Автомобилларни таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш фанини предмети - Транспорт - Рефераты

Автомобилларни таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш фанини предмети

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

29.5830078125 KB

Автомобилларни таъмирлаш ва уларга техник хизмат к ў рсатиш фанини предмети вазифалари ва манбалари Режа: 1. Республикада автомобиль саноати ва транспортини ривожлантириш б ў йича ҳ укуматимиз қ арорлари. 2. Автомобиллар ишончлилиги, хавфсизлигини ва экологиклигини таъминловчи "Автомобилларни таъмирлаш ва уларга техник хизмат к ў рсатиш" фанининг асосий б ў лимлари. 3. Автомобиллар ишлаш қ обилиятини таъминлашда ме ҳ нат ва моддий ресурсларни тежашда ҳ амда, атроф му ҳ итга чи қ аётган зарарли моддаларни камайтиришда таъмирлаш ва уларга техник хизмат к ў рсатиш ишларининг тутган ў рни ва а ҳ амияти.

Фаннинг ма қ сади, вазифалари ва ў рни Фанни ўқ итишдан ма қ сад: автотранспорт воситаларини таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш бўйича илмий тарзда асосланган услуб ва меъёрларни ишлаб чиқиш ва уларни амалда самарали қўллаш хисобланади. Фанни ўрганиш вазифалари : Олий таълим Давлат стандартига асосан, бакалавриатда қуйидаги билим ва кўникмаларни шакллантиришдан иборат: Автомобиль қисм ва агрегатларининг йўқотган иш қобилиятини тиклаш усулларини ўрганиш Автомобиль қисм ва агрегатларнинг йўқотган иш қобилиятини тиклашда қўлланиладиган жихоз ва ускуналарнинг тузимини ишлаш ва уларни созлаш ишларини ўрганиш Автомобиллар қисм ва агрегатларини тиклашдан сўнг уларни чиниқтириш ва синаш усулларини ўрганиш. Замонавий илғор таъмирлаш технологик жараёнларини ва илғор автокорхоналарнинг таъмирлаш усулларини ўрганиш. Талабаларнинг автомобиль агрегат ва деталларини автокорхона шароитида таъмирлаш ва техник хизмат кўрсатиш технологик жараёнларини ишлаб чиқишда мустақил ишлашлари учун уларнинг билимларини ошириш. Ҳозирги вақтда Республикамизда Автомобиль саноати кенг кўламда ривожланиб бормоқда. Республика 1991 йил мустақилликка эришгач, ўзининг автомобиль заводига ва автомобилларига эга бўлиш мақсадида "ДЕУ" Жанубий Корея фирмаси билан шартнома тузиб, Асака шахрида ўрта синфли НЕХИА, кичик синфдаги ТИCО ва ДАМАС автомобиллари ишлаб чиқаришга мўлжалланган "УзДЕУавто" автомобиль заводини, Самарқанд шаҳрида Ўзбекистон-Туркия қўшма корхонаси "Самкочавто" заводидан ЎЗОТАЙЎЛ кичик туркумдаги автобуслар (М.23, М.24, М.29,М.50) ва ихтисослашган юк автомобиллари (35.9, 65.9, 85.12 ва бошалар)кичик сиғимдаги автобуслар ишлаб чиқариш заводларини ва бошқа турдаги автомобиль, ҳамда унинг агрегатларини ишлаб чиқаришга мўлжалланган кархоналар барпо эта бошлади.

Асака шаҳрида " УзДЕУ Авто КО " АЖ автогигантининг қурилиши Ўзбекистонда Автосервис сохаси ривожига туртки берди. Ўзбекистон ўз автомобиль саноатига эга бўлган 28-давлатга айланди, автомобиль саноати эса сифатли автомобиль сервисига бўлди. "УзДЕУ Авто Ко" АЖ - бу Марказий Осиёдаги биринчи автомобиль ишлаб чиқариш компаниясидир. Корхонанинг таъминланганлиги юқори жаҳон стандартлари талабларига жавоб беради. Ушбу қўшма корхонанинг қисқа муддат ичида бутун Ўзбекистон саноатининг ривожланишидаги асосий куч ҳисобланиши бежиз эмас. Бунинг устига Асака шахрида автогигантнинг қурилиши натижасида мамлакатимиз иқтисодиёти ўзининг миқдорий ва сифатли ривожланиши учун кучли туртки олди. "УзДЕУАвто Ко" АЖ га 1993 йил март ойида асос солинган. АЖ таъсисчилари бу Корея томонидан ДАЭ W ОО корпорацияси, Ўзбекистон томонидан эса "Узавтосаноат" ДАЖ дир. Завод ўта замонавий техника билан жиҳозланган, қуввати умумий ҳисобда йилига 200000 автомобиль (ўрта синфли НЕХИА автомобиллари- 100000 дона, ТИCО автомобиллари-50000 дона, ДАМАС автомобиллари- 50000 дона), Матиз ва Ласетти автомобилларини ишлаб чиқаришга мўлжалланган. Завод 2005 йилга келиб 500 000 га яқин енгил автомобиль ишлаб чиқарди. Амалиётда заводнинг бутун ишчи ва хизматчилари, яъни 3750 киши Кореяда малака ошириб келишган. Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг 10 йиллигига 2002 йил 1 сентябрдан бошлаб янги турдаги МАТИЗ ва ЛАСЕТТИ автомобиллари ишлаб чиқарилабошланди. 2005 йилнинг май ойига келиб республикамизда автотранспорт воситалари умумий сони 1 314 827 донага етди. Улар турлари бўйича қуйидагича тақсимланадилар: Автобуслар – 25015 дона;

Микроавтобуслар – 13676 дона; Енгил автомобиллар – 1 090 210 дона; Юк автомобиллари – 185926. Жами 1 314827 автомобиллардан 217326 таси юридик шахсларга, 1 097 501 донаси шахсий ташувчиларга тегишлидир. 2006 йил охирига келиб республикамизда автотранспорт воситалари сони 1,5 млн.га етди. 2004 йилда республикамизда 601,80 млн.тн. юк ва 3294,10 млн. юловчи автотранспорт воситалари билан ташилган. 2010 йилга келиб республикамизда автотранспорт воситалари сони 1,4 – 1,5 маротаба ошиб, умумий сони 1 972 240 донага етиши мўлжалланган. Тошкент шахрида хозирги кунда автомобиллар сони 1996 йилга нисбатан 3 баробар ошган. Шахарда Мерседес-Бенс о 345, о 405, Ситаро 0 503, «ЎзОтоёл» каби автобуслар, хилма-хил русумли енгил ва юк автомобиллари ишлатилмокдалар. 2005 йилда республикамизда 184 896 км автомобиль йўллари мавжуд эди. Улардан 3626 км-халкаро, 16 909 км – давлат ичида, 21 995 км- жойлардаги йўлларни ташкил этади. Автомобиль транспорти фаолияти Узбекистон Республикаси халкаро шартномалари ва ички конунлари билан тартибга солинади. Республикамиз конунлари асосида «Автомобиль транспорти хакида», «Шаҳар йўловчи ташиш транспорти ҳақида», «Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида», «Тадбиркорлик фаолияти турларини лицензиялаш тўғрисида», «Тадбиркорлик фаолияти эркинлик кафолати тўғрисида» каби қонунлар ишлаб чиқилди. 2003 йилнинг 31 январида «Транспорт воситаларини мажбурий техник қаровдан ўтказиш» тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш, 1998 йилнинг 17 августида 350-сонли «Шахар йўловчи транспортларида очиқ тендерларни ташкил этиш ва ўтказиш» тўғрисидаги ва шу каби 100 дан ортиқ автомобиль транспорти бўйича ҳужжатлар Вазирлар Махкамаси қарори билан тасдиқландилар. Ҳозирги вақтда фақат УзДЕУ автомобилларигина эмас, Самарқанд

шаҳрида Ўзбекистон-Туркия қўшма корхонаси "Самкочавто" заводидан ЎЗОТАЙЎЛ кичик туркумдаги автобуслар (М.23, М.24, М.29,М.50) ва ихтисослашган юк автомобиллари (35.9, 65.9, 85.12 ва бошалар) ишлаб чиқарилиб, эксплуатация қилина бошланди. 2007 йилдан бошлаб Самарқанд шаҳрида “Исузу” русумли автобус ва юк автомобиллари, Асака шаҳрида Шевролет Ласетти, Эпика, Такума, Каптива каби янги русумли автотранспорт воситалари ишлаб чиқарилабошланди. Иқтисодиётимиз талабларини қондириш масадида хориждан махсус автомобиллар келтириш ва улардан фойдаланиш кенг йўлга қўйилди, шу жумладан: - тоғ-металлургия саноатида ўта оғир юк кўтарувчи (75-200 т) Катерпиллер 754, Юклид 200 автомобиллари; - саноат ва қурилишда оғир юк кўтарувчи (8-39 т) "ДЕУ" автомобиллари; - ша ҳ ар транспортида ў рта ва катта си ғ имли Мерседес-Бенс О-405, - 0345 ва ДЕУ ВС-106 автобуслари; - коммунал хў жаликда ихтисослаштирилган "ДЕУ" автомобиллари; - йўловчи ташишда ва шахсий транспорт сифатида "Доган", "Ауди", "Тоёта", "Форд" ва бош қ а русумли енгил автомобиллар. Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилаётган ва четдан келтирилаётган автомобилларнинг улуши кўпайиши билан бу соҳада ишловчи мутахассислар тайёрлаш энг асосий масала бўлиб қолди. Автомобилларни техник эксплуатацияси автомобиль транспортининг асосий тизимларидан бири бўлиб, унинг ривожланиши ва такомиллашишини ва Республикада транспорт тизимида тутган ўрнини белгилаб беради. Автомобилни ишлаб чиқаришда мақсад қилиб қўйилган, унинг потенциал хусусиятлари, яъни эксплуатацион ишончлилиги, ТХК ва ЖТ харажатларини камайтириш, туриб қолишини камайтириш, юк ташишини самарали бажариш ва ташиш таннархини камайтириш, экологияга зарар

етказмаслик, ҳаракатдаги қисмни техник эксплуатациясининг асосий вазифаларидан ҳисобланади. Бу муаммоларни ҳал этиш учун автомобиль ва унинг агрегатларини ҳар хил омиллар таъсирида техник ҳолатини ўзгариб бориши қонунларини ўрганиш зарур. Бу қонунларни ўрганиш, автомобилни техник тайёр ҳолатда сақлаб туриш усулларини ишлаб чиқиш ва қўллаш имконини беради. Бу усуллар математик статистика, эҳтимоллар назарияси, ишончлилик назарияси, диагностика ва бошқа фанларга асосланади. "Автомобилларни таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш" фани энг асосий ҳисобланиб, у ўз ичига "Автомобилларга техник хизмат кўрсатиш ва уларни таъмирлаш технологияси асослари", автомобилларга техник хизмат кўрсатиш ва уни таъмирлаш технологияси, махсус шароитларда автомобиллардан техник фойдаланиш, махсуслаштирилган ҳаракатдаги қисмга техник хизмат кўрсатиш ва уларни таъмирлашнинг ўзига хос хусусиятлари, карер автомобиль-самосвалларнинг техник эксплуатацияси ва автомобиль транспортини атроф муҳитга таъсири бўлимларни олади. Фаннинг ўқитишдан мақсад мутахассисга автомобиллар техник эксплуатацияси соҳасида автомобиллар ишчанлигини юқори даражада сақлашни, техник ҳолатини тиклашни таъминлайдиган техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш, транспорт воситаларининг барча турларини минтақамиз шароитида ишлатишнинг ўзига хос хусусиятлари, уларнинг атроф муҳитга таъсирини камайтириш йўлларини ўрганиш бўйича илмий ва амалий билимлар бериш унда фанга, ўз касбига қизиқишини орттиришни шакллантиришдир. Олий таълим давлат стандартига асосан талаблар мазкур фан бўйича автомобиллар техник эксплуатацияси истиқболлари, техник хизмат ва таъмирлашда янги технологиялар жорий қилиш йўналишлари,автомобиль ишчанлигини таъминлаш, техник ҳолатини тиклаш тадбирлари, минтақамиз табиий иқлим ва транспорт шароитлари, халқ хўжалигида ишлатилаётган

транспорт воситалари, шу жумладан махсуслаштирилган, карерларда ишлайдиган технологик транспортни эксплуатацияси, автомобиллар техник ҳолатини аниқлаш ва уларни тиклаш асослари, техник хизмат ва жорий таъмир ишларини бажаришда қўлланиладиган жиҳоз ва қурилмалардан фойдаланиш, ҳар хил табиий иқлим шароитида автомобилларни техник эксплуатациясини ўзига хос хусусиятлари, атроф муҳитга автомобиль транспортининг зарарли таъсирини камайтириш, автомобиль агрегатлари ва тизимлари носозликларини аниқлаш, уларни созлаш ва иш қобилиятини тиклаш, янги автотехника ва технологияларни ўзлаштириш, двигателларни паст ҳароратда ўт олишини осонлаштириш, автомобилларни қишда сақлаш усулларини танлаш ва асослаш, карбюраторли ва дизелли двигателларни чиқинди газларнинг зарарли таъсирини камайтириш каби масалалар бўйича тушунчага эга бўлиши, билиши ва кўникма ҳосил қилиши зарур. Автомобилларни техник ҳолатини бошқариш муаммосини ҳал этишда, уларга ТХК ва ЖТ нинг режавий огоҳлантириш ва фирма усулида хизмат кўрсатиш асосий ўрин тутади. Ундан ташқари автомобилларга ТХК ва ЖТ технологик жараёнларини ривожлантириш, ишчи постларни замонавий жиҳозлаш, ишлаб чиқаришни илмий асосда ташкил этиш, ҳамда механизациялаш ва автоматизациялаш қўллаш юқоридаги муаммони ҳал этишга имкон яратади. Моддий техник таъминот ва меъёрлашни илмий асослаш ўз ичига ташиш, тарқатиш,эксплуатацион материаллар,эҳтиёт қисмлар, агрегатлар сарфини меъёр ва иқтисод қилиш, автомобиль паркини кам ҳаражатлар сарфлаб ушлаб туришга имкон беради. Автомобилларни ишдан сўнг сақлаш, сақлаш усуллари ва анжомларидан унумли фойдаланиш, ҳамда сақлашни ташкил этиш, уни сақла-нувчанлигини оширишга ва ўз вақтида ишга тайёрлашга имкон беради. Автомобилнинг агрегат ва механизмларининг техникавий ҳолати деганда, унинг ишончлилиги, ёнилғини тежаши, тезкорлик ва ҳаракат хавфсизлиги тушинилади.

Автомобилларнинг узоқ ишлаши натижасида миқдорий кўрсатгичлари камайиб, унинг хоссасини ўзгартиради, шунингдек, автомобилнинг техникавий ҳолати ёмонлашади, бу эса, автомобилнинг ишончлилигини қисман ёки бутунлай йўқолишига сабаб бўлади. Автомобилнинг ишончлилик ҳолати деганда, унга топширилган вазифани, маълум давр ичида, бажаришга имкон берувчи эксплуатацион кўрсатгичлари тушинилади. Автомобилнинг техникавий ҳолати, ишончлилигини талаб даражасида бўлиши учун, унинг ўзгариш сабабларини билиш ва ўз вақтида бартараф этиш лозим. Автомобилнинг носозликларини бартараф этишнинг ва олдини олишнинг асосий усуллари, унга ўз вақтида техник хизмат кўрсатиш (ТХК) ва жорий таъмирлаш(ЖТ)дан иборатдир. Автомобилларга ТХК ва ЖТ ишлари автотранспорт корхоналари (АТК)да ва техник хизмат кўрсатиш станциялари(ТХКС)да бажарилади. Автомобилларни техник эксплуатациясининг асосий вазифаларидан яна бири ишлаб чиқариш техник базасини лойиҳалашни ривожлантириш, яъни автомомобилларни техник тайёр ҳолда сақлаб туриш учун керакли АТК, гаражлар ва ТХКС ларини ташкил этишдан иборат. Автомобилларга ТХК ва ЖТ ишларини ўтказиш, АТК ва ТХКС ишчи хизматчиларининг амалга ошириши керак бўлган асосий мақсади бўлибгина қолмай, балки, автомобилларнинг ишончлилигини оширишдаги тадбирларга сарфланадиган маблағ ва ташиш таннархини камайтиришни ҳам кўзда тутувчи омил ҳисобланади. Автомобилда атроф муҳитни зарарлантирувчи 3 хил манбаи бўлиб, улар: чиқинди газлар, картер газлари ва ёнилғи парланиши натижасида ҳосил бўладиган зарарли моддалар ҳисобланади. Барча автотранспорт корхоналарида атроф муҳитни зарарлантирувчи маҳсулотларни камайтириш устида амалий ва илмий тадқиқот ишлари олиб борилиши зарур.

Замонавий транспорт воситаларига сервис хизмати к ў рсатиш ва жорий таъмирлаш меъёр лари қ иймати АВТОМОБИЛЬ РУСУМИ СЕРВИС ХИЗМАТИ ДАВРИЙЛИГИ, МИНГ КМ СЕРВИС ХИЗМАТИ КУРСАТИШДА МЕХНАТ САРФИ, ИШЧИ/СОАТСХ -1 СХ -2 СХ -3 СХ -4 СХ -1 СХ -2 СХ -3 СХ -4 Ж Т 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Тико Матиз Дамас Некция ВАЗ 2110 Мерседес-Бенс 0405 «УзОтоёл» М 24.9 ДЕУ махсус Вқ10 м 3 ДЕУ махсус Вқ20 м 3 ДЕУ 19 тн самосвал НД-260 махсус . Хундай НД-260 махсус Хундай Контейнер ташувчи НД-120 махсус Хундай Мерседес-Бенс 0345 Мерседес-Бенс 0325 Мерседес-Бенс 3456 ЛиАЗ-5256 ЛАЗ-695 НГ ЛиАЗ-677 Г КамАЗ – 5320 10,0 10,0 10,0 10,0 15 15 3,5 4,0 4,0 4,0 5,0 5,0 5,0 10,0 10,0 10,0 3,6 3,5 3,5 4,0 20,0 20,0 20,0 20,0 30 30 20,0 12,0 12,0 12,0 15,0 15,0 15,0 20,0 20,0 20,0 14,4 14,0 14,0 12,0 30,0 30,0 30,0 30,0 45 45 20,0 48,0 48,0 48,0 45,0 45,0 45,0 40,0 40,0 40,0 40,0 60 90 40,0 2,3 2,3 2,5 2,6 2,8 33,0 2,5 12,6 13,6 11,6 14,4 12,9 12,8 8,4 8,4 9,1 5,8 6,6 7,9 2,5 5,7 5,7 5,8 6,1 6,0 33,0 4,71 39,6 47,5 50,8 50,0 47,7 36,3 24,5 26,1 29,5 26,4 25,8 32,7 11,5 2,3 2,3 2,5 3,2 4,5 50,6 4,71 52,7 62,4 63,3 63,1 60,8 48,2 6,0 6,0 6,2 7,2 7,0 68,7 14,4 2,3 2,2 2,7 2,6 3,1 6 ,8 5,8 20,9 24,7 25,1 25,5 24,2 19,4 6,5 6,9 7,7 6,4 6,4 8,1 2,8

МАЗ – 5335 ГАЗ –53-12 ГАЗ –33-07 4,0 4,0 4,0 16,0 16,0 16,0 3,2 2,6 2,9 12,0 10,3 11,3 3,0 2,5 2,8 Адабиётлар: 1.Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. – Т.: Ўзбекистон, 2009 й. – 56 б. 2. Каримов И.А. Асосий вазифамиз – ватанимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини янада юксалтиришдир. Тошкент: Ўзбекистон, 2010 й., 77 б. 3.Каримов И.А. Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтишининг ўзига хос йўли. – Тошкент, 1993. 4.Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. – Тошкент, 1995.

Похожие

Автомобилларга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш тизимининг вазифаси

Автомобилларнинг электр жиҳозларига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш технологияси

Бошқариш механизмларига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишлари технологияси

Автомобил двигателига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишлари технологияси

Автомобилларнинг трансмиссиясига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишлари технологияси