Muhandislik faoliyatini rivojlanish bosqichlari - Iqtisodiyot - Referatlar

Muhandislik faoliyatini rivojlanish bosqichlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3006.5 KB

Ko'chirib olish

Muhandislik faoliyatini rivojlanish bosqichlari Reja: 1. Muhandislik faoliyatini dunyoga kelishi,uning mazmuni va funksiyasi. 2. Muhandislik faoliyatni rivojlanishi, muhandislik kasbi va mutahassislik ma‘lumoti. 3. Muhandislik faoliyati industirial va industirialosti jamiyatida

1.Muhandislik faoliyatini dunyoga kelishi,uning mazmuni va funksiyasi . Muhandislik ishi soda bo‘lmagan uzoq tarixiy yo‘lni bosib o‘tdi Insoniyatning material madaniyati tarixi kam bo‘lmagan misollar orqali, muhandislik masalalarini echimini oldingi etarli rivojlangan insonlar jamiyatidan biladi. Oldingi jamiyatni rivojlanishida muhansisning aniq masalani echishdagi o‘rnini tan olmay qo‘ygan holatlar mavjud emas. Barcha jamiyatlarda to‘liq faol ishtirok etdi. Bu mavzuda uning muhandislikning duhyoga kelishi, tiklanishi, uning evolyutsiyasi, ishlab chiqarish kuchlarida paydo bo‘lishi, kerakli mutahassis sifatida , shuningdek zamonaviy sharoitda ichki va tashqi muhandislik faoliyati vazifasi ko‘rib chiqiladi. Muhanndislik faoliyatigacha . Ming yillar davomida jamiyat vjudga kelgandan boshlab odamlar oldida muhandislik masalasi mavjud bo‘lgan lekin uni faqat ayrim indvidlar bajargan xolos. Muhandislik faoliyati nisbiy mustaqil: Biz shunga iqrormizki,qanday qattiylik va ijod har bu yangi qadamni o‘zlashtirdi va dunyoni qayta shakillantirdi. Texnika o‘zining bunyodkori to‘g‘risida juda kop gapirishi mumkin . Material- texnik va insonni ongli madaniyati quldorlik davrida shunday darajaga yetdiki uning aloxida sohalarida qurilish va arxitektura kasbiy muhandislik mehnatiga talab paydo bo‘ldi. Ming yilliklar o‘tib egipet jpetsa arxitektor Imxotepa(tax,2700 yil eramizdan oldin.)

Imxotep va uning qurgan piramidasi. Skul‘ptor Fidiya – afinnani akropolya Parfenonasi. (V asr er. ol.). Ular muhandis bo‘lganmi? Albatta yoq. Bu ishlarda texnik va muhandis boshqaruv vazifasini bajarganlarni birinchi bor muhandis deb nomlasak xaqqimiz bor. Shuning bilan belgilash mumkin: 1) Muhandislik mehnatni vazifasi yuqoridagiga to‘g‘ri kelmaydi u kengroq; 2) birinchi muhandislik faoliyati tayanchi amaliyot bo‘yicha,tajribali bilim,shunigdek texnik vosita,universal samarasiz texnologik qabul, ommaviy qul mehnatini qo‘llash; 3) aqliy mehnat fizikdan ajratilmagan, bu uzoq davr qolib ketdi; Shularga asoslanib muhandislikdan oldingi davr deb qabul qilingan . Insoniyatning buyuk bunyodkorligiga kopincha xarakatlanish vositasi (g‘ildirak,tashish, veleseped, paravoz, avtomobil‘,samalyot va b.) mehnat vositasi(charxpalak, tegirmon,parli molot, ish va b.), materiallar(bronza, temir,qog‘oz, plastmassa va b.), energetikaga(parli mashina,elektr mashina,dizel‘ va b.)xarbiy ish(porox, vintovka), atom bomba va b.),informatsiya sohasida(kitob, internet va b.), aloqa(telegraf, telefon, televideniya va b.), priborlarga(kompas, teleskop va b.).

XVI asr oxiri – XVII asr boshida insonning texnik faoliyati tabiiy fannlar va matematikalarga amalda bog‘lanmagan holda amalga oshirildi. Yangi texnika va texnologiyani bunyod qilish uchun iIlmiy tadqiqot natijasi sifatida muhandislik faoliyati paydo bo‘ldi. Birinchi muhandislar olimlar ichida, texnika bilan shg‘ullanganlar va remeslennik-o‘zi o‘rgangan, ilimga daxildorlarda shakillandi Birinchi muhandislar- bu bir vaqtdagi rasomlar va arxitektorlar, rasmlashgan inshoatlar maslahatchilari, arteleriya va fuqarolik qurilishlari, ximiklar va shifokorlar, matematiklar va tabiiy sinovchilardir. Ularni birinchi bo‘lib birlashtiruvchi ilmiy bilimni real amaldagi ishlab chiqarish kuchiga aylantirganligidir. Muhandislik missiyasi shu tariqa shakillandi. Muhandislik kasbini paydo bo‘lishi jamiyat xayotining barcha sohalari, barcha qatlamlarda tub burilish bo‘ldi . Muhandislik mehnatining portlashidagi omillar. Texnologik revolyutsiya. Uzoq vaqt texnologik uslubda ishlab chiqarish, asosiy bog‘lanish turi,insonni mehnatning texnik vositalari o‘zgarmay qoldi. Qurol takomillashdi, murakkablashdi, samarali bo‘lib bordi, lekin bir butun tizim «odamtexnika»da odam qo‘l mehnati bilan, texnika – mehnat ucun asbob bo‘ldi. «inson organizmini qurolligidan mexanik apparat quroligiga aylandi. Mashinaning paydo bo‘lishi yangi tarixiy rivojlangan texnikadan- ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash bosqichiga o‘tdi . Х VI-XVII asrdagi ilmdagi o‘zgarishlar. Masalan: Leon Battista Al‘berti, Leonardo da Vinchi, Djirolamo Kardano, Djon Neper va b.

Leon еон А l‟berti , Palatstso Ruchellai 1404 – 1472 Florentsiyadagi Leonardo da Vinchi (1452–1519) – Buyuk daxo, kopqirrali Yangilanish daxosi, Byuk yangilanish asoschisi. Rasom, olim, muhandis, yaratuvchi sifatida ma‘lum. Leonardo da Vinchi (1452-1519) Leonardo royhatga kiritgan yaratilganlar ro‘yhati: parashyut, velosiped, tank, armiya uchun engil ko‘priklar, projector, ikki linzali teleskop, podshipnik kacheniya.

Parashyut Uchuvchi mashina chizmasi Djerolamo Kardano. Matematik, muhandis, filosof, medik (1501–1576) Djon Neper (1550 – 1617) – shotlandiyalik matematik, logarifmani yaratuvchisi. Galileo Galiley, (1564–1642)

Oddiy hisoblarni bajarish uchun yog‘och mashinani yaratuvchisi 1617 y. GalileyYaratuvchilik faoliyati XVI-XVII yillarda muhandislik mehnati vositasini bunyod qilish bo‘lib texnik ishlarda detallar, uzellar, konstruksiyalani rasmi, chizmasidan keng foydalanilgan. 1798 yili Gaspar Monj «Chizma geometriya»kitobni chop qildi. Natijada «chizma» texnikani ichiga kirib ketdi. Masalan, Robert Guk(1635 – 1705) mikroskopni yaratdi. Genrix Gerts (1857– 1894) elektrmagnit to‘lqinini olishni . Albert Eynshteyn butun umrida konstruktr- ihtirochilik ijodiga berildi. Al‘bert Eynshteyn (1879 – 1955) U suyuq metalni xaydash nasosi, muzlatgich mashina, gigroskopik kompleks, avtomatik fotokamera, eshitish apparati va b.ya. Muhandislik faoliyati mazmuni- Muhandislik faoliyati kasb statusini olgandan buyon qisman o‘zgardi.Tarkibi esa bir necha barobar murakkablashdi Birinchi ichki ko‘rinish bo‘yicha muhandislik funksiyasini bo‘linishi shundaki, kim o‘ylab topdi, texnikani loyihaladi, kimdir zavodda ishlab chiqarishni yo‘lga soladi. Tashqi funksiyasiga (ijtimoiy): gumanistik, ijtimoiy-iqtisodiy, boshqaruv, tarbiyaviy va jamiyatni texnik bazisni rvojlantirish kiradi. Ichki yoki texnik funksiyasiga: tahlil va texnik bashoratlash, tadqiqot ishlovi, konstruksiyalash, loyihalash, texnologik ta‘minlash, ishlab chiqarishni sozlash,

jixozlarni ta‘mirlash va ekspluatatsiya qilish, ishlab chiqarishni rivojlantiradigan gruppa funksiyalar kiradi. Muhandis funksiyasi. Muhandisning asosiy funksiyasiga qattiq etarli darajada chegaralangan va alohida mutahasisliklarni biriktirilgan. 1.Tahlil va texnik bashoratlash fuksiyasi. Ertaga ishlab chiqarish uchun nima kerak.Bu funksiyani amalga oshirish uchun –rahbarlar, loyiha-konstruktorlik institutlari etakchi mutahassislari, byuro, laboratoriyalar. 2. Muhandislik faoliyatining tadqiqotchilik funksiyalari. Maqsadga olib boradigan texnik tuzilish yoki texnologik jarayonni, maqsadga olib boruvchi yonalishni aniqlash. 3. Konstruktorlik funksiyasi tadqiqotchilikni rivojlantirib to‘ldiradi. Uning tarkibi priborni yalang‘och skleti printspial sxemasi, texnik mantiq malim shakilga kiradi . Muhandis- konstruktor priborni umumiy printsp asosidagi ishini- va uni chizma tiliga o‘giradi, texnik chizma, keyinchalik ishchi loyihadagisini o‘z ichiga oladi. 4 Loyihalash funktsiyasi muhandis-loyihalovchi alohida bo‘lmagan tuzilish yoki pribor, bir butun texnik tizimni, konstruktor bunyod qilgan birinchi, bir butun agregat- mexanizmlar sifatidagi «detallar»; ikkinchdan loyiha ishlovida kopincha tenik holatnigina emas, balki ijtimoiy, ergonomic, va ob‘ektning boshqa o‘lchamlarini hisobga olishga to‘g‘ri keladi, yani muhandislik muammosidan chiqiladi. Loiyhalovchi mehnati ishlab chiqarishni muhandislik tayyorgarligini tugallaydi; texnik g‘oya o‘zining tugallangan ko‘rinishga; ishchi loyiha chizmasi shakliga ega bo‘ladi. 5.Texnologik funktsiya muhandislik masalasini ikkinchi qismini bajarish bilan bog‘langan: nima bunyod qilingan bo‘lsa, shu tugallanadi? Muhandistexnolog texnik jarayonlarni mehnat bilan bog‘lashi kerak va shunday qilib odam va texnikani o‘zaro ta‘siri natijasida vaqt va materiallar sarfi minimal bo‘lishi kerak, texnik tizim esa mahsuldor ishlashi kerak. 6. Ishlab chiqarishni tartibga solish funktsiyasi.

7. Jixozni ekspluatatsiya qilish va ta‘mirlash funksiyasi . 2.Muhandislik faoliyatni rivojlanishi, muhandislik kasbi va mutahassislik ma‟lumoti. Ibtidoiy jamiyatda muhandislik ishi birinchi bo‘lib mutaxassis belgisini oldi: doimiy qayta ishlashn , dars berishdan daromad, ma‘lum bilim olish tizimi Arxitektorlik ustachiligiga faqulotda muhum ahamiyat berilgan (Rimda qurilish boshlig‘I deb nomlashgan) Bunday mutaxassislikni olish uchun uchta narsa: tug‘ma ixtidor, bilim va tajriba bo‘lishi kerak deb hisoblangan . Amaliyotga asoslangan bilimdan tashqari, aqilning falsafiy toplamiga ega bo‘lishi kerak. Bu barcha shartlarga qaramasdan, arxitektorlar (shunday va boshqa mutahassislik muhandisliklari) «o‘ta ishchan», odamlarning ikkinchi navi, olimga nisbatan remeslenniklarga yaqin joylashgan, munosabatda bo‘lishgan. Rim imperiyasi gullab yashnagan davirda muhandislar nisbiy kop sonly gurux bo‘lib turishgan. Fiadalistik tuzimda muhandisning fuqarolik va xarbiy (―fuqarolik muhandisi‖ tayanch so‘zi keyinchalik ko‘p ishlatilgan) bo‘lindi. Asosiy mutaxassislik ―fuqarolik muhandisi‖ o‘rta asirlarda qurilish ishida qoldi. Biroq metallurgiya, engil sanoat, kemasozlik, va boshqalarni rivojlanishi bilan yangi tipdagi, yuqori malakali ustadan farqi ajatilmaydigan muhandis-sanoatchi dunyoga keldi. Mashina industriyasini rivojlanishi bilan bunday tipdagi muhandis to‘liq rasmiylashdi va texnik progressning asosiy figurasi bo‘lib qoldi. Fiadalistik tuzimda asosiy texnik yutuq qurulish sohada – yangi konstruktiv printsipidagi gotik ko‘rinishdagi qurilish, takomillashgan texnik qurulish qulfi va qalalar; metallurgiyada – qayta temir olish uslubini ochilishi,cho‘yan quyish ishini boshlanishi; dengiz transportida kompasni buhyod qilinishi, kemasozlikni takomillashuvi; xarbiy ishda- o‘t ochuvchi qurolni tarqalishi, shuningdek kitob chop qilishni kashif qilinishi. Х VII asr – muhandis kasbini kuchayishi kuzatulgan. Muhandisga jamoaviy talabni doimiy o‘sishi kuzatildi.

Mashina industriyasini paydo bo‘lishi, muhandislik faoliyatda haqiqatda revolyutsion burilish bo‘ldi, kapitalistik ishlab chiqarishni keng yoilishiga olib keldi.Aynan mashina industriyasini muhandislik so‘z zamonaviy mazmunida lol qoldirdi. Х VII asrni oxirlaida ishlab chiqarish bilan bog‘iq ilm rivojlandi, sanoatni talabi bilan mos kelmay qoldi. в .Keng texnik adabiyotlar paydo bo‘ldi.Yangi institutlar tashkil qilindi-ishlab chiqarish ilim maktabi yangi tipdagi, turli turdagi bilimlarga boyigan muhandis-kasbi chiqarila boshladi, Muhandislik ishi uchun katta ahamiyatdagi Londonda Korollikni ilmiy jamiyati(1660y.) va Fransuz fanlar akademiyasi (1666 y.). Shu vaqtdan boshlab muhandislik ishi kasb sifatida shakillanib sohta tadqiqotlar bilan bog‘liq va o‘qitishga mo‘ljallandi. 1771 y. Angliyada kasbiy muhandslik assotsatsiyasi paydo bo‘ldi va ―Fuqarolik muhandisi jamiyati‖ nomni oldi. Bu tashkilotni asosiy vazifasi muhandislik sohasidagi fikrlar almashinuvi ta‘minlash bo‘ldi. Biroq bunday jamiyat yosh muhandislarni kasbiy talabini qondirmadi, shuning uchun o‘zining fuqarolik institutini tashkil qildi, asosiy maqsad kasbiy muhandislik bilimlarini olishga yordamlashish bo‘ldi. Likin rivojlanish va texnikadan foydalanish juda tez suratlar bilan bordiki, institutlar o‘ziga olgan majburiyatni bajara olmay qoldi. Dj. Stefenson-Angiliyada paravozni ixtiro qilgan yaratuvchi-1847 y. da muhandis- mexaniklar institutini asosladi. Buning oqibatida bir qator institutlar paydo bo‘ldi: 1860 y.– dengiz arxitektori institute, 1871y.– muhandis-elektrik va b. 1716 y., kopirik va shosse Korpusi tashkil qilindi. XVIII asrda Frantsiyada bir qancha o‘quv maskanlari shakillandi.1778 y. – oliy milliy minora maktabi, 1794 y. – Politexnika. Germaniyada XVIII asrda birinchi o‘rta mahsus texnik ta‘lim tizimi paydo bo‘ldi. Uning paydo bo‘lishi rivojlanayotgan sanoatda malakali muhandislar taqchiligi va ta‘lmning odatdagi akademik tizimlari boshqa tomondan- bu talabni qanoatlantirish bilan bog‘liq bo‘ldi.

Texnik progressni rivojlanishi, mahsus muhandislik ta‘limini va mehnatni ichki kasbiy taqsimlanishiga olib keldi. Mantiqiy texnik masalalarni,uning echimini aniqlash uslublari bilan muhandislar-tadqiqotchilar,loyihachilar, texnologlar, olimamaliyotchidan farqlanmay shug‘ullana boshladi.Konstruksiyalash muhandiskonstruktorning funksiyasi sifatida ajraldi. Texnik fanni rivojlanishi, nafaqat muhandis- yangi texnikaga ishlov beruvchilarni chuqur qo‘shilishi balki, koproq olimlarga yaqinlashishga olib keldi. Shunday qilib muhandislar to‘liq ijtimoiy-kasbiy grux sifatida shakillanishga almashdi. Ular yuqori umumiy status: mehnat ko‘rinishi yaxshi ifodalangan yuqori oylik maosh, ularni bunyod qilishda madaniy qiymatni tarqatishda yuqori o‘rnga erishdi. 3.Muhandislik faoliyati industirial va postindustirial jamiyatda Muhandislik faoliyati industrial va post industrial jamiyatda turli ifodalanishga ega. Industrial jamiyat— bu jamiyat, qazib olish hisobidan va ta‘biiy resurslarni sanoatda qayta ishlash bilan ma‘lum darajadagi ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishga erishildi. Industrial jamiat uchun mehnatni taqsimlanishi, ommaviy kommunikatsiya vositalarni rivojlanishi va yuqori darajadagi urbonizatsiya xarakterlidir. Industrial jamiyat XIX asrda paydo bo‘ldi va XX asrda to‘rta sanoat revolyutsiyasi natijasida rivojlandi. Birinchi sanoat revolyutsiyasi (1750-1850 yy.)mashina tekstil ishlab chiqarishi bilan bog‘langan holda, ikkinchi (1850-1900 yy.) – parli mashinani qo‘llash va temir yo‘l transportini rivojlanishi bilan, uchunchi (1875-1925 yy.) – elektrlashtirish va og‘ir sanoatni bunyod qilinishi, to‘rtinchi (1900-1950 yy.) – avtomobil‘qurilishini rivojlanishi va ommaviy ishlab chiqarish. Industrial jamiyat uchun xarakterli hisoblanadi: - sanoat va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini tubdan osishi;  fan va texnikani, shuningdek kommunikatsiya vositalari rivojlanishini tezlashishi;

 axolini, davomiylikni ko‘payishi va axolini yashash darajasini ahamiyatli o‘sishi ;  axolini xarakatchanligini tubdan o‘sishi;  mehnatni taqsimlashni na faqat alohida mamlakat balki xalqaro o‘lchamda murakkabliligi;  axolining garizontal difrensatsiyasini kamayishi (uning qisimlarga, gapidan, siniflar bo‘linishi);  vertikal difrensatsiyasini o‘sishi (jamiyatni millatlarga bo‘linishi, «dunyo», xududlar); Industrial jamiyatni aniqlovchisi sanoat, bosh tuzilish- korporatsiya va firmalar hisoblanadi. Muhandislar industrial jamiyatda ixtisoslashgan masalalarni echadi,tadqiqot bilan bog‘liq,loyihalash,konstruksiyalash, ishlab chiqarish, ekspluatatsiya,xizmat ko‘rsatish,ta‘mirlash va texnik ob‘ekt va tizimlarni hisobdan chiqarish. Industrial jamiat sharoitida, muhandislik mehnatni taqsimlash yuqori unimdorlik beradi. Industrial jamiyatda ilmiy-texnik revolyutsiyasi, industrial jamiyat pod industrial jamiatni transformatsiyalaydi. Post industrial jamiat — bu jamiyat iqtisodiyotdagi ilmiy-texnk revolyutsiyani natijalari va mazmunan axoli daromadini o‘sishi, qulay tavar ishlab chiqarish xizmatlar ko‘rsatishga o‘tish. Post industrial mamlakatlarga xizmat ko‘rsatish sohasi YMMni yarmidan ko‘progini tashkil qilgan mamlakatlar kiradi. Post industrial jamiatda ishlab chiqarish resursi informatsiya va bilim bo‘lib qoldi. Ilim hajmi yuqori ishlanmalar iqtisodiyotni xarakatga keltiruvchi kuch hisoblanadi Bunday sifatli ishchilarni qadriga etadi, yuqori darajadagi ta‘lim sifatida,professionallilik, ta‘limlilik va faollik(kreativnost‘). Post industrial uslubdagi ishlab chiqarish quydagilarga asoslangan:  ilmhajmi yuqori texnik ishlanmalar va texnologiyalar;  informatsiya va bilimlar asosiy ishlab chiqarish resursi sifatida; - insonning ijodiy faoliyati, uzluksiz ta‘lim,o‘z-o‘zini takomillashtirish, va umir bo‘yi malakasini oshirish.

Post industrial jamiyatda – bosh resurs bilim hisoblanadi, bosh tuzilish – o‘rin sifatida universitet, qaerda uni ishlab chiqaradigan va toplaydigan. Bunda asosiy ishlab chiqarish resursi – odamlar malakasi- suning uchun investitsiya va ishlab chiqarish orqali oshirishni iloji yo‘q. Bunga faqat odamga investitsiyani ko‘paytirish va istemolni oshirish, jumladan ta‘lim xizmatini, odamga qoyilgan sog‘lomlilik va b oshirish. Agar industrial jamiyatda texnologik jarayon, asosan yaratuvchiamaliyotchilar ko‘pincha ilmiy tayorgarligi yo‘q ishi hisobiga ko‘tarilsa, post industrial jamiyatda, tubdan o‘sadi ilmiy tadqiqotni, jumladan fundamentalni amaliyyot bilan bog‘lanishi tubdan o‘sadi.Asosan texnologik o‘zgarishlarni dvigateli ishlab chiqarishga ilmiy yutuqlarni joriy qilish hisoblanadi. Post industrial jamiyatda ilm hajmi koproq, resurs tejavchi va information texnologiya(yuqori texnologiya) rivojlanishga ega bo‘ladi. Bu ko‘pincha mikroelektronika, dasturiy ta‘minot,telekommunikatsiya, robot texnikasi,oldindan berilgan topshirish bo‘yiotexnologiya va b.icha material ishlab chiqarish. Post industrial jamiyatda texnologik jarayonlarni o‘zgartirishni bosh trendi – avtomatizatsiya, sekin asta malaka darajasi past mashinani va komp‘yuterni almashtirish. Post industrial jamiyat – bu kasbkorlar jamiyati, asosiy sinif intellektual sinif hisoblanadi. Post industrial jamiyatda ishlab chiqarishni asosiy vositasi xodimlarni malakasi hisoblanadi. Bor ishlab chiqarish vositalari ishchini o‘ziga tegishlidir.Shuning uchun xodimlarni qiymati kompaniya uchun tubdan ko‘tariladi. Muhandislik faoliyati post industrial jamiyatda borgan sari integrallashgan, kompleks, va innovatsion xarakterga ega ko‘rinadi Muhandis, uslubiy bilim bilan qurollangan, cheksiz information resus va zamonaviy komp‘yuter tizimi bilan, tadqiqotni, loyihani, konstruktorlik, texnologik va boshqa masalalarni kompleks echishi mumkin. Kompleks muhandislik faoliyati murakkab va kop komponentli,u keng spektorli turli muhandis-texnik va boshqa sovollarni qamrovga oladi, loiyha echimi fundamental printsplarga, modellashtirish va optimizatsiy uslublaridan foydalanishga asoslanab hisoblanadi.

Innovatsion muhandislik faoliyati yangi texnika va texnologiyaga ishlov berishga tovar mahsuloti ko‘rinishiga etkazishga yo‘naltirilgan, yangi ijtimoiy va iqtisodiy samarani, shunigdek talabchan raqobatbardoshlikni ta‘minlashga aytiladi. . Innovatsion muhandislik faoliyati kop darajali va o‘zaro tartibchan hisoblanadi, chuqur fundamental va amaliy bilimni, chuqur tahlil va yuqori darajadagi modelni tuzishni talab qilishga asoslangan. Dunyo amaliyoti millatning innovatsion qobiliyati nafaqat ilim bilan bog‘lannishini, mamlakatni muhandislik tizimi qanchaligini, o‘ziga yangi mahsulotni ishlab chiqishni, uning ishlab chiqarishni tashkil qilishni va istemolchiga etkazishni ko‘rsatadi. Post industrial jamiyatda muhandislik ijodiyoti va ilmiy tadqiqot o‘zaro bog‘langan. Biroq shuni bilish kerakki, yangilikni kiritish – bu ilmiy faoliyat emas, muhandislik. Oxirgi, ob‘ektni o‘rganish bo‘yicha tabiat qonuni mavjud. Jamiyatda post industrial goya(epoxa)da fundamental va amaliy bilimlar to‘plangan, katta information resurs bunyod qilingan,bosh maqsad raqobatbardosh mahsulot va yangi bozorlar, bilimni eplash hisobidan boshqarish turadi. Innovatsiya texnika va texnologiya xozirgi zamonda o‟zaro tartib qoidalar asosida , bilimni bir sohadan boshqasiga berish natijasida shakillanadi. Fundamental va amaliy bilimlarni yig‘ish va taqsimlash, «kutilmagan holda» innovatsion faoliyatida rivojlanish boshida,, ulardan muhandisning amaliy ishini bosh topshirig‘ida foydalanish turadi. 50 yillik yashash davriyligidagi texnik innovatsiya to‘lqinlari. Kondrat‘eva(rasm.1)

Rasm.1. Texnik innovatsiya to‘lqinlari.

А d а biyotl а r: 1.I.A.Karimov.,,Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining paydevori‘‘. ,,Sharq‘‘,Toshkent,1997 yil,64 bet. 2.K а drl а r t а yyorl а sh milliy d а sturi. Tоshkеnt, O‘zbеkistоn, 1997 yil. 3. T а ‘lim to‘g‘risid а gi O‘zb е kist о n R е spublik а si Q о nuni. Tоshkеnt, 1997 yil. 4. Х.M.Mаmаtоv. ,,Аvtоmоbillаr‘‘, ,,O‘zbеkistоn‖nashiryoti, T.1995yil,336 bеt. 5. V.B. Litvinkov. ,,Osnovi injenernoy deyatel‘nosti‘‘M.O.R.F. Ural‘skoy G.T.U. Ekateringburg 2000 g. 6.Xodja е v. B.A ―Avtomobillarda yuk va passajirlarni tashish asoaslari‖T.: ―O‘zbеkiston‖, 2002. 7. Avtomobillar tеxnik ekspluatatsiyasi. O‘zRO va O‘MTV avtotransport oliy o‘quv yurtlari talabalariu chun darslik sifatida tavsiya etgan. Prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt ―VORIS-NASHRIYOT‖, 2008.-560 b 8. V.A. Kutergin, ―Injenernaya deyatel‘nost‘ konstruktivnoy tochki zreniya.‖ Ijevsk: Uralsk. RAN, institut prikladnoy mexaniki, 2007 – 531 str. 9. Lc 1-2 “ Osobennosti Injenernaya deyatel‘nost‘ i rol‘Injenera v sovremennom mire‖

O'xshashlar

Muhandislik faoliyatini avtomatlashtirish asoslari

Menejment asoslarining rivojlanish bosqichlari

O'zbekistonda boshqarish nazariyasining rivojlanish bosqichlari

Sifatni boshqarish nazariyasining rivojlanish bosqichlari

Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari