Intellektual mulk huquqiy muhofazasi asoslari - Iqtisodiyot - Referatlar

Intellektual mulk huquqiy muhofazasi asoslari

Yuklangan vaqt:

10.10.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

22.73828125 KB

Ko'chirib olish

Reja: 1.“Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qonunining mohiyati. 2.Tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovarlar kelib chiqish joylari nomlarining mohiyati. 3.Elektron hisoblash mashinalari integral mikrosxemalar topologiyalarni huquiy muhofaza qilish to’g’risida qonunning ahamiyati. 4.Firma nomlari, seleksiya yutuqlari va mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to’g’risidagi qonunlar haqida umumiy ma’lumotlar. 5.Intellektual mulk huquqi haqida xalqaro kelishuvlar to’g’risida.

1. “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qonunining mohiyati “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qonuni 1994 yil 6 mayda mustaqilligimizning dastlabki kunlarida qabul qilingan edi (O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1994 yil № 5, 138-modda, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1998 yil № 3, 38-modda). Lekin ungacha, ya’ni 1 oktyabr 1992 yildan O’zbekistonda Prezident ho’zuridagi Vazirlar Mahkamasining 15 sentyabr 1992 yil №432 qarori bilan “O’zbekiston Respublikasi sanoat mulki vaqtincha nizomi” qabul qilingan edi. Ushbu nizom, yuqorida qayd etilgan qonunni qabul qilingunga qadar qo’llanilib kelindi. O’zbekiston iqtisodiyotining jadal sur’atlarda rivojlanishi va uning xalqaro munosabatlarda salohiyatining oshishi bilan ushbu qonunning butun dunyo amaliyotini o’rgangan holda yangi tahriri ishlab chiqildi va O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2002 yil 29 avgustda “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qonuni qabul qilindi. Ushbu qonun jami 39 modda, VII bo’limdan iborat bo’lib, unda umumiy qoidalar (1-8 moddalar), Sanoat mulki ob’ektining huquq sub’ektlari (9-13 moddalar), patent berish haqidagi talabnoma (14-19 moddalar), patent berish haqidagi talabnomani ekspertizadan o’tkazish (20-23 moddalar), Sanoat mulki ob’ektiga patent olish va bu patentning amal qilshishni tugatish (24-29 moddalar), Sanoat mulki ob’ektlaridan foydalanish (30-33 moddalar) va yakunlovchi qoidalar (34-39 moddalar) dan tashkil topgan. Ushbu qonunning maqsadi 1-moddada belgilanganidek – ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalarini (bundan buyon matnda sanoat mulki ob’ektlari deb yuritiladi) yaratish, huquqiy muhofaza qilish hamda ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat. Sanoat mulki ob’ektlari to’g’risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.

Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O’zbekiston Respublikasining sanoat mulki ob’ektlari to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi. O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi (bundan buyon matnda Patent idorasi deb yuritiladi) sanoat mulki ob’ektlarini huquqiy muhofaza qilish sohasidagi davlat siyosatining amalga oshirilishini ta’minlaydi. Patent idorasi sanoat mulki ob’ektlariga patent berish haqidagi talabnomalarni (bundan buyon matnda patent berish haqidagi talabnoma deb yuritiladi) ko’rib chiqish uchun qabul qiladi, ular bo’yicha davlat ekspertizasini o’tkazadi, ularni davlat ro’yxatiga oladi, sanoat mulki ob’ektlariga patentlar beradi, rasmiy axborotnoma nashr etadi, sanoat mulki ob’ektlari to’g’risidagi qoun hujjatlarining qo’llanilishiga doir qoidalar qabul qiladi va tushuntirishlar beradi hamda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan Patent idorasi to’g’risidagi nizomga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi. Davlat byudjeti mablag’lari, patent bojlari, shuningdek Patent idorasi tomonidan ko’rsatiladigan xizmatlar va taqdim etiladigan materillar uchun to’lanadigan haq Patent idorasi faoliyatini moliyalashtirish manbalari hisoblanadi. Patent idorasining Apellyasiya kengashi (bundan buyon matnda Apellyasiya kengashi deb yuritiladi qarorlar chqarishda mustaqildir va o’qz faoliyatida ushbu Qonun hamda boshqa qonun hujjatlariga amal qiladi. Apellyasiya kengashi: Patent idorasining talabnomada ko’rsatilgan sanoat mulki ob’ektlari xususidagi qarori ustidan; sanoat mulki ob’ektlariga patent berilganligiga qarshi manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan; sanoat mulki ob’ektlari patentlarining huqiqiyligiga qarshi berilgan apellyasiyalarni ko’rib chiqadi. Apellyasiya kengashi o’z vakolatlari doirasida apellyasiyalarning boshqa turlarini ham ko’rib chiqishi mumkin.

Apellyasiya kengashi to’g’risidagi nizom O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi. Sanoat mulki ob’ektiga bo’lgan huquq muallifga (hammualliflarga) yoki uning (ularning) huquqiy vorisiga (huquqiy vorsilariga) tegishli bo’ladi va patent bilan tasdiqlanadi. Agar sanoat mulki ob’ektini bir nechta shax sbir-biridan mustaqil ravishda yaratgan bo’lsa, patent olish huquqi patent berish haqidagi talabnomani Patent idorasiga birinchi bo’lib topshirgan shaxsa tegishli bo’ladi. Muallif (hammualliflar), agar o’zi (o’zlari) yaratgan sanoat mulki ob’ektini boshqalar g’ayriqonuniy o’zlashtirib olishi natijasida bu ob’ektga talabnoma topshirilgan yoki patent olingan bo’lsa, patent berilganligiga qarshi e’tiroz bildirish yoxud patent egasi sifatida o’ziga (o’zlariga) patentning o’tkazilishini sud tartibida talab qilish huquqiga ega. Sanoat mulki ob’ektining huquqiy sub’ektlari. Ijodi mehanti bilan sanoat mulki ob’ektini yaratgan jismoniy shaxs shu ob’ektning muallifi deb e’tirof etiladi. Agar sanoat mulki ob’ekti bir nechta jismoniy shaxsning birgalikdagi ijodiy mehanti asosida yaratilgan bo’lib, ular o’rtasida to’zilgan shartnomada boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, ularning barchasi shu ob’ektning teng huquqli hammualliflari deb e’tirof etiladi. Patent egasi; patent egasining sanoat mulki ob’ektidan foydalanish huquqi; patent egasi mutlaq huqquining bo’zilishi sifatida e’tirof etilmaydigan harakatlar; patent egasi mutlaq huquqining bo’zilishi; ixtiroga patent berish haqidagi talabnoma; foydali modelga patent berish haqidagi talabnoma; sanoat namunasiga patent berish haqidagi talabnoma; sanoat mulki ob’ekti ustuvorligi; talabnomalarni o’zgartirish. Patent berish haqidagi talabnomani ekspertizadan o’tkazishda: patent berish haqidag talabnomaning davlat ekspertizasi; rasmiy ekspertiza; foydali model haqidagi talabnoma ekspertizasi. Sanoat mulki ob’ektiga patent olish va bu patentning aml qilishini tugatishida: sanoat mulki ob’ektini davlat ro’yxatiga olish; sanoat mulki ob’ekti ro’yxatga

olingani to’g’risidagi ma’lumotlarni rasman e’lon qilish; sanoat mulki ob’ektiga patent berish; sanoat mulki ob’ekti patentini haqiqiyo emas deb e’tirof etish; sanoat mulki ob’ekti patentining amal qilinishi tugatish; sanoat mulki ob’ekti patentidan voz kechish. Sanoat mulki ob’ektlaridan foydalanishda: ixtiro, foydali model, sanoat namunasidan foydalanish; avval foydalanganlik huquqi; sanoat mulki ob’ektidan foydalanish huquqini berish; sanoat mulki ob’ektlaridan foydalanishning davlat tomonidan rag’batlantirilishi. Qonunning yakunlovchi qoidalarida: patent bojlari, ya’ni sanoat mulki ob’ektlariga huquqiy muhofaza berish bilan bog’liq yuridik ahamiyatga ega harakatlarni bajarganlik uchun patent bojlari undiriladi. Patent bojlari Patent idorasiga to’lanadi. Patent bojlarining miqdori va ularni to’lash muddatlari, ularni to’lashdan ozod qilish, to’lov miqdorlarini kamaytirish yoki ularni qaytarib berish uchun asoslar, shuningdek patent bojlaridan foydalanish tartibi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. Patent vakillari; sanoat mulki ob’ektlarini boshqa davlatlarda patentlash; chet ellik yuridik va jismoniy shaxslarning huquqlari; nizolarni hal etish; sanoat mulki ob’ektlari to’g’risidagi qonun hujjatlarini bo’zganlik uchun javobgarlik. Sanoat mulki ob’ektlari to’g’risidagi qonun hujjatlarini bo’zganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo’ladilar. 2. Tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovarlar kelib chiqish joylari nomlarining mohiyati Intellektual mulkning sanoat mulki tarkibiga kiruvchi tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqish joylari nomlari to’g’risida huquqiy muhofazasi ham mustaqillikning dastlabki kunlaridan ishlab chiqilib, yurtimiz iqtisodiyoti hayotida qo’llanildi. O’zbekiston Respublikasining 1993 yil 7 mayda qabul qilingan “Mahsulot belgilari va xizmat belgilari to’g’risida”gi qonun (Oliy Kengash axborotnomasi,

1993 yil №6, 244-modda), 1997 yil 26 dekabardagi hamda 2000 yil 15 dekabrdangi qabul qilingan qo’shimchalar va o’zgartirishlar Bilan, 2001 yil 30 avgustgacha amaliyotda qo’llanilib kelindi. Ushbu qonunlar takomillashtirilib, davr talablaridan kelib chiqqan holda, butun dunyo tajribalari natijalaridan kelib chiqqan holda “Tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqish to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qonuni ishlab chiqilib 2001 yil 30 avgustda qabul qilinib, amalga kritildi. Ushbu qonun 38 moddadan iborat bo’lib, tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqqan joy nomlari holda yuzaga keladigan munosabatlarni tartibga soladi. Qonunning 1-5 moddalarida asosan, qonun maqsadi, hujjatlari tovar belgisi, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqish joy nomlari, ro’yxatdan o’tkazilishi va h.k. haqida ma’lumotlar berilgani bilan muhofazasi ko’rsatilgan. Tovar kelib chiqqan joy nomini huquqiy jihatdan muhofazasi, ushbu qonunning 6-moddasida keltirilgan: Tovar kelib chiqqan joy huqquiy jihatdan uni ushbu Qonunda belgilangan tartibda shuningdek O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq ravishda muhofaza qilinadi. Tovar kelib chiqqan joy nomi mazkur jo’g’rofiy ob’ektdagi, nomi o’zlari ishlab chiqarayotgan, ishlatiladigan bir yoki bir necha yuridik yoki jismoniy shaxs tomonidan ro’yxatdan o’tkazilishi mumkin. Tovar kelib chiqqan joy nomini ro’yxatdan o’tkazgan shaxs bu nomdan, bashart mazkur shax syoki asosan mazkur jo’g’rofiy ob’ektga xos tabiiy sharoitlar yoki boshqa omillar bilan yoxud tabiiy birikmasi bilan belgilanadigan tovarni ishlab chiqarayotgan bo’lsa, foydalanish huquqini oladi. Ushbu qonunda belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tkazilgan tovar kelib chiqqan joy nomidan jo’g’rofiy ob’ektda joylashgan va aynan shunday xususiyatlarga ega bo’lgan tovar ishlab chiqarish jismoniy shaxsga ham berilishi mumkin.

Qonunning 7-moddasida ko’rsatilganidek O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi tovar kelib chiqqan joy nomlarini muhofaza qilish sohasidagi vakolatli organi hisoblanadi. Qonunda: Tovar belgisini, tovar kelib chiqqan joyo nomini va tovar kelib chiqqan joy nomlarini ro’yxatga olish uchun talabnoma berish; tovar belgisini va tovar kelib chiqqan joy nomini va tovar kelib chiqqan joy huquqini ro’yxatdan o’tkazish uchun beriladigan talabnomaga doir talablar; Tovar belgilari sifatida ro’yxatidan o’tkazilmaydigan belgilar; Tovar kelib chiqqan joy nomi sifatida ro’yxatdan o’tkazilmaydigan tovar belgilari; Tovar belgisining ustuvorligi; Tovar belgisini, tovar kelib chiqqan joy nomini va tovar kelib chiqqan joy nomdan foydalanish huquqini ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomani davlat ekspertizasidan o’tkazish; tovar belgisini, tovar kelib chiqqan joy nomini va tovar kelib chiqqan joy huquqini ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomani rasmiy ekspertizadan o’tkazish; talabnoma ifodalangan belgini ekspertizadan o’kazish va davlat ekspertizasidan o’tkazish natijalari ustidan shikoyatlar haqida ham batafsil ko’rsatilgan. Tovar belgisi, tovar kelib chiqqan joy nomini va tovar kelib chiqqan huquqiy ro’yxatdan o’tkazishga doir moddalar 17, 18, 19 – moddalarda keltirilgan. Ro’yxatdan o’tkazilgan tovar belgisiga doir guvohnoma va tovar kelib chiqqan joy chiqqan joy nomidan foyda olish, amal qilish hamda 20, 21, 22 va unga o’zgartirishlar kritish 23-modda, haqiqiy emas deb topish, tugatilishi 24, 25 – moddalarda keltirilgan. Bundan tashqari qonunda: tovar belgisiga doir mutlaq huquq; tovar belgisidan foydalanish; tovar kelib chiqqan joy nomidan foydalanish; ogohlantiruvchi tamg’alash; tovar belgisiga doir huquqni boshqa shaxsga o’tkazish; tovar belgisi egasi bo’lmish yuridik shaxsni qayta tashkil etish paytida; tovar belgisini takroriy ro’yxatdan o’tkazish shartlari haqida ham batafsil aytib o’tilgan.Qonunning 33- moddasida patent bojlari haqida shunday deyiladi: Tovar belgilarini, tovar kelib chiqqan joy nomini yoki tovar kelib chiqqan joy nomidan foydalanish bilan bog’liq yuridik ahamiyatga molik harakatlarni amalga oshirganlik uchun patent bojlari

olinadi. Bu uning Ushbu Qonunda nazarda tutilgan vazifalarni bajarishga doir harajatlarni qoplash uchun to’lanadi.Albatta, qonun so’ngida patent vakillari; tovar belgisini va tovar kelib chiqqan joy nomini boshqa davlatlarda; chet ellik yuridik va jismoniy shaxslarning huquqlari; nizolarni hal etish; tovar belgilari va tovar kelib chiqqan joy nomlari to’g’risidagi qonun hujjatlarga javobgarlik to’g’risida ham ma’lumotlar yoritib o’tilgan. 3. Elektron hisoblash mashinalari integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida qonunning mohiyati Fan, texnika va ishlab chiqarishda elektron hisoblash mashinalarining (EHM) kirib borishi, hozirgi vaqtda ilmiy-texnika istiqbolini busiz tasavvur ham qilib bo’lmasligi va be borada butun rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda istiqbolli dasturlarning bajarilishida, ularning asosi bo’lgan integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofazasini qonun bilan belgilanishi o’ta muhim hisoblanadi.“Integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi qouni 30 avgust 2001 yilda qabul qilingan bo’lib, 21 moddadan iboratdir.Ushbu qonun, bu to’g’risidagi barcha munosabatlarni tartibga solish bilan birga integral mikrosxemalar, integral mikrosxemalar topologiyasi, ularning huquqiy egasi tushunchalarini asoslab beradi (2-modda).Integral mikrosxemalar topologiyalarni huquqiy muhofaza qilish ob’ekti va shartlarida: Integral mikrosxemaning ushbu belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tkazilgan o’ziga xos topologiyasi (bundan buyon matnda topologiya deb yuritiladi) integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish ob’ekti hisoblanadi.Muallifning ijodiy faoliyat natijasida yaratilgan va yaratilgan sanasida integral mikrosxemalar ishlab chiquvchi yoki tayyorlovchilarga ma’lum bo’lmagan topologiya boshqacha holat isbotlangunga qadar o’ziga xos deb e’tirof etiladi.YAratilgan sanasida integral mikrosxemalar ishlab chiquvchi yoki tayyorlovchilarga ma’lum bo’lgan elementlardan tarkib topgan topologiyaga, agar bunday elementlar yig’indisi ushbu modda ikkinchi qismining talablariga to’la muvofiq bo’lsagina, huquqiy muhofaza beriladi.Ushbu Qonun bilan beriladigan

huquqiy muhofaza topologiyaga singdirilgan g’oyalar, usullar, tizimlar, texnologiya yoki kodlashtirilgan axborotga nisbatan tatbiq etilmaydi.YAratilgan topologiyalar muallifi, hammualliflik, topologiyalardang foydalanish huquqining berilishi va mutloq huquqning bo’zilish hollari ham qonunning 4, 5, 6 – moddalarida keltirilgan.Masalan, topologiya muallifi deb, ijodiy mehnat bilan topologiyani yaratgan shaxs shu topologiya muallifi deb e’tirof etiladi. Agar topologiya ikki yoki undan ortiq jismoniy shaxslarning birgalikdagi ijodiy mehnati bilan yaratilgan bo’lsa, ular birgalikda mualliflar (hammualliflar) deb e’tirof etiladi.Topologiyani yaratishga shaxsan ijodiy hissa qo’shmagan, biroq muallifga texnik, tashkiliy ko’maklashgan jismoniy shaxslar mualliflar deb e’tirof etilmaydi.Muallifning topologiyaga bo’lgan huquqi boshqa shaxsga o’tkazilmaydigan shaxsiy nomulkiy huquq hisoblanadi va qonun bilan muhofaza qilinadi.Ushbu qonunda xizmat topologiyasi degan tushuncha kritilib, unda (7modda), bu quyidagicha izohlanadi: Xodim o’z xizmat vazifalarini yoki ish beruvchining bajarishi vaqtida yaratgan (xizmat topologiyasi) topologiyaning ro’yxatdan o’tkazilgani to’g’risida guvohnoma olish huquqi, basharti bu ular o’rtasidagi shartnomada nazarda tutilgan bo’lsa, ish beruvchiga tegishli bo’ladi.Xizmat topologiyasi uchun mualifga mukofot pulining miqdori, shartlari va tartibi u bilan ish beruvchi o’rtasidagi shartnoma bilan belgilanadi.Ushbu qonunda: topologiyani ro’yxatdan o’tkazish uchun talabnoma berish; topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomaning davlat ekspertizasi; davlat ekspertizasining xulosasi ustidan shikoyat qilish; topologiyani ro’yxatga olish; topologiya ro’yxatdan o’tkazilganito’g’risidagi ma’lumotnomalarni e’lon qilish tartiblari ham batafsil berilgan.Ro’yxatdan o’tkazilgan topologiyalarga guvohnoma beriladi, guvohnoma foydalanish muddati, ularga bo’lgan huquqlarning boshqa shaxsga o’tkazilishi, guvohnomaning bekor bo’lishi, patent bojlarining to’lab borilishi va boshqalar haqida qolgan moddalarda berilgan.Albatta, ushbu qonun elektron hisoblash mashinalari integral mikrosxemalar toplogiyalarini O’zbekistonda rivojlanishida katta rol o’ynaydi deb hisoblaymiz.

4. Firma nomlari, seleksiya yutuqlari va mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to’g’risidagi qonunlar haqida umumiy ma’lumotlar Yurtimizda so’nggi vaqtlarda tadbirkorlikka bo’lgan e’tibor, ko’plab firma va korxonalarning tashkil etilishi, ularning kun sayin rivojlanib borayotganligi, bozor iqtisodiyoti munosabatida o’tishdagi shart-sharoit talablariga binoan ularning rivojlanishini va muhofazasini huquqiy himoyalanishi yo’lida qabul qilingan hujjatlardan biri bu “Firma nomlari to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasining qonuni hisoblanadi. Ushbu qonun 2006 yil 20 iyunda qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilingan. 2006 yil 25 avgustida Senat tomonidan maqullanib, 2006 yil 18 sentyarbda № URQ-51 Prezident tomonidan amalga kritilgan bo’lib, uning maqsadi firma nomlarini huquiy jihatdan muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iboratdir.Firma nomi deganda: Firma nomi yuridik shaxs bo’lgan tijorat tashkilotining (bundan buyon matnda yuridik shaxs deb yuritiladi) individual nomi bo’lib, unga doir mutlaq huquq yuridik shaxs davlat ro’yxatidan o’tkazilgan vaqtda yuzaga keladi.Yuridik shaxs to’liq firma nomi bilan birga qisqartirilgan firma nomiga ham ega bo’lishi mumkin. Yuridik shaxsning firma nomida uning tashkiliy-huquqiy shakli ko’rsatilishi kerak. Qonunda nazarda tutilgan hollarda firma nomida yuridik shaxs faolitining xususiyati ko’rsatilishi kerak. Qonunda firma nomida ko’rsatilishi lozim bo’lgan belgilar quyidagicha izohlanadi: 1) davlatning rasmiy nomi, xalqaro, hukumatlararo yoki nodavlat notijorat tashkilotining qisqartirilgan yoki to’liq nomi; 2) tarixiy yoki O’zbekiston Respublikasida mashhur bo’lgan shaxsning to’liq yoki qisqartirilgan ismi, belgilangan tartibda beriladigan ruxsatsiz; 3) firma nomining egasi, uning faoliyat turi yoki u kelib chiqqan faloqat xususidagi soxta yoki iste’molchini chalg’itishi mumkin bo’lgan belgilar; 4) jamiyat manfaatlariga, insonparvarlik va axloq prinsiplariga zid bo’lgan belgilar ko’rsatilmasligi kerak.

Firma nomida: - ilgari O’zbekiston Respublikasida boshqa yuridik shaxs nomiga ro’yxatdan o’tkazilgan yoki ro’xatdan o’tkazish so’rab talabnoma berilgan, ilgariroq ustuvorlikka ega bo’lgan firma nomlari; - ilgari O’zbekiston Respublikasida boshqa shaxs nomiga ro’yxatdan o’tkazilgan yoki ro’yxatdan o’tkazish so’rab talabnoma berilgan, shuningdek O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq ro’yxatdan o’tkazilmay muhofaza qilinadigan tovar belgilari (xizmat ko’rsatish belgilari); - belgilangan tartibda qonun hujjatlari bilan muhofaza qilinadigan tovarlar kelib chiqqan joylarning nomlari bilan, shunday nomdan foydalanish huquqiga ega bo’lgan shaxs nomiga ro’yxatdan o’tkazish hollari bundan mustasno, adashtirib yuborish darajasida bir xil yoki ularga o’xshash bo’lgan belgilar ham ko’rsatilmasligi kerak. Ushbu modda birinchi qismining 1-bandida ko’rsatib o’tilgan belgilar, agar bunga tegishli davlat organining yoki tashkilotning ruxsati bo’lsa, firma nomiga kritilishi mumkin. Firma nomi to’g’risidagi qonun jami 17 moddadan iborat bo’lib, unda muhofaza qilish, uning huquqi, foydalanishligi, huquqning boshqa shaxsga o’tish va boshqalar keltirilgan.O’zbekiston Respublikasi “Seleksiya yutuqlari to’g’risida”gi qonun 1996 yil 30 avgustda qabul qilingan bo’lib, 2002 yil 29 avgustda esa uning takomillashgan, zamon talablariga javob beruvchi yangi tahririda qabul qilindi va amalga kritildi.Ushbu qonun 5 bo’lim, 45 moddadan iborat bo’lib, uning maqsadi seleksiya yutuqlarini yaratish, huquqiy muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.Uning asosiy tushunchasini seleksiya yutuqlari, ya’ni o’simliklarning yangi navi, hayvonlarning yangi zoti tashkil etadi va asosan: seleksiya yutuqg’ining patentga layoqatliligi; seleksiya yutug’iga patent olish; patent egasining huquqi; patent amal qilishning tugatilishi haqida ma’lumotlar keltirilgan. O’zbekiston Respublikasining “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to’g’risida”gi qonuni 2006 yil 23 martda Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, 2006 yil 9

iyunda Senat tomonidan maqullangan va 2006 yil 20 iyunda Prezident tomnidan amalga kritilgan.Ushbu qonun 6 bobdan 70 moddadan iborat bo’lib: maqsadi fan, adabiyot va san’at asarlarini (mualliflik huquqi), ijrolar, fonogrammalar, efir yoki kabel orqali ko’rsatuv yoxud eshittirish beruvchi takshilotlarning ko’rsatuvlari yoki eshittirishlarini (turdosh huquqlar) yaratish hamda ulardan foydalanish bilan bog’liq holda yuzaga keladigan munosabatlarni tartibga solishdan iborat.Qonunning asosiy tushunchalarini: asar nusxasi; asarni omma oldida namoyish etish; asarni oshkor qilish; audioviziual asar; audiovizual asarni tayyorlovchi; barchaning e’tiboriga etkazish; barchaning e’tibori uchun yuborish; yozuv; ijro; ijrochi; kabel orqali yuborish; manzarali-amaliy sant’at asari; ma’lumotlar bazasi; muallif; omma oldida ijro etish; prokatga berish; reprografik takrorlash; retranslyasiya; takrorlash; fonogramma; fonogramma nusxasi; fonogrammani tayyorlovchi; xalq ijodiyoti asarlari; chop etish; efirga o’zatish; efir yoki kabel orqali ko’rsatuv yoxud eshittirish beruvchi tashkilot; efir yoki kabel orqali ko’rsatuv yoxud eshittirish beruvchi tashkilotning ko’rsatuvi yoki eshittirishi va huquq egasi tashkil etadi.Bundan tashqari mualliflik huquqi, uning mulkiy huquqlari, turdosh huquqlar, mulkiy huquqularni jamoaviy boshqarish, mualliflik huquqi va turdosh huquqlarni himoya qilish va boshqalar ko’rsatilganki, ular hozirgi zamon talablariga to’la javob beradi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida (yangi tahriri)”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2002 y. 29 avgust. 2. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2001 y. 30 avgust. 3. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Elektron hisoblash mashinalari uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 1994 y. 6 may. O’zbekiston Respublikasi qonuniga o’zgartirishlar 05.04.2002. №364-11. 30.08.2002 y. №405-11. 4. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2001 y. 30 avgust. 5. O’zbekiston Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 14 iyun 209 – sonli qarori: O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi to’g’risida Nizom. 6. Kak zaregistrirovat tovarn ы y znak v Respublike O’zbekistan. – Tashkent, GPV RO’z. 2006 g. 7. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Seleksiya yutuqlari to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2002 y. 29 avgust. 8. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Firma nomlari to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2006 y. 18 sentyabr.

O'xshashlar

O’zbekistonda intellektual mulk muhofazasi bo’yicha ishlarning tashkillashtirilishi

Sanoat mulkidan tashqari intellektual mulklarning huquqiy muhofazasi

EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalari, integral mikrosxemalar topologiyalar intellektual mulk sifatida

Mehnat muhofazasi

G'aznachilik faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari