Savdo menejmentining strategiyasi. - Iqtisodiyot - Referatlar

Savdo menejmentining strategiyasi.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

110 KB

Ko'chirib olish

Savdo menejmentining strategiyasi. Reja: 1.Savdo menejmentining strategiyasini shakllantirish. 2.Savdo menejmenti strategiyasini ishlab chiqish bosqichlari. Z.Savdo menejmenti siyosatini shakllantirish. 4.Savdo menejmentining ishlab chiqilgan strategiyasini baholash. 5.Savdo korxonalarida biznes-rejani ishlab chiqish va tuzish.

1.Savdo menejmentining strategiyasini shakllantirish. Savdo menejmentining strategiyasi savdo korxonasini rivojlantirishning samarali strategiyasini yuzaga chiqarish bilan bog‘liq. Umumiy ko‘rinishda savdo menejmentining strategiyasini savdo korxonasi faoliyatini uzoq muddatli maqsadlari tizimini shakllantirish va unga erishishning eng ma’qul yo‘lini tanlash deb tushunish mumkin. Savdo menejmentining strategiyasini shakllantirish ancha murakkab bo‘lib, mazkur kishilarning, ya’ni menejerlarning yetarli darajada malakaga ega bo‘lishi talab etiladi. Eng avvalo, ushbu strategiyani shakllantirish savdo korxonasi faoliyatining alohida shart-sharoitlarini istiqbollashga asoslanadi. Bundan tashqari, mavjud segmeng bo‘yicha bozor konyunkturasini shakllantirish yetarli darajada qiyinchiliklar tug‘diradi. Ushbu jarayonning murakkabligi shundaki, savdo menejmenti strategiyasini shakllantirishda strategik boshqaruv qarorlarining muqobil shakllari izlanadi va ular baholanadi. Ular savdo korxonasining rivojlanish vazifalariga to‘la muvofiq bo‘lishi lozim. Savdo menejmenti strategiyasining murakkab tomonlaridan yana biri shuki, u doimiy va o‘zgarmas emas. U tashqi omillar ta’sirining o‘zgarishi va savdo korxonasi rivojlanishining yangi imkoniyatlarini hisobga olgan holda ma’lum davr mobaynida tuzatish kiritib turishni taqozo etadi. 2.Savdo menejmenti strategiyasini ishlab chiqish bosqichlari. Savdo menejmenti strategiyalarini ishlab chiqish quyidagi bosqichlar bo‘yicha amalga oshiriladi(5-chizma): 1.Strategiyani shakllantirishning umumiy davrini aniqlash. Savdo menejmenti strategiyasini shakllantirish davrini aniqlashning eng asosiy sharti bo‘lib, iqtisodiyotning yaxlit rivojlanish istiqboli va iste’mol bozorining xususiy

rivojlanish istiqboli hisoblanadi. Hozirgi kunda davlatlar iqtisodiyoti rivojlanishining barqaror emasligi (ayrim jabhalar bo‘yicha esa rivojlanishning umuman istiqbolsizligi) tufayli ushbu jarayonni uzoq vaqt davom ettirish mumkin emas. U jarayon davomiyligini o‘rtacha uch yil doirasida maqsadga) muvofiq (taqqoslash uchun shuni ham nazarda tutmok kerakki, iqtisodi rivojlangan mamlakatlarning yirik savdo korxonalari o‘z strategiyasini amalga oshirish 10 yilgacha bo‘lgan davr uchun ishlab chiqariladi). Savdo menejmenti strategiyasini

shakllantirish davrini aniqlashning yana bir sharti bu - savdo korxonasining ko‘lamidir. Yirik savdo korxonalarining faoliyati odatda uzoq davrga mo‘ljallanadi ( bizning sharoitda bu davr 5 yil hajmida belgilanishi mumkin). 2.Tashqi muhit omillarini tekshirish va ularni savdo korxonasi faoliyatiga bo‘lgan ta’sir darajasini o‘rganish. Strategiyalni ishlab chiqishning ushbu bosqichida savdo faoliyatini amalga oshirishning iqtisodiy-huquqiy shart- sharoitlari tadqiq qilinadi, faoliyatning kelgusi davrida bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘zgarishlar o‘rganiladi. Bundan tashqari, iste’mol bozorining konyunkturasi va uni belgilovchi omillar tahlil qilinadi. Shu bilan birga, savdo korxonasi faoliyati bilan bog‘liq bozordagi alohida segmentlar bo‘yicha ushbu konyukturaning istiqboli ishlab chiqiladi. 3.Savdo korxonasi faoliyatiiing kuchli va zaif tomonlarini baholash. Bunday baholash, eng avvalo, savdo korxonasn ichki potensialini yuzaga chiqarish imkoniyatining aniqlanishi bilan bog‘liq. Bu potensial birinchi o‘rinda korxonaning raqobatbardoshlik darajasini ta’minlaydi. Baholash jarayonida savdo korxonasi faoliyatining qay darajada bozordagi mavqeini oqlaganligi va iste’mol bozoridagi segmentlarning muvofiqlik darajasi aniqlanadi. Xaridorlarga savdo xizmati ko‘rsatilishi bo‘yicha korxonaning raqobatdoshlik va faolitining asosiy moliyaviy-iqtisodiy ko‘rsatkichlari o‘rganiladi. Korxonaning perspektiv holati bo‘yicha uning assortiment siyosati ko‘rib chiqiladi. Ishlash qobiliyati va mahorati bo‘yicha personalning qay darajada korxonaning kelgusi rivojlanishiga qo‘shgan salmog‘i aniqlanadi. 4.Savdo korxonasi rivojlanishini belgilovchi strategik modelning

hayotiylik davri bo‘yicha tanlash. Savdo korxonasining rivojlanish imkoniyatlari uning mavjud hayotiylik davri bosqichi orqali belgilanadi. Bozor qonuniyati ushbu bosqichlarni 6 ga bo‘ladi: 1). «Tug‘ilish» 2). «Bolalik» 3). «Yoshlik» 4). «Ilk yetuklik» 5). «So‘nggi yetuklik» 6). «Keksalik». Savdo korxonalari bo‘yicha hayotiylik davrining barcha bosqichlari umumiy holda taxminan 15-20 yil mobaynida belgilanadi. Bu davr korxonaning ixtisosligi bo‘yicha faoliyatining tugatilishi va yangi ixtisoslik asosida vujudga kelishidan boshlab amal qiladi. Hayotiylik davri bosqichlaridan kelib chiqqan holda korxona rivojlanishini yuqori darajada ta’minlovchi muayyan maqsadga yo‘naltirilgan faoliyatning strategik modeli tanlanadi. Korxonaning rivojlanishini belgilovchi strategik modellar quyidagi tarzda namo1n bo‘ladi: 1). «tez sur’atda o‘sish» («tug‘ilish», «bolalik», «yoshlik» bosqichlarida). 2) «Chegaralangan o‘sish»(«ilk yetuklik» bosqichida). 3). «Holatni saqlash»(«so‘nggi yetuklik» bosqichida). 4). «Faoliyatni cheklash»(«keksalik» bosqichida). Agar savdo korxonasi do‘konlar tarmog‘i, tovar ixtisosligi bo‘yicha turli shakllar yoki turlicha hududlarga ega bo‘lsa, korxona rivojlanishining strategik yo‘nalishlarini differensiallashi, ya’ni tabaqalashtirishi mumkin. Bu holda, korxona rivojlanishini belgilovchi strategik model to‘la ma’noda «birikma» atamasi bilan tavsiflanadi. 5.Rivojlanishni belgilovchi tanlangan model bo‘yicha strategik maqsadlar tizimini shakllantirish. Savdo korxonasining rivojlanishini belgilovchi tanlangan model asosida belgilangan bunday maqsadlar tizimi eng avvalo, savdo menejmentining bosh maqsadi bo‘lgan korxonaning iste’mol bozoridagi raqobatbardoshlik darajasini oshirish masalasiga yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim. Asosiy strategik maqsadlar qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: -savdo korxonasi faoliyatini qamrab olgan iste’mol bozorining segmentini kengaytirish;

-bozorning yangi, tadqiq etilmagan negizini izlash va tez sur’atda to‘ldirish; -xaridorlarga savdo xizmati ko‘rsatish darajasini o‘stirish; -foyda miqdori va korxona faoliyatining rentabelllik darajasini oshirish; -xo‘jalik xavflari darajasini kamaytirish; -xususiy kapital hajmini va korxonaning bozordagi mavqeini oshirish. Savdo menejmentining asosiy strategik maqsadlarini funksional doirada ham shakllantirish mumkin. U holda, funksional ko‘rinishdagi strategik maqsadlar quyidagilarga bo‘linadi: a). Marketing (masalan, yangi bozor negizini topish, bozordagi o‘z segmenti doirasida savdo korxonasi salmog‘ini, ulushini oshirish,. iste’mol bozorining boshqa segmentlari ichida o‘rnashish, boshqa hududiy bozorlarga kirish va o‘rnashish va xokazolar). b). Moliyaviy iqtisodiy (masalan,muomala harajatlari darajasini tushirish, savdo faoliyatidan keladigan foyda miqdorini oshirish; xususiy kapitalning rentabellik darajasiii oshirish; foydalanilayotgan kapitaldagi zayom vositalarining ulushini kamaytirish; xususiy moliyaviy resurslarning shakllanishini tezlashtirish va xokazolar). v). Invesgitsion (masalan, yangi do‘konlar qurish yoki ombor va shu kabilarni barpo etish; faoliyat ko‘rsatayotgan do‘konlarni qayta ta’mirlash yoki modernizatsiyalash; moliyaviy qurollarning samaraliligini shakllantirish; g).Innovatsion (masalan, tovar aylanishning yangi texnologiyalarini joriy etish; tovarlarni sotishning progressiv usullarini tashkil etish; xaridorlarga xizmat ko‘rsatishning yangi ko‘rinnshlarini shakllantirish; sotib olingan tovarlar bo‘yicha hisob-kitobning yangi texnologiyalarini joriy etish; hisobning yangi ko‘rinishlarini shakllantirish va boshqalar). d). Tashkiliy (masalan, faoliyatning yangi tashkiliy-huquqiy shakliga o‘tish; boshqarishning yangi tashkiliy tuzilmasini joriy etish;

personallarning savdo operativ va qo‘shimcha mehnatlari bo‘yicha yangi shakllari joriy etish va xkz). Savdo menejmentining strategik maqsadlarining tuzilishi qisqa va aniq, har bir maqsaddan aniq ko‘rsatkichlarni ajratib olgan holda ifoda etilishi lozim. Bu orqali, keyinchalik savdo korxonasi o‘zining rivojlanish strategik maqsadlariga qay darajada muvofiqlashgani baholanadi. 6. Savdo menejmentining strategiyasini amalga oshirish davri bo‘yicha maqsad ko‘rsatkichlarini aniqlashtirish. Strategiyani shakllantirishning ushbu bosqichida umumiy kelajak davri(perspektiva) doirasida strategik maqsad ko‘rsatkichlariga erishishning ketma-ketligi va muddati belgilanadi. Buning uchun, hal etilayotgan vazifalarning kompleksligi va ketma-ketligini hisobga olgan holda barcha strategik maqsad ko‘rsatkichlarini vaqtlar bo‘yicha muvofiqlashtirish talab etiladi. Z.Savdo menejmenti siyosatini shakllantirish. Faoliyatning eng muhim, alohida jabhalari bo‘yicha savdo menejmenti siyosatini shakllantirish. Savdo menejmentining strategiyasining yaxlit shakllanishidan farqli o‘laroq, uning siyosati, faqat faoliyatining eng muhim jabhalari, strategik maqsad ko‘rsatkichlarining muayyan tizimi bo‘yicha shakllanadi. Savdo menejmentining siyosati - savdo faoliyatining alohida maqsadlari va muayyan| jabhalari doirasida uning umumiy strategiyasini kelgusida amalga oshirish shaklidan iboratdir. Savdo korxonasining alohida jabhalari bo‘yicha savdo menejmenti siyosatini shakllantirish o‘z o‘rnida turli darajada ahamiyat kasb etishi mumkin. Masalan, xaridorlarga savdo xizmati ko‘rsatilishini ta’minlash siyosati doirasida korxonaning assortiment siyosati, qo‘shimcha xizmatlar siyosati kabilar o‘z- o‘zidan mustaqil tarzda shakllanadi. Korxonaning moliyaviy

resurslarini shakllantirish siyosati doirasida xususiy moliyaviy resurslarni shakllantirish siyosati va zayom vositalarini jalb etish siyosati bilan ham belgilanishi mumkin. O‘z o‘rnida, xususiy moliyaviy resurslarni shakllantirish siyosati o‘z ichiga foydani taqsimlash va amortizatsiya siyosatini oladi. Savdo menejmenti siyosati va strategik maqsadlarini amalga oshirigpping eng samarali yo‘llarini ishlab chiqish. Strategiyani shakllantirishning ushbu bosqichida savdo menejmenti siyosati va strategik maqsadlarini amalga oshirish bo‘yicha asosiy tadbirlar tizimi ishlab chiqiladi. Bunday tadbirlarning ishlab chiqilishi savdo meiyejmentining asosiy funksiyalari doirasida amalga oshiriladi. Ishlab chiqilgan tadbirlar 3 ta asosiy blok bo‘yicha tasdiqlanadi: - savdo korxonasi faoliyatining eng samarali tashkiliy shartlarini ta’minlash bo‘yicha tadbirlar; - savdo korxonasi iqtisodiy faoliyatining eng samarali yo‘llarini ta’minlash bo‘yicha tadbirlar; - savdo korxonasi moliyaviy faoliyatining eng samarali shakllarini taminlash buyicha tadbirlar; Har bir blokning mavjud tadbirlari bir-biriga muvofiq va savdo korxonasi bo‘yicha yaxlit tarzda moslashtirilishi lozim. 4.Savdo menejmentining ishlab chiqilgan strategiyasini baholash. Savdo menejmentining ishlab chiqilgan strategiyasini baholash. Ushbu baholash quyidagi asosiy parametrlar bo‘yicha amalga oshiriladi: - stratagiyani tashqi muhit bilan uyg‘unligi. Bu jarayonda: ishlab chiqilgan strategiyaning qay darajada davlat iqtisodiyotining bashorat qilgan o‘zgarishiga, savdo korxonasi faoliyatining huquqiy shart-sharoitlariga va iste’mol bozori konyunkturasiga mutanosib ekanligi baholanadi;

- strategiyaning ichki balansi. Bunday baholash jarayonida alohida strategik maqsadlarning savdo menejmenti siyosati va strategiyani amalga oshirish tadbirlari bilan qanchalik muvofiqligi aniqlanadi. Bunda asosiy e’tibor ularning bir-biri bilan zid emasligiga, davrlar bo‘yicha ularning mantiqan mos va mutanosibligiga qaratiladi; - strategiyani korxonaning resurs potensialini hisobga olgan holda amalga oshirilishi. Bu jarayonda eng avvalo, korxona rivojlanishining belgilangan yo‘llarini o‘z manbalari hisobidan moliyaviy ta’minlashni shakllantirishning potensial imkoniyatlari ko‘rib chiqiladi. Bundan tashqari, personalning malaka darajasi va tanlangan strategiyani amalga oshirish uchung uning texnik ta’minlanganlik darajasi baholanadi; -strategiyani amalga oshirish bilan bog‘liq tavakalchilik darajasining maqbulligi. Savdo faoliyatining yangi sifati va kengrok ko‘lamiga o‘tish odatda, barcha turdagi xo‘jalik xavflari ko‘lamining oshishi, ayniqsa moliya va investitsion sohalardagi xavf darajalarining ko‘tarilishi bilan yuz beradi. Shuning uchun, baholash jarayonida xavflarning savdo korxonasi faoliyatiga ko‘rsatadigan salbiy ta’siri kelgusidagi faoliyatga qay darajada nomuvofiqligini aniqlash zarur. -strategiyani natijaviyligi. Savdo menejmenti strategiyasining natijaviyligini baholash eng birinchi, uni amalga oshprishning iqtisodiy samaradorligini aniqlashga asoslanadi. Shu bilan bir qatorda, strategiyani amalga oshirish jarayonida erishilgan noiqtisodiy natijalar ham baholanadi. (savdo korxonasi amaliy obro‘sining oshishi, qismlar va tuzilma birliklarini boshqarilish darajasining o‘sishi, savdo korxonasining xizmat ko‘rsatish darajasi va xaridorlar orasidagi bosqichni oshishi, korxonadagi psixologik muhit va personallar mehnat shart- sharoitlarining yaxshilanishi va boshqalar).

5.Savdo korxonalarida biznes-rejani ishlab chiqish va tuzish. Savdo menejmenti strategiyasining ishlab chiqilishi savdo korxonasining kelgusidagi rivojlanish davri bilan bog‘liq eng samarali boshqaruv qarorlarini korxona faoliyatining barcha jabhalari bo‘yicha joriy etilish imkoniyatini beradi. Savdo menejmenti strategiyasining ishlab chiqilgan dastlabki holati savdo korxonasining rivojlanish biznes rejasida o‘z ifodasini topadi. Ushbu hujjatni ishlab chiqishning zarurligi shuki, hozirgi zamonaviy iqtisodiyot sharoitida savdo korxonalari o‘zining strategik rivojlanishini faqatgina ichki moliyaviy resurslar hisobidan amalga oshira olmaydi. Buning uchun, ma’lum miqdorda tashqi moliyalashtirishni, ayniqsa invstitsiyalarni jalb qilish talab etiladi. Xuddi shu maqsadlarni amalga oshirishdagi korxonaning homiylari, ya’ni yirik investorlar biznes strategiyasi bo‘yicha, uning shakl va o‘lchamlari, marketing, iqtisodiy va moliyaviy faoliyatlarining muhim ko‘rsatkichlari bo‘yicha aniq ma’lumotlarga ega bo‘lishi lsrak. Shuningdek, investitsiyani qaytarish muddati, korxonani rivojlanish strategiyasini amalga oshirishda vujudga kelishi mumkin bo‘lgan xavflar va I faoliyatning boshqa tavsiflari bo‘yicha to‘liq ma’lumog va axborotlar bilan ta’minlash talab etiladi. Biznes rejani ishlab chiqish ma’lum bir mantiqiy tuzilmaga asoslanadi. Biznes reja ko‘pchilik bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarning joriy etgan muayyan shakllari bo‘yicha tuziladi (ushbu umumiy qabul qilingan tuzilmadan chetga chiqish savdo korxonasining tarmoqdagi ahamiyati va o‘lchamiga bog‘liq). Savdo sohasidagi korxonalarga biznes rejani quyidagi tartibda tuzish tavsiya etiladi: 1.Savdo korxonasining (strategik rivojlanishi) tuzilish loyihasi bo‘yicha

qisqacha tavsifnoma. 2.Savdo korxonasi va uning tuzilma birliklarini. 3.Iste’mol bozori konyunkturasining tahlili va istiqboli(unga chegishli segment bo‘yicha). 4.Tovar aylaniishning rejalashtirilgan hajmi va tarkibi. 5.Xaridorlarga qo‘shimcha xizmat ko‘rsatishning rejalashtirilgan nomeklaturasi. 6.Tovar aylanishi va savdo xizmatlarining moddiy va mehnat resurslari bilan ta’minlanganligi. 7.Moliyalashtirishning strategiyasi va moliyaviy rejasl. 8.Xavflarni baholash va ularni sug‘urtalash shakllari. 9.Loyihani amalga oshirishning boshqarish sxemasi. Ishlab chiqilgan biznes reja savdo menejerlari va ko‘zlangan investorlarga savdo korxonasining tanlangan rivojlanish strategiyasini va uning iqgisodiy samaradorligini har tomonlama baholash imkoniyatini yaratadi.

Adabiyotlar: 1.Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Ўзбекистон иқтисодиётида хусусий секторнинг улуши ва аҳамиятини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида. «Халқ сўзи», 2003 йил 28 январь. №23, (3135). 2.И.А.Каримов «Озод ва обод ватан, эркин ва фаровон хаёт приовард максадимиз» Т.: «Узбекистон» 2000. 3. Бланк И.А. «Торговый менеджмент», «Украинско-финский институт менеджмента и бизнеса». Киев 1997 г. 4 Лукашевич В.В. «Основы менеджмента в торговле», Москва, «Экономика» 1998 г. 5. Хисрик Р., Джексон Р. «Торговля и менеджмент», Москва, «Филин» 1995 г. 6. Гревнов А.И. и др. «Совершенствование управления торговлей», Москва, «Экономика» 1990 г. 7. Торговое дело: Экономика, маркетинг, организация. М.: Инфра-М, 2002, С.560 8. Том Хопкинс. Исскуство торговать. М.:2002, С.416 9. Петров П.В., Соломатин А.Н.Экономика товарного обращения. М.: Инфа-М, 2001, С.220 10. Поведение потребителя. Практикум. Минск. Новое знание, 2002, С.123 11. Коммерческо-посредническая деятельность на товарном рынке. Учебник под ред. Проф. А.В.Зверьянова. Екатеринбург,2002, С.560 12. Юлдашев Н.К., Козоков О.С. Менежмент. Т.: Фан, 2004, С.213 13. Вергилес Э.В. Менеджмент (практические навыки): Учеб. пособие – М. 2004.-80с.

14. Воронина Э.М. Менеджмент предприятия и организации: Учебно- практ. пособ. - М.: 2004.-256 с. 1 5 .Босчаева З. Н. Управление экономическим ростом. М.: ЗАО « Экономикс», 2004 1 6 .Развитие организации и Н R -менеджмент. М.: Независимая фирма «Класс», 2004 1 7 .Майкл У. 50 Методик менеджмента. 2004 18 .Волгин В.В. Тор говые операции. М.: 2004 19 .Ласкина Н.В. Международное торговое дело. М.: Экономика, 2004 20. www . edu . ru 21. www . economics . ru 22. www.torg.uz 23. www.uzbussines.unitech.uz 24. www.cer.uz

O'xshashlar

Savdo menejmentining tashkiliy asoslari

Savdo menejmentining funksiyalari va mexanizmi

Savdo menejmentining mohiyati va vazifalari.

Savdo korxonalarida chakana savdo aylanmasi

Narx bo‘yicha liderlikning raqobatli strategiyasi