Tashkilot ichki muxiti - Iqtisodiyot - Referatlar

Tashkilot ichki muxiti

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

120.5 KB

Ko'chirib olish

TT ashkilot ichki muxitiashkilot ichki muxiti Режа: 1. Asosiy funksional sohalar. 2. Xaridlar, ta’minot va operatsiyalarning roli. 3. Bozor taksimoti va sotuvlarning roli. 4. Inson resurslarining roli. 5. Buxgalteriya xisobi va moliyaning roli. 6. Tashkiliy niyat:missiya, maksadlar va vazifalar. 7. Oldindan ko‘rish va strategik niyat.

1. Asosiy funksional soxalar. Tashkilot uzoq mudatli davrda muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun u o‘z tashqi muhitiga mos kelish kerak. Bu moslikning qanchalik yaxshi erishganligi va u qanchalik yaxshilanishi mumkinligi tashkilotning turli kuchli va zaif tomonlarini tushunishini talab etadi. Bundagi yondushuvlardan biri asosiy funksional sohalarni rolini ko‘rib chiqishni va ular strategiyaga qanday hissa qo‘shishi mumkinligini aniqlashni ko‘zda tutadi . Quyida biz asosiy funksional sohalarning rolini ko‘rib chiqamiz. Keyin esa tashkilotdagi ushbu turli sohalar qanday muvofiqlashtirilishini va strategik maqsadlar qanday erishilishini aniqlaymiz. 2. Xaridlar, ta’minot va operatsiyalarning roli.  Keng aniqlangan soha mahsulotlar ishlab chiqarish yoki xaridorga xizmatlar ko‘rsatish uchun mas’uldir. Bu sohaga quyidagilar kiradi :  Jarayonni rejalashtirish va nazorat  Qo‘llab - quvvatlash  Operatsion jarayon  Sifat nazorati  Bu soha bilan bo ѓ liq sohalar :  Xaridlar va manbalashtirish  Mahsulot va jarayon innovatsiyalari  Tadqiqotlar va rivojlanish. Shuni anglash muximki, operatsiyalar sohasi servisga asoslangan tashkilot uchun ham, ishlab chiqarish tashkiloti uchun ham muhimdir. Tashkilot aktivlari hajmi uning ishlab chiqarish tizimi operatsiyalariga boѓliq. Bu sohada xodimlar soninig ko‘pligi normal holatdir. Ctrategik istikboldan kelib chikib shuni aytish mumkinki, operatsiyalarning roli resurslarni yetarli va samarali ishlatish va xaridorni koniktiradigan narxda va shaklda maxsulot yoki xizmatni ishlab chikarishdir. Samarali ishlab chikarish xarajatlar jixatidan samarali ishlab chikarishni bildiradi. Past xarajatlar masshtab asosidagi tejash kurinishidagi afzallik yordamida erishiladi. Masshtab effekti tashkilot ommaviy ishlab chikarishda band bulganida erishiladi. Bu normal ravishda

yigish liniyasini yoki ishlab chikarishning uzluksiz okim usullari kullashni kuzda tutadi Firmalar shuningdek past xarajatlarga tajriba egri chizigi effekti natijasi sifatida erishishlari mumkin. Shu narsa aniklandiki, kompaniya kanchalik kup kumulyativ (yigma, natijaviy) ishlab chikarish xajimiga erishsa, shunchalik uning xarajatlari past buladi. Bu kompaniya vakt davomida tajribadan urganishi va bu bilimni ishlab chikarish jarayoniga kulashi asosida yuzaga keladi. Yirik xajimli ishlab chikarish xavflar bilan boglik. Sotuvlar kamligi sababli ishlab chikarish xajmi pasayganda yukori ustama xarajatlar yukori birlik narxlarga olib kelish mumkin. Agar bozorda xaridolarga e’tibor o‘suvchi axamiyatga ega bo‘lsa standarlashgan maxsulotlar bozorga mos kelmasligi mumkin. Samaradorlik xam yetarli bulmasligi mumkin. Samarali ishlab chikarish xaridorni koniktiradigan shaklda va vaktda yetarli ishlab chikarishni kuzda tutadi. Ishlab chikarish komandasi xaridor maxsulotni sotib olganda kaysi mezonlarni ishlatishini bilishi zarur. Kompaniyaning xaridorlarning asosiy talablarga mos kelish kobiliyati operatsiyalarda aks ettirilishi zarur. Bu xolda fundamental maxsulot va jarayon dizayni yuzaga kelishi mumkin. Bu soxaning tashkilot strategiyasidagi roli tashkilot tabiyatiga va tarmok xususiyatlariga boglik . Oldingi davrlarda operatsiyalarning strategiyaga kilishi mumkin bulgan xissasini past baxolash tendensiyasi bor edi. Oxirgi yilarda texnologiyadagi uzgarishlar, yangi texnikalar, usuvchi rakobat va xaridorlarning kamsitilishi sababli, kuplab tashkilotlar va tarmoklar operatsiyalarga rakobat afzalligi manbai sifatida e’tiborni karatishdi. Kuyida strategik afzalliklarga erishish maksadida kupchilik tashkilotlar tomonidan oxirgi yillarda ishlatilgan bir kator umumiy soxalar ko‘rib chikiladi. Yetkazib beruvchilar bilan munosabatlarni rivojlantirish. Biz o‘ylashimiz mumkinki, yetkazib beruvchi va kompaniya orasidagi munosabatlar rakobat asosida tashkil etilgan. Yetkazib beruvchi iloji boricha kimmat narxda sotishni, kompaniya esa mumkin kadar arzon narxda sotib olishni xoxlaydi. Yetkazib beruvchi xarajatlarni minimallashtirishni ko‘zda tutishi mumkin, bu esa past sifatga olib kelishi mumkin. Ammo, strategik nuktai nazardan, xar ikki tomonning manfaatlari bir xil. Agar kompaniya yukori xarajatlar, past sifat yoki zaif spetsifikatsiyalar sababli kam maxsulot sotsa, yetkazib beruvchilardan xam kam kolgan komponentlar sotib olinadi. Undan yetkazib beruvchi xam zarar ko‘radi. Shuning uchun xar ikkala kompaniya birgalikda ishlashi zarurligi ayon bo‘lib koladi. Yetkazib beruvchilar aloxida uskunalarda investitsiya kilishga va xaridorlar extiyojlarni

kondirish uchun uz grafiklarini kayta ko‘rib chikishga extiyoj sezadilar. Uzok muddatli vakt davomida xar biri foyda keltiradi. Innovatsion tadkikotlar va rivojlanish. Ba’zi tarmoklar strategiyasi tadkikotlar va rivojlanishga asoslanadi. Bu xususan formatsevtika va elektronika kabi yukori texnologiyali tarmoklarga taallukli. Ushbu soxalarda tadkikot va rivojlanish infrastrukturasi tabiati va xodimlar ko‘nikmalari juda muxim. Ushbu soxani, xususan tijorat kelajagiga ega bo‘lgan rivojlanayotgan maxsulotlarni boshkarish oson emas. Bu tashkilotning muvaffakiyati uchun jiddiy sabab bo‘lishi mumkin. Masalan, ZM kompaniyasi ixtirochilikni strategik resurs sifatida ishlatadi. Ixtirolarni ishlatish tashkilot uchun asosiy afzaliklarni ta’minlaydi. Ikkinchi tomondan, ixtirochilikni ishlatish ixtirolar ko‘rinishidagi afzalliklar okimini tashkil etadi. Bu esa uzok muddatga cho‘ziluvchi strategik afzalliklarga olib keladi. Past xarajatli ishlab chikarish va moslashuvchanlik. Biz aytib o‘tganimizdek ishlab chikarish tizimining assosiy talablaridan biri – past xarajatli maxsulotlar ishlab chikarishdir. Umumiy tan olingan karash shundaki, bunga standart maxsulotlarni katta masshtabda ishlab chikarish orkali erishish mumkin. Ammo, xaridorlar talabning o‘suvchi o‘zgaruvchan tabiati tufayli, va ko‘pgina tarmoklardagi talabning o‘zgaruvchanligi sababli bunday standartlashtirish mumkin bo‘lmay koladi. Ko‘pgina tashkilotlar duch kelgan vazifa – xam past xarajatlar va xam moslashuvchanlikka erishishdir. Bu uz navbatida Kompyuter yordamidagi dizayn va Kompyuter yordamidagi ishlab chikarish usularini keng ishlatishini ko‘zda tutadi. Sifat va Tezlik yo‘nalishidagi xarakat. Ba’zi tarmoklarda Yaponiyadagi va AKShdagi Just in time tizimi bilan boglik uslubning rivojlanishi katta axamiyatga ega ushbu tizim kompaniyalarga past xarajatlar, yukori sifatli ishlab chikarishga erishgan imkon beradi, unda jarayonlar orasidagi gamlamalar to‘plamlari yo‘kotilib, vositalar va xodimlardagi ortikchalik minimallashtiriladi. Ishga tushirish vaktlari va xarajatlar kamaytiriladi. Kompanentlar zaxiralarining va oralik maxsulotlar zaxiralarining yo‘kligi yukori sifat standartlari me’yorga aylanishiga kafolat beradi yigish liniyasida ishlab chikarishda, agar defektli kompanent urnini bosuvchi boshkasi bo‘lmasa, butun liniya nuksonsiz kompanent tayyor bo‘lgunda kadar to‘xtatiladi.

3. Bozor taksimoti va sotuvlarining roli. Tashkilotlarning marketing faolligi marketing-miksning 4 asosiy yo‘nalishi atrofida shakllanadi: maxsulot, narx, joy, va promoushn. Muvaffakiyatli marketing maxsulotni bozor yoki maksadli bozor segmenti uchun mos keluvchi spetsifikatsiyalar bilan ta’minlashni ko‘zda tutadi. Narx maxsulotning kiymatini aks ettirishi zarur. U xaridorlarga mos keluvchi sharoitda distributsiyalanishi, samarali xarakatlantirilishi va sotilishi zarur. Uzok muddatli davrda, marketingning strategik axamiyati juda katta. Talab tabiati va rakobat shakllari o‘zgargani sari, tashkilotlar o‘z marketing faoliyatlariga o‘zgartirishlar mos ravishda kiritilishiga ishonch xosil kilishlari zarur. Marketing tashkilot strategiyasiga bir necha yo‘llarda xissa ko‘shishi mumkin.. Bular kuyidagilar: Maxsulot xayot siklini ishlatish; Bozor tadkikotlarini utkazish; Brend moyiligini ishlatish; Distribyutsiya kanallarini samarali ishlatish Maxsulot xayot siklini ishlatish. Tajribalar shuni ko‘rsatmokdaki, ko‘pgina maxsulotlarning xayot sikli kuyidagi boskichlardan iborat: Kiritilish: bu boskichda maxsulot bozorga kiritiladi. O‘sish: ushbu boskich davomida maxsulotga bulgan talab usadi va maxsulotni sotib olish imkoniyati kengayadi. Foydali imkoniyatning aniklanishi boshka firmalarni rakobatga undaydi, ular differensiallashgan maxsulotlar asosida boshlaydilar. Rakobatchi firmalar bozor xissasining egalashga xarakat kilishganda promoshn va reklama xarajatlari yukori bo‘ladi. Yetuklik: odatda bu boskich o‘sish pasayganda boshlanadi. Bunda firmalar ko‘pincha yangi bozorlarni ochishdan kura uz bozor xissalarini ximoya kilishda etiborni karatadilar. Rakobatchilar borligi sababli yangi firmalarning kirishi kiyin. To‘yinish: yangi xaridorlar paydo bo‘lmaydi, xaridlar bir-birini takrorlaydi. Bunda narx bo‘yicha rakobat tendensiyasi kuzatiladi, chunki yangi firmalar bozorda ko‘prok xissa egallashga xarakat kiladi.

Pasayish: bu boskich davomida bozor kamayadi. Umumiy xodisa bo‘lib, narx pasaytirilishi xisoblanadi, firmalar bozor xissasini saklab kolishga xarakat kilishadi. Ba’zi firmalar bozorni tashlab chika boshlaydilar. Ushbu «klassik» xayot siklida, maxsulot fakat o‘sish boskichida foydali bo‘ladi. Buning sababi shundaki, daslabki davrda bozor kichik bo‘lganligi sababli, maxsulotni rivojlantirish va joriy etish xarajatlari past bo‘ladi. O‘sish boskichi davomida foyda o‘sib, ko‘tariladi. O‘rnatilgan maxsulot kam xarakatlantirish xarajatlarini talab etadi va uning bozor xissasi katta bo‘ladi. To‘yinish va pasayish boskichida xam foyda olinadi, ammo bozor xajmining kamayishi pasayishga olib keladi. Tipik maxsulot xayot sikli va u bilan boglik foydalar 2. 1- rasmda ko‘rsatilgan. Сотувлар 1. – rasm Maxsulot xayot sikli.

Xar bir maxsulot o‘ziga xosdir, shuning uchun xar bir boskichning davomiyligi va nisbiy kattaligi turlichadir. Shuning uchun maxsulot xayot siklini kelajak sotuvlarni oldindan aytish uchun vosita sifatida ishlatish mumkin emas. Ba’zi xollarda, xarakatlantirish xarajatlarini ko‘paytirish, kayta pozitsiyalashtirish yoki maxsulotni ishlatishning yangi yo‘larini topish orkali xayot siklini kengaytirish mumkin. Tashkilotlar o‘z maxsulotlari portfelni strategik jixatdan soglom balans yaratish orkali boshkaradi. Xayot siklining yetuklik boskichida bo‘lgan maxsulotlar rivojlanish va yangi maxsulotlarni xarakatlantirish uchun mablag shakllantiradilar. Bu kelajakdagi foyda uchun zarur, chunki bunda yetuk maxsulotlar kelajakda foydalishni yukotishi mumkin Bozor tadkikotlarning ishlatilishi. Bozor segmentlarining va ularning o‘ziga xos talablarining anik belgilanishi tashkilotga maxsulotlar va xizmatlar tabiatini xaridorlar talabi bilan moslashtirishga yordam beradi. Tez o‘zgaruvchan iste’mol tovarlari soxasida xaridorlik sabablari tez o‘zgaruvchan bulganligi sababli bu juda muximdir. Ma’lumotlar ba’zalarining ko‘payganligi sababli, bozor tadkikotlarini o‘tkazish imkoniyatlari kengaymokda. Tashkilotlar o‘z marketing faolliklarini o‘suvchi aniklik bilan o‘tkazishlari mumkin. Brend moyilligi va obro‘ni ishlatish. Yuksak rakobatli bozorlarda kuchli brend imidjini yoki yaxshi obro‘ni yaratgan kompaniyalar (sifat yoki xaridorlarga xizmat ko‘rsatish asosida) mustaxkam joylashadilar. Agar maxsulot yoki xizmat (brend bilan boglik) xaridorlar moyilligini yukota boshlasa, brend xam kiymatini yukotishi mumkin. Bu vakt utish bilan asta-sekin amalga oshadi. Yoki biror-bir kutilmagan vokeadan sung amalga oshirishi mumkin. Masalan, 1999 yilda Coca-cola o‘z maxsulotlarini ular ifloslanganligi sababli ba’zi Yevropa mamlakatlaridan kaytarib oldi. Yeki ilgarirok Grin Pis tashkiloti bilan SHell kompaniyasi orasidagi baxsni keltirish mumkin. Shu narsa aniklandiki, brend kiymatini ta’minlash nafakat maxsulot xaridorlarni koniktirishi bilan boglik ekan. Brend masalasi kompaniyaning yaxshi ommaviy alokalarni saklashi bilan xam boglikdir. Taksimot kanallarini ishlatish. Ba’zi tarmoklarda, taksimot kanallari tashkilotning uzok muddatli muvaffakiyati uchun katta axamiyatga ega. Sotuvchilar tabiati, yoki sotuvlarni nazorat kilishda egalik kompaniya uchun rakobatchilar ustidan strategik afzallikga ega bulishiga olib kelishi mumkin.

4. Inson resurslarning roli. Ishlab chikarish va marketing funksiyalaridan farkli ravishda, inson resurslari funksiyasi ko‘llab-kuvvatlovchi funksiya sifatida karalishi mumkin. Biz bu xakda kuyidagi uch soxa bilan boglik xolda fikr yuritishimiz mumkin. Xodimlar resurslarni ta’minlash – o‘rniga ko‘yish, tanlash, ragbatlantirish, ishni baxolash, inson resurslarini rejalashtirish va istikbolini belgilash; Xodimlar munosabatlari-industrial munosabatlar, kollektiv shartnomalar, kiskartirish, bo‘shatish; Xodimlarni rivojlantirish – o‘kitish extiyojlarni aniklash, o‘kitishni o‘tkazish va baxolash, boshkaruvchilarni rivojlantirish, bajarishni va saloxiyatini baxolash. Xodimlar resurslarni ta’minlash tashkilotning shtatlarga bo‘lgan uzok mudatli talablarini kondirish uchun zarur. Asosiy karorlar xodimlarni tashkilot tashkarisidan olish yoki ularni tashkilot ichida rivojlantirish borasida kabul kilinadi. Ragbarlantirish siyosati nafakat resurslarni ximoya kilish nuktai-nazaridan, balki shuningdek u tashkilotning yaxlitligi xakida fikr berish nuktai–nazardan ko‘rib chikilishi zarur. Madaniyat tabiati, tashkilot targib etishni xoxlayotgan ishonchlar to‘plami, bunda juda muxim. Tashkilotning barcha soxalari personalni talab etadi. Shu sababli, inson resurslarining muvaffakiyatli boshkaruvi tashkilotning xamma soxalarida strategiyaga o‘z xissasini ko‘shadi. Mas’uliyatli moslashuvchan tashkilot. Xaridorlar extiyojlariga javob beruvchi tashkilotlar o‘z rakobatchilari ustidan afzallikga ega bo‘ladilar. Yukori rakobatli bozorlarda xaridorlar talablariga tez javob bera oladigan kompaniyalar buyurtmalariga ega bo‘lishadi. Ammo, bunday mas’uliyatlilik fakat xaridorlar bilan ishlaydigan xodimlar mas’uliyat xissini sezishganda mumkin bo‘ladi. Bu shuni bildiradiki, ular zarur ko‘nikmalarga va bunday mas’uliyatga mos fikr yuritishga ega bo‘lishlari zarur. Moslashuvchan va ko‘p malakali ishchi kuchi xam bozor makonidagi o‘zgarishlarga tez moslasha olishga kodir bo‘lishi mumkin. Agar biror-bir maxsulotga talab kamaysa, o‘z xodimlarni boshka faoliyat soxalariga yo‘naltira oladigan tashkilot afzallikka ega bo‘ladi. Bunday moslashuvchanlik komandalarda ishlashni yengillashtiradi, va tashkilot o‘z faoliyatini samarali muvofiklashtirishga yordam beradi.

Bilimlarga asoslangan tashkilot. Zavodlar, uskunalar va xatto maxsulotlar nisbatan oson ko‘paytirilishi mumkin, ammo komandalarning bilimlari va ko‘nikmalarini ko‘paytirish oson emas. Shuning uchun tashkilotning strategik afzalligi kobiliyatlarining o‘ziga xos kombinatsiyasiga asoslanib, ular yangi maxsulotlarni ishlab chikarishga va kelajak uchun bozorlarni rivojlantirishga yordam berishi mumkin. 5. Buxgalteriya xisobi va moliyaning roli. Inson Resurslari funksiyasi kabi, moliya va buxgalteriya xisobi funksiyasi ko‘llab- kuvvatlovchi faoliyat bo‘lib, boshka funksional soxalarning muvaffakiyatida muxim rol o‘ynaydi. Budjet tizimlarning samarali ishlatilishi va xarajatlarning puxta monitoringi manbalashtirish va ishlab chikarishda o‘suvchi samaradorlikka olib kelishi mumkin. Arzon kapitalning borligi va ishchi kapitalining puxta ishlatilishi boshka funksional soxalarda keng rivojlanishiga yo‘l ochilishi mumkin. Ko‘pgina tashkilotlarda, moliyaviy maksadlarga erishish muvafakiyatning asosiy o‘lchovlaridan biridir. Xususiy sektordagi ko‘plab tashkilotlar uchun ishlatiladigan asosiy o‘lchov - ishlatilgan kapital kaytimidir. Xakikatda, u eng muxim resurs-moliya kanchalik samarali ishlatilganligidan darak beradi. Biz xususiy sektor yoki ijtimoiy sektorga karasak, moliyaviy resurslar doimo cheklangan. Uning samarali ishlatilishi aloxida e’tiborni va karashni talab etadi. Ijtimoiy sektorda foydalilik asosiy samaradorlik o‘lchovi sifatida ishlatilmaganda budjetlarning roli va ular ichidagi budjet cheklashlarining roli muximdir. Xususiy sektor tashkilotlari uchun karz xissasi, likvidlik, va ishchi kapital kanchalik samarali ishlatilishi aloxida axamiyatga ega. Past tushumlar davrida xam foiz to‘lovlari ta’minlanishi zarur. Bu esa foydaning pasayishiga olib kelishi mumkin. Ishchi kapitalning ishlatilish samaradorligi va tashkilot likvidligi moliyaviy soglomlik indikatori bo‘lib xisoblanadi. Shu narsa anik anglanishi kerakki, agar tashkilot jiddiy likvidlik muammolariga ega bo‘lsa, u mumkin bo‘lgan rakobat strategiyalarida cheklashlarga olib kelishi mumkin. Tashkilotdagi tashki karz xissasi xam muxim strategik jixatlarga ega. Bunday

kompaniyalar akvizitsiyalarni talab kiluvchi strategiyalarni amalga oshirishda zaif xisoblanadilar. Tashkiliy niyat: missiya, maksadlar va vazifalar. Biz biznes-faollikning turli soxalari umumiy strategiyaga kilishi mumkin bo‘lgan turli xissalarni ko‘rib chikdik. Ammo ularning barchasi axamiyatga ega. Tashkilot strategiyasining muvafakiyati tashkilotning turli soxalari bir-birini ko‘llab- kuvatlaydigan va o‘zaro kuchaytiradigan yo‘lda erishilishi mumkin. Tashkilotning turli faoliyat soxalari orasidagi alokalarning kuchayishi o‘z-o‘zidan paydo bo‘lmaydi, ular puxta rejalashtirilishi va loyixalashtirilishi zarur. Xar kanday rasmiy rejalashtirish va strukturlashtirishga ko‘shimcha ravishda agar tashkilotning umumiy niyati nimada ekanligi xakida ko‘pchilik tan olgan fikr bo‘lsa, tashkilot faoliyatining muvofoklashtirilishi kuchayadi. Niyatning anikligi tashkilotga ikki yo‘nalishda yordam berishi mumkin. Birinchidan, u niyatga erishish uchun zarur bo‘lgan maksadlar va vazifalar iyerarxiyasining rivojlanishiga olib keladi. Ikkinchidan, u tashkilotdagi xar bir kishiga umumiy yakun sari birgalikda ishlash uchun zarur yo‘nalish va maksadlar to‘plamini berishi mumkin. Tashkilot niyati ko‘pincha uning missiyasida ifodalanadi. Missiya. Tashkilotning missiyasi kupincha e’lon kilingan missiya ifodasiga beriladi. U tashkilot bo‘lishining birlamchi sababi bo‘lib, unga asoslanib tashkiliy maksadlar, vazifalar va strategiyalar aniklanadi. Misol: Zameka kompaniyasining missiya ifodasi. Zameka: goyalarni xayotga olib kirish. Zameka yetakchi xalkaro biotadkikotlar guruxi bo‘lib, u inson salomatligini va xayot sifatini yaxshilash uchun yangi maxsulotlar va xizmatlarni yaratadi. Uning madaniyati odamlarni o‘zlaridagi yaxshi tomonlarni rivojlantirishga, muvafakiyatga ishonuvchan, tassavurli, mexribon va mas’uliyatli kilib tarbiyalashga asoslangan. Bizning maksadimiz - bizning tanlangan soxamizda yaxshi bo‘lish va shu orkali bizning aksionerlarimizning farovonligi oshirish va bizning xaridorlarimiz, xodimlarimiz va biz kismi xisoblangan jamiyatning farovonligi va saodatini yuksaltirishdir. Missiya ifodasi kisman ichki ishlatilishi uchun bo‘lib, bunda u tashkilotning kismlarini birlashtirish va ularni umumiy niyatga

yo‘naltirishga xizmat kiladi. U shuningdek tashki ishlatilish uchun tuziladi va aksionerlarga, xaridorlarga, xom-ashyo va komponentlar yetkazib beruvchilarga va ba’zi xollarda maxalliy yoki milliy xamjamiyatga karatiladi. Tashkilot tabiatiga mos ravishda missiya ifodalari turlicha bo‘ladi. Anik foydaga yo‘naltirilgan xususiy sektor tashkilotlari asosiy e’tiborni bozorbop maxsulot yoki xizmat ishlab chikarishga, uygun ishchi kuchini yaratishga va aksionerlar uchun foydani ta’minlashga karatadilar. Boshka tashkilotlar, masalan, manfaatdor guruxlar yoki ijtimoiy sektor tashkilotlari mos ravishda turlicha missiya ifodalariga ega bo‘ladilar. Missiya ifodalari muxim funksiyalarni bajaradilar. Tashkilot komponentlarni birlashtirish bilan birga u faoliyat soxasini xam belgilaydi. Bu niyatning anik xis etilishini ta’minlashga yordam berishi, va tashkilotning maksad va vazifalarini anik belgilash mumkin. Korporativ maksadlar va vazifalar. Tashkilotning maksad va vazifalari istalayotgan xolat yoki natijalar bo‘lib, ularga belgilangan vakt davrida erishishga xarakat kilinadi. Ular tashkilot o‘z missiyasini amalga oshirishdagi yutuk o‘lchovi sifatida xizmat kiladi. Ba’zan ta’kidlanadiki, maksadlar istalayotgan kelajak xolatlarning umumiy ifodasi bulishi zarur. Vazifalar esa kelajak xolatining o‘lchab bo‘ladigan ifodasidir. Masalan «bozor pozitsiyasini yaxshilash» maksad bo‘lib xisoblanadi. «Yangi brendni muvaffakiyat bilan o‘rnatish va bozordagi xissasini 5% oshirish» vazifa xisoblanadi. Bu yerda goya shundaki, tashkilot va uning funksional soxalarini bajarilishini o‘lchab bo‘ladigan topshiriklar bilan ta’minlashdir. Amaliyotda esa ko‘pincha maksad va vazifa o‘zaro almashinuvchan tartibda ko‘llaniladi. Vazifalar ba’zan o‘lchab bo‘lmaydigan ifodada berilishi mumkin. 7.Oldindan ko‘rish va strategik niyat. Ba’zan shunday tuyulishi mumkinki, missiya, maksadlar va vazifalar iyerarxiyasi yetarli darajada kelajakga yo‘naltirilmagan yoki juda kengdir. Oldindan ko‘rish va strategik niyat ko‘p xollarda maksadga mos keluvchi sruktura bilan ta’minlash maksadida ishlatiladi. Oldindan kelajakni ko‘rish tashkilotning bosh direktori tomonidan ta’minlanadigan o‘ziga xos raxbarlik shaklidir. U kompaniya kanday kelajakka intilayotganligini ko‘rsatadi. Bunday ko‘rish eng umumiy, konseptual terminlardan bo‘lishi mumkin, ammo u shuningdek, emotsional yo‘nalishni xam ta’minlashi kerak.

Oldindan kelajakni ko‘rishning foydali tomoni shundaki, u bir kator strategiyalarni o‘z ichiga olishi mumkin. Ammo shu vaktning o‘zida u ko‘p umumiy xam emas. U ortikcha cheklashlarsiz fokuslashtirish darajasini ta’minlaydi, va tashkilotga kuchli yuksaltiruvchi niyat va yo‘nalish xissini beradi. Strategik niyat ba’zi darajada ko‘rish va missiya goyalari bilan o‘zaro kesishadi. Kelajakni ko‘rish kabi, u tashkilot kelajak rivojlanishi yo‘lini belgilovchi tizim bilan ta’minlaydi. Uning asosiy vazifasi tashkilot kanday kilib yakuniy maksadlarga erishishi uchun o‘z resurslarini yuksaltirishi zarurligini aniklashdir. Asosiy urgu tashkilotning yutib chikish uchun e’tiboriga karatiladi, xamda mana shu yutib chikish xakidagi kommunikativ xabarga beriladi. Bu yunalishda entuziazm konsepsiyasi rivojlantiriladi. Guruxlar va shaxslar strategik niyatni amalga oshirishga, resurslar esa strategik niyat yo‘nalishda joylashtirildi. Strategik niyat ma’lum darajada rakobat agressivligini ko‘zda tutadi.

O'xshashlar

Tashkilot ichki va tashki muxiti.

Liderlik va tashkilot madaniyati

Davlat institutsional tashkilot sifatida

Tashkilot boshqaruv tizimi sifatida

Tashkilot madaniyati tushunchasi va mohiyati