Игнатанлилар типи - Зоология - Рефераты

Игнатанлилар типи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36.5 KB

Игнатанлилар типи Режа : 1. Игнатанлилар типига умумий тавсиф. 2. Систематик гурухлари. 3. Оддий денгиз юлдузининг тузилиши ва органлар системалари. 4. Кўпайиши ва ривожланиши.

1. Игна танлилар типига умумий тавсиф Игнатанлилар полеозой эрасининг бошланиши – кембрий давридан буён яшаб келаётган энг қадимги ҳайвонлар бўлиб, баъзи авлодлари ўтроқ, баъзилари денгиз тубида ўрмалаб ҳаёт кечиради. Ҳозирги даврда яшаётган нинатанли ёки нинатерилиларнинг ҳамма авлодлари фақат денгиз ва океанларда яшайди, ва ҳаммаси учун қалин тери остида жойлашган оҳакли скелет, органларининг бешрадиал симметрия асосида тузилганлиги, танаси турли шаклда (юлдузсимон, юмалоқ, чувалчангсимон ва ҳ.к.о.) эканлиги характерлидир. 2. Систематик гурухлари Бу типга бугунги кунда 6000 дан ортиқроқ тур кириб, 5 та синфга бўлинади. 1. Денгиз лолалари синфи. (ўтроқ) 2. Денгиз юлдузлари. 3. Офихралар 4. Денгиз кирпилари. 5. Голотуралар. Булар ичида фақат денгиз лолалари ўтроқ ҳаёт кечиради. Қолган ҳаммаси денгиз тубида ўрмалаб ҳаёт кечиради. 3. Денгиз юлдузининг тузилиши ва органлар системалари Оддий денгиз юлдузи – турли очиқ денгиз ва океанларда, жанубий денгизларда кўп тарқалган. Денгизда соҳил доирасида Россияда Узоқ Шарқ ва Шимолий денгизларда тарқалган. Денгиз юлдузи беш нурли юлдуз шаклида, турли рангда ( қизил, оқиш, кўкимтир ) ўртача 10-25 см, баъзилари 50-60 см катталикда. У

йиртқичлик билан ҳаёт кечириб денгиз тубидаги турли ҳайвонлар, кўпинча икки паллали моллюскалар билан овқатланади. Денгиз юлдузининг бешта катта ва ҳаракатчан учи ингичкалашган ўсимталари қўллар деб аталиб, буларнинг учида бир нечта калта пайпасловчи ( тери, сезув орган )лари ва кўзи жойлашган. “Қўллар” ни туташтирувчи марказий ( тана ) қисми - диск деб номланади. Дискни остки қисми “орал” томони, устини эса, “абераль” деб аталади. Пастки “орал” томонида оғиз, “абераль” томонида “анал” тешиги унинг ёнида эса сув билан ҳаракатланадиган амбулакрал органига сув ўтказгич – мадрепора пластинкаси жойлашган. Қўлларнинг оралиқларида жинсий органларнинг йўллари очилган. Эркаги ва урғочиси бир хил. Орал томонида дискдан бошлаб “қўллар” нинг учига қараб йўналган, “ариқча” бўлиб, ариқчанинг ички ва ён томонида юзларча ҳаракатчан ўсимталар – амбулакрал оёқчалар жойлашган. Ҳар бир оёқча мускуллар ички найча, унинг учи эса ёпишувчи ўсимта билан қуролланган. Оёқчалар тана бўшлиғида жойлашган амбулакрал система билан туташган бўлиб, мазкур системадан кирган сув босими таъсирида маълум йўналишда ҳаракатланади. Ҳайвон маълум томонга қараб, шу оёқчалар ёрдамида сирғаниб ҳаракат қилади. Иккиламчи тана бўшлиғи яхши ривожланиб, бунда амбулакрал системаси ҳазм органи, қон айланиш, нерв системаси ҳамда жинсий органлари жойлашган. Амбулакрал система аберал томонида юмалоқ мадрепора пластинкасидан бошланиб, “тош каналига” очилган. Сузилиб ўтган денгиз суви мазкур каналдан доира каналига, ундан эса радиал каналларига ўтади. Сув радиал каналидан оёқчалар ичидаги найчаларга ўтади. Ҳаракат вақтида сув босими оёқчаларни ҳаракатга келтиради. Ҳазм органи – оғиз билан туташган калта қизилўнгач, ошқозон ва қўлларда жойлашиб, ошқозонга очиладиган 5 жуфт “жигар” дан тузилган.

Қон айланиш системаси – қизилўнгач атрофида ва аберал томонида жойлашган доира канали ( юрак ) ва 5 та радиал томирлардан тузилган. Айириш вазифасини амбулакрал система бажаради. Нерв системаси – орал томонида, бевосита терининг остида қизилўнгач атрофида жойлашган, ҳалқа ва унга туташган бешта радиал нерв ипларидан иборат. Сезув органлари – денгиз юлдузларида яхши тараққий этган ва қўлларни нг учларидаги кўзчалардан ва пайпасловчилардан иборат. Кўпчилиги ёруғликни сезади. Кўп турларида ҳид билиш ва маза билиш органи ривожланган. 4 . Кўпайиши ва ривожланиши Жинсий органлари – бешта уруғдон ёки тухумдондан иборат бўлиб, содда шакилда шахланган органларнинг йўллари мустақил равишда қўлларнинг оралиқларига очилган. Кўпчилик турлари жинсий маҳсулотини ташқарига чиқарилади, ўрчиш ва ривожланиш сувда боради (баъзи турларида тухум қўйиш бўшлиғи бўлиб, тухуми шу бўшлиқда ўрчийди). Денгиз юлдузининг ривожланиши ҳамма игнатанлилар учун характерлидир. Денгиз юлдузларининг ҳозирги океан ва денгизларда тарқалган 1500 тури бор. ( 10000 м чуқурликда яшайдиган турлари ҳам бор). Асосан шимолий денгизларда, Баренц денгизида тарқалган. Жанубий денгизларда яшайдиган денгиз юлдузларида қўллар сони 8,16,45 тагача, катталиги 50-80 см келади. Денгиз тубидаги икки паллалилар, қорин оёқлилар, чувалчанглар билан озиқланади. Булар фойдали моллюскаларни еб зарар келтиради.

Похожие

Ковакичлилар типи

Бўғимоёқлилар (Aztuhropoda) типи

Ясси чувалчанглар типи

Содда ҳайвонлар типи

Бўғимоёқлилар типи – Arthropoda