Tarmoqlararo qurilish majmui - Geografiya - Referatlar

Tarmoqlararo qurilish majmui

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

91 KB

Ko'chirib olish

Tarmoqlararo qurilish majmui Reja: 1.Tarmoqlararo qurilish majmuasining shakllanishidagi asosiy omillar; 2.Qurilish materiallari sanoati: 3.Qurilish materiallarining asosiy xom ashyo bazalari va ularning xududiy tarqalishi: 4.Qurilish materiallari sanoat korxonalari.

Tarmoqlararo qurilish majmuiga Respublikadagi qurilishga xizmat qiladigan barcha muassasa, tashkilot ishlab chiqarish boshqarmalari va korxonalari, ya’ni loyixalashtirishdan, bino va inshootlarni foydalanishga topshirguncha xizmat qiluvchi bosqichlar kiradi. Turli xo‘jalik soxalari aloqalarning kuchayishi tarmoqlararo qurilish majmui tarkib topishiga olib keladi. Tarmoqlararo qurilish majmui negizini qurilish sanoatini tashkil etadi. Qurilish sanoati qurilish tashkilotlari va doimiy kadrlar bilan ish ko‘radi. Uning mahsulotlari bitkazilgan va foydalanishga topshirilgan bino va inshootlardir. Bularning hammasi Respublikaning geografik muhiti, joylarning iqlimi, tuzilishi, yerosti suvlari, geologik va seysmik holati va boshqa omillar hisobga olinib quriladi. Masalan: Respublikamiz seymik faol rayonda joylashganida bino va inshootlarni 9-10 balli silkinishlarga bardosh beradigan qilib qurish talab etiladi. Mirzacho‘l, Qarshi cho‘li va boshqa cho‘l joylarida yer shurlanishi natijasida qurilgan binolar cho‘kadi. Shuning uchun binolar poydevori mustahkam bo‘lishi kerak. Qurilish sanoatining mahsulotlari sanoat, qishloq xo‘jaligi transport va hokazolarga hamda uy-joy xo‘jaligi madaniy-maishiy maorif va sog‘liqni saqlash muassasalarini rivojlanishiga xizmat qiladi. Qurilish sanoatining taraqqiyoti tabiiy va mehnat resurslarining geografik xususiyatlari chuqur ilmiy tahlil qilish va ulardan oqilona foydalanishni taqozo etadi. O‘zbekistondagi qurilish ishlarining barpo etilgan qurilish tashkilotlari faoliyati bilan chambarchas bog‘liqdir. 1920 yilda O‘rta Osiyo va Qozog‘istonda birinchi qurilish tashkiloti- Turkiston davlat qumitasi tizimi bu barcha qurilish ishlariga rahbarlik qiladi. Sug‘oriladigan yerlarda suv xo‘jaligi ishlarini bajarilishi, Respublika Melorasiya suv xo‘jaligi vazirligi tuzildi. Bu vazirlik ishlarining ma’lum qismini, ya’ni o‘zlashtiriladigan yerlardagi ishlar majmuini bajaradigan “Bosh

O‘rtaosirsavxozqurilish” ham tuzildi. Poytaxtda sanoat madaniy- maishiy va uy- joy qurilishi bilan shug‘ullanadigan “Boshtoshkentqurilish” ishlab turibdi. Respublikadagi yirik yo‘l qurilishi ishlarini Respublika shosse yo‘llari qurish va ishlatish vazirligi bajaradi. Bulardan tashqari, Respublikada qurilish ishlari bilan montaj va maxsus ishlar vazirligi ham shug‘ullanadi. Poytaxtdagi “Toshmetroqurilish” metropoliten yo‘llarni qurish bilan shug‘ullanadi. Hozirgi zamon qurilish sanoatida yig‘ma temir-beton konstruksiyalar keng qo‘llanilmoqda. Bularni ishlab chiqaradigan korxonalar O‘zbekistonning shaharlari va qishloq joylarida ham qurilgan. Bino va inshootlarni yirik qismlarini tayyorlash kengayib bormoqda. Respublikaning barcha shaharlari va ayrim rayonlaridagi uysozlik kombinatlari devor panellari, tom balkalari, tayyor znapoya va bino boshqa qismlarini ishlab chiqarmoqda. Qurilishda mexanizasiya tobora keng qo‘llanilmoqda, ishlarning 93%ini mashinalar bajarmoqda. Bino va inshootlar zamonaviy baland kranlar bilan montaj qilinmoqda. Qurilishni tegishli materiallar bilan muntazam ta’minlash keskinlashib borayotganligi mahalliy matreiallardan samarali foydalanish taqozo etmoqda. O‘zbekiston Respublikasi xukumati xom ashyoga ishlov beradigan sanoat korxonalari qurilishiga alohida e’tibor bermoqda. 1995 yilgacha respublikada 300 ta mijoz korxona va ishlab-chiqarish sexi qurish rejalashtirilgan. Xorijiy davlatlar bilan birga qo‘shma korxonalar qurish kengayib bormoqda. Uy-joy qurilishida iqlim sharoitlari, milliy me’morchilik uslublari hisobga olinmoqda. Qurilishda kooperativ, shaxsiy va ijara usullari tobora keng qo‘llanilmoqda. Endilikda uysozlik kombinatlarini qayta qurish zamonaviy texnika bilan jihozlangan yangi kombinatlarni ishga tushirish hisobiga 1965 yilga borib ularning quvvati ikki barovar ortadi. Uy-joy qurilish sifati, arxitektura shinamligiga talab oshiriladi. Qurilish materiallari sanoati. Qurilish materiallari sanoati tarkibiga kiradigan tarmoqlar xilma-xildir.

O‘zbekistonda qurilish materiallari sanoati tarmoqlarini rivojlantirish kerakli xom ashyo resurslarining mavjudligi bu masalani hal etishning obektiv zaminini yaratdi. Respublikaning deyarli hamma viloyatlarida qum, shag‘al, ohaq, mergel, marmar, granit, gip, gilmoya, singari qurilish xom ashyosi ko‘p uchraydi. Ana shu xom ashyo asosida O‘zbekistonda ko‘p tarmoqli qurilish materiallari sanoati vujudga keltirildi. Qurilishning “Noni” hisoblangan sement sanoati ayniqsa tez rivojlantirildi. Hozirgi paytda Respublika o‘zini sement bilan asosan ta’minlamoqda. Bekobod, Quvasoy, Angren, Navoiy va Ohangaron yirik sement zavodlari ishlab turibdi. 1990 yil tarmoq korxonalari 6385 ming tonnadan ortiq semen ishlab chiqardi. O‘zbekiston sement ishlab chiqarishda Rossiya, Ukraina va Qozog‘istondan keyingi to‘rtinchi o‘rinda turadi. Mutaxassislarning Angren gilmoyasini qayta ishlash jarayonida ajratib tashlanadigan chiqindi asosida oq sement ishlab chiqarishni tashkil etish haqidagi takliflari diqqatga sazovordir. Bu sement arzonga tushishi va uni xoxlagan rangga buyash mumkin. Qurilish materiallar sanoatining keyingi davrlarda taraqqiy etgan tarmog‘i- yirik panelli uysozlik kombinatlari deyarli barcha viloyat markazlari va katta shaharlarda qurilgan. Eng yiriklari Toshkent, Samarqand, Andijon, Chirchiq, Farg‘ona, Qarshi va Nukus shaharlarida joylashgan. Toshkent, Bektemir, Jizzax va boshqa joylarda yirik temir beton ariq (lotok) zavodi bor. Ma’lumki hozirgi zamon qurilishida xilma-xil maqsadlarda foydalanadigan mahsulotlardan biri oynadir. Hozircha deraza oynasi ishlab chiqaradigan bitta zavod-Chirchiqda (G‘azalkentda) bor. Lekin bu zavod kelajakda deraza oynalariga bo‘lgan talabni qondira olmay qoladi. Respublikada ko‘rgazmalar uchun bezak oynalari va ko‘plab boshqa qurilish oynalari ishlab chiqarishni tashkil etish vazifasi turibdi. Quvasoyda qurilgan shisha idish zavodi, shisha buyumlar bilan birga qurilish maqsadlariga ishlatiladigan oyna buloklar, oyna kerakmikalar singari mahsulotlar ham tayyorlanmoqda. Shisha

idishlar zavodi Jizzaxda ishga tushdi, shunday zavodlar Surxondaryo va Qo‘yi Amudaryoda ham qurilmoqda. Qurilish materiallaridan eng qadimgisi va hozir ham o‘z ahamiyatini yo‘qotmagani g‘isht sanoatidir. U kengayib bormoqda. Ma’lum davrgacha qurildi temir beton konstruksiyalaridan keng foydalanish, yirik paneli uysozlikning rivoj topishi munosabati bilan g‘isht sanoatining ahamiyati bir muncha kamaygani edi. Keyingi yillarda g‘isht sanoatini oqilona joylashtirishda ancha ishlar qilindi. Jumladan Qiziltepa (Navoiy viloyati), Shargun (Surxondaryo viloyati) va Qarshida yirik g‘isht zavodlari qurildi. Bu zavodlar ishga tushirilishi bilan uzoq rayonlarga g‘isht tashishga barham berildi. Hozirgi paytda Jizzax, Quvasoy, Qorovulbozorda ohak zavodlari ishlab turibdi. O‘zbekistonda xilma-xil qurilish materiallari (pardozlash plitalari, issiqni saqlaydigan materiallar keramika quvurlari va boshqalar) ishlab chiqarish yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Angrendagi uysozlik buyumlari zavodida emallangan chuyan vannalar, rakvinalar, chuyan kanalizasiya quvurlari, kerakmika buyumlari kombinatida quvurlar va boshqa mahsulotlar, Qarshi keramzit devor mahsulotlari ishlab chiqarilmoqda. O‘zbekistonda plastmassalar va turli sun’iy kimyoviy mahsulotlardan qurilish materiallari tayyorlash imkoniyatlari ham yaxshi. Bunday materiallar o‘zining yengilligi, pishiqligi bilan ancha qulayliklar yaratadi. Kelajakda plastmassa va boshqa sun’iy qurilish materiallari ishlab chiqaradigan qator korxonalar qurilishi mo‘ljallanmoqda. Jumhuriyatimizda hozirgi zamon qurilishiga keng foydalanilayotgan marmar va boshqa bezak toshlar asosida tosh taxtalar (plitalar) tayyorlash ham muhim o‘rin tutadi. Xilma-xil qurilish materiallari ishlab chiqarish uchun zarur xom ashyo resurslari Respublikaning hamma joylariga bo‘lishiga qaramay, ularning ayrim turlarini ishlab chiqarish ancha notekis joylashgan. Jumladan temir beton konstruksiyalari ishlab chiqarishning 70%i birgina Toshkent viloyatiga to‘g‘ri

keladi. Sanoat tarmog‘ining bundan buyongi taraqqiyoti barcha qurilish materiallari, ayniqsa respublikada keng xom ashyo bazasiga ega bo‘lgan materiallarni ko‘plab ishlab chiqarishga, ularning sifatini yaxshilashga, shuningdek tarmoqning xududiy joylashtirishning to‘g‘ri tashkil etilishiga bog‘liqdir. Mustaqil O‘zbekistondagi qurilish kulam va sur’atlari turli davlatlari bilan iqtisodiy aloqalarni kengaytirishni taqozo etadi. Respublikada ko‘plab metall va o‘rmon resurslari keltirilishi kerak.

O'xshashlar

Mashinasozlik majmui

Agrosanoat majmui. Agrobiznes

Metallurgiya sanoati majmui

Yoqilg‘i energetika majmui

O‘zbekistonning agrosanoat majmui