Sud departamentining surishtiruv olib borish va ma’muriy ishlarni ko’rib chiqish amaliyoti - Huquqshunoslik - Referatlar

Sud departamentining surishtiruv olib borish va ma’muriy ishlarni ko’rib chiqish amaliyoti

Yuklangan vaqt:

28.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

35.30859375 KB

Ko'chirib olish

Sud departamentining surishtiruv olib borish va ma’muriy ishlarni ko’rib chiqish amaliyoti Reja: 1. Surishtiruv organi boshlig’i va surishtiruvchining vakolatlari 2.Ayrim turdagi jinoyatlarga doir ishlar yuzasidan tergovga qadar tekshiruv va surishtiruvni amalga oshirishning umumiy qoidalari

Surishtiruv organi boshlig’i va surishtiruvchining Vakolatlari. Surishtiruv organi boshlig’i: kelib tushgan jinoyat haqidagi ariza, xabarlar va boshqa ma’lumotlarning o’z vaqtida ro’yxatga olinishi, ular bo’yicha belgilangan muddatlarda har tomonlama, sifatli va to’laqonli tergovga qadar tekshiruv va surishtiruv o’tkazilishini ta’minlaydi; tergovga qadar tekshiruv o’tkazadi yoki tekshiruv o’tkazishni surishtiruvchilardan biriga topshiradi; o’tkazilgan tergovga qadar tekshiruv natijasi bo’yicha jinoyat ishini qo’zg’atish, jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish yoxud ariza yoki xabarni tergovga tegishliligiga qarab yuborish haqida qaror qabul qiladi yoxud surishtiruvchining shunday qarorlarini tasdiqlaydi; jinoyat ishi bo’yicha surishtiruv olib boradi yoki ishni surishtiruv olib borish uchun surishtiruvchiga topshiradi; surishtiruvchiga uning ish yurituvidagi tergovga qadar tekshiruv materiallari va jinoyat ishlari bo’yicha yozma ko’rsatmalar beradi; tergovga qadar tekshiruv materiallari va jinoyat ishini bir surishtiruvchining ish yurituvidan ikkinchi surishtiruvchining ish yurituviga olib beradi; jinoyat ishi yoki tergovga qadar tekshiruv materiallarini tegishliligiga qarab tergov yoki boshqa surishtiruv organlariga o’z vaqtida yuborilishini ta’minlaydi; jinoyat sabablarini va uning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni aniqlash hamda ularni bartaraf etish choralarini ko’radi, bunday choralar ko’rishni surishtiruvchidan talab qiladi; tergov organlari va prokuror tomonidan jinoyat ishlari bo’yicha berilgan yozma ko’rsatmalar va topshiriqlar ijrosini ta’minlaydi yoki ushbu ko’rsatmalar va topshiriqlarni ijro etish uchun surishtiruvchiga topshiradi; surishtiruvni amalga oshirayotganda, xuddi shuningdek tergovchining topshirig’ini bajarayotganda dastlabki tergov o’tkazish uchun belgilangan qoidalarga amal qilib, tergov harakatlari olib boradi va qarorlar chiqaradi. Surishtiruv organi boshlig’i prokuror ko’rsatmasiga rozi bo’lmagan taqdirda, ko’rsatmani bajarishni to’xtatmay turib, uning ustidan yuqori turuvchi prokurorga shikoyat qilishga haqlidir. Surishtiruvchi: ish yurituviga topshirilgan jinoyat haqidagi ariza, xabarlar va boshqa ma’lumotlar bo’yicha belgilangan muddatlarda har tomonlama, sifatli va to’laqonli tergovga qadar tekshiruv va surishtiruv o’tkazadi;

tergovga qadar tekshiruv o’tkazish natijasi bo’yicha jinoyat ishini qo’zg’atish, jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish yoxud ariza yoki xabarni tergovga tegishliligiga qarab yuborish to’g’risida qaror qabul qiladi; surishtiruv organi boshlig’i tomonidan ish yurituviga topshirilgan yoki o’zi qo’zg’atgan jinoyat ishlari bo’yicha surishtiruv olib boradi; surishtiruv organi boshlig’ining o’z ish yurituvidagi tergovga qadar tekshiruv materiallari va jinoyat ishlari bo’yicha bergan yozma ko’rsatmalari ijrosini ta’minlaydi; surishtiruv organi boshlig’i tomonidan tasdiqlangan qaror va kuzatuv xati asosida jinoyat ishlarini yoki tergovga qadar tekshiruv materiallarini tegishliligiga qarab tergov yoki boshqa surishtiruv organlariga o’z vaqtida yuboradi; jinoyatning sabablari va uning sodir etilishiga imkon bergan shart- sharoitlarni aniqlash hamda ularni bartaraf etish choralarini ko’radi; tergov organlari va prokuror tomonidan jinoyat ishlari bo’yicha berilgan yozma ko’rsatmalar va topshiriqlar ijrosini ta’minlaydi; o’z ish yurituvidagi jinoyat ishi bo’yicha sud ijrochilari va katta sud ijrochilariga bajarilishi majburiy bo’lgan yozma ko’rsatmalar beradi; surishtiruvni amalga oshirayotganda, xuddi shuningdek tergovchining topshirig’ini bajarayotganda dastlabki tergov o’tkazish uchun belgilangan qoidalarga amal qilib, tergov harakatlari olib boradi va qarorlar chiqaradi. Surishtiruvchining qarori surishtiruv organining boshlig’i tomonidan tasdiqlanishi lozim. Surishtiruv organi boshlig’ining yozma ko’rsatmasi surishtiruvchi uchun majburiydir. Agar surishtiruvchi surishtiruv organi boshlig’ining ko’rsatmasiga norozi bo’lsa, ko’rsatmani bajarishni to’xtatmay turib, bu ko’rsatma ustidan prokurorga shikoyat qilishga, prokuror ko’rsatmasiga rozi bo’lmagan taqdirda, ko’rsatmani bajarishni to’xtatmay turib, uning ustidan yuqori turuvchi prokurorga shikoyat qilishga haqlidir.

Ayrim turdagi jinoyatlarga doir ishlar yuzasidan tergovga qadar tekshiruv va surishtiruvni amalga oshirishning umumiy qoidalari. Voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni, ota-onani moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlashga, sud qarorini bajarmaslikka, band solingan mol- mulkni qonunga xilof ravishda tasarruf etishga doir ishlar yuzasidan tergovga qadar tekshiruv o’tkazish uchun shaxslarning arizalari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, jamoat birlashmalari, mansabdor shaxslar, ommaviy axborot vositalari bergan xabarlar, jinoyat sodir etilganligini ko’rsatuvchi ma’lumotlar va izlarni surishtiruv organi va surishtiruvchining bevosita o’zi aniqlashi, aybini bo’yniga olish haqidagi arz sabab bo’ladi. Surishtiruvchi o’n sutkadan kechiktirmasdan tergovga qadar tekshiruv o’tkazib, ushbu vaqt davomida belgilangan tartibda qo’shimcha hujjatlar, tushuntirishlar talab qilib olishi, shuningdek shaxsni ushlab turishi, hodisa sodir bo’lgan joyni ko’zdan kechirishi va ekspertiza o’tkazishi mumkin. Tergovga qadar tekshiruv vaqtida boshqa tergov harakatlarini o’tkazish man qilinadi. Alohida hollarda, tergovga qadar tekshiruv muddati quyidagi holatlardan biri mavjud bo’lgan taqdirda, surishtiruvchi yoki tergovchining asoslantirilgan qaroriga ko’ra prokuror tomonidan bir oygacha uzaytirilishi mumkin: o’tkazish uchun ko’p vaqt talab qiladigan ekspertiza, xizmat tekshiruvi, hujjatli taftish yoki boshqa tekshiruv tayinlangan bo’lsa; olis joylarda bo’lgan yoki chaqiruvga binoan hozir bo’lishdan bo’yin tovlayotgan shaxslardan tushuntirishlar talab qilib olish zarur bo’lsa; yangi holatlar aniqlanib, ularni qo’shimcha tarzda tekshirmasdan turib qaror qabul qilishning imkoni bo’lmasa. Surishtiruvchi jinoyatga oid ma’lumotlar olingan yoki bunday ma’lumotlarni bevosita o’zi aniqlagan har bir holda quyidagi qarorlardan birini qabul qiladi: jinoyat ishini qo’zg’atish haqida; jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish haqida; ariza yoki xabarni tergovga tegishliligiga qarab yuborish haqida.

Jinoyat belgilari mavjudligini ko’rsatuvchi ma’lumotlar jinoyat ishini qo’zg’atish uchun asos bo’ladi. Jinoyat ishi yuzasidan surishtiruv o’n sutka ichida tamomlanishi kerak. Surishtiruvchi voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni, ota- onani moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlashga, sud qarorini bajarmaslikka, band solingan mol-mulkni qonunga xilof ravishda tasarruf etishga doir ishlar yuzasidan surishtiruv olib borishda asosiy e’tiborni jinoyat sodir etgan shaxs va jabrlanuvchi yoki uning qonuniy vakiliga O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 661- moddasiga asosan bu turdagi jinoyat ishlari yarashuv munosabati bilan tugatilishi mumkinligini tushuntirishga, jinoyat natijasida yetkazilgan zararlarni qoplash maqsadida jinoyat sodir etgan shaxsning mol-mulklarini aniqlashga doir tergovga qadar tekshiruv harakatlarini o’tkazishga qaratishi lozim. Tergovga qadar tekshiruv davomida jinoyat alomatlari aniqlangan, lekin jinoyat sodir etgan shaxsning ushbu qilmishi amnistiya aktining ta’sir doirasiga tushgan taqdirda, surishtiruvchi bu haqda jinoyat sodir etgan shaxsga ma’lum qiladi. Jinoyat sodir etgan shaxs amnistiya aktini qo’llash to’g’risidagi ariza bilan murojaat qilgan taqdirda, tergovga qadar o’tkazilgan tekshiruv materiallarini amnistiya aktiga asosan jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish haqida sudga iltimosnoma kiritish to’g’risidagi taqdimnoma bilan tegishli prokurorga yuboradi. Surishtiruv davomida jinoyat ishi bo’yicha moddiy ta’minot olish huquqi buzilgan shaxs jabrlanuvchi deb topilishi yoki bunday shaxslar voyaga yetmagan, o’z huquqlarini mustaqil himoya qila olmaydigan holatlarda ularning yaqin qarindoshlari, vasiylari yoki homiylarini ishda jabrlanuvchining qonuniy vakili deb topish to’g’risida qaror chiqarilishi shart. Jabrlanuvchi yoxud uning qonuniy vakili tomonidan yarashuv to’g’risida ariza berilgan taqdirda surishtiruvchi jinoyat ishi bo’yicha jabrlanuvchiga yetkazilgan zarar haqiqatda bartaraf etilganligini aniqlab, arizada yetkazilgan zarar bartaraf etilgani, shuningdek yarashilganligi munosabati bilan jinoyat ishi bo’yicha

ish yuritilishini tugatish to’g’risidagi vaj ko’rsatilgan bo’lishi shartligini inobatga olib, arizani qabul qilish paytida jabrlanuvchiga yoki uning qonuniy vakiliga sud yarashuvni tasdiqlasa, u mazkur ish bo’yicha ish yuritishni qayta tiklash to’g’risida iltimosnoma berish huquqini yo’qotishini tushuntirishi shart. Surishtiruvchi jabrlanuvchining yoki uning qonuniy vakilining yarashuv to’g’risidagi arizasini olgach, yetti sutkadan ortiq bo’lmagan muddatda gumon qilinuvchining roziligi bilan ishni sudga yuborish to’g’risida qaror chiqaradi. Sud ijrochisi voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni yoki ota- onani moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash, sud hujjatini ijro etmaslik, band solingan mulkni qonunga xilof ravishda tasarruf etish holatlari aniqlaganda, mazkur holat yuzasidan zarur hujjatlarning nusxalarini sud ijrochilarining tuman (shahar) bo’limi katta sud ijrochisiga tasdiqlatgan holda xabarnoma orqali tegishli hududiy boshqarmaning surishtiruvchisiga yuboradi. Surishtiruvchi quyidagi holatlarda jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish to’g’risida qaror chiqaradi: ish qo’zg’atilgan va tergov harakatlari yoki sud muhokamasi o’tkazilgan ish bo’yicha jinoiy hodisa yuz bermagan bo’lsa; shaxsning qilmishida jinoyat tarkibi bo’lmasa; shaxsni javobgarlikka tortish muddati o’tgan bo’lsa; shaxsga nisbatan aynan shu ayblov bo’yicha sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bo’lsa; shaxsga nisbatan aynan shu ayblov bo’yicha ishni tugatish haqida sudning qonuniy kuchga kirgan ajrimi (qarori) yoki vakolatli mansabdor shaxsning jinoyat ishi qo’zg’atishni rad etish yoxud ishni tugatish haqida bekor qilinmagan qarori bo’lsa; shaxs ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan paytda jinoiy javobgarlikka tortish mumkin bo’lgan yoshga to’lmagan bo’lsa. Bunda jinoyat sodir etilganligi to’g’risida xabar bergan fuqaro, korxona, muassasa, tashkilot, jamoat birlashmasi yoki mansabdor shaxs bu haqda xabardor qilinadi. Surishtiruvchi tomonidan ularga qaror ustidan shikoyat qilish huquqi va

tartibi tushuntirilishi lozim. Jinoyat ishini qo’zg’atishni rad qilish to’g’risidagi qarorning ko’chirma nusxasi surishtiruvchi tomonidan prokurorga yuboriladi. Surishtiruv jinoyat ishini tergovchiga o’tkazish yoki ishni taraflarning yarashuvi uchun sudga yuborish to’g’risidagi qaror bilan yoxud amnistiya aktiga asosan jinoyat ishini tugatish haqida sudga iltimosnoma kiritish to’g’risidagi taqdimnoma bilan birga prokurorga yuborish bilan tamomlanadi. Surishtiruvchi quyidagi hollarda surishtiruv yuritish muddati o’tishini kutmasdan ishni darhol tergovchiga yoki prokurorga o’tkazishi lozim, basharti: og’ir yoki o’ta og’ir jinoyat sodir etilganligi aniqlangan bo’lsa; gumon qilinuvchiga nisbatan qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasini qo’llash yoki muayyan shaxsni ayblanuvchi tariqasida ishda ishtirok etishga jalb qilish uchun asoslar aniqlangan bo’lsa; ishni tugatish uchun asoslar aniqlangan bo’lsa; tergovchi ishning o’z yurituviga berilishini talab qilgan bo’lsa. Surishtiruvchi ishni tergovchiga o’tkazish haqida qaror chiqaradi.

Adabiyotlar ro’yxati 1. U.A. Tuxtasheva. Ijro ishi yuritish. Darslik. T., TDYUI, 2009, 308 -bet. 2. M.Q. O’razaliyev. Ijro ishi yuritish. O’quv qo’llanma. T., TDYUI, 2011,369- bet. 3. D. Habibullayev. Sud qarorilari ijrosi muammo va yechim. “Huquq va burch” T 2009 № 10, 36-38-bet. 4. B. Yusupov. Sud hujjatini ijro etmaganlik uchun jinoiy javobgarlik muammolari. Yurid.fan.nomz.ilm.darajasini olish uchun yozilgan diss. avtoref. T., 2011, 26-bet. 5. B. Yusupov. Sud hujjatini ijro etmaganlik uchun jinoiy javobgarlik muammolari. Monografiya. T.,2011,173-bet. 6. A. Norqulov. Burch ado yetilsa, huquq toptalmaydi. “Huquq va burch”. T.,2012, №5,34-35-bet.

O'xshashlar

Fuqarolik, jinoiy va ma’muriy sud ishlari sohasidagi sud hokimiyati organlari

O’zbekiston Respublikasida advokatlik faoliyati fanining tushunchasi, predmeti va tizimi

Huquqni muhofaza qiluvchi organlar sudlar va boshqa muassasalarning hisob va hisobdorligi

Dastlabki tergov va surishtiruv organlari

Prokuratura vazifalari, tuzilishi va faoliyatining asosiy yo’nalishlari.doc