Савдо менежментининг стратегияси. - Iqtisodiyot - Referatlar

Савдо менежментининг стратегияси.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

146 KB

Ko'chirib olish

Савдо менежментининг стратегияси. Режа: 1.Савдо менежментининг стратегиясини шакллантириш. 2.Савдо менежменти стратегиясини ишлаб чиқиш босқичлари. З.Савдо менежменти сиёсатини шакллантириш. 4.Савдо менежментининг ишлаб чиқилган стратегиясини баҳолаш. 5.Савдо корхоналарида бизнес-режани ишлаб чиқиш ва тузиш.

1.Савдо менежментининг стратегиясини шакллантириш. Савдо менежментининг стратегияси савдо корхонасини ривожлантиришнинг самарали стратегиясини юзага чиқариш билан боғлиқ. Умумий кўринишда савдо менежментининг стратегиясини савдо корхонаси фаолиятини узоқ муддатли мақсадлари тизимини шакллантириш ва унга эришишнинг энг маъқул йўлини танлаш деб тушуниш мумкин. Савдо менежментининг стратегиясини шакллантириш анча мураккаб бўлиб, мазкур кишиларнинг, яъни менежерларнинг етарли даражада малакага эга бўлиши талаб этилади. Энг аввало, ушбу стратегияни шакллантириш савдо корхонаси фаолиятининг алоҳида шарт-шароитларини истиқболлашга асосланади. Бундан ташқари, мавжуд сегменг бўйича бозор конъюнктурасини шакллантириш етарли даражада қийинчиликлар туғдиради. Ушбу жараённинг мураккаблиги шундаки, савдо менежменти стратегиясини шакллантиришда стратегик бошқарув қарорларининг муқобил шакллари изланади ва улар баҳоланади. Улар савдо корхонасининг ривожланиш вазифаларига тўла мувофиқ бўлиши лозим. Савдо менежменти стратегиясининг мураккаб томонларидан яна бири шуки, у доимий ва ўзгармас эмас. У ташқи омиллар таъсирининг ўзгариши ва савдо корхонаси ривожланишининг янги имкониятларини ҳисобга олган ҳолда маълум давр мобайнида тузатиш киритиб туришни тақозо этади. 2.Савдо менежменти стратегиясини ишлаб чиқиш босқичлари. Савдо менежменти стратегияларини ишлаб чиқиш қуйидаги босқичлар бўйича амалга оширилади(5-чизма): 1.Стратегияни шакллантиришнинг умумий даврини аниқлаш. Савдо менежменти стратегиясини шакллантириш даврини аниқлашнинг энг асосий

шарти бўлиб, иқтисодиётнинг яхлит ривожланиш истиқболи ва истеъмол бозорининг хусусий ривожланиш истиқболи ҳисобланади. Ҳозирги кунда давлатлар иқтисодиёти ривожланишининг барқарор эмаслиги (айрим жабҳалар бўйича эса ривожланишнинг умуман истиқболсизлиги) туфайли ушбу жараённи узоқ вақт давом эттириш мумкин эмас. У жараён давомийлигини ўртача уч йил доирасида мақсадга) мувофиқ (таққослаш учун шуни ҳам назарда тутмок керакки, иқтисоди ривожланган мамлакатларнинг йирик савдо корхоналари ўз стратегиясини амалга ошириш 10 йилгача бўлган давр учун ишлаб чиқарилади). Савдо менежменти стратегиясини

шакллантириш даврини аниқлашнинг яна бир шарти бу - савдо корхонасининг кўламидир. Йирик савдо корхоналарининг фаолияти одатда узоқ даврга мўлжалланади ( бизнинг шароитда бу давр 5 йил ҳажмида белгиланиши мумкин). 2.Ташқи муҳит омилларини текшириш ва уларни савдо корхонаси фаолиятига бўлган таъсир даражасини ўрганиш. Стратегиялни ишлаб чиқишнинг ушбу босқичида савдо фаолиятини амалга оширишнинг иқтисодий-ҳуқуқий шарт-шароитлари тадқиқ қилинади, фаолиятнинг келгуси даврида бўлиши мумкин бўлган ўзгаришлар ўрганилади. Бундан ташқари, истеъмол бозорининг конъюнктураси ва уни белгиловчи омиллар таҳлил қилинади. Шу билан бирга, савдо корхонаси фаолияти билан боғлиқ бозордаги алоҳида сегментлар бўйича ушбу конъюктуранинг истиқболи ишлаб чиқилади. 3 .Савдо корхонаси фаолиятииинг кучли ва заиф томонларини баҳолаш. Бундай баҳолаш, энг аввало, савдо корхонасн ички потенциалини юзага чиқариш имкониятининг аниқланиши билан боғлиқ. Бу потенциал биринчи ўринда корхонанинг рақобатбардошлик даражасини таъминлайди. Баҳолаш жараёнида савдо корхонаси фаолиятининг қай даражада бозордаги мавқеини оқлаганлиги ва истеъмол бозоридаги сегментларнинг мувофиқлик даражаси аниқланади. Харидорларга савдо хизмати кўрсатилиши бўйича корхонанинг рақобатдошлик ва фаолитининг асосий молиявий-иқтисодий кўрсаткичлари ўрганилади. Корхонанинг перспектив ҳолати бўйича унинг ассортимент сиёсати кўриб чиқилади. Ишлаш қобилияти ва маҳорати бўйича

персоналнинг қай даражада корхонанинг келгуси ривожланишига қўшган салмоғи аниқланади. 4.Савдо корхонаси ривожланишини белгиловчи стратегик моделнинг ҳаётийлик даври бўйича танлаш. Савдо корхонасининг ривожланиш имкониятлари унинг мавжуд ҳаётийлик даври босқичи орқали белгиланади. Бозор қонунияти ушбу босқичларни 6 га бўлади: 1). «Туғилиш» 2). «Болалик» 3). «Ёшлик» 4). «Илк етуклик» 5). «Сўнгги етуклик» 6). «Кексалик». Савдо корхоналари бўйича ҳаётийлик даврининг барча босқичлари умумий ҳолда тахминан 15-20 йил мобайнида белгиланади. Бу давр корхонанинг ихтисослиги бўйича фаолиятининг тугатилиши ва янги ихтисослик асосида вужудга келишидан бошлаб амал қилади. Ҳаётийлик даври босқичларидан келиб чиққан ҳолда корхона ривожланишини юқори даражада таъминловчи муайян мақсадга йўналтирилган фаолиятнинг стратегик модели танланади. Корхонанинг ривожланишини белгиловчи стратегик моделлар қуйидаги тарзда намо1н бўлади: 1). «тез суръатда ўсиш» («туғилиш», «болалик», «ёшлик» босқичларида). 2) «Чегараланган ўсиш»(«илк етуклик» босқичида). 3). «Ҳолатни сақлаш»(«сўнгги етуклик» босқичида). 4). «Фаолиятни чеклаш»(«кексалик» босқичида). Агар савдо корхонаси дўконлар тармоғи, товар ихтисослиги бўйича турли шакллар ёки турлича ҳудудларга эга бўлса, корхона ривожланишининг стратегик йўналишларини дифференциаллаши, яъни табақалаштириши мумкин. Бу ҳолда, корхона ривожланишини белгиловчи стратегик модел тўла маънода «бирикма» атамаси билан тавсифланади. 5.Ривожланишни белгиловчи танланган модел бўйича стратегик мақсадлар тизимини шакллантириш. Савдо корхонасининг ривожланишини

белгиловчи танланган модел асосида белгиланган бундай мақсадлар тизими энг аввало, савдо менежментининг бош мақсади бўлган корхонанинг истеъмол бозоридаги рақобатбардошлик даражасини ошириш масаласига йўналтирилган бўлиши лозим. Асосий стратегик мақсадлар қаторига қуйидагиларни киритиш мумкин: -савдо корхонаси фаолиятини қамраб олган истеъмол бозорининг сегментини кенгайтириш; -бозорнинг янги, тадқиқ этилмаган негизини излаш ва тез суръатда тўлдириш; -харидорларга савдо хизмати кўрсатиш даражасини ўстириш; -фойда миқдори ва корхона фаолиятининг рентабелллик даражасини ошириш; -хўжалик хавфлари даражасини камайтириш; -хусусий капитал ҳажмини ва корхонанинг бозордаги мавқеини ошириш. Савдо менежментининг асосий стратегик мақсадларини функционал доирада ҳам шакллантириш мумкин. У ҳолда, функционал кўринишдаги стратегик мақсадлар қуйидагиларга бўлинади: а). Маркетинг (масалан, янги бозор негизини топиш, бозордаги ўз сегменти доирасида савдо корхонаси салмоғини, улушини ошириш,. истеъмол бозорининг бошқа сегментлари ичида ўрнашиш, бошқа ҳудудий бозорларга кириш ва ўрнашиш ва хоказолар). б). Молиявий иқтисодий (масалан,муомала ҳаражатлари даражасини тушириш, савдо фаолиятидан келадиган фойда миқдорини ошириш; хусусий капиталнинг рентабеллик даражасиии ошириш; фойдаланилаётган капиталдаги заём воситаларининг улушини камайтириш; хусусий молиявий ресурсларнинг шаклланишини тезлаштириш ва хоказолар).

в). Инвесгицион (масалан, янги дўконлар қуриш ёки омбор ва шу кабиларни барпо этиш; фаолият кўрсатаётган дўконларни қайта таъмирлаш ёки модернизациялаш; молиявий қуролларнинг самаралилигини шакллантириш; г).Инновацион (масалан, товар айланишнинг янги технологияларини жорий этиш; товарларни сотишнинг прогрессив усулларини ташкил этиш; харидорларга хизмат кўрсатишнинг янги кўринншларини шакллантириш; сотиб олинган товарлар бўйича ҳисоб-китобнинг янги технологияларини жорий этиш; ҳисобнинг янги кўринишларини шакллантириш ва бошқалар). д). Ташкилий (масалан, фаолиятнинг янги ташкилий-ҳуқуқий шаклига ўтиш; бошқаришнинг янги ташкилий тузилмасини жорий этиш; персоналларнинг савдо оператив ва қўшимча меҳнатлари бўйича янги шакллари жорий этиш ва хкз). Савдо менежментининг стратегик мақсадларининг тузилиши қисқа ва аниқ, ҳар бир мақсаддан аниқ кўрсаткичларни ажратиб олган ҳолда ифода этилиши лозим. Бу орқали, кейинчалик савдо корхонаси ўзининг ривожланиш стратегик мақсадларига қай даражада мувофиқлашгани баҳоланади. 6. Савдо менежментининг стратегиясини амалга ошириш даври бўйича мақсад кўрсаткичларини аниқлаштириш. Стратегияни шакллантиришнинг ушбу босқичида умумий келажак даври(перспектива) доирасида стратегик мақсад кўрсаткичларига эришишнинг кетма-кетлиги ва муддати белгиланади. Бунинг учун, ҳал этилаётган вазифаларнинг комплекслиги ва кетма-кетлигини ҳисобга олган ҳолда барча стратегик мақсад кўрсаткичларини вақтлар бўйича мувофиқлаштириш талаб этилади.

З.Савдо менежменти сиёсатини шакллантириш. Фаолиятнинг энг муҳим, алоҳида жабҳалари бўйича савдо менежменти сиёсатини шакллантириш. Савдо менежментининг стратегиясининг яхлит шаклланишидан фарқли ўлароқ, унинг сиёсати, фақат фаолиятининг энг муҳим жабҳалари, стратегик мақсад кўрсаткичларининг муайян тизими бўйича шаклланади. Савдо менежментининг сиёсати - савдо фаолиятининг алоҳида мақсадлари ва муайян| жабҳалари доирасида унинг умумий стратегиясини келгусида амалга ошириш шаклидан иборатдир. Савдо корхонасининг алоҳида жабҳалари бўйича савдо менежменти сиёсатини шакллантириш ўз ўрнида турли даражада аҳамият касб этиши мумкин. Масалан, харидорларга савдо хизмати кўрсатилишини таъминлаш сиёсати доирасида корхонанинг ассортимент сиёсати, қўшимча хизматлар сиёсати кабилар ўз-ўзидан мустақил тарзда шаклланади. Корхонанинг молиявий ресурсларини шакллантириш сиёсати доирасида хусусий молиявий ресурсларни шакллантириш сиёсати ва заём воситаларини жалб этиш сиёсати билан ҳам белгиланиши мумкин. Ўз ўрнида, хусусий молиявий ресурсларни шакллантириш сиёсати ўз ичига фойдани тақсимлаш ва амортизация сиёсатини олади. Савдо менежменти сиёсати ва стратегик мақсадларини амалга оширигппинг энг самарали йўлларини ишлаб чиқиш. Стратегияни шакллантиришнинг ушбу босқичида савдо менежменти сиёсати ва стратегик мақсадларини амалга ошириш бўйича асосий тадбирлар тизими ишлаб чиқилади. Бундай тадбирларнинг ишлаб чиқилиши савдо меиежментининг асосий функциялари доирасида амалга оширилади. Ишлаб чиқилган тадбирлар 3 та асосий блок бўйича тасдиқланади:

- савдо корхонаси фаолиятининг энг самарали ташкилий шартларини таъминлаш бўйича тадбирлар; - савдо корхонаси иқтисодий фаолиятининг энг самарали йўлларини таъминлаш бўйича тадбирлар; - савдо корхонаси молиявий фаолиятининг энг самарали шаклларини таьминлаш буйича тадбирлар; Ҳар бир блокнинг мавжуд тадбирлари бир-бирига мувофиқ ва савдо корхонаси бўйича яхлит тарзда мослаштирилиши лозим. 4.Савдо менежментининг ишлаб чиқилган стратегиясини баҳолаш. Савдо менежментининг ишлаб чиқилган стратегиясини баҳолаш. Ушбу баҳолаш қуйидаги асосий параметрлар бўйича амалга оширилади: - стратагияни ташқи муҳит билан уйғунлиги. Бу жараёнда: ишлаб чиқилган стратегиянинг қай даражада давлат иқтисодиётининг башорат қилган ўзгаришига, савдо корхонаси фаолиятининг ҳуқуқий шарт- шароитларига ва истеъмол бозори конъюнктурасига мутаносиб эканлиги баҳоланади; - стратегиянинг ички баланси. Бундай баҳолаш жараёнида алоҳида стратегик мақсадларнинг савдо менежменти сиёсати ва стратегияни амалга ошириш тадбирлари билан қанчалик мувофиқлиги аниқланади. Бунда асосий эътибор уларнинг бир-бири билан зид эмаслигига, даврлар бўйича уларнинг мантиқан мос ва мутаносиблигига қаратилади; - стратегияни корхонанинг ресурс потенциалини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши. Бу жараёнда энг аввало, корхона ривожланишининг белгиланган йўлларини ўз манбалари ҳисобидан молиявий таъминлашни шакллантиришнинг потенциал имкониятлари кўриб чиқилади. Бундан ташқари, персоналнинг малака даражаси ва танланган стратегияни амалга

ошириш учунг унинг техник таъминланганлик даражаси баҳоланади; -стратегияни амалга ошириш билан боғлиқ тавакалчилик даражасининг мақбуллиги. Савдо фаолиятининг янги сифати ва кенгрок кўламига ўтиш одатда, барча турдаги хўжалик хавфлари кўламининг ошиши, айниқса молия ва инвестицион соҳалардаги хавф даражаларининг кўтарилиши билан юз беради. Шунинг учун, баҳолаш жараёнида хавфларнинг савдо корхонаси фаолиятига кўрсатадиган салбий таъсири келгусидаги фаолиятга қай даражада номувофиқлигини аниқлаш зарур. -стратегияни натижавийлиги. Савдо менежменти стратегиясининг натижавийлигини баҳолаш энг биринчи, уни амалга ошпришнинг иқтисодий самарадорлигини аниқлашга асосланади. Шу билан бир қаторда, стратегияни амалга ошириш жараёнида эришилган ноиқтисодий натижалар ҳам баҳоланади. (савдо корхонаси амалий обрўсининг ошиши, қисмлар ва тузилма бирликларини бошқарилиш даражасининг ўсиши, савдо корхонасининг хизмат кўрсатиш даражаси ва харидорлар орасидаги босқични ошиши, корхонадаги психологик муҳит ва персоналлар меҳнат шарт-шароитларининг яхшиланиши ва бошқалар). 5.Савдо корхоналарида бизнес-режани ишлаб чиқиш ва тузиш. Савдо менежменти стратегиясининг ишлаб чиқилиши савдо корхонасининг келгусидаги ривожланиш даври билан боғлиқ энг самарали бошқарув қарорларини корхона фаолиятининг барча жабҳалари бўйича жорий этилиш имкониятини беради. Савдо менежменти стратегиясининг ишлаб чиқилган дастлабки ҳолати савдо корхонасининг ривожланиш бизнес режасида ўз ифодасини топади. Ушбу ҳужжатни ишлаб чиқишнинг зарурлиги шуки, ҳозирги

замонавий иқтисодиёт шароитида савдо корхоналари ўзининг стратегик ривожланишини фақатгина ички молиявий ресурслар ҳисобидан амалга ошира олмайди. Бунинг учун, маълум миқдорда ташқи молиялаштиришни, айниқса инвстицияларни жалб қилиш талаб этилади. Худди шу мақсадларни амалга оширишдаги корхонанинг ҳомийлари, яъни йирик инвесторлар бизнес стратегияси бўйича, унинг шакл ва ўлчамлари, маркетинг, иқтисодий ва молиявий фаолиятларининг муҳим кўрсаткичлари бўйича аниқ маълумотларга эга бўлиши лсрак. Шунингдек, инвестицияни қайтариш муддати, корхонани ривожланиш стратегиясини амалга оширишда вужудга келиши мумкин бўлган хавфлар ва I фаолиятнинг бошқа тавсифлари бўйича тўлиқ маълумог ва ахборотлар билан таъминлаш талаб этилади. Бизнес режани ишлаб чиқиш маълум бир мантиқий тузилмага асосланади. Бизнес режа кўпчилик бозор иқтисодиёти ривожланган мамлакатларнинг жорий этган муайян шакллари бўйича тузилади (ушбу умумий қабул қилинган тузилмадан четга чиқиш савдо корхонасининг тармоқдаги аҳамияти ва ўлчамига боғлиқ). Савдо соҳасидаги корхоналарга бизнес режани қуйидаги тартибда тузиш тавсия этилади: 1.Савдо корхонасининг (стратегик ривожланиши) тузилиш лойиҳаси бўйича қисқача тавсифнома. 2.Савдо корхонаси ва унинг тузилма бирликларини. 3.Истеъмол бозори конъюнктурасининг таҳлили ва истиқболи(унга чегишли сегмент бўйича). 4.Товар айланиишнинг режалаштирилган ҳажми ва таркиби. 5.Харидорларга қўшимча хизмат кўрсатишнинг режалаштирилган номеклатураси. 6.Товар айланиши ва савдо хизматларининг моддий ва меҳнат

ресурслари билан таъминланганлиги. 7.Молиялаштиришнинг стратегияси ва молиявий режасл. 8.Хавфларни баҳолаш ва уларни суғурталаш шакллари. 9.Лойиҳани амалга оширишнинг бошқариш схемаси. Ишлаб чиқилган бизнес режа савдо менежерлари ва кўзланган инвесторларга савдо корхонасининг танланган ривожланиш стратегиясини ва унинг иқгисодий самарадорлигини ҳар томонлама баҳолаш имкониятини яратади.

Адабиётлар: 1.Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Ўзбекистон иқтисодиётида хусусий секторнинг улуши ва аҳамиятини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида. «Халқ сўзи», 2003 йил 28 январь. №23, (3135). 2.И.А.Каримов «Озод ва обод ватан, эркин ва фаровон хаёт приовард максадимиз» Т.: «Узбекистон» 2000. 3. Бланк И.А. «Торговый менеджмент», «Украинско-финский институт менеджмента и бизнеса». Киев 1997 г. 4 Лукашевич В.В. «Основы менеджмента в торговле», Москва, «Экономика» 1998 г. 5. Хисрик Р., Джексон Р. «Торговля и менеджмент», Москва, «Филин» 1995 г. 6. Гревнов А.И. и др. «Совершенствование управления торговлей», Москва, «Экономика» 1990 г. 7. Торговое дело: Экономика, маркетинг, организация. М.: Инфра-М, 2002, С.560 8. Том Хопкинс. Исскуство торговать. М.:2002, С.416 9. Петров П.В., Соломатин А.Н.Экономика товарного обращения. М.: Инфа-М, 2001, С.220 10. Поведение потребителя. Практикум. Минск. Новое знание, 2002, С.123 11. Коммерческо-посредническая деятельность на товарном рынке. Учебник под ред. Проф. А.В.Зверьянова. Екатеринбург,2002, С.560 12. Юлдашев Н.К., Козоков О.С. Менежмент. Т.: Фан, 2004, С.213 13. Вергилес Э.В. Менеджмент (практические навыки): Учеб. пособие – М. 2004.-80с.

14. Воронина Э.М. Менеджмент предприятия и организации: Учебно- практ. пособ. - М.: 2004.-256 с. 1 5 .Босчаева З. Н. Управление экономическим ростом. М.: ЗАО « Экономикс», 2004 1 6 .Развитие организации и Н R -менеджмент. М.: Независимая фирма «Класс», 2004 1 7 .Майкл У. 50 Методик менеджмента. 2004 18 .Волгин В.В. Тор говые операции. М.: 2004 19 .Ласкина Н.В. Международное торговое дело. М.: Экономика, 2004 20. www . edu . ru 21. www . economics . ru 22. www.torg.uz 23. www.uzbussines.unitech.uz 24. www.cer.uz

O'xshashlar

Савдо менежментининг ташкилий асослари

Савдо менежментининг функциялари ва механизми

Савдо менежментининг моҳияти ва вазифалари.

Ишлаб чиқариш менежментининг самарадорлигини бахолаш

Савдо корхоналарида чакана савдо айланмаси