Qadimgi Bobil va Ossuriya kostyum tarixi - Текстиль - Рефераты

Qadimgi Bobil va Ossuriya kostyum tarixi

Загружено в:

20.03.2024

Скачано:

0

Размер:

210.5 KB

Qadimgi Bobil va Ossuriya kostyum tarixi Reja: 1. Erkaklar kostyumi . 2. Harbiy kiyimlar .

Bobil - Qadimgi Mesopotamiyaning shaharlaridan biri bo’lib, u Mesopotamiya pasttekisligining markaziy qismida, uning janubiy yarmida - Quyi Mesopotamiya Buyuk Bobil Furot daryosi bo’yida edi joylashgan. “Bobil” so’zi (Babili) “Xudoning darvozasi” deb tarjima qilingan. Bugungi kunga qadar Bobildan topilgan eng qadimgi topilmalar miloddan avvalgi 2400 yilga borib taqaladi. Birinchi marta Bobil o’z hukmronligiga shoh Xammurabiy davrida erishgan (mil. Avv. 1792-1750). U Sumer, Akkad va Ossuriya tomonidan bosib olinib, Bobil shohligida qullar tizimi mustahkamlanib, borgan sari rivojlanib borgan. Bobilliklar Shumerning ma’naviy madaniyatini qabul qildilar va Shumer san’atining an’analarini qabul qildilar. Shahar o’z avjiga miloddan avvalgi VI asrda – shoh Navuxadnazar II tomonidan boshqarilgan. Keyin Akkad va Shumer yerlari unga bo’ysundi va Bobil yirik savdo va madaniy markazga aylandi(6-rasm). 6- rasm . Qadimgi Bobil shaxri Bobil tarixi Bobil shahri tarixining ma ’ lum bir qismidir , uning eng qadimgi dalillaridan tortib to vayron bo ’ lishigacha ( II asrda ); 2,5 ming yillik xronologik davrni o ’ z ichiga oladi . Qadimgi Bobil aholisining tashqi ko’rinishi hozirgi kungacha bir xil edi. Ammo turli millatlardagi va turli davrlarda ideal inson qiyofasi haqidagi g’oyalar tubdan farq qilar edi. Bunga o’sha davrning saqlanib qolgan san’at yodgorliklari baho berishi mumkin.

Shumerlar, hatto sodda badiiy texnikalar bilan tasvirlanganlarning ichki holatini yetkazishga, uning ma’naviy ahamiyatini ta’kidlashga harakat qilishdi. Aksincha, ossuriyaliklar va bobilliklar jismoniy kuchni hamma narsadan ustun qo’yishgan. O’z xudolari, qirollari va jangchilarining tosh tasvirlarini yaratib, ular kuchli mushaklarni yaratdilar, bularning barchasi vayron qiluvchi va unutib bo’lmaydigan kuch haqida fikr yuritishga ilhomlantiradi. Taxminan 10,000 yillar avval neolit davrida, qadimgi Yaqin Sharqda echki va qo’ylar honakilashtirilgan. Shundan buyon bu hayvonlarning junlari Mesopotamiya hududida to’qish uchun asosiy xom ashyo bo’lib qoldi. Qadimgi barcha jamiyatlarda kiyim ishlab chiqarish sanoat faoliyatining asosiy turi bo’lgan va uning rivojlanish darajasi sanoatning boshqa turlari uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’lgan. Uzoq vaqt davomida Mesopotamiyada kiyim-kechak ishlab chiqarish uy xo’jaligi bo’lib qoldi. Miloddan avvalgi VI asrda ham Bobil aholisining aksariyati uyda tikilgan kiyimlarni kiyishgan va professional hunarmandlar xizmatidan foydalanishgan. Erkaklar kostyumi . Shumerda erkaklarning asosiy kiyimlari tunika va yelkali kiyim edi. Tunika yengsiz yoki juda qisqa qisman belgacha ko’ylak bo’lgan. Umuman olganda, u odatda tizzaga yetib bormagan. Gazlamalar silliq hamda kashta bilan bezatilgan(7- rasm). 7- rasm . Erkaklar kostyumi

Miloddan avvalgi II ming yillikda “ tunika keng ” tarqalgan kiyim - kechakka aylandi . Gazlamalarning uzunligi har xil bo’lishi (4 metrdan 7-9 metrgacha) bo’lishi mumkin edi. Aksariyat hollarda, u shunchaki tanaga o’ralgan (ba’zan tunikaning ustiga) va kamar bilan mahkamlangan ammo, oyog’ini beliga mahkam bog’lab qo’ygan va uni kamarsiz kiyish mumkin(8-rasm). 8- rasm . Bobil Ossuriya podshox hamda xizmatkorlar kostyumi Ossuriya va Bobilda erkaklarning asosiy kiyimlari , shuningdek , qisqa hamda qisma yengli tunika “ kandy ” bo ’ lgan edi . Kandyni turli xil qatlamlardagi odamlar kiyib yurishgan , ammo olijanob va badavlat odamlar orasida u qimmatroq gazlamalardan tikilgan va oddiy odamlarga qaraganda ancha uzun bo ’ lib , deyarli oyoqqa yetib borgan . Bir kishining ijtimoiy holati , uning tunikasining uzunligidan tashqari , u bir vaqtning o ’ zida kiyish huquqiga ega bo ’ lgan kiyimlarning sonini ham belgilar edi . Podshohning kostyumi eng qiyin bolib : podshoh jundan to ’ qilgan maxsus oq matodan tikilgan . Qirmizi rangli uzun konus mato ustiga kiyib olgan . Bu – o ’ ziga xos plash bo ’ lib , plash o ’ ng qo ’ lning bilagi ostidan o ’ tib , chap yelkaga mahkamlangan , yoki buklangan . Tikuvchilar uni tikib , bosh uchun teshik qoldirib , egilish joyida qo ’ l uchun kesik yasadilar ( bu holda u yuqoridan pastgacha bir tomondan ochilishi uchun ikkala yelkaga kiyib olinadi ). Harbiy kiyimlar . Shumer davrida, jangchining odatiy kiyimlari jun va mis yoki bronza konusning dubulg’asi edi. Yelkalarini kesib o’tish uchun ular katta mis plita bilan bog’lab qo’yilgan charm tasma kiyishlari mumkin edi. Miloddan avvalgi uchinchi ming yillikning o’rtalarida paydo bo’lgan jangchilar tizzalari ostidan uzunroq –

plashlar (teridan tikilgan yoki teridan qilingan) bilan o’ralgan dumaloq metall plitalar bilan tasvirlangan(9-rasm). 9- rasm . Harbiylar kostyumi Ayollar kostyumi. Ayollar kiyimi erkaklarnikiga nisbatan unchalik farq qilmagan. Farq shundaki, miloddan avvalgi II ming yillikda. ayollar hech qachon tunikasiz yurishmadi. Ayollar tunikasi yuqori qismida mahkam biriktirilgan bo’lib, (qizlar va yosh ayollar uchun bu ko’krak qafasini ma’lum darajada ushlab turishga imkon berdi). Ayollar tunikasining uzunligi tizzagacha va undan ham uzunroq bo’lib, ba’zi kiyimlarda yon tomoni kesilgan(10-rasm). 10-rasm. Ayollar libosi Oyoq kiyimlar. Sandallar Mesopotamiya aholisi orasida odatiy poyabzal edi. Ular ko’pincha katta va boshqa oyoq barmoqlari orasidan o’tib, oyoq boldirga kamar bilan bog’lab qo’yilgan. Sandallar mustahkam tagliklardan tayyorlangan. Sandalning boshqa shakllari ham bo’lib: masalan, ossuriyaliklar baland poshnali

tuflilarni afzal ko’rishdi; Sandalni bog’lagan tasma yon tomondagi teshiklarga o’tdi. Mesopotamiya aholisi an’anaviy etiklar kiyishgan edi. Ular old tomonida ochiq lekin yunon etiklaridan farqli o’laroq, oyoq barmoqlari yopiq bo’lgan. Dastlab, bu turdagi poyabzal faqat tog’liklar tomonidan kiyingan, ammo vaqt o’tishi bilan uning qulayligi uzoq yurish kerak bo’lganlarning barchasiga ma’qul bo’lgan. Keyinchalik Ossuriya va Bobilda etiklar harbiy liboslarning bir qismiga aylandi. Ruhoniylar va ibodat qiluvchilar yalangoyoq yurishardi. Xudolar ham yalangoyoq holda tasvirlangan.

Adabiyotlar: 1. Karimov I . A . Istiqlol va ma ’ naviyat . – T .: «О’ zbekiston », 1994. 2. Mirziyoyev Sh . M . Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz . – T .: « O ’ zbekiston », 2017. 3. Ха kimov А . А . O’zbekiston san’ati. – Т ., 2001. 4. Abdullayev N.U . San’at tarixi. 1- tom . – T .: « O ’ qituvchi », 1986. 5. Вошинина А.И. Античное искусство. – M ., 1962. 6. Malikova S.S. Tasviriy san’at tarixi. – T., 2008. 7. Sadikova N . O’zbek milliy kiyimlari: XIX–XX asrlar. – T., 2006. 8. Oydinov N. O’zbekiston tasviriy san’ati tarixidan lavhalar. – T.: «O’qituvchi», 1997.

Похожие

Yevropa antik davr kostyum tarixi. Qadimgi yunoniston kostyumi tarixi

Qadimgi Yaponiya kostyum turlari

O’rta Osiyo kostyum tarixi

XIX Asr Yevropa kostyum tarixi

Uyg’onish davri Italiya kostyum tarixi