Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash - Huquqshunoslik - Referatlar

Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

62 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash Reja: 1. Tovar (ish, xizmat)ning nuqsonlari tufayli yetkazilgan zarar uchun mulkiy javobgarlik 2. Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash 3. Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi qonun hujjatlarining buzganlik uchun javobgarlik

www.arxiv.uz 1. Tovar (ish, xizmat)ning nuqsonlari tufayli yetkazilgan zarar uchun mulkiy javobgarlik Tovar (ish, xizmat)ning tuzilishiga, ishlab chiqarilishiga, tarkibiga bog`liq bo`lgan va boshqa nuqsonlari, shuningdek iste`molchining hayoti, siog`lig`i yoki mol-mulkining xavfsizligini ta`min eta olmaydigan materiallar, uskunalar, asbob-anjomlar, moslamalar yoki boshqa vositalar qo`llanilishi oqibatida iste`molchining hayotiga, sog`lig`i yoki mol-mulkiga yetkazilgan zarar sotuvchi (ishlab chiqaruvchi, ijrochi) bilan shartnoma munosabatlariga kirishgan-kirishmaganidan qat`i nazar, har qanday iste`molchi tovar (ish, xizmat)ning nuqsoni tufayli yetkazilgan zarar, agar u normativ hujjatlarda nazarda tutilgan tovarning xizmat (yaroqlilik) muddati mobaynida, bunday muddat belgilanmagan taqdirda esa, tovar ishlab chiqarilgan (ish, xizmat qabul qilingan) paytdan e`tiboran o`n yil mobaynida yuzaga kelgan bo`lsa, qoplanishi lozim. Sotuvchi (ishlab chiqaruvchi, ijrochi) zarar bartaraf qilib bo`lmaydigan kuch yoki foydalanish, saqlash yoxud tashishning belgilangan qoidalari iste`molchi tomonidan buzilishi tufayli yetkazilganligini isbotlasa, u javobgarlikdan ozod qilinadi. Qonun tovarning quyidagi jihatlaridagi nuqsonlar uchun javobgarlikni belgilaydi: tovarning tuzilishiga; tovarning ishlab chiqarilishiga; tovarning tarkibiga; tovarning boshqa jihatlaridagi nuqsonlar. Tovarning tuzilishi deganda, uning belgilangan shakli- shamoyili, mavjud standartlarga mosligi, muayyan tasavvur

www.arxiv.uz doirasidaligi, tegishli maqsad uchun foydalaniladigan tovar turkumidagi boshqa tovarlarga o`xshashligi tushuniladi. Masalan, oddiy piyola yoki ruchkaning tuzilishini tasavvur qiladigan bo`lsak, piyola konussimon shakldagi atrofi yassi qilib ishlangan suyuqlik iste`mol qilishga mo`ljallangan predmet hisoblansa, ruchka o`z shakli shamoyiliga ko`ra qo`lda yozish uchun qulay bo`lgan ashyo hisoblanadi. Iste`molchiga topshirilgan tovarda nuqsonning mavjudligi, iste`molchi tomonidan yetkazilgan zararni qoplashning talab qilinishiga asos bo`ladi. Tovarning ishlab chiqarilishidagi nuqson bu tovar (ayniqsa, maxsus idish va o`ramda sotiladigan tovarlar)dagi uni ishlab chiqarish jarayonida vujudga kelgan, lekin oddiy ko`zdan kechirish jarayonida aniqlashning imkoni bo`lmagan kamchiliklar hisoblanib, tovardagi bunday nuqsonlar u ishlab chiqarilib tegishli sotuvchilarga topshirilishidan oldin vujudga kelgan bo`lishi kerak. Ishlab chiqarilishi davomida tovarda vujudga kelgan kamchilik (nuqson)ni ishlab chiqaruvchi bilan yoki bilmaganligidan qat`i nazar iste`molchi oldida javobgardir. Zero, bunday nuqson tovar ishlab chiqarilish jarayonidagi kamchilik va tovar ishlab chiqaruvchining ishga bo`lgan noto`g`ri munosabatidan kelib chiqqan hisoblanadi. Umumiy qoidaga ko`ra ishlab chiqaruvchi iste`molchilar huquqlari va qonuniy manfaatlari ustunligi tamoyilidan kelib chiqqan holda ishlab chiqarishi lozim. Shu munosabat bilan qonun chiqaruvchi tovarning ishlab chiqarilishidagi nuqsonlar uchun javobgarlik holatini belgilaydi. Inchinun, bunday me`yorning mavjudligi iste`molchi huquq va manfaatlarining buzilmasligi uchun unga qarshi turgan barcha shaxslarning mas`ulligini kafolatlaydi.

www.arxiv.uz Tovarning tarkibi atamasi o`zida tovarning butligi, uning komplekti iboralarini ifodalaydi. Odatda «tarkib» so`zi murakkab ashyolar (agar turli xil ashyolar birikmaning mohiyati bilan belgilanadigan vazifasi bo`yicha foydalanish imkonini beradigan yaxlit bir butunni tashkil etsa, ular bitta ashyo (murakkab ashyo) hisoblanadi. FKning 91-moddasi)ga nisbatan ishlatiladi. Lekin, tovarning tarkibiga nafaqat muayyan qismlar, balki umumiylikka ega bo`lgan bir necha alohida (mustaqil) ashyolar ham kiradi. FKning 1017-moddasiga muvofiq, tovarning (ishning, xizmatning) konstruktiv, retsepturaviy nuqsonlari tufayli yetkazilgan zarar qoplinishi lozim. Shu o`rinda tovarning konstruktiv jihati deganda, uning tashqi tuzilishi, muayyan qoidaga mos keluvchi qurilishi tushunilishini eslatib o`tish zarur. Retsepturaviy nuqsonlar esa tovarning ichki tuzilishi, tarkibi va tovardan foydalanish qoidalaridagi kamchiliklar bo`lib, bunday nuqsonlar odatda, iste`molchining e`tirozi asosida mutaxassislar tomonidan aniqlanadi. Har qanday tovar sotilayotganda, uning tarkibi to`g`risidagi ma`lumotlar tovarning o`zida yoki tovarga qo`shib xaridor (iste`molchi)ga topshiriladigan boshqa hujjatda ko`rsatilishi kerak. Umumiy qoidaga ko`ra bunday hujjatlar mansub ashyo va hujjatlar hisoblanadi hamda bunday hujjatlarning iste`molchiga qo`shib topshirilmasligi uchun sotib oluvchi javobgar bo`ladi. Mansub ashyo va hujjatlar jumlasiga tovarning sifat sertifikati, tovardan foydalanish yo`riqnomasi, texnik pasport, televizor uchun pult va h.k. lar kiradi. Bunday ashyo va hujjatlarni topshirmagan souvchi sotib oluvchiga yetkazilgan zararni qoplash majburiyatini oladi. Sotuvchi (ishlab chiqaruvchi, ijrochi) zararni qoplashi lozim bo`lgan holat sifatida Qonun iste`molchining hayoti, sog`lig`i yoki mol-mulkining xavfsizligini ta`min eta olmaydigan materiallar,

www.arxiv.uz uskunalar, asbob-anjomlar yoki boshqa vositalar qo`llanilishi oqibatida iste`molchining hayotiga, sog`lig`iga yoki mol-mulkiga yetkazilgan zararni keltirib o`tadi. Iste`molchiga taqdim etilayotgan har qanday tovar, ish, xizmat yoki boshqa narsalar uning hayotiga, sog`lig`iga va mol-mulkiga zarar yetishi xavfini tug`dirmasligi lozim. Shu jumladan, ish bajarish yoki xizmat ko`rsatishda ijrochi tomonidan qo`llanilayotgan materiallar, uskunalar, asbob-anjomlar va boshqa vositalar (masalan, ish bajarishda ijrochi tomonidan foydalanilayotgan transport vositasi yoki boshqa oshiqcha xavf manbai) ham iste`molchining yuqorida sanab o`tilgan subyektiv huquqlariga zarar yetkazmasligi zarur. Ishning (xizmatning) nuqsonlari oqibatida yetkazilgan zarar ishni bajargan yoki xizmatni ko`rsatgan shaxs (ijrochi) tomonidan qoplinishi lozim. Zero, zarar iste`molchiga aynan shu shaxslar tomonidan yetkaziladi. Bundan tashqari, iste`molchi bilan munosabatga kirishgan tomonlar ham sotuvchi (ishlab chiqaruvchi) va ijrochi (pudratchi, masalan, maishiy pudrat shartnomasida iste`molchi bilan aynan pudratchi shartnomaviy munosabatga kirishadi) deb ataladi. Umumiy qoidaga ko`ra iste`molchi deganda, tovar sotib olgan, ish xizmatga buyurtma bergan shaxs (fuqaro)lar tushuniladi. Lekin Qonunda iste`molchi deganda, tovar sotib olmagan, ish yoki xizmatga buyurtma bermagan, biroq tovardan yoki ish va xizmatning natijasidan foydalangan shaxslar ham iste`molchi hisoblanishi ta`kidlangan. Bunda, tovardan yoki ish va xizmatning natijasidan foydalangan shaxslarning tovarni sotib olgan yoki ish xizmatga buyurtma bergan shaxs bilan qanday shaxslar ham iste`molchi hisoblanadi va tovar, ish yoki xizmat natijasida o`ziga yetkazilgan har qanday zararning qoplanishini talab qilishga haqlidir. Ularning sotuvchi (ishlab chiqaruvchi,

www.arxiv.uz ijrochi) bilan shartnomaviy munosabatlarga kirishgan- kirishmaganligi ahamiyatga ega emas. Muhimi tovar (ish, xizmat) kimdan sotib olinganligi (ish yoki xizmat kim tomonidan bajarilganligi)ni aniqlash, bu tovarni kim ishlab chiqarganligini bilish hisoblanadi. Iste`molchining (ya`ni, zarar yetkazilgan iste`molchining) sotuvchi (ishlab chiqaruvchi, ijrochi) bilan shartnoma tuzgan yoki tuzmaganligidan qat`i nazar, har qanday iste`molchining tovar (ish, xizmat)ning nuqsoni tufayli yetkazilgan zararning qoplanishini talab qilish huquqiga egaligi, bu iste`molchining mutloq huquqi hisoblansada, uning subyektiv huquqi sifatida muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Qonun iste`molchining hayoti, sog`lig`i yoki mol-mulkiga yetkazilgan zararning qoplinishi lozim bo`lgan muddatlarni belgilaydi: normativ hujjatlarda nazarda tutilgan tovarning xizmat (yaroqlilik) muddati mobaynida; bunday moddalar belgilanmagan taqdirda esa, tovar ishlab chiqarilgan (ish, xizmat qabul qilingan) paytdan e`tiboran o`n yil mobaynida. Ma`lumki, yaroqlilik muddati va xizmat muddati davomida tovar (ish yoki xizmat)ning benuqson ishlashi va xizmat qilishi yuzasidan javobgarlikni sotuvchi (ishlab chiqaruvchi, ijrochi) o`z zimmasiga oladi. Zero, bunday holatlar normativ hujjatlarda qat`iy o`rnatilib qo`yiladi. Ana shu muddat davomida iste`molchiga yetkazilgan zarar uchun Qonun javobgarlikni belgilaydi. Bunday muddat o`tgandan vujudga kelgan zarar uchun javobgarlik yuzaga kelmaydi. Har qanday tovarlarga nisbatan ham normativ hujjatlarda xizmat (yaroqlilik) muddatlari belgilanmasligi sababli Qonun, uzoq muddat foydalanishga mo`ljallangan tovarlarni nazarda tutib,

www.arxiv.uz bunday tovarlarning nuqsonlari tufayli yetkazilgan zararni qoplash uchun o`n yillik (ancha uzoq) muddatni belgilaydi. Ana shu o`n yil mobaynida tovar (ish, xizmat)dagi nuqsonlar tufayli iste`molchiga yetkazilgan zarar qoplansa, o`n yildan so`ng yetkazilgan zarar qoplanmaydi. 2. Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash Davlat iste`molchilarning tovar (ish, xizmat) sotib olish va undan foydalanish chog`idagi huquqlari hamda qonun bilan qo`riqlanadigan manfaatlari himoya qilinishini kafolatlaydi. Iste`molchilarning huquqlari davlat tomonidan himoya qilinishini davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, shuningdek sudlar ta`minlaydilar. Quyidagilar iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish uchun maxsus vakolat berilgan davlat organlaridir: O`zbekiston Respublikasi Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo`mitasi; O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi; O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi; O`zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo`mitasi; O`zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi; iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini o`z vakolatlari doirasida nazorat qiluvchi boshqa davlat boshqaruvi organlari. Qonunning sharhlanayotgan moddasida iste`molchilar huquqlari o`z aksini topgan. Bu modda O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 53-moddasida e`tirof etilgan norma bilan hamohangdir. YA`ni, Konstitutsiyaning yuqorida zikr etilgan moddasida, davlat iste`molchilarning huquqi ustunligini hisobga

www.arxiv.uz olib, iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik va mehnat qilish erkinligini barcha mulk shakllarining teng huquqliligini va huquqiy jihatdan bab-baravar muhofaza etilishini kafolatlaydi, - deb ko`rsatilgan. Bundan ko`rinib turibdiki, iste`molchi bilan ishlab chiqaruvchi (ijrochi, sotuvchi) manfaatlari teng kelib qolganda ustuvorlik iste`molchi tomonidan bo`ladi. Bu holat jamiyatda keng tarqalgan «iste`molchi hamisha haq» degan tamoyil amalda bo`lishiga zamin yaratadi. Aholining iste`molga bo`lgan ehtiyojlarini sotuvchilar, ishlab chiqaruvchilar, ish va xizmatlarni bajaruvchilar ta`minlaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ular o`zlariga qulay shartlarda iste`molchining tovar va xizmatlarni sotib olishiga undaydilar. Bozor iqtisodiyotiga o`tish sharoitida aksariyat hollarda tovarlarning salmoqli qismi sifat jihatidan pastligi, eng xavotirga soladigani ularning insonning hayoti va sog`lig`iga xavf tug`dirishi bilan xarakterlanadi. Xuddi shuning uchun ham har bir iste`molchi huquqlarining himoyasi va kafolati uchun davlat himoyasi zarurdir. Ma`lumki, davlatning asosiy belgilaridan biri, bu – uning yuridik kuchga ega bo`lgan, huquq normalarini o`zida aks ettirgan qonunlar va ularga asoslanib chiqarilgan me`yoriy hujjatlarni qabul qilish hisoblanadi. Davlat o`zi qabul qilayotgan qonunlar orqali ishlab chiqaruvchilarni sifatli mahsulot chiqarishga, ish va xizmatlar ko`rsatuvchilarni, chetdan tovarlarni import qiluvchilarni o`z faoliyatlarini iste`molchilar manfaatlaridan kelib chiqib belgilashga, ularning huquqlarini inobatga olgan holda faoliyat ko`rsatishga undaydi. Ana shunday holatlarni o`zida ifodalagan qonunchilik iste`molchi ishtirokidagi munosabatlarni tartibga solishini davlat ta`minlashi zarur. Ma`lumki, davlat vazifalari va funksiyalarini davlat hokimiyati hamda boshqaruvi organlari amalga oshiradilar. Shu ma`noda

www.arxiv.uz iste`molchilar huquqlarini himoya qilish yuzasidan davlatning funksiyalari davlat hokimiyati boshqaruvi organlari, sudlar tomonidan amalga oshiriladi va iste`molchilar huquqlari himoyasi aynan shu organlar orqali ta`minlanadi. Konstitutsiyaning 11-moddasida O`zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatining tizimi hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo`linishi prinsipiga asoslanadi deyilgan. Bundan kelib chiqib, iste`molchilar huquqlarini himoya qilishga qaratilgan qonunlarni qonun chiqaruvchi organ – Oliy Majlis chiqaradi, uning ijrosini, ushbu qonunlarga amal qilishni va ularda mustahkamlangan iste`molchilar huquqlarining buzilmasligini ijro etuvchi organ, ya`ni davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari ta`minlash choralarini ko`radi. Sud hokimiyati esa, iste`molchilarning buzilgan huquqlarini tiklashni, ya`ni javobgarlarni aniqlashni va tegishli tartibda javobgarlikka tortishni amalga oshiradi. O`zbekiston Respublikasi «Standartlashtirish to`g`risida»gi 1993 yil 28 dekabr Qonun – Respublikamiz hududiga chetdan olib kiriladigan, mahsulotlarning aholiga realizatsiya qilinishida inson sog`lig`iga xavfsiz hamda sifati lozim darajada bo`lishini ta`minlashga qaratilgan. «Atrof-muhitni himoya qilish to`g`risida»gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni – insonning toza va sog`lom atrof muhitda yashashga bo`lgan huquqiga asosiy e`tiborni qaratadi. «Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi to`g`risida»gi 1997 yil 30 avgust Qonuni – oziq-ovqat mahsulotlarini sifati va xavfsizligi bo`yicha, ularni ishlab chiqarish materiallari, qadoqlash, o`rash, markirovka qilish, saqlash, tashish hamda realizatsiya qilishga oid talablarni belgilaydi. Shuningdek

www.arxiv.uz oziq-ovqat mahsulotlarining sifati hamda xavfsizligini ta`minlash sohasida davlat nazorati va tekshiruvi tartibini belgilaydi. O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi o`z faoliyatini Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 3 oktabrdagi 342-son qarori bilan tasdiqlangan «O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi («O`zstandart» agentligi) to`g`risida»gi Nizomiga asosan amalga oshiradi. Unga asosan «O`zstandart» agentligi quyidagi huquqlarga ega: o`z vakolati doirasida davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, xo`jalik birlashmalari, yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan bajarilishi va rioya etilishi majburiy bo`lgan O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq qarorlar qabul qilish va normativ hujjatlar chiqarish; standartlashtirish, metrologiya, mahsulotlarni sinash va sertifikatlashtirish masalalarini hal etish uchun davlat boshqaruv organlarini, yuridik shaxslar birlashmalarini, korxonalar, tashkilotlar, jamoat birlashmalarini jalb etish; qonunlar hamda boshqa qonunchilik va normativ hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish hamda belgilangan tartibda Hukumatga kiritish, standartlashtirish, metrologiya, mahsulotlar va xizmatlar sifatini sertifikatlashtirish va nazorat qilish masalalari bo`yicha qonunlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari yuzasidan xulosalar berish; davlat boshqaruv organlari, xo`jalik birlashmalari, korxonalar, tashkilotlar va respublika jamoat birlashmalaridan «O`zstandart» agentligiga yuklangan vazifalarni bajarish uchun zarur bo`lgan ma`lumotlar va materiallarni olish; xo`jalik birlashmalaridan standartlashtirish bo`yicha bazaviy tashkilotlar va texnik qo`mitalar tashkil etishni talab qilish;

www.arxiv.uz standartlashtirish, metrologiya, respublika xalq xo`jaligi uchun alohida ahamiyatga ega bo`lgan mahsulotlarni sinash va sertifikatlashtirish muammolarini ko`rib chiqish bo`yicha vaqtinchalik ilmiy-texnika komissiyalari tuzish; idoraviy mansubligi va mulkchilik shakllaridan qat`i nazar, xo`jalik yurituvchi subyektlar tomonidan standartlar va texnik shartlarga rioya qilinishi, o`lchovlarning, sertifikatlashning yagonaligi ta`minlanishi, iste`molchilar va davlat manfaatlarini, shu jumladan odamlarning hayoti va salomatligi uchun xavfsizlik, atrof-muhitning muhofaza qilinishi, mahsulotlarning muvofiqligi va o`zaro bir-birining o`rnini bosuvchanligi, resurslarni tejash, ularni nazorat qilish metodlarining yagonaligi va markirovka qilinishining yagonaligi bilan bog`liq standartlar va texnik shartlar talablari hamda O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan boshqa talablarni himoya qilish maqsadida, shuningdek eksportga yetkazib berilayotgan va import bo`yicha olinayotgan mahsulotlar sifati ustidan davlat nazoratini amalga oshirish; davlat metrologiya nazoratini o`tkazish; nazorat qilinayotgan mahsulotlar ko`rsatkichlarining belgilangan talablarga muvofiqligini tekshirish maqsadida sotish va saqlash korxonalarida nazorat xaridini o`tkazish yo`li bilan mahsulotlar sifatining davlat nazoratini o`tkazish; standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish qoidalari buzilganligi uchun amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq ta`sir ko`rsatishning huquqiy va iqtisodiy chora-tadbirlarini qo`llash; mahsulotning texnik darajasi va sifatini oshirishni ta`minlamaydigan hamda iste`molchilar talablariga va amaldagi qonun hujjatlariga zid bo`lgan normativ hujjatlarni bekor qilish, ularning amal qilish muddatini cheklash yoki qayta ko`rib chiqish

www.arxiv.uz to`g`risida attestat (guvohnomalar)ni bekor qilish va ularning amal qilishini to`xtatib qo`yish; mahsulotlar, xizmatlar, sifatni boshqarish tizimlarini sertifikatlashtirish va muvofiqlik sertifikatlari berish; standartlarda va texnik shartlarda mahsulotlar, jarayonlar va xizmatlar sifatiga nisbatan aholi turmushi va salomatligi, atrof- muhitni muhofaza qilish, muvofiqlik, o`zaro bir-birining o`rnini bosishni va resurslarni tejashni ta`minlashga yo`naltirilgan talablarni belgilash; standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish sohasida xalqaro loyihalar va dasturlarni ishlab chiqish va malga oshirishda qatnashish kabi vakolatlarni amalga oshiradilar. 3. Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik 1) Ishlab chiqaruvchi (ijrochi, sotuvchi) iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgar bo`ladi. 2) O`zbekiston Respublikasi Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo`mitasi hamda uning hududiy organlari, agar ishlab chiqaruvchi, sotuvchi iste`molchilar huquqlarining buzilishini bartaraf etish to`g`risidagi ko`rsatmalarni bajarishdan bo`yin tovlasa yoki o`z vaqtida bajarmasa, unga jarima solishga haqli. 3) O`zstandart agentligi: 4) tovarlarni majburiy sertifikatlashtirish qoidalari ishlab chiqaruvchi tomonidan buzilsa; 5) o`zlarining ko`rsatmalarini ishlab chiqaruvi (sotuvchi, ijrochi) bajarishdan bo`yin tovlasa, o`z vaqtida yoki lozim darajada bajarmasa;

www.arxiv.uz 6) normativ hujjat talablariga javob bermaydigan tovar (ish, xizmat) tufayli iste`molchilarga zarar yetkazilsa, jarimalar solishga haqlidir. 7) Jarima miqdori va uni undirish tartibi qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Jarima so`zsiz undirib olinadi. 8) Qaysi holatlarda O`zbekiston Respublikasi Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni quvvatlash davlat qo`mitasi jarimalar soladi. 9) yaroqlilik muddati o`tib ketgan yoki qonun hujjatlarida yaroqlilik muddatlari majburiy ravishda ko`rsatilishi belgilangan bo`lsa ham yaroqlilik muddatlari ko`rsatilmagan tovarlarni sotish uchun qabul qilganlik va sotganlik uchun eng kam oylik ish haqining 500 baravari miqdorida; 10) tovarning sotib olinganligini yoki ishning haqi to`langanligini tasdiqlovchi, tovarning bahosi haqidagi ma`lumot ko`rsatilgan kassa va tovar cheklari hamda boshqa hujjatlar iste`molchiga berilmasdan tovarlar sotilganligi yoki xizmatlar ko`rsatilganligi uchun eng kam oylik ish haqining 100 baravari miqdorida; 11) ishlab chiqaruvchi to`g`risidagi zarur axborot, tovar (ish, xizmat) to`g`risidagi axborot mavjud ekanligi, shuningdek tovarni almashtirish tartibi va shartlari bajarilmaganligi uchun eng kam oylik ish haqining 70 baravari miqdorida; 12) tovar (ish, xizmat) to`g`risida ishonchli bo`lmagan yoki yetarlicha to`lik bo`lmagan axborot berilganligi eng kam oylik ish haqining 50 baravari miqdorida jarima solishga haqli.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar : 1. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. Asosiy Qonun. T.: O`zbekiston, 1992, 45-bet. 2. Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi Qonun. 3. Karimov I.A. O`zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo`lmaydi. T.: O`zbekiston, 2005. 4. O`zbekiston Respublikasi «Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risida»gi qonuniga sharh. T.: «O`zbekiston» nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2005, 288 b. 5. «Standartlashtirish to`g`risida»gi 1993 yil 28 dekabrda qabul qilingan Qonun. 6. «Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida»gi 1993 yil 28 dekabrda qabul qilingan Qonun. 7. «Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi to`g`risida»gi 1997 yil 30 avgustda qabul qilingan Qonun. 8. «Fuqarolar sog`ligini saqlash to`g`risida»gi 1996 yil 29 avgustda qabul qilingan Qonun. 9. «Davlat sanitariya nazorati to`g`risida»gi 1997 yil 3 iyulda qabul qilingan Qonun. 10. «Dori vositalari va farmotsevtika faoliyati to`g`risida»gi 1997 yil 25 aprelda qabul qilingan Qonun. 11. «Bank va bank faoliyati to`g`risida»gi 1996 yil 25 aprelda qabul qiligan Qonun. 12. www.akadmvd.uz

O'xshashlar

O`zbekiston Respublikasi fuqarolik kodeksining iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi ahamiyati

Standartlashtirish, sertifikatlashtirish to`g`risidagi qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli

Yoshlar manfaati va huquqlarining himoya qilinishi

Fuqarolar sog`ligini saqlash va xizmatlar sohasida qabul qilingan qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli va ahamiyati

Iste`molchilarning asosiy huquqlari tovarlar to`g`risida ma`lumot