Leykozlar - Медицина - Рефераты

Leykozlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

28.1806640625 KB

Leykozlar Reja: 1. Surunkali miyeloleykoz 2. Surunkali limfoleykoz 3. Gemorragik diatezlar 4. Gemofiliya 5. Trombotsitopenik purpura (Verlgof kasalligi)

Leykoz (yunoncha— leukos — oq) leykemiya oqqon raki — qon yaratish sistemasining o’sma kasalligidir. Leykoz — qon yaratilish hujayralaridan paydo bo’ladigan va suyak ko’migini zararlantiradigan o’smalarning umumiy nomi. Kasallikning etiologiyasi noma’lum va uning kechishi xavfli o’sma rivojlanishini eslatadi. Leykozning virus tabiati to’g’risida taxminlar ilgari surilyapti. Leykoz mohiyati suyak ko’migi, taloq, limfatik tugunlar zararlanishidan iborat. Leykozda periferik qonda ko’p miqdorda yetilmagan leykotsitlar kuzatiladi, ular, odatda, faqat suyak ko’migida va limfotik tugunlarda bo’ladi. Qator hollarda periferik qonda leykotsitlarning umumiy miqdori ko’paymaydi, ular sifat jihatidan o’zgaradi, xolos. Bunday leykozlar aleykemik leykozlar deyiladi. O’tkir va surunkali leykoz farq qilinadi. O’tkir leykoz, asosan, navqiron yoshda uchraydi. Og’ir kechishi gemopoyezning nisbatan tez va chuqur buzilishi va letal natija bilan tugashi bo’yicha farq qiladi. Bu hamma leykozlar orasida eng ko’p uchraydigan (qariyb 30 %) formasidir. Prognozi yomon. Bemorlar bir necha oydan bir-ikki yilgacha (hozirgi vaqtda ko’proq) yashaydilar. O’lim kaxeksiya, qon oqishi, infeksiya qo’shilib kelishi, leykozogen intoksikatsiya, neyroleykemiyadan yuz beradi. Bemor uzoq vaqt ko’rpa-to’shakda yotishi natijasida yotoq yaralar paydo bo’lishi mumkin. Klinik ko’rinishi. O’tkir leykozning birinchi klinik belgilari turlicha bo’ladi. Ko’p hollarda bemorlar quvvatsizlik, ishtahaning pasayishi, bo’g’imlarda og’riq va mayda jarohatlanishdan, terida ko’karishlar paydo bo’lishidan shikoyat qiladilar. Boshqa bemorlarda kasallik o’tkir boshlanib, ularda rinit, faringit, murtak bezlari yallig’lanishi, tana harorati ko’tarilishi kuzatiladi. Ba’zida o’tkir leykoz kutilmaganda — qonni analiz qilinganda aniqlanadi. O’tkir leykozning rivojlangan bosqichida kasallikning klinik ko’rinishi anemiya, gemorragiya, infeksiya va yarali nekroz bilan asoratlanish sindromlari sifatida namoyon bo’ladi. Anemiya sindromi quvvatsizlik, bosh aylanishi, yurak sohasida og’riq va hansirash bilan namoyon bo’ladi. Bemorlar ko’zdan kechirilganda teri qoplamlari va shilliq pardalarning rangparligi aniqlanadi. Kamqonlikning ifodalanishi har xil bo’lib, eritropozning pasayish darajasiga, gemoliz yoki qon ketishlarga bog’liq. Gemorrogiya sindromi

deyarli barcha bemorlarda uchraydi. Ularda milkdan, burundan, bachadondan qon ketishi, teri va shilliq qavatlarda qon quyilishi kuzatiladi. Teri ostiga yoki venaga dori yuborish uchun nina sanchilganda katta qon quyilishlar kuzatiladi. Kasallikning terminal bosqichida me’da va o’n ikki barmoq ichak shilliq qavatlardagi qon quyilishlar yarali nekrotik o’tadi. O’tkir lekozning terminal bosqichida kasallik tez rivojlanadi. Tana harorati yuqori raqamlargacha ko’tariladi, umumiy behollik orta boradi, bemorni eti junjikishi, ko’p terlash bezovta qiladi. Ishtaha bo’lmaydi, burun, milk qonab turadi. Ko’zdan kechirilganda terida ko’p sonli qon quyilishlar topiladi. Stomatit, nekrotik angina rivojlanadi, bo’yin va pastki jag’ osti limfatik tugunlari kattalashgan, bo’yin sohasidagi teri osti yog’ qatlamlari shishgan bo’ladi. Meda devoridagi leykemik infiltratlar yorilganda me’dadan qon ketishlar kuzatiladi. O’tkir leykoz formasiga ko’ra taloq, jigar, limfatik tugunlar kattalashadi. Qon tekshirilganda avj olib borayotgan anemiya, trombotsitopeniya, retikulotsitopeniya qayd qilinadi. Leykotsitlarning qariyb 95 foizini miyeloblastlar va boshqa tabaqalashmagan blast hujayralar tashkil qiladi, leykemiya qayd qilinadi. O’tkir miyeloleykoz- mityeloblast leykozda—qonda blast hujayralar va yetilgan leykotsitlar aniqlanadi, oraliq shakllari kam bo’ladi (leykemik uzilish). O’tkir limfaleykoz — limfoblast leykozda qonda limfoblastlar ko’p bo’ladi. Davolash. O’tkir leykozni davolash shifoxona va ambulatoriya sharoitlarida kasallikning shakli, bosqichi, kechishiga ko’ra iloji boricha erta o’tkaziladi. Asosan, hujayra mitozining har xil davrlarida ta’sir qiluvchi ximiyaviy pråparatlar turli kombinatsiyalarda beriladi. So’nggi yillarda kompleks terapiya: prednizalon 50 g dan kuniga, deksametazon, merkoptopurin (tana massasiga nisbatan 2,5 mg/kg hisobida, remissiya yuz bergunga qadar, siklofosfan ftoruratsil, antibiotiklar), qon va eritrotsit massa quyish (125—150 ml dan tomchi usulida, 3— 5 kunlik tanaffuslar bilan) tayinlanadi. Davolash natijasida o’tkir leykoz o’rtacha o’tkir turga o’tadi, bemor umrini 1—2 yilga uzaytirish mumkin. O’tkir leykozda qunt bilan parvarishlash, bemorga sharoit yaratish, og’iz bo’shlig’ini nam tampon

bilan artish, og’izni tez-tez chayib turish, yotoq yaralarning oldini olish nihoyatda muhim. Surunkali miyeloleykoz Bu kasallik suyak ko’migining granulotsitlar kurtagi, shuningdek, trombotsitar va eritrotsitar kurtagining zararlanishi bilan yuzaga chiqadi. Kasallikning klinik manzarasi 3 bosqichda (boshlang’ich, rivojlangan, terminal) kechadi. Boshlang’ich bosqich yashirin kechadi va asosiy belgilar rivojlangan bosqichda kuzatiladi. Klinik manzarasi . Bemorlar umumiy darmonsizlik, chap qovurg’alar ostida og’irlik va og’riq sezish, ko’p terlash, milklarning qonab turishidan shikoyat qiladilar. Tekshirib ko’rilganda taloqning anchagina kattalashgani (taloq ham suyak ko’migi singari miyeloid metaplaziyaga uchraydi va juda kattalashib tosgacha tushadi: ko’ndalangiga 40 sm gacha, og’irligi 7 kg gacha yetadi, qorinning kattagina qismini egallaydi) ma’lum bo’ladi, limfatik tugunlar ham kattalashadi, teri qoplamlari oqarib ketadi, bemor oriqlaydi. Tana harorati ko’tariladi, qon tekshirilganda miyeloid qatoridagi leykotsitlarning yetilmagan formalari, promiyelotsit, metomiyelotsit, miyelotsitlar topiladi, leykotsitlar miqdori anchagina ko’payadi, to’sh suyagi punksiya qilinganda miyelotsit va promiyelotsitlarning katta miqdori aniqlanadi. Anemiya, trombotsitoz qayd qilinadi. Kasallik to’lqinsimon— vaqt-vaqtida takrorlanib turadigan qo’zish va remissiya bilan kechadi. Surunkali miyeloleykozning quyidagi klinik-gemetologik turlari farq qilinadi: leykemik (leykotsitlar miqdorining anchagina oshganligi va perefirik qonda ko’p sonli donador elementlar paydo bo’lishi qayd qilinadi), subleykemik (leykotsitlar miqdorining o’rtacha oshishi va qon formulasidagi siljish bilan miyelotsitlar va promiyelotitlar paydo bo’lgunga qadar), aleykemik- osteomiyelofibroz (leykotsitlar miqdori normal yoki hatto pasaygan va periferik qonda yetilmagan hujayralar yo’q) formalari. Osteomiyelofibrozda to’sh suyagini punksiya qilish va punktatni tekshirishning ahamiyati katta: ko’p sonli miyeloblastlar va promiyeloblastlar topiladi. Surunkali miyeloleykozning atipik turlari ham kuzatiladi: eozinofil miyeloleykoz, periferik qonda, asosan, atsidofil

granulatsitlar bo’lishi bilan xarakterlanadi va bazofil miyeloleykoz. Eng og’ir asorati — ko’p qon oqishi bilan o’tadigan gemorrogik diatez. Klinik belgilaridan tashqari surunkali miyeloleykoz tashxisini qo’yiishda ko’mikda Filadelfiya xromosomasini aniqlash hal qiluvchi rol o’ynaydi. Davolash . Kasallikning rivojlangan bosqichida o’sma hujayralari miqdorini kamaytirish maqsadida, asosan, kimyopreparatlar bilan davolanadi. Sitostatiklardan miyelosan kuniga 2, 4,6 mg dan beriladi. Leykotsitlar soni 15— 20x10 9 /l ga yetganda miyelosan kichik miqdorda, haftada 1—3 marta 2 mg dan beriladi. Miyelobromol kuniga 250 mgdan, 6- merkaptopurin kuniga 100—150 mg dan beriladi. Splenektomiya, nur bilan davolash, leykotsitoforez qo’llanish mumkin. Infeksion, gemorragik kamqonlik asoratlarini davolash lozim. Bemorga jismoniy va ruhiy osoyishtalik, yetarlicha antiseptik sharoitlar yaratish, vitaminlarga boy oziq moddalar bilan ovqatlantirish kerak. Bemorlar doimiy dispanser nazoratida bo’ladilar. Surunkali limfoleykoz Surunkali limfoleykoz limfoid to’qimalarning beozor kechadigan o’sma kasalligidir. Surunkali limfoleykoz o’rta va keksa yoshli (35—70 yosh) kishilarda ko’p, yoshlarda kam uchraydigan kasallik. Klinikasi. Surunkali limfoleykozning 3 turi qayd qilinadi : leykemik, subleykemik va aleykemik. Bundan tashqari, kasallikning quyidagi atipik kechish turlari ham kuzatiladi: 1. O’smali — limfatik tugunlarning katta xaltalari va taloqning juda kattalashuvi bilan o’tadi. 2. Tomoq va burun atrofida diffuz limfatik o’suvchi surunkali limfoleykoz. 3. Qorin bo’shlig’ida katta limfatik tugunlar bilan kechuvchi turi. 4. Suyak ko’migida kechuvchi turi. Limfatik tugunlar va taloq kattalashmay, o’zgarishlar, asosan, suyak ko’migida joylashgan bo’ladi. 5. Oshqozon-ichak variantida limfomotoz o’sishlar oshqozon va ichakning shilliq qavatida bo’lib, dispeptik o’zgarishlar bilan kechadi.

6. Terining zararlanishi bilan kechuvchi turi ko’p tarqalgan eritrodermiya bilan o’tadi. Kasallikning kechishi . Surunkali limfoleykoz kechishining 3- bosqichi qayd qilinadi. Birinchi — boshlang’ich davri nisbatan uzoq (2—3 yil) bo’lib, bemor ahvoli qoniqarli bo’ladi, limfatik tugunlar, taloq va jigarning kattalashganligi, qondagi va ko’mikdagi kasallikka xos o’zgarishlar tasodifan aniqlanadi. Ikkinchi — kasallikning zo’rayish davrida limfatik tugunlar, jigar va taloq yana ham kattalashib, qondagi o’zgarishlar kuchayib, anemiya va trombotsitopeniya rivojlanadi, quvvatsizlik, tez-tez terlash, haroratning ko’tarilishi qayd qilinib, gemorragik o’zgarishlar kuzatiladi. Uchinchi terminal bosqichda, infeksiyaga chidamsizlik rivojlanadi. Kasallikning og’ir turlari kuchli anemiya bilan kechib, bemorni 1—2 yil ichida o’limga olib kelishi mumkin. Qondagi o’zgarishlar: leykotsitoz—200000—300000 gacha, ularning 80— 90%ini yetilgan limfotsitlar, prolimfotsitlar 3— 4%, 1—2% limfoblastlar tashkil qiladi. Neytrofillar esa 4—5% ni tashkil qiladi. Oqibat-natijasi—inson hayoti o’lim bilan tugaydi. Davolash. Kimyoterapiya vositalari — xlorbutin (leykeram) kuniga 10—15mg dan 4—6 hafta davomida, siklofosfan kuniga yoki kunora 200—600 mg dan venaga yuboriladi. Gormonlar gemolitik kamqonlik va trombotsitopeniya paydo bo’lganda tayinlanadi. Kasallikning terminal bosqichlarida, yomon sifatli kechganda polikimyoterapiya o’tkaziladi. Kattalashgan limfatik tugunlar, taloq nur bilan davolanadi. Parvarishi. Kasallar juda yaxshi parvarishga muhtoj bo’lishadi. Ularni mutloq o’rnidan turg’izmay yotqizib qo’yish, ichki kiyimlarini vaqtida alishtirib turish zarur. Ovqatni kam kamdan, bot-bot berib turish, ovqat yaxshi pishirilgan, vitaminlar, oqsillarga boy bo’lishi kerak. Hamshira bemorni yedirib-ichiradi, og’iz bo’shlig’ini tozalab qo’yadi. Ichiladigan suyuqlikni cheklab qo’yish yaramaydi. Hamshira bemorning vaqtida shifokorga ko’rinib turishini nazorat qiladi. Oftobda turish kasallikning qo’zib qolishiga sabab bo’lishi mumkin, hamshira bemorni shu to’g’rida ogohlantirib qo’yishi shart.

Tibbiyot hamshirasi bu bemorlar bilan muloqatda bo’lganida tibbiyor etikasi va deontologiya qonun-qoidalariga rioya qilishi zarur. Gemorragik diatezlar Gemorragik diatezlar (GD) — yig’ma tushuncha bo’lib, ularga o’z-o’zidan yoki arzimagan shikastlar natijasida paydo bo’ladigan, oshgan qon oquvchanlik asosiy bålgi hisoblangan irsiy yoki orttirilgan kasalliklar guruhiga kiradi. Gåmorragik diatez qon ketishiga moyillik bilan davom etadigan turli holatlarda (teri, bo’g’imlarga qon qo’yilishi, burun, milk qonashi, buyrakdan qon ketishi, tish oldirganda ko’p qon oqishi) kuzatiladi. Hayotda orttirilgan gemorragik diatez qon sistemasi kasalliklarining asorati bo’lishi va turli yoshdagi kishilarda uchrashi mumkin. Rivojlanish patogenezini e’tiborga olib, barcha gemorragik diatezlar quyidagi turkumlarga bo’linadi. I. Qon ivishining 1- fazasi buzilishi tufayli bo’ladigan gemofiliya kasalligi. II. Trombotsitlar son va sifat jihatdan o’zgarganda bo’ladigan Verlgof kasalligi — trombotsitopatiya yoki trombotsitopenik purpura kasalligi. III. Qon tomir dåvorlarining o’tkazuvchanligi oshishida bo’ladigan gemorragik vaskulit yoki Shenleyn—Genox kasalligi. Gemofiliya Gemofiliya gemorragik diatezlarning klassik turlaridan bo’lib, qadimdan ma’lum. Etiologiyasi. Gemofiliya irsiy kasallik bo’lib, jins bilan bog’liq holda retsessiv yo’l bilan nasldan naslga o’tadi. Qon ivishining VIII va IX omillari sintez qiluvchi gen H — xromosomada joylashadi. Shuning uchun ham bu kasallik bilan, asosan, erkaklar kasallanadi. Gemofiliya bilan kasallangan erkaklar kasallikni tashuvchi ayollar bilan turmush qurganda ayollarning ham kasallanish ehtimoli kuzatiladi. VIII omil yetishmasligi bilan bog’liq bo’lgan kasallik gemofiliya —A deb belgilanadi, IX omil yetishmaganda esa, gemofiliya —V to’g’risida gap boradi. Gemofiliya A 85— 90%, gemofiliya V 10— 15% hollarda uchraydi.

XI omil yetishmasligi bilan bog’liq bo’lgan gemofiliya C esa 2—3% hollarda uchraydi. Klinikasi. Gemofiliya A, B va C klinik jihatdan bir-biridan farq qilmaydi. Asosiy klinik belgilari: tilinganda, lat yeganda, tish oldirganda ko’p miqdorda qon ketishi. Ba’zan qon ketish salgina lat yeyishdan keyin ham bo’ladi. Mushaklarga qon quyilib, gematomaning paydo bo’lishi, qon tomirlari va nerv tolalarini ezib, qattiq og’riqlarni vujudga keltiradi. Ko’pincha ichki a’zolarda qon ketishi kuzatiladi. Bunda buyrak yo’llari qon laxtalari bilan bekilib qolishi mumkin. Gemofiliyaning xarakterli belgisi bo’g’imlarga qonning quyilishidir. Gemartrozlar salgina jarohatlar tufayli ham paydo bo’ladi. Ko’pincha tizza, tirsak bo’g’imlari zararlanadi, kasallangan joyning harorati ko’tariladi, bo’g’im harakati chegaralanadi. Gemofiliyada bo’g’im ichidagi gematomalardan tashqari, suyak usti, mushak orasi gematomalari ham uchraydi. Ular qattiq shish ko’rinishida bo’ladi. Gemofiliyada qon to’xtamasligi bolalik yillaridayoq namoyon bo’ladi. Yosh o’tishi bilan qon oqishining to’xtamasligi kamroq kuzatiladi. Kasallik xuruji bo’lib o’tgandan so’ng uzoq vaqt remissiya bo’ladi. Uzoq vaqt davom etadigan qon ketish natijasida bemorlarda gipoxrom kamqonlik kuzatiladi. Leykotsitlar va trombotsitlar soni meyoridan kamaymaydi. Rentgenda bo’g’im va bo’g’im xaltasida soyalar ko’rinadi. Davolash quyidagicha olib boriladi: — gemoterapiya, yangi qon va plazma quyish, antigemofil plazma, kriopretsipitat (plazmadan ajratib olingan oqsil konsentrati) sutkasiga 20—40 TB/ kg venaga, antigemofil globulin yuborish; — ayrim hollarda glukokartikoidlar, prednizalon 20—30 mg dan (dozasi pasaytirib boriladi); — ko’rsatmalar bo’lganda rentgenoterapiya; — simtomatik terapiya: gemostatik, antianemik, og’riq qoldiruvchi vositalar. Parvarishi. Kasallik og’ir kechganda — ko’p qon yo’qotish oqibatida yuz bergan anemiya, falajliklar bilan o’tadigan pernitsioz anemiya, gemolitik kriz,

nekrotik angina va boshqa asoratlarda parvarish qilish ayniqsa muhim. Davolashning ta’sirchanligi ko’p jihatdan tibbiyot hamshirasining parvarishiga bog’liq. Beixtiyor siydik chiqarish va defekatsiya yuz berishi mumkin. Bunday hollarda bemorni ventilatsiyasi yaxshi, qulayliklari bo’lgan iliq xonaga joylashtirish kerak. Tibbiyot hamshirasi davo tadbirlarida faol qatnashib, bemorlar ustidan doimiy kuzatuv olib borishi zarur. Bemor es-hushini yo’qotganda karavotdan yiqilib tushish ehtimolining oldini olish, ich kiyim va oqliklar ifloslanganda o’z vaqtida almashtirish, yotoq yaralarning oldini olish lozim. Gemolitik kriz vaqtida tibbiyot hamshirasi bemorga og’riqni qoldiradigan davo bilan birga, unga osoyishta sharoit yaratishi kerak. Tegishli malakali yordam ko’rsatilganda prognoz, odatda, ijobiy bo’ladi. Trombotsitopenik purpura (Verlgof kasalligi) Trombotsitopenik purpura yoki Verlgof kasalligi gemorragik diatezlar guruhiga kiradi, u trombotsitlar o’zgarishiga bog’liq va aksariyat immun kelib chiqadi. Kasallikning birinchi klinik tasvirini 1735- yilda Verlgof dog’simon gemorragik kasallik nomi ostida bergan edi. Bu kasallik turli yosh guruhlarida kuzatiladi, biroq ko’pincha bolalar va yoshlar kasallanadi. Bolalik yoshida kasallik o’g’il va qiz bolalarda bir xil, katta odamlar o’rtasida ayollarda ko’proq uchraydi. Etiologiyasi. Bu masala uzil-kåsil hal qilinmagan va quyidagi nazariyalar mavjud: — kasallik asosida suyak ko’migi megakariotsitlarining trombotsitlarni kam ishlab berishi yoki ularning noma’lum yoki ma’lum omillar ta’sirida sifat jihatidan nosozligi yotadi; — organizm immun sistemasining ahamiyati (immunogen nazariya); bu nazariyaga binoan kasallik qonda bemor trombotsitlarini yemiradigan antitrombotsitar autoantitanalar yig’ilishi natijasida rivojlanadi; — infeksiyalar (aksariyat viruslarga), vaksinatsiyaga, tomir devori o’tkazuvchanligi buzilishiga muayyan ahamiyat båriladi.

Hozirgi vaqtda trombotsitar antitanalar ishlab chiqarishda taloqning faol ishtiroki aniqlangan, bu ularning halok bo’lishiga, binobarin, trombotsitlar miqdorining kamayishiga imkon beradi. Klinikasi. Kasallikning asosiy belgilaridan biri teri gemorragiyasi va shilliq pardadan qon kåtishi hisoblanadi. Teri gemorragiyasi petexiya yoki ekximoz ko’rinishida bo’ladi va tananing old qismida joylashadi. Vaqt o’tishi bilan terining qon quyilgan joylari rangli ko’rinishda bo’ladi (ko’k, yashil, sariq va hokazo). Ko’p hollarda burundan qon ketish kuzatiladi. Ayollarda birinchi o’rinda bachadondan qon ketishi — menorragiya holatida bo’ladi. Inyeksiya qilingan joylarda qon qo’yilishi paydo bo’ladi. Klinikada Verlgof kasalligining o’tkir va surunkali turi kuzatiladi. Bu kasallik infeksiya jarohatlari, homiladorlik, operatsiyalar natijasida qaytalanishi mumkin. Davosi. 1. Spl e nektomiya. 2. Kons e rvativ davolash: a) st e roid gormonlar qo’llash; b) g e mot e rapiyani k e ng qo’llash; d) antianemik, umuman quvvatlantiruvchi terapiya. Ayrim hollarda yosh o’tishi bilan qon ketishi kamayadi yoki butunlay to’xtaydi. Gemorragik vaskulit (Shenleyn— Genoh kasalligi) Bu kasallik gemorragik diatezlar guruhiga kirib, tomir devori o’tkazuvchanligining oshishi bilan bog’liq. Etiologiyasi. Gemorragik vaskulit turli xil omillar (infåksiya, sovuq qotish, dori-darmonlar) ga spetsifik bo’lmagan giperergik tomir reaksiyasi deb qaraladi. Kasallikning ko’pgina kelib chiqish omillariga qaramay, birgina immunoallergik patogenezi bor. Gemorragik vaskulit kelib chiqishida tomirlarning giperergik reaksiyasi asosiy o’rin tutadi. Klinikasi. Kasallik yuqori harorat 39—40°C bilan o’tadi. O’ziga xos ko’rinishlaridan biri tåri va shilliq pardalardagi gemorragik toshmalardir. Ba’zida

teri qichishadi va salgina shishadi. Ko’pincha teridagi o’zgarishlarga bo’g’im sindromlari qo’shiladi, yirik bo’gimlarda kuchli og’riq bo’ladi. Obyektiv ko’rilganda bo’g’imlarning shishgani, harakatining chegaralanganligi kuzatiladi. Gemorragik vaskulitdagi abdominal sindrom qorinning og’rishi, qon qusish, qonli ich kåtishi bilan xaraktårlanadi. Gemorragik vaskulit og’irlashishlaridan biri buyrakning shikastlanishi bo’lib, bu hol sekin-asta buyrak yetishmovchiligiga olib keladi. Kasallikning kechishi o’tkir va surunkali— qaytalanuvchi bo’lishi mumkin. Yosh bolalarda gemorragik vaskulit juda og’ir kechib, yashinsimon toshma ko’rinishida o’tadi. Qaytalovchi turlari bilan birga yengil, sog’ayib ketadigan turlari ham bor. Ko’p hollarda prognozi ijobiy. Davolash. Patogenetik terapiya: — glukokortikoidlar: prednizolon, prednizon, gidrokortizon va boshqalar; — geparin 300—400 TB/ kg mushakka yoki teri ostiga; — yallig’lanishga qarshi, analgetik preparatlar (natriy salitsilat, butadion, brufån), ayrim hollarda — antibiotiklar; — tomir devorini mustahkamlaydigan preparatlar: kalsiy xlorid, rutin, askorbin kislota. 1. Ko’rsatmalar bo’yicha: gemostatik, antianemik, umum mustahkamlaydigan, sedativ va boshqa davo vositalari. Parvarishi . Bemorga e’tiborli bo’lish, ozadalikka rioya qilish, teri parvarishiga ahamiyat berish, og’zini chayishga ko’maklashish kerak. Terida, uning namlanib turadigan uchastkalarida va burmalarida ko’p sonli qon quyilishlar bo’lganda, bog’lamlarni muntazam almashtirib, zararlangan joylarga takroran dori sepish zarur. Gemorragik diatezlarda dispanser kuzatuvi statsionarda boshlangan davoni oxiriga yetkazish, umuman, bemor ahvoli, laboratoriya ko’rsatkichlarining o’zgarishi ustidan kuzatish, davomli remissiyani quvvatlab turish, kasalxonaga joylashtirish masalasini hal qilish, asoratlarining oldini olishdan iborat.

Adabiyotlar : 1. O’. B. Sharapov. Ichki kasalliklar. Abu Ali ibn Sino. T., 1994. 2. K. Bahodirov. Ichki kasalliklarda tashxis va diagnostika. T., 1993. 3. L.S. Zalikina. Bemorlarning umumiy parvarishi. T., 1995. 4. N.M. Kamolov. Ichki kasalliklar. T., 1996. 5. V.A. Galkin. Ichki kasalliklar. T., 1989.

Похожие

O’pkaning yiringli kasalliklari

Metabolizmga ta’sir qiluvchi dori vositalarining klinik va farmakologik tavsifi

Асосий аъзоларининг анатомияси ва физиологияси

Ички юқумсиз касалликлар

Хирургик касалликлар