Автотренажёрларда ва автодромларда ўқитиш - Транспорт - Рефераты

Автотренажёрларда ва автодромларда ўқитиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1228.5 KB

А втотренажёрларда ва автодромларда ўқитиш Режа: 1.Автодромларнинг вазифалари. 2.Автодромларни ташкил этиш ва жиҳозлаш.

1.Автодромларнинг вазифалари Ўқув автодроми ўқувчиларга ҳаётдаги реал шароитга максимал яқинлаштирилган ҳолатда транспорт воситасини бошқариш кўникмаларини бериш учун мўлжалланган. Ундан «В», «С», «Д», «Е» тоифадаги транспорт воситалари ҳайдовчиларини тайёрлаш (малакасини ошириш) учун фойдаланилади. Қайси ўқув ташкилотига автодром бўлса ва ундан тўғри фойдаланилса ўқувчилар шу ерда чуқур кўникмага эга бўлишини тажриба кўрсатмоқда, ўқув автодроми бўлмаса автомобил бошқаришни ўргатувчи устани иши мураккаблашади. Ўқув жараёни соддалашади. Автомобилни ўрнидан қўзғатиш, узатмаларни алмаштириш, бурилиш, қайрилиш, орқага юргизиш машқларини ўргатишни автодромда эмас балки аҳоли яшаш жойидаги йўлда бажариш нима олиб келади? Одатда бундай пайтларда ўргатувчи устанинг асосий эътибори машқларни ўқувчи аниқ ва кетма-кет бажаришига эмас, балки ҳаракат хавфсизлигини таъмирлашга қаратилган бўлади. Бундан ташқари у доимий равишда тормоз ва улаш тепкиларини босишга тайёр турганлиги сабабли тезда чарчайди, оқибатда ўқувчилар ҳаракатини назорат қилиш сусаяди. Автомобилларни чекланган жойларда бошқариш машқларини автодромдан ташқарида бажарилиши анча хавфли оқибатларга олиб келиши мумкин. Одатда бундай машқлар талаб даражасидан анча узоқ бўлиб, бошқа анча осонлари билан алмаштирилади. Машқлардан бири габаритли «тоннель»ни олиб кўрмиз. Аҳоли яшаш жойида машқни бажариш учун барча талаблар мавжуд бўлган ҳовли танланганда ҳам дарвозага тегириб дарвоза ёки автомобилни шикастланмаслик кафолати йўқ, габарит «саккиз» машқини бажариш учун эса амалда умуман қулай жой топиб бўлмайди. Шу билан бирга автомобилни чекланган жойларда бошқариш ва турли тўсиқлардан ўтиш машқларини автодромда бажариш ўқувчиларни кейинги йўлларда ва аҳоли яшаш жойларида автомобил бошқариш кўникмаларини

ҳосил қилишда муҳим аҳамиятга эга. Устанинг бўлғуси ҳайдовчи имкониятларини тўлароқ ўрганиш ва кўча йўлларда машқларни бажаришда дадилроқ ҳаракат қилишига ёрдам беради. 2.Автодромларни ташкил этиш ва жиҳозлаш Ўқув автодроми ўқув дастури бўйича ҳайдовчиларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва машқларни тўла бажариш учун жиҳозланган бўлиши зарур. Аммо бунда анча катта маблағ ва ер майдони талаб қилинади. Бундан ташқарии шундай шароитда тайёрланган ҳайдовчи амалий ҳаётда ишлаш учун психологик тайёр бўлмайди. Шунинг учун ўқув автодромининг жиҳозлари фақат автодромдан ташқарида бажариб бўлмайдиган машқларни бажариш учун мўлжалланган бўлиши шарт. Бундай машқларга дастлабки ўргатиш машқлари, чекланган жойларда бошқариш машқлари, махсус элементларда бажариладиган машқлар киради. Бир хил элементларнинг сони тайёрланадиган ҳайдовчилар ҳажми ва мавжуд ер майдонига боғлиқ бўлади.

1-расм. 3га. майдонга жойлашган ўқув автодромининг тахминий схемаси. 1.Айланма йўналиш. 2.Габарит ҳовли. 3. Қиятепалик. 4. Колея. 5.Темир йўл платформаси. 6.Шлагбаумли темир йўл кесишмаси. 7.Тўрт томонли чорраҳа. 8.Эстакада. 9.Дастлабки илон изи. 10.Габарит «тоннель». 11.Габарит «саккизлик». 12.«Илон изи». 13.«Эгар». 14.Дўслик. 15.«Пона». 16.«Кўприк». 17.Учтомонли чорраҳа. 18.Тепалик 19.«Бокс» 20.Бошқариш жойи. 21.Шлагбаумсиз темир йўл кесишмаси. Бир вақтда уч ва ундан ортиқ «В» ва «ВС» тоифадаги ҳайдовчилар тайёрланаётган ўқув ташкилотига, ўрганиладиган икки асосий тур автомобили учун 3 га ер майдонида ўқув автодроми жиҳозланиши керак.

Элементлари анча қулай жойлаштирилган шундай автодром расмда кўрсатилган. Схемадаги майдон ўлчамлари 200х150 м. Амалда ажратилган ер майдонининг ўлчамлари турлича бўлиши мумкин. Лекин элементларни ўқув автодромида жойлаштириш принципи ўзгармаслиги керак. Атрофида айланиш, йўналиш, темир йўл платформаси, дастлабки машқ майдони, тепалик, қиялик, айланма йўналиш бўйлаб қолган элементлар марказда ёки қолган бўш жойларда жойлаштирилади. Агар ўқув ташкилотига бир вақтда «Д» ва «Е» тоифа ҳайдовчилари қайта тайёрланаётган бўлса элементлар конструкцияси ва автопоездлар ўқув машқларини бажариш кўзда тутилади. Ўқув автодромининг майдони 3 га дан кўп бўлганда унга бошқа турдаги автомобилларда машқ бажариш учун элементлар, тишлашиш коэффициенти кам бўлган йўл қисми, турли чорраҳалар қуриш мумкин. Ўқув ташкилотида бир вақтда «В» ёки «С» тоифа ҳайдовчиларнинг икки гуруҳини тайёрлайдиган бўлса ва 1,5 дан 3 га гача ер майдонига, фақат бир турдаги автомобил учун автодромни жиҳозлаши мумкин . 2-расм. 1,5 га майдонига жойлашган ўқув автодромининг тахминий схемаси.

1.Айланма йўналиш. 2.Габарит ҳовли. 3.Қия тепалик. 4.Колея. 5.Темир йўл платформаси. 6.Шлагбаумли темир йўл кесишмаси. 7.Тўрт томонли чорраҳа. 8.Эстакада. 9.Дастлабки машқ майдончаси. 10.Габарит «тоннель» 11.Габарит «саккизлик» 12.Илон изи. 13.«Эгар» 14.Дўстлик 15.«Пона». 16.«Кўприк» 17. Учтомонли чорраҳа. 18.Тепалик 19.«Бокс». Ўқув ташкилоти фақат «Д» ёки «Е» тоифа ҳайдовчиларни тайёрлайдиган бўлса, автобус ёки автопоездга бошқаришни ўргатиш учун майдонча жиҳозланиши керак. Майдончада энг камида иккита автобус бекати белгиланади ва эгри бугри йўл қисми ёки «илон» изи элементи, орқага юргизиш ёки усиз қайрилиш жойи, дарвоза, «тоннел», «бокс» ва айланма йўналиш жиҳозланади. Яқин орада 16% қияликли тепалик бўлмас, тегишли тепалик ёки эстакада қурилади. Қайрилиш учун дастлабки машқ майдончаси ва айланма йўналишда фойдаланилади. Ўқув автодроми ҳудудида амал қиладиган автомобил ва темир йўл, давлат электр узатиш ва алоқа линиялари бўлмаслиги керак. Ўқув автодроми элементлари ва йўлларнинг ҳолати об-ҳаво шароитидан қатъий назар бутун ўқиш жараёни давомида ўқув режасини сифатли бажаришни таъминлаши керак. Шунинг учун йўл ва элементларининг қатнов қисмлари қаттиқ қопламали (тош, шағал, асфальт) бўлиши лозим. Айрим элементларни жиҳозлашда улардан максималар ўқув жараёнида фойдаланиш кўзда тутилиши ва аниқ ўлчамларда ясалишини таъминлаш керак. Дастлабки ўргатиш майдончасида транспорт воситасини ишга тайёрлаш вазифалари, (автомоби) билан умумий бошқариш органлари ва назорат-ўлчов асбоблари билан танишиш, назорат кўригини ўтказиш, иш жойида иш ҳолатини эгаллаш, ўриндиқни, орқани кўриш кўзгусини, хавфсизлик тасмасини созлаш, совуқ двигателни даста ва стартёр билан ўт

олдириш, қизиган двигателни ўт олдириш ва ишдан тўхтатиш. Шунингдек уни бошқа мавзу машқларини бажаришда ҳаракатланишни бошланғич нуқтаси сифатида, автомобилни тўхтатиш жойига қўйиш машқини бажаришда, орқага юргизмасдан қайрилиш машқини бажаришда ва қўшма жиҳозларни сақлашга фойдаланилади. Одатда дастлабки ўрганиш майдончаси бир вақтда 15 ўқув автомобилини (гуруҳ таркибида машқ бажарганда) сақлаш учун мўлжалланган. Унинг энг маъқул ўлчамлари 70х15м. Айланма йўналишга яқин жойлаштириш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Автомобилларни тўхтатиш йўлларда ҳаракатланиш қоидаларининг ётиқ чизиқлари билан белгиланиши керак. Айланма йўналиш дастлабки машқлар: автомобилни ўрнидан қўзғатиш, тўғри йўлда узатмаларни юқори ва пастга алмаштириш, унча катта бўлмаган тезликда ҳаракатланиш, секин тормозлаш ва тўхтатиш, чапга, ўнгга машқларини бажаришни ўрганишга мўлжалланган. Шунингдек унга орқага юргизиш билан қайрилиш, қарама-қарши ҳаракатланиш, тўхтаб турган транспортни четлаб ўтиш машқларини ўрганишда фойдаланиш мумкин. Айланма йўналиш бутун ўқув автодромини атрофидан айланиш керак. Унинг бўйида йўлидагидек йўл белгилари, кўрсаткичлари, йўл чизиқлари тротуарлар белгиланади. Қўшимча равишда йўлда кутилмаган ҳодисаларни (ҳайдовчи кўзини қамаштирувчи, олд ойнани ифлослантирувчи пиёдаларни йўлда тўсатдан пйдо бўлиши) вужудга келтирадиган автомотик қурилмалар бўлиши мумкин. Ички йўллар элементларга бориш учун мўлжалланган. Ҳосил бўладиган чорраҳалар, светофор йўл бўлгилари, чизиқлар, пиёдалар ўтиш жойлари билан белгиланади ва тартибга солинган ва тартибга солинмаган чорраҳалардан ўтиш машқларида қўлланилади. Темир йўл кесишмалари улардан ўтиш машқларини бажаришга мўлжалланган. Одатда у айланма йўналишда жиҳозланади. Улардан бири шлагбаумли бўлиши керак. Кесишма олдида тегишли йўл белгилари

ўрнатилади. Тартибга солинган темир йўл кесишмасида ёруғлик сигнализацияси ўрнатилади. (Иккита навбатма-навбат ёнувчи светофор) Темир йўл платформаси автомобил билан унга чиқиш иккинчи платформада тўхташ ва тушиш, орқага ва ён томони билан автомобилни унга ёндаштириб қўйиш машқларини бажариш учун мўлжалланган. Платформаларни айланиш йўналиш бўйлаб ўрнатиш маъқул. Темир йўл изларини давом эттириб айланма йўлдан кесиб ўтиш ва унга темир йўл кесишмасини жиҳозлаш мақсадга мувофиқ бўлади. Темир йўл платформаси ўрнига унинг макетидан фойдаланишга рухсат этилади. Автомобилни ўзи ғилдираб платформадан тушиб кетмаслиги учун унинг бортларини мустаҳкамлигига эътибор бериш керак. Бир платформадан иккинчисига ўтиш ва автомобилни тушиш жойларида, темир йўл станцияларида ишлатиладиган стандарт кўприкчалардан фойдаланиш керак. Автомобилни орқаси билан платформада қўйиш жойларида тутқичларни ишлатиш учун резинали четлагичлар ўрнатилади. 3-расм. Темир йўл платформаси. Тепалик 16% дан кам бўлмаган тепаликларига чиқиш 27-32% ли нишобликлардан тушиш ва шунингдек орқаси билан баландликка чиқиш ва автомобилни нишабликда тўхтатиш ва ўрнидан қўзғатиш машқларини бажариш учун мўлжалланган.

4-расм. Тепалик (Автопроездларга ўргатиш учун Д. ўрнига ДҚДп). Нишабликка кўтарилишда 16…12%, тутишда 27…32%.

Қия тепалик чапга ва ўнгга 27% қияликларда ҳаракатланиш учун мўлжалланган. Тепалик ва қияликларни қуриш катта ҳажмдаги тупроқ ишларини бажариш билан боғлик. Шунинг учун уларни қуришда жойнинг релефидан унумли фойдаланиш керак. Ҳатто алоҳида нишаблик ва баландликлардан фойдаланиш мумкин. Агар бундай имкониятлар бўлмаса. Тепалик ва қия тепаликларни айланма йўналишларни йўл бўйида қуриш автодромни қолган жойларидан унумли фойдаланиш имконини беради. Агар ер майдони 1,5 га бўлса битта қия тепалик қурилади. Майдонни унумли фойдаланиш мақсадида тепаликни ёнларидан биринчи қиятепалик қуришда фойдаланиш мумкин. Тепалик ва қия тепаликларнинг ён томонлари йўлларда ҳаракатланиш қоидасига тик чизиқлар талабига мувофиқ йўналтирувчи устунлар билан жиҳозланади. Қияликларда ҳаракатланиш машқларини бажаришда ўқувчилар қўрқув оқибатида автомобилни ён томонидага қийшайишни камайтириш учун бир томондаги ғилдиракни текис жойдан ҳаракатланишига уринадилар. Бу эса машқларни сифатли бажарилишини таъминламайди. Хатога йўл қўймаслик учун қия тепалик бўйлаб четидан чуқурлиги 10см чуқурча қазилади ёки бардюр тоши ўрнатилади. Ўргатиш жараёнида ғилдирак чуқурга тушса ёки бардюр тош босилса қўпол хато ҳисобланади. 5-расм. Қия тепалик. Қия тепалик узунлиги 4 дан 5 Д гача Эстакада олди билан чиқиш ва орқаси билан тушишга мўлжалланган. Бундан ташқари автомобилларни техник кўрикдан ўтказишда

фойдаланилади. Шу мақсада у дастлабки машқ майдончаси ёнида қурилгани мақсадга мувофиқ. Эсдакадани қуришда страховка ҳимоя брусларига алоҳида эътибор берилади. Улар эстакадани бутун узунлиги бўйлаб ўрнатилиши керак. 6-расм. Эстакада. (Автопоездлар ўргатиш учун Д ўрнига ДҚДп олинади). Габарит ҳовли автомобилни олди билан тўғрига кириб, чапга (ўнгга) 90 градусли бурчакка бурилиш ва қайрилиб олд томони билан чиқиш машқини бажариш учун мўлжалланган. Шунингдек уни йўл қаршисидан ва йўлга ёндош жойлардан дарвозага кириш ва чапга, унга бурилиш машқларини бажаришда қўллаш мумкин. Ҳовлининг орқа ва ён деворининг ўртасигача қисми пўлат арқондан ясалади ва унга металл байроқчалар маҳкамланади. Пўлат арқон ва рангли

байроқчалар қурилишни осонлаштиради ва кабинадан орқага юргизиш тўғрилигини назорат қилишга имкон беради. Пўлат арқонга автомобил тегса, байроқчалар қимирлайди, арқоннинг баландлиги автомобил юкхонаси билан бир сатҳда бўлиши керак. Арқон ўрнатиладиган устунлар мустаҳкам бўлиши шарт. Ҳар бир арқоннинг бир учи устунга мустаҳкам уланган, иккинчи учи бошқа устунга маҳкамланган блокдан ўтказилади. Бундан ташқари арқоннинг шу учига юк осилади ва бундай қурилма арқоннинг доимий таранг туришини таъминлайди ва автомобил туртганда четга силкинади. 7-расм. Габарит ҳовли: чеклагич баландлиги Вқ1м Кириш дарвозаси суриладиган чеклагичлар билан жиҳозланади (35- расм) чеклагич устун (5) ва унга 45 градусли бурчакда вал (4) пайвандланган. Валнинг учига икки қисмдан иборат 135 градусли бурчак остида пайвандланган қувур (3) кийдирилган ва қувурнинг ётиқ қисмида ричак (2) ўрнатилган у стопор (6) ёрдамида маҳкамланади. Унинг бошқа учига планка маҳкамланган, автомобил планканинг туртганда қувур билан ричак биргаликда валга айланади. Бўш ҳолатида планка яна вертикал ҳолатини олади. Турткичларни юмшатиш ва автомобил бўёғини асраш мақсадида планканинг ҳар иккила томонидан резина маҳкамланади. Дарвоза

қаттиқлигини ўзгартиш учун қувурдан ричаг керакли миқдорда силжитилади. Бошқа чеклагичлар металл, ёғоч ва полиэтилендан тайёрланган бўлиб, улар вертикал ўрнатилган стержен шаклида бўлиши мумкин ва уларни шикастланишидан асраш учун ҳар бири ишдан чиқган автопокришкага ўрнатилиб ерга кўмилади. Қайрилиш жойи, унга кириш, қайрилиш ва ундан чиқиши учун мўлжалланган фақат автобус ва автопоездларда бошқаришни ўрганиш учун жиҳозланади. Бир-бирдан икки R H Қ1м масофада жойлашган икки қатор чеклагичи бўлади ва у орқага юргизмасдан қайрилиш машқини бажаришга қўлланилади, орқага юргизиб қайрилиш машқини бажариш учун чеклагичлар орасидаги масофа 2 R H -1м. Автобусни бошқариш учун ҳар бир қатор узунлиги 1,5Д, автопоезд учун 1,5 (ДҚДп) бўлиши керак. Чеклагичлар ичи бўш полиэтилен қувурлардан ясалиб ҳар икки метр масофага ўрнатилиш ёки пўлат арқон тортилиб байроқчалар маҳкамланади. 8-расм. Чеклагич. 1.Чеклагич планкаси. 2.Ричаг. 3.Қувур.

4.Вал. 5.Устун. 6.Созловчи стопор. 9-расм. Чеклагич. 1. Чеклагич планкаси 2. Автопокришка 3. Кронштейн. 10-расм. Бокс. Автопоездларга ўргатиш учун Д ўрнига ДҚДп олинади, чеклагич баландлиги ВҚ1м. « Бокс » автомобилни олди ёки орқаси билан қўйиш машқини бажаришга мўлжалланган, шунингдек йўлни қарама-қарши томонидан дарвозага олд ёки орқаси билан кириш, чиқишдан эса ўнг ёки чап бурилиш машқларини бажаришда қўллаш мумкин. Боксни жиҳозлашда ён деворлари суриладиган чеклагичлар билан жиҳозланади. Орқа томонига юк хона баландлигига тенг қилиб пўлат арқон тортилади ва четлари рангли байроқчалар билан белгиланади. Байроқчаларни кабинадан кузатиш қулай бўлиши учун уларни устини бокс ён деворларидан 0,5 м четга чиқариш мақсадга мувофиқ. Агар боксни бир вақтда автомобил ва автопоездни бошқаришга ўргатиш зарур бўлса, уни узунлиги ДҚДпҚ1м қилинади. Бунда автопоезд киришини чеклаш учун мўлжалланган орқа девори доимий қилинади, автомобил учун эса вақтинчалик (олинадиган) қилинади. Автомобиль ва автобусга бир вақтда ўрнатиладиган бўлганда ҳам шундай қилинади. Габаритли « тоннель » автомобил билан унга тўғридан ва олдиндан 90 градусга чапдан, ўнгдан бурилиб олди ёки орқаси билан кириш машқларини

бажаришга мўлжалланган. Тоннелни жиҳозлашда ён деворлари суриладиган чеклагичлар билан белгиланади. 11-расм. «Габаритли тоннель». Тоннель узунлиги 25-30 м. Чеклагичлар ҳар 5 мертда ўрнатилади. Габаритли «саккизлик» автомобилни олди билан киришга мўлжалланган. Жиҳозлашда ички ва ташқи чеклагичлари суриладиган қилиб ясалади. Талаб қилинадиган ўлчамлар устунларга ўрнатилган чеклагичларни планкаларидан ҳисобланади. Шунинг учун «саккизни» режалаш пайтида аввал планкалар турадиган ички ва ташқи жой контурлари аниқланади, кейин ундан бироз четроқда устунлар жойи аниқланиб улар ўрнатилади. 12-расм. Габаритли «саккиз» А-ташқи айланалар кесишув нуқталари орасидаги масофа.

Чеклагич баландлиги ВҚ1 метр. «Илон изи» автомобил олди билан кириб чап ва бурилиш усун мўлжалланган. 13-расм. Илон изи чеклагич баландлиги ВҚ1м. Якка автомобиллар учун t Қ0,65 R H Қ0,96, ярим тирк ва тиркамали автопоездлар учун t Қ0,65 R H Қ0,96Қ0,25 БП, бир тиркамали автопоездлар учун Бп ўрнига тиркамани илгаки билан бирга узунлиги олинади. «Илон изи» ни жиҳозлашда асосий эътибор чеклагич конструкциясини танлашга қаратилади. Бу учун автомобил покришкасига маҳкамлаб ерга кўмилган вертикал ҳолатда турадиган металл стерженни ташлаш мақсадга мувофиқ. Автомобилни ташқи бурилиш радиуси ва унинг базаси ўзгарганда чеклагичлар орасидаги масофа ўзгаргани учун уларни маълум бир типдаги автомобил учун қўллаш мумкин. Турли русмдаги автомобиллар автобус ва автопоездларга қўллаш лозим бўлганда чеклагичларни вақтинчалик қилиш мақсадга мувофиқ бўлади. Бундай ҳолларда ҳар бир автомобил ёки автобус учун қўллашда қўйиладиган чеклагичлар ўрни алоҳида бўёқлар билан белгиланади. «Дўнглик» (14-расм) автомобилни навбат билан олдинги ва орқа ғилдиракларига устидан ўтиши, дўнгликдан ҳар бир ғилдирак тушишда атомобил тўхтатилади. Бу машқни бажаришда автомобил олдини ва орқаси билан ҳаракатланиш керак.

15-расм «Дўнглик». «Кўприк» дўнгликка бажариладиган машқлардек машқлар бажарилади, фарқи тормозлаш, тўхташ тормози билан бажарилади. 16-расм. «Кўприк». «Пона» автомобил устига чиққанда 2-3 сония давомида тормозланмасдан тўхташ учун мўлжалланган.

17-расм. «Пона». «Эгар» (14-расм) автомобилни олдинги ва орқа томонлари чуқур жойга тушганда тормозланмасдан тўхташ учун мўлжалланган. 18-расм «Эгар». Ҳар бир элемент олдида автомобил йўналиши бўйлаб ўнг томонида 1,7 метр баландликда устун ўрнатиладиган ва унга 40 см. диаметрли айлана бириктирилади, уни ҳар иккала томонидан оқ рангга бўяб атрофига 3 см

қизил ҳошия чизилади ўртасига элементни тартиб рақами қора билан ёзилади. Автомобил маркалари бўйича элементларни фарқлаш ҳар хил ранглар билан бўялади. Бошқариш пунктида светафорларни, шлакбаумларни автомотик бошқариш пульти ўрнатилади. Машғулот раҳбари учун алоқа воситаси, товушли ва ёруғлик сигнализацияси ўрнатилади. Усталар учун алоҳида хона жиҳозланади. Ўқув автодроми ҳудуди тўсилади ва зарурат бўлганда ёритилади. Кириш жойида дарвоза қурилади ва шлакбаум ўрнатилади.

АДАБИЁТЛАР: 1. Мирсаидов К. «Махсус фанларни ўқитиш ва ишлаб чиқариш таълими». Т.: «Ўқитувчи», 1996. 2. Мирсаидов К., Хидиров Ў., Чориев Р. «Ишлаб чиқариш таълими». Т.:, «Ўқитувчи», 2002. 3. Олимов Қ.Т., Узоқова Л.П., Ҳалимов Э.З., Рустамов Р.М., Ашурова С.Й. Махсус фанларни ўқитиш методикаси. Т.: «Фан», 2004, -120 б. 4. Москвин М. «Организация и методика производственного обучения трактористов-машинистов». М.: 1991, 144-стр. 5. Лошаков К.А. Автомобилнинг тузилиши. -Т.: «Ўқитувчи», 1992. 264 б. 6. Мирсаидов К. «Машина-трактор агрегатларини ишга тайёрлаш юзасидан машғулотлар ўтказиш методикаси». Т.: «Ўқитувчи», 1990. 7. Скакун В.А. Ишлаб чиқариш таълими устози учун қўлланма. Т. «Ўқитувчи», 1992. 208 б.

Похожие

Ўқув устахоналарида ўқитиш

«Темир йўллар умумий курси» фанини ўқитиш мақсади ва вазифалари. Темир йўллар ҳақида умумий тушунчалар.

Ўқувчиларнинг ишлаб чиқариш корхоналаридаги ўқишлари

Таълим-тарбиявий жараённи текширишни режалаштириш

Кузов ва кабиналарга ТХК ва таъмирлаш