvlash mashinalarida olib boriladi. Kuvlangandan keyin sovutilgan pomada massasi qizdiriladi va unga kakaokukuni, rang beruvchi moddalar, kislotalar va meva essensiyalari qo‘shiladi.

Qizdirilganda pomada massasi suyuq holatga o‘tadi, chunki qand kristallari kam miqdorda bo‘lada sharbatda eriydi va pomada massasining yopishqoqligi ham pasayadi. Likerli konfet massasi. Bu massani olish uchun qand patoka sharbatini spirt, kon’yak yoki portveyn qo‘shib qaynatib quyultirish yo‘li bilan olinadi, unda mayda qand kristallaridan iborat qobiq ichida suyuq liker massasi bo‘ladi. Bunday konfet massasidan tashkil topgan konfetlar saqlashga bardoshli emas, chunki 15-25 kun ichida konfet korpusi kristallashadi va tezda quriydi. Yong‘oq (pralin) konfet massasi. Bunday konfet massalari qovurib maydalangan yong‘oq mag‘izlarini qand yoki boshqa moddalar qo‘shib yaxshilab ezib, aralashtirish yo‘li bilan tayyorlanadi. Bu konfetlarda yong‘oq miqdori 21-30 % ni tashkil etadi. Bu tur konfetlarga Belochka, Charodeyka, Kolobok, Nuka otnimi, salyut, Qoraqum, Tik-tak va boshqa konfet turlarini kiritish mumkin. Marsipan konfet massasi. Bu konfet massasi qirg‘ichdan o‘tkazilgan yong‘oqqa qand talqoni, shinni yoki qand-shinni aralashtirib, maza beradigan moddalar qo‘shib tayyorlanadi. El’brus, Trio, Tropicheskiye, Aliye parusa kabi konfet turlari shu guruhga mansub hisoblanadi. Grilyaj konfet massasi. Bu tur konfet massasi eritilgan shakarga maydalangan yong‘oq mag‘izi yoki moyli o‘rug‘lar qo‘shish yo‘li bilan olinadigan qattiq konfetga va qaynatib quyultirilgan meva massasiga maydalangan yong‘oq qo‘shib olinadigan yumshoq konfetga bo‘linadi. Krem konfet massasi. Bu tur konfetlar shokolad massasini, shokolad-yong‘oq massani yoki pomadka massani yog‘lar (sariyog‘ yoki kakos yog‘i) va xushbo‘y qo‘shimchalar (vino. vanilin, yong‘oq) birga kuvlab yoki ezg‘ilab ishlab chiqariladi. Jeleli konfet massasi. Bu konfet massasi marmeladga o‘xshash konsistensiyaga ega bo‘ladi. Bu konfet massasi qand-patoka sharbatiga jele beruvchi moddalar – agar, agaroid, pektin moddalari qo‘shib qaynatib quyultirish yo‘li bilan olinadi.

Kuvlama konfet massasi. Bu konfet massasi qand talqoni va shinnisi, tuxum oqi bilan birga ho‘l meva pyuresi, sut, sariyog‘, yong‘oq, vino va boshqa ta’m beruvchi moddalar qo‘shib kuvlash yo‘li bilan tayyorlanadi. Sutli konfet massasi. Bu konfet massasi qand, shinni va sutni yong‘oq yoki ho‘l meva-rezavor meva pyuresi, sariyog‘ va boshqa moddalar qo‘shib qaynatib quyultirish yo‘li bilan olinadi. Biz yuqorida konfet massalarining asosiy turlari haqida ma’lumot berdik. Konfetlar ishlab chiqarish uchun ana shu massalardan avvalo konfet korpusi tayyorlanadi. Konfet korpusi quyma, surtma va maxsus matritsalardan presslab o‘tkazish usullari yordami bilan hosil qilinadi. So‘ngra esa sirlangan konfetlar olish uchun yuqoridagi usullardan biri yordamida hosil qilingan konfet korpusi sirlanadi. Konfetlarni sirlashdan maqsad konfet korpusini qurishdan, namlanishdan saqlash, ularga yaxshi ta’m va ko‘rinish berishdan iboratdir. Qanday massa bilan sirlanganligiga qarab konfetlar shokolad, yog‘dor va pomadali massa bilan sirlangan konfetlarga bo‘linadi. Shokolad bilan sirlangan konfetlar yuqori ozuqaviy qiymatga ega ekanligi va saqlashga bardoshli ekanligi bilan tavsiflanadi. Bundan konfetlar konfet korpusi va butunlay yoki qisman sirlangan qismlardan tashkil topgan bo‘ladi. Sirlash uchun qo‘llaniladigan shokolad massasi tarkibida kakao moyining miqdori 33 foizdan kam bo‘lmasligi kerak. Sirlash uchun qo‘llaniladigan shokolad massasi tarkibida bo‘ladigan kakao-moyining faqatgina 5 % ini qandolatchilikda qo‘llaniladigan yog‘ bilan almashtirishga ruxsat etiladi. Yuqorida aytganimizdek konfetlarni yog‘lar bilan ham sirlash mumkin. Lekin, bunday konfetlar ta’mi va ozuqaviy qiymati bo‘yicha shokolad bilan sirlangan konfetlardan past turadi va shokoladli konfetlarning o‘rnini bosa olmaydi. Sirlash uchun qo‘llaniladigan yog‘ massasi tayyorlashda qandolatchilikda qo‘llaniladigan yoki gidrogenizatsiya qilingan yog‘lar kakao-kukuni, soya uni, maydalangan yong‘oq va boshqa xom ashyolardan foydalaniladi.

Konfetlarni sirlash uchun pomadali massa tayyorlashda esa qandli va sirtli pomadalardan foydalaniladi. Ularning namligi 10-12 % ni, qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand miqdori esa 8-10 % ni tashkil etadi. Shuningdek, konfetlar sirlanmagan holda ham ishlab chiqariladi. Bunday konfetlar faqatgina konfet massasidan tayyorlangan korpusdan tashkil topgan bo‘ladi. Sirlanmagan konfetlar ta’m ko‘rsatkichlari va ozuqaviy qiymati bo‘yicha sirlangan koyenfetlardan birmuncha past turadi. Draje - kichik o‘lchamli, yumaloq shaklli, korpus ustida bulama qobig‘i bor konfet mahsuloti hisoblanadi. Drajelar ikki qismdan - korpusdan va bulama qobiqdan iboratdir. Draje korpusi turli konfet va karamel masalliqlaridan tayyorlanadi. Ba’zan draje korpusi sifatida yong‘oq mag‘izi, quruq mevalar, rezavorlar va hokazolar ishlatilishi mumkin. Tashqi bulama qatlamining tarkibiga qarab drajelar shakarli, shokoladli bo‘ladi. Drajelarni tayyorlash quyidagi jarayonlarni o‘z ichiga oladi: korpusni tayyorlash, bulama bilan qoplash, yaltiratish, qadoqlash va joylash. Drajelarni yaltiratish uchun mum, parafin, o‘simlik yog‘idan tashkil topgan aralashma ishlatiladi. Bu jarayon ham maxsus barabanlarda yoki gorizontal joylashtirilgan qozonlarda olib boriladi. Yaltiroqlik beruvchi bu qatlam drajelarni namlikdan saqlab, ularning bir-biri bilan yopishib qolmasligini ta’minlaydi. Draje korpusining qanday masalliqdan tayyorlanganligiga qarab ular qandli, pomadali, likerli, yong‘oqli, marsipanli, rezavor mevali bo‘ladi. Qandli draje (korpusi yo‘q) shakarning yirik kristallariga qand talqonni dumalatib qoplash yo‘li bilan tayyorlanadi. Uning Yunost, Bodrost, Detskoye, Limon, Svetnoy goroshok va boshqa turlari mavjud. Ho‘l meva-rezavor meva korpusli drajelarning korpusi quritilgan meva va rezavor mevalardan, spirtlardan rezavor mevalardan, sukatlardan iborat bo‘ladi. Shokoladdagi mayiz, olxo‘ri, shokoladdagi rezavor meva, shokoladdagi ryabina, shokoladdagi limon, apelsin bo‘lakchalari shu toifa drajelariga kiradi. Mag‘izli draje – bu drajening korpusi qand yoki shokolad qobiqli qovurilgan mag‘izdan (yeryong‘oq va boshqa yong‘oqlar mag‘zidan) iborat.

Marsipanli draje – korpusi yong‘oqning yoki moyli, donli, dukkakli o‘simliklar donining qovurilmay qirg‘ichdan o‘tkazib, shakar yoki issiq sharbat solib, ta’m beradigan moddalar qo‘shlgan mag‘izdan iborat bo‘ladi. Karamelli draje korpusi esa turli qo‘shimchalar solib, qaynatib quyultirilgan shakar patoka sharbatidan tayyorlanadi. Bu tur drajelarga Zolotoy oreshek, fruktovoye, Sliva, Yubileynoye va boshqa nomdagi drajelarni kiritish mumkin. Drajening ta’mi va xushbo‘yligi aniq sezilib turadigan begona hid va ta’mlarsiz bo‘lishi kerak. tarkibida yog‘ bor drajeda yog‘simon, taxir bo‘lmasligi kerak. Drajening tashqi ko‘rinishi o‘ziga xos, sirtida oqargan, shikastlangan joylari bo‘lmasligi kerak. Yaltiratilgan drajening yuzasi silliq, yaltiroq bo‘lishi kerak. Ularning rangi bir tekis, aniq ravshan ko‘rinishli, dog‘larsiz bo‘lishi kerak. Drajening namligi 0, 34 % dan (qandli drajeda) 9 % gachani (harxil turlarida) tashkil etadi. Sukatli, spirtlangan rezavor mevali va spirtlangan mevali drajelarda namlik 21 % dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Drajening bulama qobig‘ida qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand moddasining miqdori 4 % dan ortiq bo‘lmasligi standartlarda ko‘rsatib o‘tilgan. Irislar amorf yoki mayda kristalli iris massasidan tayyorlangan sutli konfetlarning bir turi hisoblanadi. Iris masalliqlari shakar-patoka sharbatiga sut, yog‘lar, ta’m va xushbo‘ylantiruvchi moddalar qo‘shib qaynatibquyultirilib olinadi. Sut o‘rniga ba’zan oqsilga boy yong‘oq mag‘zi, kunjut, soya, yeryong‘oqlar ham qo‘shilishi mumkin. Iris tayyorlashda retsepturaga muvofiq tayyorlangan xom ashyoni vakuum-apparatda qaynatib quyultirib iris massasi hosil qilinadi. So‘ngra bu massani 40-500S gacha sovutiladi, xushbuylantiriladi, maxsus mashinalarda cho‘ziladi va kvadrat, to‘g‘ri to‘rtburchak, rombcha qilib qirqiladida keyin o‘raladi. Irisning assortimenti uning ozuqaviy qiymati, ta’m ko‘rsatkichlari, strukturasi, shakli va tashqi ko‘rinishiga qarab har xil bo‘ladi. Tuzilishi va konsistensiyasi qandayligiga qarab iris uch hil bo‘ladi. Karamelsimon iris-bu qaynatib qattiq qattiq quyultrilgan, tuzilishi amorf bo‘ladi. Uning shakli kvadrat, namligi esa 6 % bo‘ladi.

Yarim qattiq iris – bu qaynatib kam quyultirilgan, namligi 9 %, yopishqoq, amorf tuzilishli irisdir. Masalan, Kis-kis, Ledokol, SHelkunchik, Abrikosoviy, Ladoga irislari shular jumlasiga kiradi. Yumshatilgan iris qaynab turgan vaqtda iris massasi bilan jelatinni aralashtirib turish yo‘li bilan olinadi, natijada qand kristallari bir tekis taqsimlangan, namligi 6- 9 % amorf tuzilishli iris hosil bo‘ladi. Karamel va konfetlarning sifat ko‘rsatkichlari. Konfetlarning sifat ekspertizasi davlat standartlarida ko‘rsatilgan uslublar orqali organoleptik, fizik-kimyoviy, mikrobiologik ko‘rsatkichlarini aniqlash asosida o‘tkaziladi. Organoleptik ko‘rsatkichlarini tekshirish GOST 5897-90. «Konditer mahsuloti. Sifatini organoleptik usul bilan aniqlash» deb yuritiladigan davlat standarti talabi asosida olib boriladi. Standart talabi bo‘yicha konfetlarning organoleptik ko‘rsatkichlariga shakli, yuzasinng holati, strukturasi, ta’mi va hidi kabi ko‘rsatkichlari kiradi. Konfetlarning shakli to‘g‘ri, shu konfet turiga mos, deformatsiya uchragan joylari bo‘lmasligi kerak. Sirlanmagan konfetlarning yuzasi quruq, toza, yopishqoq bo‘lmasligi kerak. Pomadali konfetlarda oqargan dog‘lari, kristallashib qolgan joylari ham bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Sirlangan konfetlarning yuzasi silliq, yaltiroq, sirlari bir tekis, shikastlangan joylari bo‘lmasligi kerak. Kuvlangan, jeleli korpusli konfetlarning qobig‘ida konfet massasi ko‘rinib qolmagan darajada yorilgan joylari bo‘lishiga yo‘l qo‘yiladi. Konfet turi qandayligiga qarab korpusining konsistensiyasi har xil bo‘lishi mumkin. Masalan, pomadadagi konfetlarda massa og‘izda tez eriydigan, mayda kristalli, kremlarda yumshoq, yong‘oqligida yog‘liroq, kuvlanganida ko‘pchigan, yengil bo‘ladi.

Konfetlarning ta’mi va hidi esa shirin, yoqimli, o‘ziga xos, begona hidlarsiz va ta’mlarsiz bo‘lishi kerak. Konfetlarda standart talabi bo‘yicha suv, qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand va yog‘ miqdori aniqlanadi (1-jadval). 1-jadval Konfetlarning fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlari Конфет корпуси номи ва конфет начинкаси Кўрсаткичларнинг номи ва меъёрлари Сув миқдори, %, кўп бўлмаслиги керак Умумий қанд миқдори, %, кўп бўлмаслиги керак Ёғ миқдори, %, кўп бўлмаслиги керак Қайтарувчанлик хусусиятига эга бўлган қанд миқдори, %, кўп бўлмаслиги керак Помадали ва сутли конфет корпуси 19,0 - - - Мевали, желели, желе- мевали 16,0 - - - Марципанли 16,0 75,0 - - Ёнғоқ (пралин) конфет корпуси 4,0 65,0 21,0 - Кувланган корпус массаси 25,0 - - - Крем конфет массаси 19,0 - - - Гриллен конфет массаси 6,0 - - - Мева-гриляж конфет массаси 25,0 - - 60 Цукат ва қуруқ мевалардан ташкил топган конфет корпуси 30,0 - - - Қандолатчилик ёғлари асосида олинган конфет 5,0 - - - корпуси

Konfetlarning namligi korpusining turiga qarab 2 % dan 28 % gacha bo‘ladi. Kremli va yong‘oqli konfet massalarida namlik eng kam (2-4%), mevali, likerli, kuvlangan konfet massalarida esa namlik eng yuqori (22-28%) miqdorda bo‘ladi. Konfetlarda qand miqdori ham o‘zgaruvchan bo‘lib, 9 % dan to 40 % gacha miqdorda bo‘ladi. Konfet massasida qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand miqdori 60% dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Sirlangan konfetlarda qoplamasining miqdori 22 % dan kam bo‘lmasligi standartlarda ko‘rsatib o‘tilgan. Draje. Kichik o‘lchamli, yumaloq shaklli, korpus ustida bulama qobig‘i bor konfet mahsuloti hisoblanadi. Drajelar ikki qismdan – korpusdan va bulama qobiqdan iboratdir. Draje korpusi turli konfet va karamel masalliqlaridan tayyorlanadi. Ba’zan draje korpusi sifatida yong‘oq mag‘izi, quruq mevalar, rezavorlar va hokazolar ishlatilishi mumkin. Drajelarning sifati GOST 7060-69 standarti talabiga javob berishi kerak. Bu standart talabi bo‘yicha drajening ta’mi va xushbo‘yligi aniq sezilib turadigan begona hid va ta’mlarsiz bo‘lishi kerak. Tarkibida yog‘ bor draje ta’mi taxir bo‘lmasligi, tashqi ko‘rinishi o‘ziga xos, sirtida oqargan, shikastlangan joylari bo‘lmasligi kerak. Yaltiratilgan drajening yuzasi silliq, yaltiroq bo‘lishi kerak. Ularning rangi bir tekis, aniq ravshan ko‘rinishli, dog‘larsiz bo‘lishi kerakligi talab qilinadi. Drajening namligi 0,34% dan (qandli drajeda) 9% gachani (har xil turlarida) tashkil etadi. Sukatli, sirlangan rezavor mevali va sirlangan mevali drajelarda namlik 21% dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Drajening bulama qobig‘ida qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand moddasining miqdori 4% dan ortiq bo‘lmasligi standartlarda ko‘rsatib o‘tilgan. Drajelarda nordonlik ham muhim ko‘rsatkichlardan hisoblanadi. Standart talabi bo‘yicha drajelarning ko‘p turlarida nordonlik 40 dan kam bo‘lmasligi kerak. Ularda 10% li xlorid kislota eritmasida erimaydigan kul moddasining miqdori esa 0,1% dan ortiq bo‘lmasligi qayd etilgan. Iris. Iris amorf yoki mayda kristalli iris massasidan tayyorlangan sutli konfetlarning bir turi hisoblanadi. Iris masalliqlari shakar – patoka sharbatiga sut,

yog‘lar, ta’m va xushbo‘ylantiruvchi moddalar qo‘shib qaynatibquyultirilib olinadi. Sut o‘rniga ba’zan oqsilga boy yong‘oq mag‘zi, kunjut, soya, yeryong‘oqlar ham qo‘shilishi mumkin. Iris tayyorlashda retsepturaga muvofiq tayyorlangan xom ashyoni vakuum-apparatda qaynatib- quyultirib iris massasi hosil qilinadi. So‘ngra bu massani 40-500S gacha sovutiladi, xushbo‘ylantiriladi, maxsus mashinalarda cho‘ziladi va kvadrat, to‘g‘ri to‘rtburchak, rombcha qilib qirqiladida, keyin o‘raladi. Irisning assortimenti uning ozuqaviy qiymati, ta’m ko‘rsatkichlari, strukturasi, shakli va tashqi ko‘rinishiga qarab har xil bo‘ladi. Irislarning sifati ham ularning organoleptik va fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlari asosida GOST 6478-69 standartiga binoan aniqlanadi. Irisning yuzasi quruq, yorilmagan, yopishmaydigan, rasmlari aniq bo‘lishi kerak. Ularning rangi turiga qarab och-jigar rangdan to to‘q-jigar ranggacha bo‘ladi. Shakli to‘g‘ri, kesimi tekis, burchaklari sinmagan va qirralari ezilmagan, rasmi aniq bo‘lishi kerak. Ularning ta’mi va hidi o‘ziga xos, begona hid va ta’mlarsiz bo‘lishi kerak. Irislar sifatini baholashda ham ularning fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlariga alohida e’tibor beriladi. Ularning asosiy fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlaridan biri suv miqdori hisoblanadi. Irislarda suv miqdori ularning turiga qarab 6-9% dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Hamma qandli qandolat mahsulotlaridagi kabi irislarda ham qaytaruvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan qand miqdori eng muhim ko‘rsatkich hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich irislarda 17% dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Irislarda yog‘ miqdori ham me’yorlashtirilgan ko‘rsatkichga kiradi. Yog‘ miqdori irislarda 4-8% dan kam bo‘lmasligi standartda ko‘rsatib qo‘yilgan. Irislarda standart talabi bo‘yicha 10% li xlorid kislotasida erimaydigan kul miqdori 0,1% dan, mis tuzlari esa 1 kg mahsulotda 12 mg dan ortiq bo‘lmasligi kerak.

Adabiyotlar: 1. O’zlem Tokuso’g’lu. Barry G. Swanson. «Inproving Food Quality with Novel Food Processing Technogies». Edited by.Taylor end Francis Group. 2015. p. 485. 2. Food and raw materials. Kemeraovo institute of food science and texnology. 2015, p. 145. 3. Vasiyev M.G‘., Dadayev Q.O. va boshqalar. Oziq-ovqat texnologiyasi asoslari. –T.: “Voris-Nashriyot”, 2012. - 400 b. 4. 4.Yo’ldoshev N., Kadirxodjayeva N. Ishlab chiqarish tehnologiyalari. Darslik. 2014yil. - 350 bet. 5. Adizov R.T., G‘afforov A.X. Xusenov S.Y. Donni tozalash va maydalash texnologiyasi. –T.:” TURON-IQBOL” nashriyoti, 2006. -184 b. 6. Amonova Z.M. Sut va sut mahsulotlari texnologiyasi. –T.: Cho‘lpon, 2004. 132 b. 7. Boboyev S.D., Adizov R.T., Ergasheva X.B. Omixta yem ishlab chiqarish. -T.: O‘zbekiston, 2003. -280 b.

O'xshashlar

Makaron mahsulotlari texnologiyasi

Unli qandolat mahsulotlari texnologiyasi

Achitilgan sut mahsulotlari texnologiyasi

Kolbasa va kolbasa mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi

Non texnologiyasi