EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalari, integral mikrosxemalar topologiyalar intellektual mulk sifatida - Iqtisodiyot - Referatlar

EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalari, integral mikrosxemalar topologiyalar intellektual mulk sifatida

Yuklangan vaqt:

10.10.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

21.4951171875 KB

Ko'chirib olish

EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalari, integral mikrosxemalar topologiyalar intellektual mulk sifatida Reja: 1. Elektron hisoblash mashinalari (EHM) uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalari tushunchasi, mohiyati. 2.Integral mikrosxemalar topologiyalar, seleksiya ishlari tushunchasi, ularning huquqiy himoyalanishi. 3.EHM dasturlari va ma’lumotlar ba’zalari, integral mikrosxemalar topologiyalariga talabnoma tuzish, berish va guvohnoma olish

1. Elektron hisoblash mashinalari (EHM) uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalari tushunchasi, mohiyati EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalarini huquqiy muhofazasi va uning qo’llanilishi, ro’yxatdan o’tkazilishini tartibga solib turish maqsadida 6 may 1994 yil №1060-XIII O’zbekiston Respublikasi “EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar bazasini huquqiy himoyasi to’g’risida”gi qabul qilingan Qonun, 05.04.2002 yil №364-III, 30.08.2002 yil №405-II qo’shimchalari bilan amal qilinayapti.Ushbu qonunning (1-moddasi) bilan quyidagi tushunchalar qabul qilingan:- ma’lumotlar bazasi, bu sistemalashgan, ob’ektiv formada maqolalar, hisoblar va h.k. ko’rinishidagi ma’lumotlar bo’lib, bularni EHM yordamida topish va qayta ishlash mumkin bo’lsin: - EHM uchun dasturlar ob’ektiv formada EHM ishlashi va EHM tarmoqlarining ma’lum natija olish uchun ma’lumotlar va ko’rsatmalar; - boshlang’ich tekst – dasturlash tilida yozilgan, kompilyator yordamida qayta ishlovi mumkin bo’lgan tekst; - ob’ektiv kod – boshlang’ich tekstni mashina kodiga aylantirishda vujudga kelgan dastur; - EHM uchun dekompilirovlangan dastur deb, struktura va EHM kodlashni o’rganish maqsadida ob’ekt kodini boshlang’ich tekstga aylantirish texnikaviy priyomi; - EHM yoki ma’lumotlar bazasi uchun adaptatsiya dasturi – konkret sharoitlarda EHM dasturlarini ishlashi uchun, mualliflik boshlang’ich tekstni o’zgartirmagan holda ma’lumotlar bazasiga qo’shimchalar kritish; - EHM yoki ma’lumotlar bazasi dasturlarini adaptatsiyasi (qayta ishlovi) – boshlang’ich tekstni o’zgartirmagan holda kritilgan o’zgartirishlar; - EHM yoki ma’lumotlar bazasini dasturini qayta ishlab chiqarish; - EHM yoki ma’lumotlar bazasini bir yoki hohlagan nusxalarda material formada, yoki xotirada tayyorlash; - EHM yoki ma’lumotlar bazasi dasturlarini tarqatish;

- EHM yoki ma’lumotlar bazasi dasturlarini sotish, prokatga berish, import qilish va h.k. bilan ishlashga yo’l qo’yilishiga tushuniladi; - EHM yoki ma’lumotlar bazasini chop etish – muallifning roziligi bilan EHM yoki ma’lumotlar bazasini pechatga, ishlashga berish; - huquq egalari deganda, uning muallif, yoki merosxo’ri yuridik yoki jismoniy shaxslarning qonun asosida to’la mulkchilik huquqiga egaligiga tushuniladi. Ushbu asosiy tushunchalar EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalarining mohiyatini echish uchun qonunda qo’llanib kelinmoqda. EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasini rasmiy ro’yxatdan o’tkazish uchun talabnoma . Qonunning 9-moddasi ikkinchi qismiga muvofiq talabnoma bitta EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasiga taalluqli bo’lishi lozim. Talabnoma quyidagilarni o’z ichiga olishi lozim: a) EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasining muallifi (mualliflari) va nomiga ro’yxatdan o’tkazilish so’rayotgan shaxs (bundan buyon matnda talabnoma beruvchi deb yuritiladi) hamda ularning yashash joylari yoki joylashgan manzili ko’rsatilgan holda rasmiy ro’yxatdan o’tkazish uchun ariza; b) EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasini indentifikatsiya qiladigan materiallar, referatni ham o’z ichiga olgan holda. Talabnomaga patent bojini belgilangan miqdorda to’langanligini tasdiqlaydigan hujjat yoki patent bojini to’lashdan ozod qilish yoxud uning miqdorini kamaytirish uchun asoslarni tasdiqlaydigan hujjat ilova qilinadi. EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasining referati quyidagi mua’lumotlarni o’z ichiga oladi: a) EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasining nomi (arizada ko’rsatilganidek holda);

b) EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasining vazifasi, qo’llanilish sohasi va funksional imkoniyatlari ochib berilgan annotatsiya. Annotatsiyaning hajmi 700 ta belgidan oshmasligi lozim; v) ishlatiladigan EHMning tipii; g) dastur tili (EHM uchun dasturga); d) ma’lumotlar bazasini boshqarish turi va versiyasi (ma’lumotlar bazasiga); e) operatsiya tizimining turi va versiyasi; j) EHM uchun dastur yoki ma’lumotlar bazasining mashinada o’qiladigan shakldagi hajmi kilobaytlarda. 2. Integral mikrosxemalar topologiyalar, seleksiya ishlari tushunchasi, ularni huquqiy himoyalanishi Integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlari. Integral mikrosxemalarning topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir. Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O’zbekiston Respublikasining integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi. Asosiy tushunchalar. Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo’llaniladi: - integral mikrosxema – elektron vazifalarni bajarishga mo’ljallangan, tuga lyoki oraliq shakldagi mikroelektron buyum bo’lib, undagi elementlarining hech bo’lmaganda biri faol hisoblanadi, buyumdagi bog’lanishlarning ayrimlari yoki borchasi bu buyum tayyorlangan jismlar tarkibida va (yoki) sirtida o’zviy shakl topgan bo’ladi; - integral mikrosxema topologiyasi – integral mikrosxema elementlarining va ular o’rtasidagi bog’lanishlar majmuining moddiy jismda qayd etilgan fazoviygeometrik joylashuvi;

- huquq egasi – integral mikrosxema topologiyasining muallifi, uning merosxo’ri, shuningdek integral mikrosxema topologiyasidan foydalanish mulkiy huquqlarini qonunga yoki shartnomaga asosan olgan va ularga ega bo’lgan yuridik yoki jismoniy shaxs. Integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish ob’ektlari va shartlari. Integral mikrosxemaning ushbu Qonunda belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tkazilgan o’ziga xos topologiyasi (bundan buyon matnda topologiya deb yuritiladi) integral mikrosxema topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish ob’ekti hisoblanadi. Muallifning ijodiy faoliyati natijasida yaratilgan va yaratilgan sanasida integral mikrosxemalar ishlab chiquvchi yoki tayyorlovchilarga ma’lum bo’lmagan topologiya boshqacha holat isbotlangunga qadar o’ziga xos deb e’tirof etiladi. YAartilgan sanasida integral mikrosxemalar ishlab chiquvchi yoki tayyorlovchilarga ma’lum bo’lgan elementlardan tarkib topgan topologiyaga, agar bunday elementlar yig’indisi ushbu modda ikkinchi qismining talablariga to’la muvofiq bo’lsagina, huquqiy muhofaza beriladi. Ushbu Qonun bilan beriladigan huquqiy muhofaza topologiyaga singdirilgan g’oyalar, usullar, tizimlar, texnologiya yoki kodlashtirilgan axborotga nisbatan tadbiq etilmaydi. Topologiya muallifi. Ijodiy mehnati bilan topologiyani yaratgan jismoniy shaxs shu topologiya muallifi deb e’tirof etiladi. Agar topologiya ikki yoki undan ortiq jismoniy shaxslarning birgalikdagi ijodiy mehanti bilan yaratilgan bo’lsa, ular birgalikda mualliflar (hammualliflar) deb e’tirof etiladi. Topologiyani yaratishga shaxsan ijodiy hissa qo’shmagan, biroq muallifga texnik, tashkiliy yoki moddiy yordam ko’rsatgan yoxud topologiyadan foydalanish huquqini rasmiylashtirishga ko’maklashgan jismoniy shaxslar mualliflar deb e’tirof etilmaydi.Muallifning topologiyaga bo’lgan huquqi boshqa shaxsga o’tkazilmaydigan shaxsiy nomulkiy huquq hisoblanadi va qonun bilan muhofaza qilinadi.

Topologiyadan foydalanish huquqi. Huquq egasiga topologiyadan o’z ixtiyoriga binoan foydalanish, shu jumladan uni tayyorlash, qo’llash va tarqatish mutlaq huquqi tegishlidir.Huquq egasi topologiyada, shuningdek shunday topologiyani o’z ichiga olgan buyumlarda “T” harfi yoki aylanadagi “T” harfi yoxud boshqacha tarzda ifodalangan “T” harfini joylashtiradi va bu uning O’zbekiston Respublikasida muhofaza qilinishini ko’rsatadi. Bir nechta huquq egalariga tegishli huquqlardan foydalanish tartibi ular o’rtasidagi shartnomaga binoan belgilanadi. “Seleksiya yutuqlari to’g’risida”gi Qonunning maqsadi seleksiya yutuqlarini yaratish, huquqiy muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat. Asosiy tushunchalar. Ushub Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo’llaniladi: zot – genetik jihatdan o’zaro bog’liq biologik va morfologik xususiyatlari hamda belgilariga qarab aniqlanadigan hayvonlar (shu jumladan, parrandalar, hashoratlar, ipak qurti) yoki ularning duragaylari guruhi bo’lib, bu xususiyatlar hamda belgilarning ayrimlari aynan shu guruhga xos bo’ladi va uni hayvonlarning boshqa guruhlaridan farqlab turadi. Zot guruhi, zot ichidagi (zonal) tip, zavod tipii, zavod liniyasi, zot oilasi, partenoklonlar, liniyalar, duragaylar zotning muhofaza qilinadigan ob’ektlaridir; ish beruvchi – seleksiya yutug’ini yaratish to’g’risida topshiriq bergan va bu topshiriq bajarilishini moliyalashtirayotgan yuridik yoki jismoniy shaxs; litsenziar – seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini litsenziatga litsenziya shartnomasi asosida olgan yuridik yoki jismoniy shaxs; nav – o’simliklar guruhi bo’lib, u nasldan-naslga barqaror o’tuvchi, muayyan genotip yoki genotiplar kombinatsiyasini boshqalaridan ajratib turuvchi belgilarga qarab aniqlanadi va Ayni bir botaniq taksondagi boshqa o’simliklar guruhidan bir yoki bir necha belgilari bilan farqlanadi. Klon, liniya, birinchi avlod duragayi, populyasiya navning muhofaza qilinadigan ob’ektlaridir; patent egasi – seleksiya yutug’iga berilgan patentning egasi; seleksiya yutug’i – o’simliklarning yangi navi,

hayvonlarning yangi zoti; talabnoma beruvchi – seleksiya yutug’iga patent berish haqida talabnoma topshirgan yuridik yoki jismoniy shaxs. Seleksiya yutuqlarini huquqiy muhofaza qilishning tashkiliy asoslari. O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi (bundan buyon matnda Patent idorasi deb yuritiladi) seleksiya yutuqlarini huquqiy muhofaza qilish sohasidagi davlat siyosatining amalga oshirilishini ta’minlaydi.Patent idorasi seleksiya yutuqlariga patentlar berish haqidagi talabnomalarni (bundan buyon matnda patent berish haqidagi talabnoma deb yuritiladi) qabul qilib oladi hamda ko’rib chiqadi, ular bo’yicha rasmiy ekspertiza o’tkazadi, O’simlik pavlari davlat reystrini hamda Hayvon zotlari davlat reystrini (bundan buyon matnda reystr deb yuritiladi) yuritadi, seleksiya yutuqlariga patentlar beradi, talabnoma materiallari va O’zbekiston Respublikasida ro’yxatga olinib, muhofaza qilinayotgan seleksiya yutuqlari haqidagi ma’lumotlarni rasmiy ravishda e’lon qiladi, seleksiya yutuqlari to’g’risidagi qonun hujjatlarini qo’llashga doir qoidalar qabul qiladi hamda tushuntirishlar beradi. O’zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo’jaligi vazirligining Qishloq xo’jalik ekinlari navlarini sinash davlat komissiyasi, Chorvachilikda naslchilik ishlari bo’yicha bosh davlat inspeksiyasi (bundan buyon matnda ixtisoslashtirilgan tashkilotlar deb yuritiladi) talabnomada ko’rsatilgan seleksiya yutuqlarining patentga layoqatliligini ekspertizadan o’tkazadi. Patent egasi. Seleksiya yutug’iga patent: - seleksiya yutug’ining muallifiga (hammualliflariga) yoki uning (ularning) merosxo’riga (merosxo’rlariga); - muallif yoki uning merosxo’ri tomonidan patent berish haqidagi talabnomada yoki seleksiya yutug’i ro’xatdan o’tkazulgunga qadar Patent idorasiga topshirilgan talabnoma talabnoma beruvchini o’zgartirish to’g’risidagi arizada ko’rsatilgan yuridik va (yoki) jismoniy shaxslarga (ular rozi bo’lgan taqdirda); - ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan hollarda ish beruvchiga beriladi.

3. EHM dasturlari va ma’lumotlar bazalari integral mikrosxemalar topologiyalarga talabnoma tuzish, berish va guvohnoma olish Talabnoma hujjatlarini rasmiylashtrish . Hamma hujjatlar, zarur bo’lgan hollarda ularni bevosita reproduksiya qilish mumkin bo’lgan tarzda rasmiylashtiriladi. Har bir varaqning faqat bir tomonidan, qatorlarni varaqning kichik tomoniga parallel joylashtirilgan holda foydalaniladi. Talabnomaning hujjatlari pishiq, oq, teki, yarqiramaydigan qog’ozda bajariladi. Talabnoma hujjatlarini MO’T da ham berish mumkin. Talabnomaning har bir hujjati alohida varaqdan boshlanadi. Varaqlar 210x297 mm. Formatga ega bo’ladi. Tavsif va muhim alomatlar majmui o’z ichiga olgan varaqlardagi hoshiyalarning eng kichik o’lchami quyidagilarni tashkil etadi, mm.: yuqorigi – 20; o’ndagi – 20; pastki – 20; chapdagi – 25. Bu varaqlarda foydalanilgan yoki foydalanishga yaroqli sath atrofida ramka chizilmasligi lozim. Talabnomaning har bir hujjatida ikkinchi va keyingi varaqlar raqamlanishning alohida seriyasidan foydalangan holda birdan boshlab arab raqamlari bilan tartibma-tartib raqamlab chiqiladi. Talabnoma hujjatlari qora rangli shirft bilan bosmadan chiqariladi. Referatning matnlari 1,5 interval orqali bosh harflarining balandligi 2,1 mm dan kam bo’lmagan holda bosmadan chiqariladi. MO’T da beriladigan materiallarga qo’yilgan talablar Patent idorasi tomonidan belgilanadi. Talabnomani topshirish . Qonunning 9-moddasi birinchi qismiga muvofiq huquq egasi talabnomani topshirish huqiqaga ega. Talabnoma bevosita Patent idorasiga topshiriladi yoki pochta orqali yuboriladi. Talabnoma bevosita talabnoma beruvchi tomonidan yoki o’zining vakili orqali topshirilishi mumkin.

Talabnoma topshirilgandan keyin yuboriladigan mateirallarda talabnoma raqamini ichiga olgan va talabnoma beruvchi yoki uning vakili tomonidan izmolangan bo’lishi lozim. Talabnoma raqami ko’rsatilmagan materiallar, agar raqamni bilvosita aniqlash imkoni bo’lmasa, qaytarib yuboriladi. Patent idorasiga talablar bo’zilgan holda kamchiliklar bilan taqdim etilgan materiallar bo’yicha so’rovda ko’rsatilgan muddatda to’zatilgan yoki mavjud bo’lmagan materiallar taqdim etilishi taklif qilingan so’rov jo’natiladi. Talabnoma beruvchi yoki uning vakili bo’lmagan shaxslar tomonidan berilgan materiallar ko’rilmaydi. Bunday materiallarni yuborgan shaxsga tegishli bildirishnoma yuboriladi. Talabnoma bo’yicha ishlarni olib borish va talabnomani ko’rib chiqishga o’z manfaatlarini himoya qilish uchun talabnoma beruvchi ishonchnoma berish orqali vakil tayinlash mumkin. Patet idorasi oldida vakillik qilish uchun O’zbekiston Respublikasida rasmiylashtiriladigan ishonchnoma oddiy yozma ravishda to’ziladi. Agar ishonchnoma o’zbek yoki rus tilidan boshqa tilda berilgan bo’lsa, unga o’zbek yoki rus tilidagi tarjimasi ilova qilinadi. Agar talabnoma bir qancha shaxslar nomiga berilgan bo’lsa, u holda ishlar ularning istalgani tomonidan olib borilishi mumkin. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazish uchun talabnoma berish. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazish uchun talabnoma muallif, ish beruvchi yoki ularning huquqiy vorisi (bundan buyon matnda talabnoma beruvchi deb yuritiladi) tomonidan bevosita yoki ishonchli vakil orqali O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasiga (bundan buyon matnda Patent idorasi deb yuritiladi) beriladi. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazish uchun talabnoma berish, agar topologiyadan foydalanilgan bo’lsa, undan birinchi marta foydalanilgan sanadan e’tiboran ikki yildan oshmagan muddatda amalga oshirilishi mumkin.

Topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnoma bitta topologiyaga taalluqli bo’lishi kerak. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomani rasmiylashtirish uchun zarur bo’ladigan hujjatlarga doir talablar Patent idorasi tomonidan belgilanadi. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomaning davlat ekspertizasi. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomaning davlat ekspertizasi talabnoma berilgan sanadan e’tiboran ikki oylik muddat ichida Patent idorasi tomonidan o’tkaziladi. Davlat ekspertizasi natijalariga binoan topologiyani ro’yxatga olish yoki uni ro’xatga olishni rad etish to’g’risida qaror chiqarilib, bu haqda talabnoma beruvchi xabardor qilinadi. Talabnoma beruvchi Patent idorasining so’roviga binoan yoki o’z tashabbusi bilan topologiyani ro’yxatga olish to’g’risida qaror qabul qilingunga qadar talabnoma materiallarini to’ldirish, aniqlashtirish va to’zatishga haqlidir. Topologiyani ro’yxatdan o’tkazishga doir talabnomaning davlat ekspertizasini o’tkazish tartibi Patent idorasi tomonidan belgilanadi. Topologiyani ro’yxatga olish. Davlat ekspertizasining xulosasi asosida Patent idorasi patent boji to’langani to’g’risidagi hujjat olingan sanadan e’tiboran bir oy ichida topologiyani integral mikrosxemalar topologiyalarining davlat reystrida ro’yxatga oladi. Reystrga kiritiladigan ma’lumotlar tarkibi Patent idorasi tomonidan belgilanadi. Tayanch iboralar: Intellektual mulk; EHM uchun dasturlar; ma’lumotlar bazasi; ob’ektiv kod; struktura; adaptatsiya dasturlar; referat; integral mikrosxemalar topologiyasi; talabnoma hujjatlari; MO’T; topologiya muallifi; ish beruvchi litsenziya; firma nomi; mualliflik huquqi; talabnomani topshirish; ratsionalizatorlik.

Nazorat uchun savollar: 1. “EHM uchun dasturlar va ma’lumotlar bazasini huquqiy himoyasi to’g’risida”gi O’z.R. Qonuni mohiyati. 2. EHM uchun dastur va ma’lumotlar bazasini ro’yxatdan o’tkazish talablari. 3. Integral mikrosxemalar topologiyalari tushunchasi va mohiyati. 4. Topologiya mualliflari kimlar bo’lib hisoblanadi.? 5. Seleksiya yutuqlarini huquqiy muhofaza qilish asoslari. 6. EHM dusturlari va ma’lumotlar bazalarining talabnoma hujjatlarini rasmiylashtirish.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida (yangi tahriri)”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2002 y. 29 avgust. 2. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Tovar belgilari, xizmat ko’rsatish belgilari va tovar kelib chiqish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2001 y. 30 avgust. 3. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Elektron hisoblash mashinalari uchun dasturlar va ma’lumotlar ba’zalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 1994 y. 6 may. O’zbekiston Respublikasi qonuniga o’zgartirishlar 05.04.2002. №364-11. 30.08.2002 y. №405-11. 4. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Integral mikrosxemalar topologiyalarini huquqiy muhofaza qilish to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2001 y. 30 avgust. 5. O’zbekiston Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 14 iyun 209 – sonli qarori: O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi to’g’risida Nizom. 6. Kak zaregistrirovat tovarn ы y znak v Respublike O’zbekistan. – Tashkent, GPV RO’z. 2006 g. 7. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Seleksiya yutuqlari to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2002 y. 29 avgust. 8. O’zbekiston Respublikasi qonuni “Firma nomlari to’g’risida”. – “Xalq so’zi” gazetasi. 2006 y. 18 sentyabr.

O'xshashlar

O’zbekistonda intellektual mulk muhofazasi bo’yicha ishlarning tashkillashtirilishi

Sanoat mulkidan tashqari intellektual mulklarning huquqiy muhofazasi

Intellektual mulk huquqiy muhofazasi asoslari

Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalariga mazmuni tushunchasi, mohiyati

Mulk shakllari