Axborot-kutubxona muassasalarida transport texnika vositalari - Informatika va AT - Referatlar

Axborot-kutubxona muassasalarida transport texnika vositalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

593 KB

Ko'chirib olish

Axborot-kutubxona muassasalarida transporttexnika vositalari Reja: 1.Axborot-kutubxona muassasalarida transport-texnika vositalaridan foydalanishning roli va ahamiyati. 2. Axborot-kutubxona aravachalari. 3. Axborot-kutubxona ko‘targich (podyomnik)lari. 4. Axborot-kutubxona konveyerlari. 5. Axborot-kutubxonalarda pnevmatik pochta.

Axborot-kutubxona muassasalarida transport-texnika vositalaridan foydalanishning roli va ahamiyati Hozirgi vaqtda axborot-kutubxonalarda kitobxonlarga xizmat ko‘rsatishning yangi uslub va metodlari deganda, axborot-kutubxo Naning bibliografiya ish protsessorlarini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish masalasi tushuniladi. Axborot-kutubxona markaz lari va axborot-resurs markazlari tashkil etilishi texnika vositalarini joriy etish imkonini berdi. Texnika vositalari yordamida axborot-kutubxonalarda adabiyotlarni xonaga keltirish va bo‘limlarga yetkazib berishda, shuningdek, kitob saqlash fondlaridan kerakli adabiyotlarni o‘quv zallariga eltib berish va shu kabi ishlarda kitobxonlarga xizmat qilishni yaxshilaydi. Bu esa kutubxonachilarning vaqtini tejaydi, natijada axborot-kutubxonaning kitobxonalarga xizmat ko‘rsatish ko‘rsatkichini yanada yuksaltirishiga yordam beradi. Ayniqsa, adabiyotlarning transportlanishida ishlatiladigan texnik vositalar kutubxonachilar mehnatini yengillashtirishda juda qo‘l kelmoqda. Masalan, qo‘l aravachalari, lift, konveyr va h. K. Lar shular jumlasiga kiradi. Umuman, zamonaviy axborot-kutubxonalarda adabiyotlarni texnika vositalari yordamida kompleks xiz mat qilishni tashkil etish muhim ahamiyat kasb etadi. Axborot-kutubxonalarda transport bilan adabiyotlarni axbor otkutubxona bo‘limlari va tashqi axborot-kutubxonalarga eltib berish keng ommalashmoqda. Transport vositalari xizmat ko‘rsatish xususiyatiga ko‘ra tashqi va ichki vositalarga bo‘linadi. Chunonchi, tashqi transport vositalariga avtokutubxona, kutubxona mototsikllari kiradi. Avtokutubxonalar va kutubxona mototsikllari tashqaridan kitob olib kelishga, axborot-kutubxonalaridan uzoqda bo‘lgan kitobxonlarga xizmat qilishga yordam beradi. Ichki transport vositalariga esa axborot-kutubxonalarning bo‘limlararo xizmat qilishda ishlati ladigan texnik vositalari kiradi. Ular: konveyr, tushirgichlar, ko‘targichlar va h. K. O‘z navbatida, ichki transport vositalari ham ikki guruhga bo‘linadi:

1. Cheksiz harakatlanuvchi qurilmalar: a) Konveyer – tortuvchi elementlar; b) Tushirgich, rolgam. 2. Vaqtli harakatlanuvchi qurilmalar, ya’ni yukni ma’lum bir vaqt ichida joylashtiradigan va tashiydigan qurilmalar: liftlar, qo‘l aravachalari. Hozirgi vaqtda axborot-kutubxonalarda adabiyotlarni tashish va yetkazish ikki usulda olib boriladi: tarli va tarsiz. Tarli usulda kitoblar, jurnallar, mikrofilmlar qutilarga joylashtirilib tashiladi. Adabiyotlarni bu tarzda tashish ularni ortish, tushirish yoki bir yerdan boshqa joyga ko‘chirishda kitoblarning shikastlanishidan saqlaydi. Tarsiz usulida kitob va jurnallarning yuklanishi va tashilishi bevosita ishchi organlar, lentali konveyrlar, rolganglarga joylashtiriladi. Tarsiz usulning kamchiligi shundan iboratki, ko‘p sonli kitoblarni, ayniqsa, ortish, tushirish yoki bir joydan ikkinchi joyga ko‘chirishda kitoblarning osonlik bilan zararlanishiga sabab bo‘ladi. Ana shu ikkala transportlash usulidan axborot-kutubxona xodimlari o‘zlari uchun ko‘proq foydalisini tanlab olishlariga to‘g‘ri keladi. Axborot-kutubxonada transport qurilmalari, asosan, yuklarni joylashtirish, tashish tezligi va quvvatiga qarab xarakterlanadi. Axborot-kutubxona ishida uzluksiz harakatli vositalar bilan bir qatorda, davriy harakati jihozlarning qo‘llanilishi keng o‘rin egallaydi. Axborot-kutubxona aravachalari Axborot-kutubxonalarda qo‘l aravachalaridan masofasi uncha uzoq bo‘lmagan joyga yengil yuklarni olib borish uchun qo‘llaniladi. Qo‘l aravachasi og‘irligi 500 kg gacha bo‘lgan yukni eltib bera olishi mumkin. Qo‘l aravachalar axborot- kutubxonalarda eng oddiy texnika vositasi hisoblanib, kitoblarni eltib berishda unga bir qancha talablar qo‘yiladi: qo‘l aravachasining sig‘imi yetarli bo‘lishi; kitoblarni joylashtirish va olish oson bo‘lishi uchun

Ochiq bo‘lishi; yengil bo‘lishi; tor yo‘lkalardan: o‘tish uchun ixcham bo‘lishi; yuklarni normal joylashtirish va yuk ortilgan bir vaqtda aravacha yiqilib ketmasligi uchun muvozanat saqlanishini ta’minlash; adabiyotlar bo‘limlararo tashilayotganida, aravachalar shovqin chiqarmasligi, ya’ni g‘ildiraklari rezina bilan qoplangan bo‘lishi kerakligi kabi qator talablardan iboratdir. Bu talablarga hozirgi paytda ishlatilayotgan axborot-kutubxona aravachalari javob bera oladi. Bunday aravachalarni litva davlat kutubxonasi joriy etib, ulardan muvaffaqiyatli foydalanib kelmoqdalar. Bunday aravachalar tt–6 kutubxona aravachasi tipiga ega. Bu kabi aravachalar yengil po‘lat quvurlardan tayyorlanadi. Ularda 40 kg gacha yukni tashish mumkin. Shuningdek, axborot-kutubxonalarda adabiyotlarni tashish uchun metaldan tayyorlangan tirkamalardan foydalanish mumkin. Bunday aravachalar birinchi marotaba saratov shahridagi kutubxona xodimlari tomonidan joriy etilgan. Ular quyidagi ish prinsiplariga ega: 1. «trk–1» tipidagi aravachalar uch yarusli polkalardan iborat. Pastki polkasi katta formatli kitob va jurnallar uchun mo‘ljalangan. Shuningdek, aravachada talablar bo‘yicha bajarilgan belgilarni belgilab olish uchun stolcha ham o‘rnatilgan. 2. «trk–2» tipidagi aravachada kitob va jurnallar uchun yashikli konteyneri bor. Pastki polkasi esa keng formatli kitoblar va jurnallar uchun mo‘ljallangan. Bu tipdagi aravacha to‘rtta g‘ildirakka ega bo‘lib, uni 360° ga aylantirish mumkin. 3. «pt» va «ob–4» aravachalari kitoblar uchun maxsus olinadigan eshikli konteynerlardan iborat. 4. «mmb–9» tipidagi aravacha 2 ta yuqori polkadan iborat bo‘lib, ularga vertikal holatda kitob va jurnallarni joylashtirish mumkin. Pastki polkaga esa katta formatli kitob va gazetalar joylashtirilishi mumkin. Axborot-kutubxonalarda «mmb–9» aravachasidan ko‘proq kitob fondi punktlaridan ko‘rgazmalarni tashkil etishda foydalanish qulaydir. Har xil yuklarni tashish uchun (qog‘oz rulonlari, posilka qilingan kitoblar va h. K.) Axborot-kutubxonalarda «tg–100», «tg–130», «tg–400» kabi aravachalardan

foydalanish maqsadga muvofiqdir. «tg–100» va «tg–130» aravachalari uncha ko‘p ishlatilmaydi. «tg–400» aravachasi esa og‘ir yuklar uchun mo‘ljallangandir. Respublika meditsina axborot-resurs markazida qo‘llanilayotgan «trk–1» markali qo‘l aravachasi «t–6» markali aravachadan farq qiladi. Aravacha, asosan, saratov mexanika zavodidan ishlab chiqarilgan. Aravacha 3 yarusli. Kutubxonachi eng pastki yarusga gazetalarni, ikkinchi yarusga jurnallarni, uchinchi yarusga esa kitoblarni qo‘yib tashishi mumkin. Respublika ilmiy-texnika kutubxonasida qo‘llanilayotgan «trk–2» qo‘l aravachasi boshqa ara vachalardan farq qiladi. «trk– 2» markali aravacha 4 kalonkali bo‘lib, 360° ga burila oladi. Yana bir xususiyati shuki, bu aravachada keng formatli adabiyotlarni ham tashish mumkin. Bu esa texnikaga oid keng mashtabdagi chizma va adabiyotlarni kitobxonga yetkazishda katta yordam beradi. Hozirgi kunda aravachalaridan tashqari quyidagi yengil adabiyotlarni tashishga mo‘ljallangan «tg–100», «tg–130» hamda katta hajmdagi adabiyotlarni tashishga mo‘ljallangan «tg–100» markali aravachalar ishlab chiqarilmoqda. Bu aravachalar, asosan, rulonli qog‘ozlar tashishga mo‘ljallangan. Axborot-kutubxona ko‘targich (podyomnik)lari Ko‘targich (podyomnik)lar deb ataluvchi yuk tashuv qurilmasi odamlar va yuklarni joylashtirish mumkin bo‘lgan mashinaga aytiladi. Umuman, har xil konstruksiyaga ega bo‘lgan ko‘targichlar ishlab chiqarilgan. Bunday ko‘targichlardan hozirgi vaqtda ko‘p qavatli axborot-kutubxonalarda bir kabinali yo‘lovchi tashuvchi liftlari, yuk tashuvchi liftlar va kam yuk tashuvchi liftlardan muvaffaqiyatli foydalanib kelmoqdalar. Axborot-kutubxona liftlari, o‘z navbatida, bir necha guruhga bo‘linadi: a) Yo‘lovchi tashuvchi liftlar odamlarni yuqoriga olib chiqish va Pastga olib tushish uchun mo‘ljallangan; b) Yo‘lovchi va yuk tashuvchi lift odamlar bilan yuklarni birga- Likda tashish uchun mo‘ljallangan;

d) Yuk bilan birga kuzatuvchi shaxsli lift; e) Kuzatuvchisiz yuk tashuvchi lift; f) Og‘irligi 160 kg gacha bo‘lgan yuklarga mo‘ljallangan ko‘targich. Axborot-kutubxonalarda vertikal (tik) yo‘nalish bo‘yicha adabiyotlarni transportlash vositasidan har bir qavatda kitob berish punkti va kitob saqlash fondlariga ega bo‘lgan ko‘p qavatli binolarda foydalaniladi. Ularning yuk ko‘tarish og‘irligi 50, 100 va 150 kg dan iborat. Axborot-kutubxonalarda bunday ko‘targichlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Masalan, «nak–508 – ue» ko‘targichlari kitob va boshqa yuklarni 3 qavatli binolar ichida transportlashi mumkin. Bunday ko‘targichlar moskva lift qurilish zavodida ishlab chiqariladi. Ular 2 xil variantda ishlab chiqariladi: 2 qavatli va 14 qavatli binolar uchun mo‘ljallangan bo‘ladi. Masalan, magazin lifti «lm–30»dan faqat 2 qavatli binolarda foydalanish mumkin. Bunday ko‘targich saratov savdo-sotiq jihozlarini tayyorlovchi zavodda ishlab chiqariladi. Ular ham 2 xil variantga: shkafli va prilafkali ko‘targichlarga bo‘linadi. Shkaf tipidagi liftlar xuddi yuqoridagi kichik yuk tashuvchi liftlar singari qurilgan bo‘lib, farqi mashina yuqoridan emas, balki pastgi seksiyadan boshlab joylashtirilgan. Prilafka tipidagi liftlar kutubxona sharoitida yuqori seksiya eshigidan kitob berish punkti ro‘parasiga jo‘natiladi. Kutubxonachi o‘z ish joyida adabiyotlarni joylashtirishi yoki olishi mumkin. Ana shunday shkaf tipiga ega bo‘lgan «lmsh–50» rusumli lifti 2 qavatli binolar uchun ishlab chiqarilgan. Axborot-kutubxonalarda ko‘targichlarning joriy etilishi kutubxonachilar mehnatini yengillashtirish, kitobxonlar talablarini qondirish jihatidan ularning vaqtini tejashga yordam beradi. Adabiyotlarni liftga ortish yoki tushurish jarayoni faqatgina liftlar harakati to‘xtagan zahotiyoq amalga oshirilishi mumkin: kabina chaqirig‘i esa faqatgina pastdan tugmani bosish orqali amalga oshirilishi mumkin. Shu maqsadda, axborot-kutubxonalarda ko‘targichlar o‘rniga ko‘proq kitoblarni transportlash uchun konveyrlardan foydalanish samarali hisoblanadi. Axborot-kutubxona muassasalarida ishlatilayotgan transport-texnika vositalaridan a. Navoiy nomidagi milliy kutubxonada ishlatilayotgan telelift

mexanizatsiyalashgan transport texnika vositasi fikrimizning yaqqol isbotidir. Bu transport texnika vositasi orqali foydalanuvchi so‘rovini qondirishda axborot- kutubxona fondiga murojaat etish, kitob buyurtma qilish va qisqa vaqt ichida telelift orqali kutubxona kafedrasidan olish mumkin. Telelift milliy kutubxonaning barcha qavatlariga o‘rnatilgan bo‘lib, foydalanuvchilarga muvaffaqiyatli xizmat ko‘rsatmoqda. 87- rasm. Telelift. Axborot-kutubxona konveyerlari Konveyer usuli deb, uzluksiz ravishda yuklarni muayyan joyga yetkazish uchun mo‘ljallangan transport qurilmasiga aytiladi. Yukni tushirish-ortish jarayoni konveyer usulida to‘xtamay davom etadigan harakati natijasida amalga oshiriladi. Konveyerlar ikki xil bo‘ladi: 1. Tortuvchi organ bilan ishlovchi konveyerlar. Bunday konveyerlar, o‘z navbatida, quyidagilarga bo‘linadi: a) Lentali konveyerlar; b) Elevatorlar; D) fazo va makon konveyerlari. 2. Tortuvchi organsiz ishlovchi konveyerlarga esa gravitatsion qurilmalar (tushirgichlar) yordamida ishlaydigan konveyerlar kiradi.

Axborot-kutubxonalarda konveyerlardan, asosan, uzoq masofaga cho‘zilgan kitob saqlash fondlarida adabiyotlarni transportlash ishida asosiy vosita sifatida qo‘llaniladi. Axborot-kutubxonalarda lentali konveyerlari shovqin chiqarmasligi, konstruktiv jihatdan oddiyligi, chidamliligi va ishlab chiqarish hajmining kattaligi tufayli keng ko‘lamda foydalaniladi. Konveyerlar lentalarning uzluksiz aylanishidan iborat bo‘lib, 2 ta barabanga tortilgandir. Lentalarni ushlab turadigan tayanch g‘ildiraklar konveyerning asosi bo‘lib xizmat qiladi. Tayanch g‘ildiraklari mashina yoki dastgohning qimirlamaydigan asosiga joylashtiriladi. Tortuvchi lenta esa maxsus qurilmadan tashkil topadi. Lentali konveyerlarning lentalari harakati tortuvchi elementlardan iborat. Lenta o‘zining ishlatilishi jihatidan mustahkam, uzoq muddatga chidamli, elastikligi yetarli darajada bo‘lgan materialdan iborat bo‘lishi kerak. Ana shunday lentalarni bir necha xil materiallardan tayyorlash mumkin. Masalan, lentalar setkali, paxta ipdan tayyorlangan rezinali bo‘lishi mumkin. Ana shunday lentalardan hozirgi vaqtda rezinalisi keng miqyosda foydalanilmoqda. Lentalar 300, 400, 500 mm dan to 2000 mm gacha kenglikda Ishlab chiqarilmoqda. Ko‘p burchakligi jihatidan 100 mm li kenglikdagi lentalardan ko‘proq foydalaniladi. Lentalarning uzunligi 25–400 mm gacha bo‘ladi. Hozirgi kunda axborot-kutubxonalarda ko‘proq 400–500 mm kenglikdagi lentalar ishlatiladi. axborot-kutubxonalarda adabiyotlarni kitob saqlash fondidan kitob berish punktiga yoki orqaga qaytarishda «tl–3» tipidagi lentali konveyerlar ishlatiladi (uzunligi 40 m). Lentali konveyerlarning suriladigan va ko‘chiriladigan konstruksiyali turlari ham ishlab chiqarilmoqda. Bunday tipdagi konveyerlar boshqalaridan ixchamligi, yengilligi, suriladigan va ko‘tariladigan xususiyatlariga ko‘ra farq qiladi. Suriladigan va ko‘chiriladigan konveyerlarda lentalar qiya joylashtirilishi bilan birga, yuklarning transportlanishi gorizontal holatda ham amalga oshirishi mumkin.

So‘nggi yillarda ko‘chiriladigan konveyerlarning bir yoki ikki seksiyali turi ham ishlab chiqarilmoqda. Bunday konstruksiyali konveyerlarga (transportyor) «tpt–2» turi kiradi. Konveyer yuklarni qiya yoki gorizontal holatda transportlashi mumkin. Axborot-kutubxonalarda transportyordan, asosan, kutubxonaga keltirlgan adabiyotlarni tushirib olishda ishlatiladi. Transportyorning umumiy uzunligi 3950 mm, lentaning eni 400 mm. Bir soatda 2000 quti kitobni ko‘tarishi mumkin. Transportyorda 4 ta aylanuvchi g‘ildiraklar mavjud. Axborot-kutubxonalarda pnevmatik pochta Pnevmatik pochta – turli hujjat va mayda predmetlarni havo oqimi yordamida quvur bo‘ylab tashiydigan transport turi. Quvurning uzunligi 100 m bo‘lgan birinchi pnevmatik pochta 1953- yilda london telegrafida qurilgan. Pnevmatik pochta qurilmasining asosiy elementlari: quvurlar, konveyerlar, qabul qilish-tarqatish qurilmalari va havo puflagich. Pnevmatik pochtaning ichki (bino ichida ishlatiladigan) va tashqi (shahardagi korxona va h. K.) Muassasalarni bog‘laydigan xillari bor. Chunki pnevmatik pochta quvurlari ichki diametri 50–120 mm li quvurlardan yaxlit qilib ishlanadi. Quvurlar latun, duraluminiy, po‘lat, polixlorvinildan yasaladi. Tashqi pnevmatik pochta qurilmalarida yerga ko‘milgan 65– 1000 mm diametrli po‘lat, plastmassa yoki asbest sement quvurlaridan foydalaniladi. Ularning qo‘shni stansiyalari orasidagi masofasi bir necha km gacha, umumiy uzunligi esa bir necha 100 mm gacha boradi (masalan, parijda 600 km). Pnevmatik pochtadan aloqa korxonalari, banklar, kutubxonalar, redaksiya va boshqa muassasalarda hujjatlarni, kasalxonalarda kasallik tarixi va dori- darmonlarni, sanoat korxonalaridagi laboratoriyalarda detallar, asboblar va namunalarni tashishda foydalaniladi. Uning necha turi bor:

a) bir quvurli turi; b) ikki quvurli; d) radial; e) halqasimon. Uning ishlash prinsipi sodda bo‘lib, quyidagilardan tashkil topadi: 1) havo puflagich; 2) stansiya. Pnevmatik pochta ikki xil tipda: patronli va patronsiz bo‘ladi. Patronli pnevmatik pochta da hujjatlar quvur orqali maxsus kolibirli patronga joylashtiriladi. Hozirgi vaqtda pnevmatik qurilmalarning havo so‘ruvchi, havo siquvchi vakuumli turlari keng ko‘lamda qo‘llanilmoqda. Axborot-kutubxonalarda ana shunday pnevmatik pochtaning vakuumli turlaridan foydalanib kelinmoqda. Patronli pnevmatik pochtada ikki yo‘lli quvur oqimi o‘rnatiladi. Bu qurilmada patronlar, asosan, 2 ta punkt oralig‘ida yuborish va qay tarib kelish jarayonini ta’minlaydi. Masalan, kitob berish punkti oralig‘i bilan kitob saqlash fondining bitta oralig‘ida patron orqali hujjatlarni jo‘natish va qaytarib olish mumkin. Ikkala quvur oqimidan har biri havo oqimida bir tarafga harakatlantirish uchun foydalanish mumkin. Pnevmatik qurilmalarda patronlarni ikkita qurilma bilan bitta quvur oqimida jo‘natish usuli ham bor. Bu kabi usulning qo‘llanilish printspi shundan iboratki, ikkita quvurli oqimdagiga nisbatan ishlash tezligi kam. Chunki yuborilgan bitta patron to qabul punktiga yetib kelgunicha, ikkinchi patron jo‘natilmaydi. Uni faqatgina birinchi patron yetib borganidagina jo‘natish mumkin, xolos. Bu qurilmada patron, asosan, markaziy stansiyasi orqali jo‘natiishi mumkin. Markaziy jo‘natish stansiyasi bilan qurilmada alohida qabul qilish, jo‘natish stansiyalari aro aloqa markazi qabul qilish-bo‘lish punktlari orqali amalga oshiriladi. Har bir stansiyadan yuborilayotgan patronga stansiya raqamlari qo‘yiladi. Markaziy stansiya xodimi patronni olib o‘zidagi raqamni belgilab, boshqa stansiyaga jo‘natadi.

Bunday pnevmatik pochtalarda ish jarayoni saralovchi qo‘l mehnatiga asoslanadi. Kamchiligi: patroni o‘rnatilgan ikki qatorli ish joyidan aylantirish imkoniga ega bo‘lmaydi. Bunday qurilma barcha stansiyalarni o‘zaro bir-biri bilan bog‘lab turish uchun xizmat qiladi. Har bir punkt oldida ko‘rsatkich (strelka) bo‘lib, ko‘rsatkich patronni qabul qilish punktiga yo‘naltirishni belgilovchi bo‘lishi shart. Patron harakati avtomatik ravishda klavishni bosish orqali amalga oshiriladi. Klavish orqali boshqarishda jo‘natish punktida klavish bosiladi, ya’ni kerakli qabul qilish punktining buyrug‘i bilan yangi patron qabul qilinadi. Patronsiz pnevmatik pochta. Axborot-kutubxonalarda blank-buyurtmalar qog‘ozini transportlash uchun patronsiz pplar ishlatilmoqda. Patronsiz pp (pnevmatik pochta)lar uchun to‘g‘ri burchakli, ichki o‘lchami 70 × 10 mm li quvur oqimlari qo‘llanilgan. Patronsiz pp orqali talab qilingan adabiyotlar uchun qalin qog‘oz formasida jo‘natiladi. Patronsiz pp orqali blankalarni turli xil usulda yo‘naltirish mumkin. Patronsiz pp formati, yuqori teziligi, chidamliligi, quvur oqimining kam joy egallash; quvurni devor oralig‘iga, shifer oralig‘iga joylashtirish oddiyligi, yengilligi va xavfsizlik ta’minlanganligi bilan xarakterlanadi. Patronlarning qo‘shimcha qulayligi: 1) keraksiz ligi; 2) shovqinsizligi; 3) to‘g‘ri burchakli quvurlarning kam joy egallashi bilan belgilanadi. Kamchiligi: 1) qoida bo‘yicha har bir blankani e’tibor bilan o‘rash zarur; 2) blankalarni yaxshi navli qog‘ozlardan tayyorlash kerak; 3) bir vaqtda faqat bittagina blankani yuborishga imkon bor. har bir axborot-kutubxonada adabiyotlarni transportlash yoki adabiyotlarga berilgan blank-buyurtma qog‘ozlarini transportlash uchun transport vositalarining turli xillari tanlab olinadi. Ana shunday transport vositalari axborot- kutubxonalaridagi konkret sharoitlar bo‘yicha tanlanadi, ya’ni qavat va yaruslarning soniga qarab: – Yuk ortish;

– Kitob saqlash fondidan kitob berish va qabul qilish punktlari-ning uzoqligi; – Kitoblarga berilgan blank-buyurtmalar va adabiyotlarni tanlash uchun kitob berish, qabul qilish va kitob saqlash fondlari punkti soni mo‘ljallanadi; – Undan tashqari, axborot-kutubxonalar transport vositalarini tanlab olish vaqtida ularning shovqinsiz ishlash xususiyatiga ham e’tibor qaratiladi. Ular sanitariya va gigiyena jihatidan talabga javob berishi zarur. Axborot-kutubxonalar texnika xavfsizligi qoidalari va yong‘inga qarshi umumiy qonun-qoidalarga ham javob berishi lozim.

Foydalanilgan adabiyotlar I. A. Karimov. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. – T.: O‘zbekison, 2011. I. A. Karimov. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T.: Ma’naviyat, 2008. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Respublika aholisining Axborot- kutubxona bilan ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida»gi PQ–381- sonli Qarori. 20- iyun 2006- yil. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2011–2015- yillarda axborot- kommunikatsion texnologiyalari bazasida axborot-kutubxona va axborot-resurs xizmatlari sifatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ № 1487- sonli Qarori. 2011- yil 23- fevral. «O‘zbekiston Respublikasining «Axborot-kutubxona faoliyati to‘g‘risida»gi 2011- yil 13- apereldagi O‘RQ № 280- sonli Qonuni Axborot-kutubxona va axborot-resurs markazlari ishini tashkil qilish. Hujjatlar to‘plami. – T.: A. Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubx onasi nashriyoti, 2007. B. O. Mannonov, Y. O. Mannonov. Madaniy-ma’rifiy ishda texnika vositalaridan foydalanish. Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma. – T.: TuronIqbol, 2006. B. O. Mannonov. Madaniy-ma’rifiy muassasalarda texnika vositalaridan foydalanish. O‘quv qo‘llanma. – T., 2002. X. Akbarov. Kino-tele rejissura, montaj. O‘quv qo‘llanma. – T.: Ilm-Ziyo, 2007. V. L. Braydo. Ofis texnikasi – boshqarish va ish yuritish uchun. Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma – T.: Mehnat, 2001. S. I. Rahmonqulova, F. Z. Roziyev. Vertual kutubxona. – T., 2000

O'xshashlar

Axborot-kutubxona muassasalarida ovozli texnika vositalari

Axborot-kutubxona muassasalarida hujjatlarni saqlash, qidirish, qayta ishlash texnika vositalari

Axborot-kutubxona muassasalarida nusxa ko‘chiruvchi va nusxa ko‘paytiruvchi texnika vositalari

Axborot-kutubxona muassasalarida kommunikatsiya va telekommunikatsiya aloqa vositalari

Axborot-kutubxona muassasalarida axborot-kutubxona texnologiyasidan foydalanishning uslubiy tavsifi