Махсус мосламаларни лойиҳалаш услубияти - Mashinasozlik - Referatlar

Махсус мосламаларни лойиҳалаш услубияти

Yuklangan vaqt:

13.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

271.5 KB

Ko'chirib olish

Махсус мосламаларни лойиҳалаш услубияти Режа: 1. Мосламаларни лойиҳалаш босқичлари 2. Мосламаларни лойиҳалаш кетма - кетлиги 3. Мосламаларни конструкциясини чизиш кетма-кетлиги 4. Куч схемасини тузиш

Мосламаларни лойиҳалаш босқичлари Махсус технологик мосламаларни 2 та асосий босқичда лойиҳаланади: 1) мосламани лойиҳалаш; 2) мосламани конструкциялаш. Биринчи босқичда мосламани алохида элементлари танланади, асосий параметрлари ҳисобланади ва асосланади. Бўлиши мумкин бўлган конструкциялар вариантлари техник ва иқтисодий жиҳатдан тахлил қилинади. Иккинчи босқичда танланган элементлар асосида мосламани умумий кўриниши ва оргинал деталлари ишчи чизмалари ишлаб чиқилади. Лойиҳалашни тўғри ва сифатли бажарилиши учун конструктор қуйидаги бошланғич маълумотларга эга бўлиши керак. 1. Заготовка ва тайёр детални барча техник талаблари билан ишчи чизмаси. Бу билан детал хақида тўлиқ маълумотга эга бўлади. 2. Бажариладиган ва илгариги амаллар эскизлари. Улардан детални базалаштириш ва маҳкамлаш схемалари, хамда қайси юзаларга ишлов берилган қайси юзаларга ишлов берилмаганлиги аниқланади. 3. Асосий ва ёрдамчи вақтлар сарфи, кесиш маромлари, ишлатиладиган Дастгоҳ ва асбоблар, амаллар таркиби хақидаги маълумотлар технологик жараён картасидан олинади. 4. Амал унумдорлиги берилмаган ҳолда, деталларни тайёрлаш миқдори зарур бўлади. 5. Дастгоҳ мосламаларини деталлари қисмлари бўйича давлат стандартлари, қўлланилаётган мосламалар конструкциялари албомлари, Дастгоҳ столини ўрнатиш юзалари хақидаги маълумотлар. Бошланғич маълумотларни чуқур тахлил асосида конструктор мосламани янада мақбулроқ конструкциясини, технолог билан келишилган ҳолда технологик жараёнга тегишли ўзгартириш киритилиши мумкин. Лойиҳаланаётган мослама конструкциясини, алохида элементларини танлаш ва умумий кампоновкани аниқлашда қуйидаги талабларга риоя қилиниши керак.

1. Мослама талаб этилган аниқликни таъминланиши ( детални мосламадан ҳолатини аниқловчи элементларни аниқлаш , танани бикрлиги , маҳкамлаш ишончлилигини таъминлаган ҳолда ) керак . 2. Мослама талаб этилган унумдорликни таъминлаши (кўп ўринли мосламалар, тез ишловчи маҳкамлаш механизмлар қўллаш билан) керак. 3. Мослама иқтисодий самара (мосламани лойиҳалаш, тайёрлаш ва қўллаш бўйича сарф ҳаражатлар, бажарилаётган амал таннархини камайтириш ҳисобга қўлланиши) зарур. Фақатгина мослама ишчини оғир қўл меҳнатидан озод қилса бундай талаб қўйилмаслиги мумкин. 4. Мослама таъмирлашга қулай қилиб конструкцияланади. 5. Мослама эксплуатацияга қулай (осон, ўрнатилиши ва олиниши, бошқарув элементларини қулайлиги) бўлиши зарур. 6. Мослама ишчини мехнатини енгиллаштириш керак. 7. Мослама техник хавсизликни таъминлаши зарур. Мосламаларни лойиҳалаш кетма-кетлиги Мосламани конструкциялаш кетма-кетлиги: 1. Детални базавий юзалари тозалиги ва аниқлиги, базалаштириш схемасига асосан ўрнатиш элементларни сони ўлчамлари ва кўриниши аниқланади. Сўнгра ўрнатиш хатолиги ҳисобланади . 2. Талаб этилган унумдорликка асосан мослама кўриниши (бир ёки кўп ўринли; бир ёки кўп позицияли) аниқланади. 3. Берилган кесиш маромига ва деталга таъсир этувчи кучлар ва уларни йўналишларига асосан маҳкамлаш кучлари аниқланади. Маҳкамлаш хатолиги ҳисоблаб чиқилади. 4. Маҳкамлаш кучи ва уни қуйилиш нуқтасига асосан маҳкамлаш механизми кўриниши аниқланади ва уни асосий конструктив ўлчамлари керакли маҳкамлаш кучи ҳисобланади.

5. Маҳкамалш кучи ва заготовкани ўрнатиш, олиш вақти асосида куч юритмаси кўриниши аниқланади ва асосий параметрлари ҳисобланади. Стандартлардан ўлчамлари аниқланади. 6. Кесиш асбобини йўналтирувчи элементлар кўринишлари ва ўлчамлари аниқланади. 7. Зарурий ёрдамчи элементлар конструкциялари, ўлчамлари ва уларни жойлашиши аниқланади. 8. Мосламани умумий кўриниши ишлаб чиқилади ва уларни зарурий ўлчамлари аниқланади. 9. Мосламани юкланган ва ҳаракатланувчи қисмлари мустахкамликка ва ейилишга ҳисобланади. 10. Ишлаб чиқилган мосламани иқтисодий нуқтаи назардан мақбуллиги ҳисобланади. Мосламаларни конструкциясини чизиш кетма-кетлиги Мосламани умумий кўринишини алохида элементларни бирин- кетин маълум кетма-кетликда чизиш билан ишлаб чиқилади. 1. Ишлов бериладиган детал чизмаси учта (баъзан 2 та) проекцияда (кўринмас узиқ-узиқ чизиқларда) бир биридан маълум масофада (мослама проекциялари жойлашадиган қилиб) чизилади. 2. Чизмада кесиш асбобини йўналтирувчи элементлари (кондуктор втулкалари керакли жойда, оралиқда) чизилади. 3. Мослама ўрнатиш элементлари детални базавий юзалари тегиб турадиган ҳолда чизилади . 4. Куч хосил қилувчи юритма ва махкамлаш механизмлари чизилади. 5. Ёрдамчи қурилмалар ва деталлар чизилади. 6. Элементларни тўғри жойлаштирилган ҳолда танани констуркцияси чизилади.

7. Мосламани умумий чизмаси ишлаб чиқилади. Ўлчамлар ва допусклар қўйилади, ДСТ лари материали термик ишлов бериладиган юзалар кўрсатилган ҳолда деталлар рўйхати тузилади. Техник талаблар ёзилади. Халқада радиал тешик пармалаш кондукторини умумий кўринишини ишлаб чиқиш кетма-кетлиги 1-4 расмларда келтирилган. 1-расм. Ишчи асбобни йўналтириш ва ўрнатиш элементларини конструкциялаш. 2-расм. Маҳкамлаш қурилмасини конструкциялаш.

3-расм. Куч хосил қилувчи юритмани конструкциялаш. 4-расм. Мосламани танасини конструкциялаш. Мослама умумий кўринишда учта гуруҳ ўлчамлар қўйилади. I гуруҳ — ўлчами ва аниқлиги детал ўлчамлари хатолигига таъсир этувчи ўлчамлар, улар технологик ўлчам занжирлари ҳисоби асосида аниқланади.

II гуруҳ — монтаж ва туташувлар ўлчамлари, улар ишлов аниқлигини таъминлайди. III гуруҳ — габарит ва маълумот учун ўлчамлар. Баъзан талабга кўра битта технологик амал учун ҳар хил муракаблик, унумдорлик ва қийматга эга бўлган иккита мослама лойиҳаланган бўлиши мумкин. Бунда бу вариантлардан детал тайёрлашни технологик ёки цех таннархи бўйича солиштирилиб, мақбули аниқланади. Куч схемасини тузиш Қисиш кучини хисоблаш каттик жисмга таъсир қилаётган ташки кучлар системаси статистика мисолида ечиш мумкин. Ишлов берилаётган заготовкага бир томондан огирлик кучи ва ишлов бериш жараёнида хосил бўлаётган кучлар таъсир қилса, иккинчи томондан таянч реакцияси ва қисиш кучлари таъсир килади. Бу кучлар таъсирида заготовка ўз ҳолатини сақлаб туриши керак. Хисоблашда асосан силжитувчи куч ва моментларни назарда тутиш керак, бунда қисиш кучи катта булиши керак. Қисиш кучини хисоблашда куйидаги бошлангич маълумотлар булиши керак: а) заготовкани базалаш схемаси, б) ишлов бериш вактида пайдо бўладиган кучни йўналиши, катталиги ва кучни тушиш жойи, в) заготовкани махкамлаш схемаси, яъни қисиш кучини йўналиши ва тушиш нуктаси. Мосламаларни лойиҳалашда аниқликни бахолаш шарти буйича бахоланади. Аммо хатоликни статистик ташкил этувчисини хисоблаш мумкин булгани учун, берилган аниқликни таъминлаш шарти куйидаги кўринишда бўлади;

бунда: К с - умумий хатоликни статистик ташкил этувчиси қисмини хисобга олувчи коеффициент: К с коеффициенти қийматии динамик хатолик катталигига боғликдир. Масалан: кондукторда пармалаш динамик хатолик кесувчи асбобни оғишига тенгдир, шунинг учун минимал бўлади, шу билан бирга коеффициент энг катта бўлади. Бошқа маълумотлар бўлмаган такдирда куйидаги жадвалдан танланиши мумкин. Мосламаларни лойиҳалашда асосий элементларни (заготовкани ўрнатиш учун дастгохга мосламани ўрнатиш ва махкамлаш учун элемент, кесувчи асбобни йўналтирувчи элемент ва х.к.) ўлчамлари ва уларни жойланиш допускларини тайинлаш мухим рол ўйнайди. Заготовкага ишлов бериш вақтида асосан кесиш кучи таъсир килади. Хисоблашда қисиш мустахкамлиги коеффициенти К ни хисобланади: К=К о х К 1 х К 2 х К 3 х К 4 х К 5 хК 6 . бунда: К 0 - коеффициенти, махкамлашни гарантияли мустахкамлигини ифодалаб, барча ҳолатлар учун доимо 1,5 га тенгдир. К о =1,5; К 1 - коеффиценти, заготовкадаги нотекислар туфайли кесиш кучини ортишини ифодаловчи коеффицентдир. Дастлабки ишлов беришда - К 1 =1,2 Тоза ишлов беришда - К 1 =1,0 К 2 - коеффиценти, кесувчи асбоб кесувчи қисмини утмас холга келганлиги туфайли кесиш кучини ортишини ифодаловчи коеффицент бўлиб, уни қийматилари қуйидаги жадвалда келтирилган.

Адабиётлар: 1. Андреев Г.Н., Новиков В.Ю., Схиртладзе А.Г. Проектирование технологической оснастки машиностроительного производства. -М.: Высшая школа, 1999. -415с. 2. Ансеров М.А. Приспособления для металлорежущих станков. 4-е изд. - М.: Машиностроение, 1975, -656 с. 3. Белоусов А.П. Проектирование станочных приспособлений. -М.: Высшая школа, 1980. -240с. 4. Горошкин А.К. Приспособления для металлорежущих станков: Справочник. -М.: Машиностроение, 1979. -303с. 5. Корсаков В.С. Основы конструирования приспособлений. -М.: Машиностроение, 1983. -277. 6. Кузнецов Ю.И. Конструкции приспособлений для станков с ЧПУ. -М.: Высшая школа, 1988. -303с. 7. Перегудов Л.В., Хошимов А.Н., Шалагуров И.К. Перегудов С.А. Автоматлашган корхона станоклари -Т.: «Узбекистон», 1999. 488б. 8. Терликова Т.Ф., Мельников А.С., Баталов В.И. Основы конструирования приспособлений. -М.: Машиностроение, 1980. -119. 9. Алексеева Н.А., Джайман В.В., Серпичева Е.В. Основы проектирования и конструирования узлов и деталей машин и механизмов. - М.: Издательство. МАИ. 2006. - 104 с. 10. Базаров Б.С. Основы технологии машиностроения. -М.: Машиностроение, 2007. - 380 с.

O'xshashlar

Мосламаларни ўрнатиш, маҳкамлаш элементлари

Технологик мосламаларни вазифалари ва таснифи

Дастгоҳ мосламалари ва ёрдамчи асбоблар

Назорат ва йиғиш мосламалари

Детал ва узеллар лойиҳалаш тамойиллари