logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Huquqshunoslik
  4. Himoya pozitsiyasi

Himoya pozitsiyasi

Yuklangan vaqt:

17.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

82.5 KB
Ko'chirib olish
H imoya pozi t siyasi Reja: 1. Himoya pozi t siyasini tanlash (aybsizlik pozi t siyasi, qisman aybdorlik pozi t siyasi, aybiga to‘liq iqror bo‘lish pozi t siyasi, sukut saqlash pozi t siyasi) 2. Himoyaning asosiy prinsiplari birlashgan pozi t siyasini tuzish rejasi 3. Koali t siyaviy hamda kolliziyaviy himoya 1. Himoya pozi t siyasini tanlash (aybsizlik pozi t siyasi, qisman aybdorlik pozi t siyasi, sukut saqlash pozi t siyasi) Himoyaga tayyorlanish va uni sud majlisida olib borish ijodiy jarayon bo‘lib, ular ketma-ket bosqichlardan iborat. Jumladan, ish bilan tanishish va mavjud materiallarni tahlil etish ish yurituv hujjatlarini tuzishva ish materiallaridan ko‘chirmalar olish;ish bo‘yicha himoya taktikasini ishlab chiqish; himoyadagi shaxs bilan xoli suhbatlashish; sud majlisidagi himoya usulini ishlab chiqish; himoya nutqi rejasini va tezislarini ishlab chiqish lozim bo‘ladi.Yuqoridagi barcha himoya bosqichlarining har bir o‘z o‘rnida va ularga alohida yondashuvni talab qiladi.Himoya pozitsiyasiga amaliy nazar bilan qaraganimizda, uni bo‘lib o‘tgan voqyeani himoyasidagi shaxsning manfaatlariga maqbul tarzda ifodalash ekanligini anglash mumkin. Himoya pozitsiyasini tanlash bunda ayblanuvchining so‘roq bayonnomasida aybini u ixtiyori bilan aybnomaga bo‘lgan munosabati, ya’ni to‘liq tan olmayman, qisman tan olaman, to‘liq tan olaman yoki aybnomaga bo‘lgan munosabatni ifodalashdan bosh tortaman deb bildirishiga qarab, himoya pozitsiyasi belgilanadi. Jumladan, aybsiz, qisman aybdor, to‘liq aybdor, sukut saqlash kabi himoya pozitsiyalari tayyorlanadi. Aybdorlik pozi t siyasi . Himoyadagi shaxs o‘zini aybdor deb tan olmasa, himoya uni hech qachon aybdorligini tan olishiga qaratilgan. himoya pozitsiyasida turishi mumkin emas. Aybsizlik pozitsiyasining huquqiy tomonlari, yani ish bo‘yicha jinoiy hodisaning yuz bermaganligi, qilmishda jinoyat tarkibining yo‘qligi, ixtiyoriy ravishda jinoyat qilishdan qaytish, ayblash uchun aybning isbot topmaganligi kabi holatlarga alohida urg‘u berish lozim. Ushbu aybsizlik pozitsiyalarining barchasi taqib qilishning to‘xtatishi va oqlash uchun yetarli h isoblanadi. Agar ularning fuqarolik muomalada huquqiy oqibatlari bo‘lsa, unda fuqarolik da’vosi kiritilgan jinoyatda, aybning isbot topmaganligida turib olinadi. Qisman aybdorlik pozi t siyasida esa mijoz o‘ziga nisbatan e’lon qilingan aybni to‘liq yoki qisman tan olinganida himoyachi  aybnomaning kvalifika t siyasiga emas, balki uning hajmiga nisbatan e’tibor qilishi;  e’lon qilingan aybdagi faktlarni tan olib ularning huquqiy bahosiga e’tiroz bildirishi;  aybnomadagi bayon etilgan malumotlar bilan rozi emasligini bildirish lozim. Mijoz ayblovdagi dalillarni noto‘g‘ri deb e’tiroz bildirsa? ya’ni oldindan til biriktirmaganligi, jinoyat sodir etish maqsadida uchrashmaganligi balki, tasodifiy uchrashilganligi; -Ayblovdagi bo‘lgan voqyea yoritilmaganligi M: nomusga tegish bo‘yicha ishda jabrlanuvchining o‘zi uni uyiga taklif etganligi ya’ni ixtiyoriy ravishda jinsiy aloqada bo‘lganligi, lekin unga uylanishdan bosh tortganligi sabab militsiyaga ariza berganligi to‘g‘risidagi fikrlar qisman aybdorlikning himoya pozitsiyasida qo‘llanilishi lozim. Qisman aybdorlikni huquqiy pozitsiyasi quydagilardan iborat:  ayblovdan iborat alohida epizodlarni chiqarib tashlash;  yetkazilgan deb belgilangan zarar hajmini kamaytirish;  ayblanuvchi sodir etgan harakatlarini JKboshqa moddalari bo‘yicha yoki shu moddalarni boshqa qismi bilan kvalifikatsiya qilish;  jabrlanuvchining x ulq - atvorini ig‘vo sifatida tan olishi;  jazoni yengillashtiradigan va favqulotdagi holatlarni tan olishi kabi huquqiy pozitsiyalarni qo‘llashni so‘rash lozim. Aybiga to‘liq iqror bo‘lish pozitsiyasi bo‘lgan mijozni himoya qilishda himoyachi uning aybini yengillashtiruvchi holatlarni izlab topishga harakat qilishi lozim. M: mijozning aqli rasoligini tekshirib ko‘rish, qilmish sodir etgan vaqtda u surinkali ruhiy kasalligi, ruhiy holatini vaqtinchalik buzilmaganligini o‘rganib chiqib, psixologik himoya usulini olib borishi kerak.Xususan;  javobgarlikni og‘irlashtradigan h olatlarga e’tiroz qilishi;  ayblanuvchining hulq - atvori va shaxsiyatini baholash;  jazoni yengillashtiruvchi h olatlar borligi va favqulo dd a holatlarni tan olinishiga erishishi kabi. Sukut saqlash pozi t siyasi- bu himoyadagi shaxs ayblovga bo‘lgan munosabatni hech qanday ifodalamasa yoki tergov harakatlarida ishtirok etishni xohlamasa ko‘rsatmalar berishdan bosh tortsa, advakat ham himoyasidagi shaxsning aybi sud tomonidan isbot qilingunga qadar uni aybsiz deb bilib, aybsizlik prezumpsiyasida turishi lozim. Advokat bu konstitutsiyaviy huquqni amalga oshirishga yordam berib, mijozini aybsiz ekanligini tasdiqlovchi dalillarni izlab topish harakatida bo‘lishi kerak. 2. Himoyaning asosiy prinsiplari, va himoya pozi t siyasini tuzish rejasi Himoyaning asosiy prinsiplari bu zarar yetkazmaslik, qarama-qarshiliklarni keltirib chiqarmaslik, oxirgacha borish, aybsizning aybini tan olmaslik, jabrlanuvchi bilan nizo qilmaslik va kasb etikasi qoidalarini buzmaslik kabilardir. Himoya pozitsiyasini tanlash jarayonida jabrlanuvchining pozitsiyasini va himoyasidagi shaxsga bo‘lgan munosabatini quyidagicha baholashi mumkin:  d ushmanlik munosabatlari; qasd olish maqsadi; tajovuzkorlik.  m oddiy va ma’naviy da’volar mavjudligi.  j abrlanuvchining igvo qilishga moyilligi.  a yblanuvchini javobgarlikka tortilishidan manfaatdorligi. Maboda jabrlanuvchining pozitsiyasi va shaxsiyatini o‘rganish natijasida advokat qoniqish hosil qilmagan bo‘lsa, ya’ni uning tajovuzkor kayfiyatda ekanligini mijozga ogohlantirib qo‘yish lozim. Agar jinoiy harakat guruh tomondan sodir etilgan bo‘lsa, qarama-qarshilikni keltirib chiqarmaslikka harakat qilish lozim. Himoya pozi t siyatsini tuzish rejasi muhim omillardan biri hisoblanadi:  Ish materiallarini o‘rganib chiqish; himoyadagi shaxs bilan suhbatlashish; aybiga iqror bo‘lish yoki bo‘lmaslik haqidagi masalani hal etish; ayblov tomon versiyasini tahlil etish; barcha maqbul himoya usullarini tahlillar etish va tavsiya etish; himoya usuliga qarshi bo‘lgan mavjud dalillarni tahlil etish;  Himoyadagi kamchiliklarini to‘ldirish; ayblov dalillarini rad etish; himoya dalillarini mustahkamlash;  Voqyea-hodisalar ketma-ketligini idrok etish va ularga yuridik va haqiqiy jihatdan izoh berish (ayblovga qarshi himoya versiyasini qayta tuzish). Himoya pozitsiyasini qisqa talqin etilishi ijobiy natija berishi mumkin kerakli talqinni tanlash vaqtida faqat juda muhim, zarur va asosiy narsalarga e’tibor qaratilsa maqsadga muvofiq bo‘lur edi. 3. Koali t siyaviy hamda kolliziyaviy himoya Amaldagi prosessua l qonunchilik sudlanuvchi, ayblanuvchi, gumon qilinuvchining bir necha advokatga ega bo‘lish huquqini beradi. Lozim hollarda ba’zi bir shaxslarning huquqlarini ikki yoki undan ortiq advokat himoya qilishi mumkin. Shuningdek, guruh tomonidan sodir qilingan ishlarni sud protsessida yoki tergov jarayonida bir necha ayblanuvchining advokatlari o‘zaro hamkorlik qilishi to‘g‘ri keladi. Ana shunday vaziyatlarda koalitsiyaviy himoya huquqiy usulidan foydalanish yaxshi natijalar beradi. “Koali t siya ” – (coalitus, lotincha birlashgan) so‘zi umumiy maqsadlarga erishish uchun ixtiyoriy birlashish, uyushish degan lug‘aviy ma’noni anglatadi. Bunda mijoz, uning vakillari, boshqa advokatlar, jinoyat ishi bo‘yicha ayblanuvchi sudlanuvchilarning himoyachilari o‘zaro hamkorlikda ish olib boriladi. Jinoyat ishida advokatlar koalitsiyaviy himoya usulidan qachon foydalanadilar, ularning maqsadlari, bir xil bo‘lgani uchun ham hamkorlik usulidan foydalaniladi. Masalan, ba’zida shaxs moddiy jihatdan yaxshi ta’minlangan bo‘lsa, bir necha advokatni yollaydi, yoki ishning murakkabligi, jinoyat ishi materiallari bir necha tomdan iborat bo‘lsa, bir necha advokat xizmatidan foydalanish mumkin. Ba’zi paytlarda advokatning o‘zi himoya ostidagi mijozining roziligi bilan amaliyotda taniqli advokatlar xizmatidan foydalanishi mumkin bo‘ladi. Shunday hollarda, ya’ni koalitsiyaviy himoya usulidan foydalanish vaqtida advokatlar o‘zlariga bosh advokat etib, advokatlardan birini belgilab oladilar. Ushbu jarayonda albatta bosh advokat tanlashda, advokatning kasbiy va shaxsiy sifatlari e’tiborga olinadi. Tayinlangan bosh advokatga mas’uliyatli, ya’ni himoyaning asosiy yo‘nalishini ishlab chiqish, umumiy reja tuzib, qolgan advokatlarning har biriga qobiliyatiga, hayotiy tajribasiga va imkoniyatiga qarab, alohida topshiriqlar beriladi. Masalan, bir advokat qonunchilikni, ikkinchisi sud amaliyotini tahlil qilish, yana biri shikoyat va arizalarni yaxshi yozadi, boshqasi notiqlik san’ati bo‘yicha qobiliyatliroq deb ishni taqsimlab beradi. Ko‘p epizodli ishlar bo‘yicha bosh advokat boshqa advokatlarga ayrim epizodlarni, yoki bir xil turkumdagi moddalar bilan malakalangan ishning bir qismi bo‘yicha himoya qilishni topshirishi mumkin bo‘ladi. Koalitsiyaviy himoya usulidan faqatgina sudlanuvchilarning manfaatlari qarama-qarshi bo‘lmagandagina qo‘llaniladi. Koalitsiyaviy himoyada bosh advokat tayinlanadi, qaysikim, jingoiy guruhning tashkilotchisi, yetakchisi bo‘lganlikda ayblanayotgan shaxsning advokatining saylashadilar. Ba’zi hollarda boshqa ayblanuvchilar advokati ham bosh advokat etib saylanishi mumkin. Masalan, o‘zaro yaqin qarindosh bo‘lgan shaxslar odatda o‘zlarini bitta advokat himoya qilishni xoxlaydilar. Amaliyotda ushbu usulda xizmat ko‘rsatayotgan advokatlar faoliyatida ko‘pgina salbiy holatlar uchrab turibdi. Kollizitsiyaviy himoya usuliga jinoyat ishlari bo‘yicha ishtirok etib kelayotgan har bir advokat duch kelishi mumkin. “ Kolliziya”- lotincha “colisio”–to‘qnashuv, silsila so‘zini ya’ni qarama-qarshi kuchlar, manfaatlar, qarashlar, to‘qnashuvchi degan ma’noni anglatadi.Ushbu himoya asosan guruh shaklida sodir qilingan jinoyat ishlari bo‘yicha sudlanuvchvi, ayblanuvchi, gumon qilinuvchini himoya qilish jarayonida yuzaga kelishi mumkin. Masalan, jinoiy guruh ishtirokchilaridan biri sudlanuvchi o‘ziga qo‘yilgan ayblovni inkor etib, uni boshqa bir ishtirokchi sodir etganligini e’tirof qilishi, yoki ishtirokchilardan bir ayblovni tan olib, uning ayblovni tan olmagan guruh ishtirokchisi bilan sodir etganligini aytadi. Bunday vaziyatlarda guruh shaklida sodir qilingan jinoyat ishlari bo‘yicha himoyani amalga oshirayotgan advokatlar o‘rtasida, ular o‘z mijozlarining pozitsiyasini quvvatlashga majburligi sababli kolliziyaviy himoya holati paydo bo‘ladi. Demak, bu holatda har bir advokat o‘z himoya usuli va taktikasini alohida-alohida ishlab chiqishi lozim bo‘ladi. Himoyani amalga oshirish jarayonida mijozlarning manfaatlariga raxna solmagan holda o‘zaro hamjihatlikni ta’minlashga erishish taktikasini qo‘llashlari lozim. Kolliziyaviy himoya ishtirokchisi bo‘lishi advokat mijozlarning manfaatlaridan kelib chiqib, protsess jarayonida prokuror vazifasini bajarmasligi lozim bo‘ladi. Agar shunday pozitsiyada bo‘lsa, boshqa advokatlar ham uning himoyasidagi shaxsga nisbatan shunday xatarli usullarni qo‘llashlari uchun sharoit yaratib bergan bo‘ladi. Kolliziyaviy himoya nafaqat manfaatlari qarama-qarshi bo‘lgan sudlanuvlar va ularning advokatlari, advokat maqomiga ega bo‘lmagan jamoat himoyachisi, qonuniy vakillari bilan ham yuzaga kelishi mumkin. A dabiyotlar : 1.Karimov I.A. “Adolat – qonun ustuvorligida” Xalq so‘zi. 2001 yil 30 avgust. 2.Karimov I.A. Inson, uning huquqlari va erkinliklari, manfaatlari – oliy qadriyat. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini qabul qilinganligining 13 yilligiga bag‘ishlangan tantanali ma’rosimda qilgan ma’ruzasi. Xalq so‘zi. 10- dekabr 2005. 3.O‘zbekiston Respublikasida Advokatlik faoliyati. Darslik. Ikki jildli, mualliflar jamoasi. “Konsaudininform” nashri, -T., 2007 . 4. O‘zbekiston Respublikasining “Advokatura to‘g‘risida”gi Qonuni. -T.: 26 -dekabr1996. 5. O‘zbekiston Respublikasi “Advokatlik faoliyati kafolatlrai va advokatlarning ijtimoiy huquqlari to‘g‘risida”gi qonuni, -T.: 26 -dekabr 1997. 6.www.akadmvd.uz

O'xshashlar

Fuqarolarning huquqlarini himoya qilish mexanizmi
Istе'molchilarning huquqini himoya qilish asoslari
Yoshlar manfaati va huquqlarining himoya qilinishi
Moliyaviy xizmatlar sohasida iste'molchilarning huquqlarini himoya qilish va sud orqali iste'molchilar huquqlarini himoya qilish
Seleksiya yutuqlarini sud orqali himoya qilishning ayrim jihatlari